.

Het mysterie van het opgehoogde BBP

Waarom de een betalen en de ander incasseren

 

Brussel heeft weer met volle kracht toegeslagen en zoals gewoonlijk op een verkeerd moment, net na de klimaattop die vol goede (of slechte) voornemens geeindigd was zonder bindende afspraken. Heffingen met terugwerkende kracht na een nieuwe calculatie methode van het Bruto Binnenlands Product, het GDP in Brusselse termen. Cameron mocht met de grootste verrassing naar huis, 2,1 miljard euro armer en ook Nederland kreeg een forse dreun, 643 miljoen euro extra naar de hollebolle EU.

Cameron is in alle staten en weigert te betalen, Rutte is vol onbegrip, Dijsselbloem (die enkele maanden geleden de tweede kamer nog bezwoer dat er geen heffingen met terugwerkende kracht zouden komen) wil de berekeningen, ook van de andere landen eerst nalopen. Ja, ook van de andere landen want er zijn toch wel enkele merkwaardige aspecten.

Om die te beschouwen gaan we terug naar een artikel in de Economist van augustus j.l. toen de berekeningen over het jaar 2010 druk bezig waren. Want 2010 is het benchmark jaar.

Hoe zit dat nu met die nieuwe calculatiesytematiek? De economist legde het uit. Er zijn drie verschillen met vroeger.

De eerste verhoging  is een nieuwe kijk op R&D, research and development, voor ons vertaald als onderzoek en innovatie. Nogal vage gebieden. Voorheen werden deze als uitgaven beschouwd maar nu als inkomsten, dat klinkt vreemd maar deze uitgaven worden beschouwd als investeringen en die tellen in het jaar waarin ze gedaan zijn als plus voor het BBP. Ze worden dus opgeteld bij het BBP dat daardoor plus minus 3% groter wordt, blijkt uit de USA.  Geld betalen en doen alsof het inkomsten zijn. Overigens geen Europees idee maar afkomstig uit de USA en nu wereldwijd ingevoerd.  Het idee dat het BBP de totale inkomsten van een land gedurende een kalenderjaar zou weergeven was al lang niet meer juist.

De belangrijkste functie ervan is in feite een vergelijkingsmaatstaf tussen alle landen die het op dezelfde manier berekenen. Heel belangrijk want zaken zoals het begrotingstekort of overschot is een percentage van dat BBP,  de staatsschuld wordt ook uitgedrukt in een percentage ervan, en ook de afdracht aan de EU (en daar gaat het hier om) en de ontwikkelingshulp zijn er weer een percentage van.  Zo kunnen de financien van overheden met elkaar worden vergeleken.

Deze eerste verhoging is dus de bijtelling van deze R&D bij het BBP. Volgens de economist zou dat deze research het  BBP van Duitsland verhogen met 2,3%, dat van Frankrijk met 2,1%. Minder dus dan in de USA.

De tweede verhoging is nog vager van vorm. Vanf 2010  worden ook illegale inkomsten bij het BBP opgeteld. De opbrengsten van prostitutie, drugshandel, cigaretten en dranksmokkel worden als opbrengst voor het BBP  beschouwd.  Natuurlijk zijn hierover geen exacte cijfers bekend en zullen schattingen moeten worden gedaan. In Duitsland zou dat 0,1% zijn (prostitutie is daar legaal en werd dus al meegeteld). In het VK en Ierland ongeveer 0,7%.

De derde verhoging is het gevolg van voortschrijdende automatisering waardoor meer gegevens bekend worden en beter kunnen worden berekend. Nederland is daarbij het zwarte schaap want daardoor komt er nog eens 4,6%  aan correcties bij het BBP opgeteld.

Kortom drie posten die de BBPs van de EU landen verhogen en dus ook de afdracht aan Brussel.

 

Maar nu komt de werkelijkheid van oktober aa, de slot van de klimaatdag.  Duitsland krijgt 614 miljoen euro terug van Brussel, Frankrijk krijgt 801 miljoen terug en Denemarken 253. Dat steekt schril af bij de Britse en Nederlandse 2,1 miljard en 643 miljoen bij te betalen. We moeten dus aannemen dat die drie landen jarenlang hun BBP te hoog hebben berekend, want het kan alleen in die nieuwe berekeningsmethode zitten want bij 1 en 2 wordt het BBP bij iedereen hoger. Verbijstering en woede bij Cameron dus die weigert te betalen. Onbegrip bij Rutte en Dijsselbloem. De laatste zegt pas te betalen als hij de bedragen heeft gecontroleerd en wel van alle landen. Is er sprake van dubbele boekhoudingen of zijn inderdaad de nieuwe berekeningsmethodes die zoveel verschillen van de oude en dan wel op een wijze die het ene land geld terug laat krijgen  en het andere meer betalen. Het is een rare situatie en een waar Rutte met recht zou kunnen eisen dat die tot op de bodem wordt uitgezocht. Hopelijk dat Dijsselbloem het ook echt doet en het niet allen maar  tumult voor de tribune is.

 

Deze vreemde gang van zaken brengt me tot de volgende aberratie. Frankrijk en Italië voldoen niet aan de voorwaarden voor een degelijke begroting. Zij houden zich niet aan het S&G verdrag, integendeel, zij weigeren zich er naar te schikken. Zij voldoen ook niet aan het door Brussel in overleg met hen opgelegde middellange termijn plan om de begroting en schuld op orde te krijgen. Hollande weigert nog verder de hervormen, Renzi eveneens. Hun begrotingen zouden dan ook afgekeurd moeten worden. Dat leek ook de algemene verwachting te zijn.

Na druk van Brussel heeft Frankrijk echter nog wat extras gevonden waardoor het iets dichter bij de voorwaarden komt maar er nog steeds niet aan voldoet. Renzi idem.  Toch geeft Brussel het groene licht. Hun begroting ondervindt geen bezwaar.

Ik heb in een vorig blog al eens gezegd dat in dat geval het Stabiliteits en Groeiverdrag wel bij het oud vuil zou kunnen wordt gezet. Het heeft kennelijk alleen waarde als Nederland niet helemaal voldoet. Dan wordt er gelijk met strenge boetes gedreigd. Ik hoor Draghi in Jackson Hole bij het jaarlijks congres nog zeggen dat het S&G Pact een robuust middel is voor de fiscale stabiliteit. Voor de kleintjes zeker maar niet voor de grote. Geen wonder dat de financiële wereld in toenamende mate wantrouwend ten opzichte van de Eurozone komt te staan. Kapitaalvlucht, renteverhogingen voor de zuidelijke landen, grote investeerders die speculeren op een val van de euro. De euphorie van de crisis ligt achter ons heeft plaatsgemaakt voor achtedocht en wantrouwen. Barclays bank ziet zelfs de mogelijkheid dat de euro tot onder de één dollar grens zou kunnen zakken.

 

In plaats van zich daar bezorgd over te maken en te proberen de echte economie, niet de staten en banken, te stimuleren worden er onuitvoerbare en onhaalbare energieplannen gepresenteerd die de toch al broze economie enorme schade zouden toebrengen en de industrie met zulke hoge energiekosten opzadelen dat uitwijken naar landen met betere voorwaarden onvermijdelijk  wordt. Zowel de Britse als de Duitse industrie verklaren dat over enkele jaren bij onveranderd beleid zij niet meer concurrerend kunnen werken. De Europese Unie leeft in een denkbeeldige wereld.