6 november artikel een

Staatsschuld en Boete

grootte en afbouw



 
          Balkenende zei :  eerst het zuur dan het zoet. Bij de staatssschuld is het andersom

De EU verdragen stellen dat een bovengrens van 60%  staatsschuld nog aanvaardbaar is, daarboven zou Brussel moeten ingrijpen maar heeft dat nooit gedaan.  Het zou beter zijn geweest als dat wel was gebeurd want het is heel gemakkelijk om een staatschuld te laten oplopen zoals in de Eurozone sinds 2008 heeft plaatsgevonden maar om hem weer tot aanvaardbaar niveau terug te brengen is een heel wat moeilijker zaak. De Lehman crisis had er debet aan maar daarna is de stijging doorgezet in plaats van bedwongen te worden . Hieronder een grafiek die die toename toont.

 

Op dit ogenblik is het schuldpercentage in de Eurozone alweer hoger dan in de grafiek wordt weergegeven. Maand na maand neemt hij toe.

Hoe gaat het nu verder met die schuld. Er is stagnatie in de economische  ontwikkeling van de Eurozone, er is nauwelijks groei, de vooruitzichten op middellange termijn zijn ook niet gunstig,  maar de nationale schuld neemt wel steeds verder toe, bij het huidige begrotingstekort (eigenlijk een beetje te fraai opgetuigd door de nieuwe berekeningswijze van het BBP en in feite is hij zo'n drie procent hoger) met 2,9% dit lopende jaar. Ook volgende jaren zal er een begrotingstekort zijn en neemt de schuld al die jaren ook nog  toe met het dan geldende begrotingstekort percentage. Zolang groei en begroting niet in goede balans met elkaar zijn blijft de schuld onstuitbaar toenemen. En zodra de rentelast van die staatsschuld zo  hoog is geworden dat de staat niet meer normaal kan functioneren is de schuld in internationale terminologie "unsustainable" geworden en is de staat technisch failliet. Bij de huidige uiterst lage rentestand is dat voor de Eurozone niet het geval maar indien in de USA en het VK  zoals het er nu naar uitziet in de loop van 2015 de rentestand zal worden verhoogd  is voor een aantal eurolanden die "unsustainability" een feit geworden.

Jarenlang is de rol van de staatschuld voor de economische ontwikkeling een beetje onder het tapijt geveegd, maar nu leeft overal het besef dat de grootte van de staatschuld een sterke invloed heeft op de mogelijkheden de economie te stimuleren.

Hieronder volgt een eenvoudig rekenmodel dat de ontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product en Schuld en het Percentage Schuld BBP weergeeft bij verschillende groei en begrotingstekort/surplus percentages. Omdat ook Groot Brittannië er bij staat heb ik de international munt, de dollar gebruikt. Ik heb als begin BBP en schuld de bedragen genomen van het World Debt Programma dat up to date is.

Het model geeft niet de werkelijkheid en wil alleen maar aantonen welke invloed groei en begrotingstekort hebben  op de schuldgrootte. Oftewel austerity aan de ene kant en schuldvergroting en investering aan de andere kant.

 

simulatie een

 

Mij  lijkt deze simulatie een niet onredelijke afspiegeling van een mogelijke werkelijkheid voor de vier landen gedurende de komende vijf jaren.

De groei wordt geschat op gemiddeld 2% voor N;  F en S; 3 voor GB.
Het begrotingstekort voor N 0.5; F  3; S 4; GB 2.5

2% groei lijkt me bij gelijkblijvende omstandigheden redelijk, ook de begrotingstekorten tekorten zijn redelijk ingeschat.

Bij Nederland neemt het schuldpercentage  5% af, bij GB blijft hij hetzelfde, bij F en S neemt het perccentage toe.

Na vijf jaren is er wezenlijk niets veranderd aan de schuld situatie, 5% hoger of lager zijn de marges. Het schuldprobleem wordt in deze gunstige opstelling absoluut niet opgelost.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

De volgende tabellen hebben echt geen enkele werkelijkheidswaarde en laten alleen de invloed van begroting en groei  op de ontwikkeling van de schuld en BBP zien.

 simulatie twee

 

Deze simulatie toont de invloed van de groei. De groei beinvloedt niet de grootte van de staatschuld, die blijft constant,  maar wel het percentage ervan zoals uit  de simulatie blijkt. Maar zelfs bij 4% groei is de invloed op het schuldpercentage slechts 10%. En 4% groei en een gebalanceeerde begroting is onhaalbaar. Zelfs China rukt dat niet.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

simulatie drie

Bij deze simulatie wordt de austerity losgelaten om door grotere tekorten de groei te stimuleren en zo ook de staatsschuld meer beheersbaar te maken.

Doordat de begrotingstekorten hoger zijn neemt de staatschuld aanzienlijk toe. Ondanks de voor ontwikkelde landen zeer hoge groei en dus toename van het BBP neemt het percentage staatsschuld verder toe en wordt de schuld dus meer onbeheersbaar. Het begrotingstekort is dus een zeer belangrijke factor.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

simulatie vier

Deze simulatie is het tegenovergestelde van nummer twee. In deze simulatie is de groei nul en er is een begrotingsoverschot (sorry, maar de min tekens hier zijn eigenlijk plussen).

Het BBP blijft gelijk, het begrotingsoverschot is gemiddeld tussen plus een en plus vier. Ondanks het gebrek aan groei neemt de schuld in bedragen en ook in percentages af en is dus meer beheersbaar geworden. De begroting heeft meer invloed dan groei zoals blijkt uit een vergelijking tussen simulatie twee en deze.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wat duidelijk wordt uit de simulaties is dat het een enorme inspanning eist om een uit de hand gelopen schuld weer tot normale proporties terug te brengen. In Italië heeft Beppo niet voor niets gezegd dat dat tientallen jaren duurt en dat al die jaren dus austerity zal heersen en dat dat onduldbaar is. Want de austerity wordt over de hoofden van de bevolking uitgevochten. Zij moeten ondanks de verlaagde koopkracht door loonsverlagingen en slechtere arbeidsvoorwaarden de energie opbrengen om via grotere export naar buiten de Eurozone de economie tot groei te brengen. Want de staat kan niet minder uitgeven en moet om aan het maximale 3% begrotingstekort (door vele staten niet gehaald en bovendien goed voor elk jaar drie procent hogere schuld)  te voldoen en zo Brussel buiten de deur houden de lasten voor burgers en bedrijven steeds verhogen. Dat zo de kip die de eieren legt het gaat afleggen en het dus niet zal helpen wordt door de korte termijn politiek weggewuifd en onder een lawine van theoretische bespiegelingen over de glorieuze toekomst  bedolven. Wie de energieplannen van de Europese Commissie heeft doorgenomen heeft van een prachtig voorbeeld  daarvan kunnen genieten.

Simulatie een laat zien dat bij een realistisch zo gunstig mogelijke ontwikkeling de schulden toch nog blijven toenemen. Want 3% groei gedurende een aantal jaren maakt een staat een spekkoper. En het begrotingstekort terug brengen door uitgavenvermindering van de overheid is in de huidige verzorgingsmaatschappij en de macht van de vakbonden en de heersende cultuur een utopie. Bezuiniging is alleen lastenverzwaring. De pineut en de citroen.

Het IMF heeft een andere oplossing als balletje opgeworpen: 10% van het spaargeld van de burgers confisqueren en dat bedrag gebruiken om de staatsschulden in één klap tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. Duitsland had ook zo'n soort idee maar wilde dat dan alleen beperken tot de landen met een onaanvaardbaar grote schuld. Ik hoor er niets meer van maar dat zegt niets. Want staat en bank zijn waar het om gaat en de burgers zijn voor de staat wat luizen zijn voor de mieren.

Hoe zou het nu gaan als elke lidstaat het weer zelfstandig zou moeten oplossen, ieder met zijn eigen munt. Nederland zou er dan heel anders voor staan. Want Nederland heeft een betrekkelijk lage staatsschuld, 75% oude berekening (en ook volgens de world debt), 69% nieuw. Daar hoeft maar 9% af om weer bij de les te zijn. Nederland  heeft ook echt hervormd (nog niet genoeg, maar wel bewezen dat het kan) zonder dat we in armoede moeten leven zoals in zuidelijke landen. Nederland kan een redelijke groei bereiken. Als lidstaat in de Eurozone zal Nederland echter wel op moeten draaien voor de lidstaten die niet hebben hervormd en de staten die niet mee kunnen maar die als ze zelfstandig waren het alleen zouden moeten klaren.  Maar in de Eurozone gaan we allemaal door dezelfde gehaktmolen.  Want alles moet  eenheidsworst zijn. Zo is het ook nog een keer.

 

Het is meer sauve qui peut en après moi le déluge dan my kingdom for a horse.