De Ezel en de Steen

 

In de internationale pers wordt de eurozone nogal eens in financiëel en economisch opzicht met Japan vergeleken. In de eurozone  zouden Japanse toestanden dreigen en de Japanse oplossing, op zeer grote school Quantitative Easing plegen, zou in de eurozone net als in Japan voor verhoging van de inflatie zorgen en de economie nieuw leven inblazen.

Het is inderdaad zo dat de Eurozone net als Japan afhankelijk is van de invoer van alle grondstoffen en brandstoffen. Net als in Japan de yen  zou de wisselkoers van de euro zeer aanzienlijk zakken, nog verder dan de val van 1.40 dollar naar 1.24 dollar in de eurozone nu. Net zoals in Japan zouden daardoor alle producten waar invoer in verwerkt is aanzienlijk duurder worden en bij gelijkblijvende salariëring de koopkracht een klap zou krijgen. Dat is overigens een aspect waar in de literatuur niet veel aandacht aan wordt geschonken. De gangbare voorstelling van zaken is dat de export door de lagere exportprjzen concurrerender is en dus toeneemt. Over de duurdere import wordt gezwegen. Maar die heeft juist zijn invloed op de binnenlandse prijzen en dus op de koopkracht. Hoe meer afhankelijk van import, hoe sterker die invloed wordt. Dus ook in de eurozone.
De eurozone staat in de startblokken om Japan te volgen, Draghi zegt herhaaldelijk dat hij de balans van de ECB wil opvoeren tot 3000 miljard euro en dus 1000 miljard euro moet bijdrukken en aan QE moet besteden, hoewel hij de laatste tijd niet meer over een exact bedrag spreekt. Doel van de operatie is tweeledig, de inflatie op de gewenste 2% te brengen en de concurrentiepositie van de eurozone te verbeteren zodat de economie aantrekt.
Als wij naar de resultaten in Japan kijken zien we dat daar een ander beeld is ontstaan dan Draghi voor ogen staat.
In het derde kwartaal blijkt er in plaats van een voorspelde groei van 2,1% een krimp van 1,6% op jaarbasis te zijn. De Japanse economie krimpt daarmee voor het tweede kwartaal op rij. De Nikkei reageerde met een daling.
De terugslag wordt toegeschreven aan de verhoging van de btw in mei jl van 5 naar 8% waardoor de binnenlandse bestedingen terugliepen. Voor 2015 stond nog een btw verhoging op stapel van 8 naar 10%. Of deze zal doorgaan lijkt nu wel uitgesloten. Algemeen verwacht men nieuwe verkiezingen voor een versterkt mandaat.
Deze ontwikkeling in Japan werpt weer een negatieve blik op de werking van Quantitative Easing op deze manier. Wellicht dat een eenmalige grote geldinjectie helpt maar een exercitie zoals in Japan tot nu toe zonder succes uitgevoerd en in de eurozone ondanks alles op stapel wordt gezet leidt aanwijsbaar tot een opleving van de kapitaal markt, aandelen stijgen en blijven stijgen met de enorme vrijkomende geldhoeveelheden, die ook wegvloeien naar andere landen waar betere rendementen te verkrijgen zijn; gecombineerd met de er aan gekoppelde renteverlagingen duperen ze spaarders, verlagen de binnenlandse koopkracht door de erdoor duurder gemaakte invoer, verhogen zoals in de VS en het VK blijkt de inflatie niet tot die gewenste 2%, leveren alleen een export van deflatie op en het gevaar van een currency war.

Maar het staat nu eenmaal op de lijst van uit te voeren acties bij een teruglopende inflatie. Handboek CB managers en dus moet het gebeuren.

Het doet me denken aan twee verhalen.

Twee boeren ontmoeten elkaar op de maandelijkse veemarkt. De een zegt tegen de ander: "Wat heb je je paard gegeven vorig jaar toen hij koliek had?" De ander zegt "Terpetijn". Oh, zegt de andere boer, ze schudden elkaar de hand en gaan elk  terug naar hun boerderij. De volgende maand zien ze elkaar weer op die markt en de ander zegt nu tegen de een "Je hebt toch je paard terpetijn gegeven toen het koliek had?"  "Ja, was het antwoord. De ander zegt dan: "Dat heb ik nu  ook gedaan, maar mijn paard is doodgegaan" waarop de ene terugzegt, "Ja, het mijne toen ook."

Het tweede verhaal. Ik heb kachelhout besteld bij een boer in de omgeving en hij komt dat brengen met zijn tractor en aanhangwagen. Eerst rijdt hij vijf kilometer naar een weegbrug en weegt zijn trailer, rijdt dan terug naar zijn boerderij, laadt zijn trailer vol hout, rijdt terug naar de weegbrug, noteert het gewicht van trailer en hout, rijdt naar mijn huis en laadt het hout uit. Ik vraag hem of hij weet wat zijn trailer weegt. Natuurlijk zegt hij. Toen zei ik, waarom rijd je dan met die lege trailer naar die weegbrug als je toch weet wat hij weegt. Hij keek me vernietigend aan en zei: Mijn overgrootvader deed het zo, mijn grootvader deed het zo, mijn vader deed het zo en ik doe het dus ook zo.

Vergelijkingen zijn natuurlijk altijd een beetje krom maar ik zie toch een overeenkomst.