een medicijn met bijwerkingen

 

het effect van aankondigingen en maatregelen van Centrale Banken

 

Draghi waarschuwt weer eens dat het hem ernst is. Hij gaat, wanneer hem dat uitkomt, waardepapieren van ondernemingen, obligaties van lidstaten, desnoods buitenlandse obligaties opkopen tot hij 1000 miljard vers gedrukte euros daaraan heeft uitgegeven met als doel, zoals hij steeds herhaalt, de inflatie op te voeren naar de 2%. Bazooka Quantitative Easing.

Noch de VS noch het VK hebben dat 2% inflatiecijfer behaald na vele jaren uitgebreide QE. Hoe kan Draghi dan zo stellig volhouden dat dat in de Eurozone wel zal lukken?
Het enige resultaat dat Draghi bereikt heeft met de andere geijkte strategieën om die inflatie aan te jagen, de achtereenvolgende rente tarieven verlagingen tot strafrente voor het parkeren van geld door de banken toe is een dreun voor alle spaarders en een aansporing om tegen die extreem lage tarieven te lenen want geld is goedkoop en door de VS QE volop verkrijgbaar. Zo worden schulden opgebouwd die als de rente ooit oploopt  vele mensen (en bedrijven en staten) fataal kunnen worden. Evenmin is opjagen van de inflatie met renteverlagingen gelukt in de VS en het VK. En de weg terug is vrijwel onmogelijk geworden juist door die opbouw van schulden bij lage rente.
Dus of dat oplopen van de inflatie lukt valt op ervaringsgronden te betwijfelen.
Het effect dat Draghi echter niet noemt, maar dat wel aantoonbaar aanwezig is en grote gevolgen kan hebben is de invloed van QE op de wisselkoers van de euro. Toen hij in het begin de aankondiging deed zakte de koers van de euro onmidddellijk weg naar 1,25 dollar, een val van 14 dollarcent. Sindsdien zien we elke keer als er weer een verwijzing naar komt die koers verder wegzakken. Goed voor de export, slecht voor de import. Een riskant bijeffect want andere landen kunnen hetzelfde spelletje spelen.
Maar de ontregelende werking van QE strekt zich nog veel verder uit. De effectenbeurzen lijken meer gestuurd te worden door de maatreglen van de Centrale Banken dan door de economische bedrijvigheid. Door de extreem lage rente vloeit veel kapitaal naar de beursvloer, de enige weg om dat  overvloedig toestromende geld met rendement te parkeren. Ook hier zie je elke keer dat er een aankondiging van QE komt de koersen omhoogkoersen. Zo ook gisteren met Draghi's herhaling van zijn vast voornemen, de beurs veerde van verlies gelijk op naar flinke winst.
Het gevaar van speculatie bij voorkennis of bij gokken op een maatregel wordt daardoor  levensgroot.
De bestemming van het geld is ook duister. Wat gaan de banken met die miljarden doen? We zien in de eurozone dat het bedrijfsleven door de malaise niet staat te springen om krediet. Ze staan te springen om meer klanten, die er door de lastenverzwaringen niet zijn. Geld in de banken gaat naar de hoogste rendementen, niet naar bedrijven die het door gebrek aan afzet niet kunnen gebruiken. Supply side steunen helpt niet als er een demand crisis is. Die valt alleen op te lossen door koopkrachtverhoging.
Om bedrijven te steunen is de Europese Investerings Bank, mits goed gerund, beter. Die gaat het niet primair om hoogste opbrengsten maar dient gespecialiseerd te zijn om bedrijven groei te kunnen laten maken en is daarvoor ook opgezet. . Maar allerbelangrijkst is de koopkracht. Verlaging lasten. Niet alleen verhoging lonen. Het gaat in het VK ook zo goed omdat de lonen niet verhoogd zijn.

De Centrale Banken hebben in vrijwel alle opzichten de taak van de marktwerking overgenomen. Door hun maatregelen denken ze de economie zo te kunnen beinvloeden dat hun eigen gebied bevoordeeld wordt.

Nu lijkt het er wel op of ze hun grip op die economie niet meer kunnen laten schieten en met de ene maatregel na de andere het evenwicht proberen te bewaren. Het is als met vele medicijnen: om de bijwerking van het ene medicijn op te heffen is een  tweede nodig dat ook weer zijn bijwerkingen heeft en dus komt een derde opdagen.

De economie totaal over laten aan de marktwerking of die totaal laten beheersen door de overheid of Centrale Banken. Geen van beide kan maar er is wel beheersing nodig van beide kanten. Het evenwicht is nu volkomen zoek.