Hoe vergaat het Groot Brittannië bij een verlaten van de Europese Unie.

 

Het lidmaatschap van de EU heeft voor elke lidstaat economische voordelen. Zo is er onderling vrijhandel, zonder tarieven, elke lidstaat heeft het recht in elke andere lidstaat vestigingen te stichten, er te kopen en te verkopen zonder enige belemmering. Een ander groot voordeel is dat er gemeenschappelijke standaarden zijn voor artikelen  waar ze voor de handel aan moeten voldoen, zodat afzonderlijke eisen voor elke lidstaat verdwijnen, hoewel daar niet altijd de hand aan wordt gehouden.

Aan de andere kant zijn er echter ook beperkingen. De EU is een douane unie, dat wil zeggen dat de EU de tarieven bepaalt voor import en de voorwaarden stelt waaraan de andere handelspartner moet voldoen bijvoorbeeld op hetgebied van  milieu en mensenrechten, hetgeen de handel met andere landen buiten de EU gecompliceerder maakt. Soms worden zo  landen die voordeliger kunnen leveren door de EU handelsbelemmeringen uitgesloten van het handelsverkeer. Het sluiten van die EU handelsverdragen waar de belangen van de ene lidstaat ver kan afwijken van de belangen van andere lidstaten kan daardoor vaak zeer lang duren en zo ingewikkeld door bijkomende voorwaarden dat de voordelen ervan verminderen. Kijk naar de TTIP onderhandellingen met de VS die al jaren voortslepen.

 

Zonder EU lidmaatschap zou het VK minder handel kunnen drijven met die EU handelspartners en meer met de voor het VK voordeliger landen. Nu bijvoorbeeld kan het VK niet zelfstandig handelsverdragen sluiten met de vroegere dominions. Het alleenrecht ervoor ligt bij de EU. Daar het VK een flink voordeel heeft door de wereldhandelstaal Engels zou daar veel voordeel te behalen zijn.

Maar het VK drijft meer dan 50% van zijn handel binnen de EU. Veel landbouwproducten bijvoorbeeld. Daarentegen is de CAP (landbouwsubsidies) voor het VK een kostbare zaak. Daardoor zou handel met andere landen ondanks de hogere vervoerkosten door het verder weg liggen dan de EU toch gunstig kunnen zijn. Het VK krijgt ook meer buitenlandse inversteringen dan de andere EU landen.

 

Maar hoe je het keert of wendt, verlies van de Common Market, de vrije toegang tot de EU markt  is een zeer gewichtige zaak die niet te licht moet worden ingeschat. Britse Eurosceptici zijn van mening dat onderhandelingen erover met de EU redelijk eenvoudig zouden kunnen zijn omdat het VK een deficit in de handelbalans met de andere EU landen heeft. Het VK voert dus meer in uit de andere EU landen in dan het er naar exporteert. Voor de andere landen is de handel met het VK dus belangrijker dan vice versa denken zij.

Wellicht zien deze Eurosceptici de zaak wat te simpel in. Als je de handelsverdragen  van de EU met andere non EU partners beziet (bijvoorbeeld Zwitserland en Noorwegen) dan legt de EU veel van de voor de EU als geheel geldende verplichtingen ook aan die landen op. Terwijl de EU lidstaten een (zij het zeer beperkte) stem hebben bij het opstellen van deze EU eisen hebben de andere landen dat niet en hebben ze gewoon te accepteren. Wat de EU eist valt te zien toen Zwitserland per referendum besloot het Schengen verdrag te gaan verlaten. De EU dreigde onmiddellijk met het dan ongeldig worden van andere verdragen met dat land. Dat zal ongetwijfeld ook gebeuren bij een uittreden van het  VK.

Ik geloof dat dit punt een aantal lidstaten van de Eurozone ervan weerhoudt uit de euro te stappen. Automatisch verliest dat land, zo neemt men tenminste algemeen aan,  het lidmaatschap van de EU en dus de toegang tot de Common Market. Vrijwel alle vorige verdragen zijn opgenomen in dat verdrag van Lissabon dat dit alles regelt.

Een eventueel uit de EU stappen zou voor het VK dus een waagstuk zijn. Wegen de eenvoudiger handels contacten met de vroegere dominions en andere landen op tegen het verlies van de Common Market en de eisen waaraan voldaan moet worden om die weer te kunnen betreden.  Biedt het lidmaatschap van de WTO voldoende garanties dat het VK een faire kans daarbij krijgt. Weegt het wegvallen van afdrachten aan de EU (nu met die 2,1 miljard euro weer een uiterst pijnlijk punt) op tegen de mindere inkomsten door verminderde handel met de EU landen.

Voor Ukip is het helder en klaart, voor de meerderheid van de Britten ook, lijkt het.

De toekomst van het VK lijkt veel gunstiger dan die voor de Eurozone en de andere EU landen die nog niet aan de voorwaarden tot toetreden van de Eurozone voldoen. Het VK heeft daarvoor een uit optie genomen. Maar als vrijwel alle EU staten tenslotte, zoals de planning is, lid zijn geworden van deze Eurozone zou het VK (en Denemarken)  een soort vreemdeling in de EU geworden zijn en buitengesloten van alle door de Eurozone genomen besluiten, die wel EU breed gelden maar waar het VK dan geen stem in heeft.

Ook zal meetellen dat het in het VK economisch veel beter gaat dan de Eurozone. Het VK kan zijn eigen plan trekken op financiëel en economisch gebied en hoeft geen rekening te houden met de belangen van zoveel andere EU landen die wijd uiteenlopen waardoor voor geen enkel ervan een optimale situatie kan worden bereikt.  Ook dat zal echter beperkt worden als het VK buitenbeentje is in een EU die dan in feite een Eurozone is zonder het VK en het VK in financiëel en economisch opzicht zal moeten toegeven aan de Eurozone. Door zijn ligging valt het ook eigenlijk buiten de zone, tussen Europa en de VS.

 

In hoeverre de immigratie een sleutelrol zal spelen moet nog blijken. In het verdrag van Lissabon staat, als ik het me goed herinner, een clausule die de mogelijkheid biedt migranten die na drie maanden verblijf in een andere lidstaat niet in eigen onderhoud kunnen voorzien uit te zetten. Die clausule is, geloof ik, geheel uitgehold door nadere directieven over jobseekers en wat in Nederland ZZPers wordt genoemd. Wellicht kan daar over gepraat worden.

 

Het is ook voor de EU een uiterst netelige situatie. Immers als er één schaap over de dam is.