Visioen of Chimera

Vandaag ga ik verder over de toespraak van Draghi voor de Finse studenten in Helsinki. Ik vind hem zo belangrijk omdat hij nauwgezet de fouten van de eurozone analiseert en met zijn oplossingen ervoor komt en zo een totaal toekomstbeeld voor de Europese Unie ontstaat. Een analyse die aantoont dat het visioen van de eurozone en de actuele realisatie mijlenver uit elkaar liggen en de vraag oproept of  het verwezenlijkt kan worden zoals Draghi voor ogen staat, of het gezien de economische verschillen tussen de lidstaten haalbaar zou zijn  en tenslotte of de lidstaten en hun bevolkingen het willen.

Gisteren is uit de tabel naar voren gekomen dat de eurozonelanden in 2000, toen zij nog volledig op eigen benen stonden en de euro net was ingevoerd er beter voorstonden dan in 2012 wat betreft begroting, staatsschuld, groei en werkloosheid. In de loop van 2013 en 2014 valt zeker geen vooruitgang te constateren. De conclusie is dat op de punten die de eurolanden verbinden geen voortgang is geweest, noch convergentie. De eurozone loopt ver achter vergeleken bij de Verenigde Staten waar de EU zich ten onrechte  zo graag mee vergelijkt, en met het Verenigd Koninkrijk en met de meest andere landen in de wereld. In plaats van een plaatsbepaler is de eurozone een zorgenkindje van de wereldeconomie geworden.

Om dan terug te keren naar Draghi's toespraak.

Zijn constatering dat er in de eurozone geen fiscal transfer, geen publieke geldstromen van rijk naar arm, bestaat  tussen de lidstaten (hetgeen ook de mislukte opzet was, geen directe hulp) zoals in de Verenigde Staten, in Duitsland tussen de deelstaten en dat dat manco op andere manieren moest worden opgevangen suggereert dat de eurozone met de VS of Duitsland vergeleken kan worden. m.a.w of het één staat is.

In de Verenigde Staten heeft iedere legale inwoner of tewerkgestelde  een unieke social security number card,   is er een vrijwel overal geldend minimum loon (alleen in bijvoorbeeld Californië en Washington ligt het tot 2 dollar per uur hoger), zijn de diplomas overal geldig, zijn er federale pensioenen  en uitkeringsregels. In Duitsland geldt dat evenzeer. In Duitsland is er één taal, in de VS eveneens (dat er vooral in het zuiden ook veel Spaans wordt gesproken doet niets af aan die éne overal gesproken taal). Uitkeringstoerisme bijvoorbeeld komt er daardoor niet voor. De eurozone, of nog erger de EU,  hiermee vergelijken is volslagen onmogelijk.

Om dat manco aan geldstromen van hoog naar laag op te vangen geeft Draghi twee oplossingen. De ene is dat alle lidstaten onafhankelijk van elkaar moeten kunnen gedijen om zo van de Single Market te profiteren door middelen slim toe te wijzen een dynamisch zakensysteem te scheppen zodat kapitaal kan worden aangetrokken en en voldoende banen geschapen. De andere is dat zij flexibel genoeg moeten zijn om schokken van korte duur door salaris aanpassingen of herschikken van middelen op te vangen.
Ik geloof dat dat juist de opzet was van de EEG, de Europese Economische Gemeenschap, maar dat de EU of eurozone juist verder gingen dan dat stadium.
De implicatie is wel, zegt Draghi vervolgens, dat er mechnismen moeten komen om andere schokken op te vangen en dat kan niet via wisselkoersen en dus is er een vorm van grensoverschrijdend risiso delen nodig, meer geintegreerde kredietmarkten en uiteenlopende financiële portfolios.

Draghi gaat verder met het uitwerken hiervan. Terwijl de monetaire politiek Europees werd bleven andere delen van de economische activiteit op het nationale niveau, natuurlijk, want vele ervan, arbeidsmarkt instellingen of sociale zekerheid  zijn diep geworteld in het sociale model en tradities. Zijn ervaring maakt hem sceptisch hierover. Langzamer aanpassen betekent groter werkloosheid die structureel kan worden. Gebrek aan structurele hervormingen kan leiden tot blijvend economisch uiteenlopen van de leden. Dit is potentiëel bedreigend voor alle leden want het bedreigt de essentiële samenhang.

Daarom is er een sterke reden voor gezamenlijke zeggenschap over relevante economische politieken. Daar zijn structurele hervormingen voor nodig.
Ook hier haalt Draghi terecht weer een reden aan waarom de eurozone na 15 jaar niet kan functioneren.
Maar steeds duidelijker dat de eurozone, noch de EU, een politieke unie is. Want al de aspecten die Draghi tot zover aanroert eisen een politieke eenwording en liggen nationaal uiterst gevoelig. Kijk naar de reacties van Italië en Frankrijk.
Wat Draghi doet is aandringen op die politieke unie ook in  zijn verder betoog waar steeds verdere integratie of liever gezegd centralisatie tot stand zou moeten komen, via European Stability Mechanism, Bankenunie, Single Supervisory Mechanism, Single Resolution Fund en tenslotte Fiscal Union.
De eurozone wordt gebruikt als hefboom om een sluipende weg naar een volledige politieke unie in te slaan.

Of deze weg realistisch is?

Als illustratie een voorbeeld van slechts één van de knelpunten die uit de weg geruimd zouden moeten worden, de loonvorming.
Frankrijk met name ijvert voor een Eurozone minimum loon. Uiteraard ook een van die aspecten van economische een wording via politieke weg en noodzakelijk voor grensoverschrijdend werk.

Hieronder een lijst van de huidige minimum maandlonen in Europa. Er is een aantal landen dat geen minimum loon heeft.

Als er één zonneklaar bewijs is dat een politieke een wording van Europa en een volledige economische unie een utopie zijn dat is dat deze tabel. Verschillen van tussen om en nabij de 200 euro per maand tot 1500 euro met Junckers Luxemburg als uitschieter tot bijna 1900 euro.

Probeer bij deze astronomische verschillen een gezamenlijk minimum te scheppen. De conclusie moet zijn dat een eurozone breed minimumloon de economie van alle lidstaten in elkaar zou doen storten. Deze verschillen bestaan ook bij het mediale loon zoals in de table gisteren en bij vrijwel alle aspecten van de sociale zekerheid.
De tabel maakt ook duidelijk dat de volledige vrijheid van bewegen, werken en vestigen binnen de EU als resultaat heeft dat de mensen die nodig zijn voor de opbouw van eigen achtergebleven land kunnen uitwijken naar landen waar zij graag voor het minimum loon daar zelfs hoogwaardiger werk willen doen.

Slecht voor de stabiliteit van zowel ontvangend als vertrek land.

Is Draghi's visie nu een visioen of een chimera?