Aanzetten tot haat, discriminatie en intolerantie

 

Dit gaat niet over Europa en toch wel over Europa. Want zoals in Nederland is het ook een beetje hetzelfde in de Europese Unie.

 De grondwet garandeert de gelijke behandeling van een ieder. Op grond hiervan zijn er wetten aangenomen die dat nader moeten regelen.
Zo is er de wetgeving tegen aanzetten tot haat en discriminatie die nu door de Hoge Raad in haar interpretatie uitgebreid is tot het aanzetten tot intolerantie. Dat is nu ook strafbaar. Er is een gradatie  in deze wet van ernstig, haat, tot minder ernstig, discriminatie, en nu nog daaraan toegevoegd intolerantie. Haat is al moeilijk te definiëren want haat kent vele schakeringen. Van een gedegenereerd versie ervan, ik haat te hete soep, tot de echte wil tot vernietiging. Haat kan actief zijn als hij tot een uiting ervan leidt maar ook passief, als hij zich tot een gevoel beperkt.

Discriminatie wordt nog problematiser. We discrimineren zodra we een keus maken. Een keus wil immers zeggen dat we het ene verwerpen en het andere verkiezen. Het ene houdt het andere in, men kan ze niet scheiden. Door bij de definitie van discriminatie de criteria toe te voegen, op grond van  religie, sexuele geaardheid, ras, nationaliteit,  transsexualiteit, nationaliteit, burgerlijke staat, leeftijd, arbeidsduur, contractsoort, handicap, politieke overtuiging wordt er aan dat begrip discriminatie inhoud gegeven, al is die wel heel ruim en  blijft er niet veel anders over. Vroeger had men er ongetwijfeld nog  rood haar "peenhaar" aan toegevoegd als criterium.  Impliciet mag discriminatie dus wel op andere gronden dan deze. Dat een aantal van de criteria wat willekeurig en arbitrair overkomt moet je op de koop toe nemen. Dat bijvoorbeeld een vrouw van 64 jaar geen baan als houthakker kan eisen en geweigerd wordt op grond van leeftijd  en geslacht lijkt duidelijk maar wel kan zij bij weigering zich op discriminatie beroepen. Dat vrijwel iedereen met een beetje goede wil een of meer van deze criteria als in zijn/haar geval geldig kan vinden is niet onlogisch gezien het aantal en soort ervan, zodat vrijwel elke werkgever die een keuze doet uit een aantal gegadigden zich op de een of andere wijze wel aan een vorm van discriminatie schuldig moet maken. Eén ding is zeker, discriminatie is actief. Men doet het of wordt beschuldigd van het te doen.

Intolerantie is niet actief want zodra het actief wordt is het geen intolerantie meer maar discriminatie, actief, een handeling. Het enige wat men van intolerantie  kan zeggen is dat het het tegenovergestelde is van tolerantie, en dat is ook passief, want tolerantie  is het niet optreden tegen iets, iets accepteren, door de vingers zien of niet willen zien, maar niet goedkeuren. Intolerantie is dus iets geestelijk niet willen aanvaarden zonder echter tot een handeling waaruit dat blijkt over te gaan want dan wordt het discriminatie.

 

In een zo vage materie moet men wel gaan interpreteren. Al worden er discriminatiegronden aangetast is het misschien toch geen echte discriminatie want discriminatie is niet het oogmerk. Maar waar blijkt dat uit? Hoe valt dat te bewijzen?  

Bij de meeste wetsovertredingen ligt dat wat eenvoudiger, daar hoeft men alleen te bewijzen dat iemand die overtreding heeft begaan of niet. Hier echter of wat hij/zij  heeft begaan of niet heeft begaan een daad van haat, discriminatie of intolerantie is geweest of daartoe heeft aangezet of dat het iets anders was.  En is een daad van intolerantie wel mogelijk? Intolerantie is toch passief,  een gevoel zonder dat men tot actie, discriminatie, overgaat. Wat dus in dat specifieke geval geldt. Wat was de bedoeling. Daar begeef je je op gevaarlijk terrein. Hoe kun je de bedoeling zichtbaar maken? Hoe kun je niet aannemelijk maken maar bewijzen wat de achterliggende bedoeling van de aangeklaagde is. Wat je de dieptestructuur zou kunnen noemen.

Dat brengt het geval van Wilders en zijn "minder" vraagkreet naar voren. Wilders is een politicus en politici zeggen zelden iets zonder bijbedoelingen. Daarmee wil ik niets goeds en niets slechts over hen zeggen. Het Openbaar Ministerie is van mening dat Wilders met deze uitroep de bedoeling had een oproep te doen een maatschappelijke groep te discrimineren, dus daadwerkelijk. Of misschien dat hij bij zijn gehoor een gevoel van intolerantie wilde opwekken.  Dat is strafbaar. Wat als Wilders had gezegd "minder ambtenaren" of "minder zakkenvullers". Was dat ook strafbaar geweest. Ook dat had gevoelens tegenover die groepen kunnen oproepen en dat zijn ook maatschappelijke groepen.

Wilders zelf wijst op de uitspraak van andere politici die wellicht discriminerende uitlatingen over een bevolkingsgroep hadden gedaan waarvan het OM de interpretatie is toegedaan dat dit niet het geval of de bedoeling was en er dus geen reden is om de rechter dat te laten toetsen. Wilders is echter ook van mening dat de interpretatie van het  OM in  zijn geval niet zijn achterliggende bedoeling was.

Hij vindt dat dit, zo kort voor nieuwe verkiezingen, een politiek proces is.

Je moet je afvragen of dat inderdaad waar is of dat het er misschien alleen maar op lijkt of dat het absoluut uitgesloten is dat het dat zou zijn. Want ook hier zijn verschillende interpretaties mogelijk.

En, op "grond van politieke overtuiging", is ook een van de criteria van discriminatie. Als  het OM Wilders op grond van zijn politieke overtuiging wil aanklagen is dat discriminatie. De wet zegt het.

Denk niet dat ik Wilders kant kies of die van het OM.  Alleen een bepaald soort mens kan politicus worden, een soort mens dat zijn individuele overtuigingen kan inruilen voor die van zijn partij en naar de aard van andere partijen waarmee de zijne een coalitie is aangegaan ook zijn  partijbeginselen kan inruilen voor die van de coalitiegenoot. Daarmee wil ik niet discrimineren maar alleen wijzen op een karaktereigenschap die voor een politicus onontbeerlijk is om goed te kunnen functioneren. Ik zie dat vaak met verwondering aan.

Een ding is zeker. We hebben het zelf zo moeilijk gemaakt.