De laatste loodjes

 

2014 wankelt naar zijn einde, 2015 ziet al nieuwe problemen aankomen. Samara heeft zijn gok verloren. Vandaag heeft het Griekse parlement de derde kans een nieuwe president te kiezen en zo snelle nieuwe verkiezingen in 2015 te voorkomen weggestemd. Twee maal was Stavros Dimas er al niet in geslaagd de 200 stemmen nodig voor zijn benoeming bij elkaar te krijgen, de derde poging eiste slechts 180 stemmen en zelfs dat aantal heeft hij niet gehaald. De toekomstige koers van Griekenland en de eurozone hangt nu af van de uitslag van de snelle parlementsverkiezingen begin volgend jaar.  Alexis Tspiras met zijn Syriza partij heeft de beste papieren om die verkiezingen te winnen en dat ziet de eurozone met angst en schrik tegemoet. Hij is anti euro en stelt zware eisen aan de eurozone en dreigt anders met een Grexit.  

Een van zijn zijn eisen is schuldkwijtschelding en dat is  niet acceptabel voor de eurozone.  Griekenland heeft een staatsschuld van meer dan 170% van het BBP, niet in het minst door de twee bailouts van het ESM.
Bovendien wil hij het austerity programma opnieuw onderhandelen  en de Griekse lonen en pensioenen verhogen. Griekenland heeft sinds 2012 ook nog eens 25% van het BBP zien verdwijnen terwijl bijvoorbeeld Duitsland net als het VK alweer boven die crisis uitgestegen zijn. Een eis van loonsverhoging is dus niet realistisch.
Alleen deze eisen al  zijn voor de eurozone onaanvaardbaar mede omdat in dat geval andere door de austerity getroffen landen ongetwijfeld  eveneens overeenkomstige eisen zouden stellen.
Duitsland heeft al gesteld dat ook toekomstige Griekse regeringen aan het programma zouden moeten voldoen. Dat kan natuurlijk gemakkelijk gezegd worden maar de praktijk zal weerbarstiger zijn. Bij winst van Syiza zullen er nieuwe onderhandelingen moeten plaatsvinden. Een uittreden van Griekenland uit de eurozone (en dus ook uit de EU?) is dan een realistische optie. Nu het immers wat beter gaat met de Griekse economie is Griekenland naar het oordeel van behoorlijk wat analisten beter af op eigen kracht en eigen economische afwegingen dan binnen het keurslijf van de eurozone. De vrees voor contaminatie is nu ook veel geringer dan in 2012.

Griekenland is trouwens niet het enige knelpunt volgend jaar. Ook in Italië zijn er verkiezingen, ook daar is het BBP nog 10% lager dan voor de crisis, de nationale schuld is extreem hoog en ook daar zijn de oppositiepartijen van plan de eurozone te verlaten. Beppo Grillo en zijn vijfsterren beweging is een belangrijke nieuwkomer en sterk gekant tegen de Eurozone.

In Spanje is in zijn acht maanden bestaan de partij van Pablo Iglesias als een komeet omhoog geschoten in de Spaanse polls, een bewijs van wat er bij de Spanjaarden  leeft. Ook hij keert zich scherp tegen de traditionele partijen en de eurozone. In Frankrijk is het Front National van Marine le Pen in polls zelfs de grootste partij en zou Marine bij presidentsverkiezingen een kansrijke kandidaat zijn. Ook haar partij is anti euro. In Groot Britannië is binnen de Tories een sterke eurosceptische vleugel en de UKIP, sterk anti EU in de huidige vorm wint nog steeds aan kracht.
Zelfs in het Europees Parlement is de oppositie bij de laatste verkiezingen sterk in kracht toegenomen, 30% van de zetels. Hoewel natuurlijk nog een grote minderheid tegenover de 70% EU getrouwen geeft het toch de trend aan.

Een lage prognose, voordurende stagnatie in de economische groei, een snelle toename van de schulden, een vrijwel statische grote werkeloosheid en voor het ECB geen instrumenten meer om met monetaire ingrepen de inflatie op het gewenste peil te brengen. Integendeel ondanks de inzet van het rentewapen, goedkope leningen en een flinke portie geldverruiming wordt het gevaar voor deflatie en in de zuidelijke staten de echte deflatie alleen maar groter. Gezien de ervaringen in Japan, het VK en de VS zal een QE niet veel  invloed hebben op die inflatie, alleen de geldontwaarding van de euro nog versnellen en de koopkracht niet doen toenemen.

Alleen de lage olieprijs, en dat is geen verdienste van de eurozone is een gunstige opsteker voor de economie. Halaas door de dalende waarde van de euro kan de eurozone daar niet voor 100% van profiteren.

Wat zal 2015 verder nog kunnen bijdragen aan de voortdurende crisis in de eurozone.