QE:   niet te remmen

Is het u wel eens gebeurd dat u  op straat  half struikelde over een losliggende stoeptegel, haast voorover viel en om niet te vallen steeds sneller de ene voet voor de andere moest zetten om niet op uw gezicht te vallen zodat u half begon te rennen en dat steeds sneller moest doen tot u òf weer in evenwicht kwam òf het niet meer kon houden en tegen de grond sloeg en veel harder terecht kwam dan indien  u zich meteen had laten vallen. Ik hoop voor u dat het nooit gebeurd is.

Dat nu is het geval met Quantitative Easing. Hij valt niet meer te stoppen. Er zijn teveel belangen mee gemoeid. Als die geldstroom, die nu al meer dan een tiental jaren doorgaat, dan door de ene centrale bank, dan weer door een ander, waarbij nu de ECB aan de beurt lijkt te zijn, zou opdrogen en geld daardoor minder goedkoop zou worden en de markt rente zou oplopen (want de ware rente trekt zich weinig aan van de onnatuurlijke rentebepaling door de centrale banken maar meer van de beschikbaarheid van kapitaal en de vraag ernaar) dan vloeit het geld weg uit  de aandelen, die dan relatief minder zouden opleveren naar dan meer rendabele gebieden.

Dan gaat, en dat is kritiek,  de wereld schuldenlast (staats en privé),  die nu al 220% van het totale wereld GDP bedraagt, zwaarder wegen dan nu en is de erop te betalen rente voor veel bedrijven en staten niet meer op te brengen. Geld vloeit naar de hoogste opbrengst. De koersen op de aandelen markt zou daardoor behoorlijk dalen  en bedrijven en staten zouden failliet kunnen gaan.

Maar de geldverruiming gaat door en er is geen vrije marktwerking en de beurzen dansen op de muziek van de Centrale Banken. Maar er moet een moment komen waarop de muziek stopt.

Het is merkwaardig dat het juist de linkse partijen in Duitsland zijn die het plan van Draghi voor de QE steunen terwijl het duidelijk moet zijn dat QE niet de arbeid beloont maar diegene die het kapitaal bezit.

In Duitsland neemt de strijd tegen de QE, want zo kan men het wel noemen, toe. Vooral het aankopen van staatsobligaties valt slecht. Er zijn twee argumenten. De ECB doet verkapt aan staatssteun door deze aankopen en de de ECB loopt het gevaar een "bad bank" te worden door de aankoop van staatsobligaties van niet kredietwaardige  lidstaten. Indirect leidt bovendien deze staatsteun  tot een uitstellen of afstellen van de nodige hervormingen zeker bij staten die, prachtig woord, hervormingsweigerig zijn. De stabiliteit wordt er niet mee gediend, integendeel.

Een andere kritiek, niet uit Duitsland, heeft een totaal andere invalshoek. QE in de vorm van staatsobligaties aankoop heeft een liquiditeits doel en dat is niet aan de orde. Het geld komt niet direct terecht waar het nodig is. QE in de vorm van aankopen van waardepapieren van ondernemingen injecteert daarentegen geld direct in het bedrijfsleven en verhoogt daarmee de solvabiliteit. Dat is de QE die de Bank of England voornamelijk heeft gepleegd en dat heeft goed gewerkt. Zo is het argument van Diana  Choyleva, Lombard Street Research. Hiertegen in te brengen valt natuurlijk dat dat het bevoordelen van het ene bedrijf ten opzichte van andere bedrijven inhoudt.

Niet alleen het òf maar ook het hoe is dus discutabel.

Om een idee te krijgen om welke bedragen het gaat, De balans van de FED is groter dan 4 billioen dollar, tot 2008 was hij maximaal 900 miljard dollar. Zoveel is electronisch bijgeprint in die tijd. Voor de crisis bedroeg de balans van de Centrale Banken van de USA, Europa en Japan samen 11% van het gezamenlijke GDP. Nu bijna 30% oftewel ongeveer 11 billioen dollar, drie keer zo groot als voor de crisis.

Het is logisch dat deze enorme toename van de geldvoorraad ook de waarde van de assets heeft opgejaagd tot, waarschijnlijk niet toevallig,  ook bijna het drievoudige.

Deze extra rijkdom is naar de 1% rijksten gevloeid volgens Helena Morrissey, van de 30% club.

Het effect van deze stroom van QE kapitalen is, wordt wel gezegd, een verslaving eraan. Het gaat er niet alleen om hoe QE wordt uitgevoerd maar ook hoe ze af te remmen en te stoppen of verantwoorde wijze. Zonder de wereldeconomie in een chaos te storten. Voor de eurozone  heeft dat verdergaande overwegingen nodig behalve de vraag of het binnen het mandaat van de ECB valt, of het de in het verdrag van Lissabon verboden verkapte directe steun aan lidstaten is, of het tegen de Duitse grondwet indruist.

Daarom staat de QE op het moment zo internationaal in het middelpunt van de belangstelling. Wat zijn de niet oppervlakking direct waar te nemen beweegredenen van de ECB? Is het geo politiek of eurozone politiek. Is het onderdeel van een groot masterplan of een geïsoleerde actie?

In ieder geval is het zo dat de aandelenbeurzen er met spanning op wachten.