terug naar de werkelijkheid

De ontzetting over de nieuwe Griekse koers neemt spoorslags toe. De eurozone had klaarblijkelijk alleen een token resistance verwacht, een Engelse term die in het Nederlands iets oplevert als verzet voor de vorm. Veel sputteren om verzachtingen los te krijgen en dan weer in het juiste eurospoor.

Maar tezelfdertijd komt ook veel los over de voorgeschiedenis van het Griekse drama en dat stelt de eurozone toch ook in een ander daglicht. Of zaken die het daglicht juist niet zo goed konden verdragen.

In ieder geval wordt Griekenland aangepakt als een dwarsliggend jongetje dat tot de orde moet worden geroepen. De voorzitter van het EP, Schulz, gaat er heen kennelijk met de boodschap dat Griekenland over de EU buitenland politiek niet anders mag denken dan voorgeschreven. Juncker laat al weten dat Griekenland op de oude weg door moet gaan en niet op eigen wijze. De ECB ontdekt ineens dat het steun aan een land zou zijn als de terugbetalingen van ECB leningen aan Griekenland  (deels) zouden worden kwijtgescholden of uitgesteld. Dijsselbloem is ter kennismaking in Athene geweest met de kennismakingsboodschap dat Griekenland in het gareel moet lopen.

Kleine kruimeltjes worden toegeworpen maar waar het om gaat beslist niet. Niks schuldreductie, hooguit nog verder uitstel dan 50 jaar, nog minder rente.

Het verschil met echt kwijtschelden is dat de landen dan pas over meer dan 50 jaar weer over terugbetaling zouden moeten praten en dat is heel ver weg. Nu kan het in geen geval al afgeboekt worden want dan breekt echt de pest uit. Dan komen alle eurozone belastingbetalers tot de ontdekking dat zij de klos weer zijn. Tenzij het door het ESM wordt afgedekt door leningen op basis van onze garanties zoals nu gebeurt. Schijn  is het toverwoord van de eurozone, en echt geen schone schijn.

Griekenland is ondertussen de verkiezingsbeloftes aan het uitvoeren. Vermakelijk, maar ook veelbetekenend  is dat de schoonmaaksters weer in dienst zijn genomen bij het Ministerie van Financiën  betaald door de financiële adviseurs naar huis te sturen. Niet alleen vermakelijk maar ook een schot voor de boeg. De bureaucratische Augiasstal wordt uitgemest. Griekenland wil kennelijk echt een nieuw begin. Of dat  lukt is twijfelachtig maar ze hebben in ieder geval de moed dat te doen en dan ook nog de moed daarbij Brussel te trotseren.

En in een opzicht hebben ze het grootste gelijk van de wereld: doorgaan op de oude voet maakte de schulden toestand alleen maar dramatischer en de kleine economische opleving betekent niets voor het gewone volk.

Natuurlijk valt Griekenland in het verleden veel te verwijten. Reders die belastingvrij zijn, belastingontduiking  als norm, een bureaucratie die het kopen van een potlood nog ingewikkeld kon maken, een elite die vooral voor zichzelf zorgde.

Een land ook dat voor de komst van de euro van devaluatie naar devaluatie hobbelde.

Maar de euro heeft daar niets aan veranderd, de nieuwe schoen paste prima aan de oude voet. Griekenland kon doorgaan als het maar niet dwars lag. Toen bleek dat de oude devaluatie trend nog bestond maar alleen niet meer mogelijk was door de euro werd er geld in gepompt. Leningen werden tegen lage rente met gemak verstrekt. Bleef veel daarvan aan de strijkstok hangen? In ieder geval kon dat onder het toeziend oog van Brussel doorgaan tot zoveel geleend was en de schulden zo hoog waren gestegen dat de rente torenhoog werd. Veel daarvan blijft trouwens nog verborgen in de nevelen  van het target 2 systeem, de verrekening via de ECB van onderlinge eurozone landen betalingen.

Toen dat moment gekomen was en Griekenland op instorten stond moesten zelfs de verdragen "flexibel" worden uitgelegd om hulp te kunnen bieden, immers verboden in het verdrag van Lissabon.

De schulden veranderden alleen maar van eigenaar door de bailouts. De bailout bedragen werden gebruikt om de oude schulden en rente aan banken af te betalen en de nieuwe schuldeiser werd zo het ESM, het Europese Stabilisatie Mechanisme oftewel de eurozone belastingbetaler. Die staat via het aandeel van zijn land in dat ESM garant voor de leningen door het ESM aangegaan. Dus niet Griekenland maar de banken werden gesteund en van dubieuze vorderingen verlost.

De Griekse economie schoot door die bailouts er dus niets meer op Integendeel, 25% lager BBP, meer dan 26% werkelozen, meer dan 50% jonge werkelozen, 30% armoede, Griekenland is er erger aan toe dan in de periode van vrijheid en devaluaties.

Dat alles werd echter niet gedaan om Griekenland te redden maar om de illusie van de geslaagde eurozone te blijven koesteren. De ballon mocht niet worden doorgeprikt en de banken moesten worden gevrijwaard van een Grieks bankroet.

Nu is het een moreel probleem dat Tsipras weet dat een weigeren de schulden aan de Eurozone, ECB en IMF (gezamenlijk bijna 80% van de staatsschuld) te betalen om zijn bevolking te redden betekent dat de belastingbetalers in alle andere eurolanden dan voor die schulden moeten opdraaien. Zij staan immers garant voor het ESM en ECB. De noordelijke landen weten dat even goed en weten ook dat de zuidelijke landen niet in staat zijn om die garantie in echt geld om te zetten, ook niet via nieuwe leningen.  Dat is geen goed vooruitzicht.

Daarom is het uitstellen van de terugbetaling tot over 50 jaar of meer zo'n mooie truk om dat te maskeren. Afwentelen op ons nageslacht.

De waan en de schijn, het lenen op basis van loze garanties.

De bittere realiteit is dat hoe dan ook een voortduren van de austerity en nog verdere uitputting van de gewone man in Griekenland een sociale onmogelijkheid is geworden. Wanneer er eenmaal beweging komt in de weerstand tegen de steeds verder verpauperende opgeworpen bezuinigingen komt er een moment dat de aardverschuiving begint en niet meer te stoppen valt.

Het is ook niet simpelweg de keuze tussen een Griekse onderwerping of een Grexis. Dat is symptoom. Wat nodig is om de eurozone in stand  te houden is een afschaffen van de ingebouwde starheid van de euro.

Dat kan zijn de ombouw van de eurozone tot een muntgebied waarbinnen onder de overkoepelende mantel van de euro elke lidstaat zijn eigen munt heeft binnen een bandbreedte met de euro. Eigen munt in eigen land, euro voor buitenland en andere lidstaten. Eigen verantwoordelijkheid voor de financiële stabiliteit van de lidstaat. Een wisselkoers met de euro gebaseerd op prestatie. En wat het moeilijkste punt zal zijn, de staatsschulden tot een houdbaar niveau terug brengen.

Die ombouw zal een gecompliceerde ontwikkeling zijn en onze levensstandaard behoorlijk aantasten.

Maar het alternatief is of het opbreken van de eurozone met alle financiële problemen die dan niet meer redelijk kunnen worden opgelost, of het doorsukkelen naar het eindpunt, het failliet van de gehele zone.

Als daarbij een terugdringen zou komen van de Brusselse bemoeizucht  liefst tot het niveau van de vroegere Europese Economische Gemeenschap zou de  kans op succes aanzienlijk toenemen.

Gezamenlijk maar niet hetzelfde. Ieder met eigen sterke en zwakke punten, maar geen eenheidsworst.