Dit zijn pas de eerste stappen

op het ongewisse pad naar groei of ondergang

 

Zoals verwacht heeft het Griekse parlement ingestemd met de eurozone eisen. Niet op redelijke gronden maar met de rug tegen de muur door een volledige financiële blokkade. Het kon niet anders omdat de Grieken in meerderheid in de eurozone willen blijven.

 

Griekenland krijgt, ten minste als alles organisatorisch volgens plan verloopt en de nieuwe onderhandelingen, zeg opgelegde eisen, worden aanvaard, dus een bailout voor drie jaren van zeg 86 miljard euro waarvoor het zelf 20 à 30 miljard euro moet bijdragen uit het 50 miljard asset fonds dat zij nu al aan de eurozone moeten afstaan ter verkoop. Een aanzienlijk deel van dat geld zal moeten worden besteed aan het afbetalen van de in die drie jaar vervallende leningen.

In 2014 was de schuld nog 300 miljard euro inmiddels opgelopen tot 330 miljard.

het afbetalings schema van de Griekse schulden tussen nu en eind 2055.

Nu al is er een terugbetalings schema tot 2055. Spreiding over veertig jaar.

Stel dat daar nog een 7 miljard euro overbruggingskrediet en 85 miljard bailout bijkomt dan loopt de schuld op tot 330 miljard + 92 miljard = 420 miljard euro.

Dat klopt echter niet want in 2015 tot en met 2018 moet zo'n 40 miljard terugbetaald worden uit de bailout gelden. De Griekse schuld vermindert met die 40 miljard. De schuld is dan dus 380 miljard euro.

Als Griekenland zelf geen geld heeft voor die terugbetalingen moet een bailout geregeld worden.

Voor het goede begrip: terwijl andere lidstaten op de kapitaalmarkt nieuwe leningen afsluiten om aflopende leningen af te lossen, de normale gang van zaken, is Griekenland van de kapitaalmarkt uitgesloten en dus voor leningen op de eurozone aangewezen.

Maar omdat de schulden voor het grootste deel ook in handen van de eurozone zijn wordt daardoor de schuld niet groter, de afgeloste lening compenseert de nieuwe schuld.

Wat wel de schuld vergroot zijn de begrotingstekorten.

Het is vrijwel ondenkbaar en onvoorstelbaar dat Griekenland gedurende een flink aantal decennia een dermate grote groei en primaire begrotingsgoverschotten gaat vertonen dat het in staat is gelden vrij te maken om deze aflossingen uit eigen middelen te plegen.

Volgens het IMF is kwijtschelding van minimaal 30% van de schuld nodig om de schuld houdbaar te maken, maar omdat de eurozone onder geen beding een afschrijving op de schuld wil accepteren kan volgens het IMF een 30 jarige periode waarin geen terugbetalingen plaats vinden ook een oplossing zijn.

Griekenland heeft dan dertig jaar om de economische groei zover op gang te brengen dat via begrotingsoverschotten daarna terugbetaling plaats kan vinden.

Als zo'n dertig jarige "grace priod" wordt toegestaan  betekent dit dat Griekenland in die dertig jaar financieel geheel en al van de eurozone afhankelijk is om begrotingstekorten aan te zuiveren.

Griekenland  heeft immers geen toegang tot de kapitaalmarkt tegen redelijke rentetarieven. Het IMF heeft daar met nadruk op gewezen. Het heeft zelfs gesuggereerd jaarlijkse geldstromen naar Griekenland te overwegen. Dat zou een soort fiscale unie betekenen met alle consequenties ervan.

Het IMF acht ook de berekeningen van de eurozone over de potentiële groei van Griekenland te optimistisch maaar dat geldt evenzeer voor de berekeningen van het IMF zelf.  De economie van een land is geen rekensom maar berust op menselijk handelen. De nu opgelegde voorwaarden, die voor de bailout zeker niet verspoepeld zullen worden, zijn strenger dan die bij de vorige bailout overeengekomen toen ook de verwachting was dat Griekenland er in enkele jaren bovenop zou komen.  Het tegenovergestelde gebeurde, Griekenland stortte in.

Is het dan te verwachten dat Griekenland met een nog grotere lastenverzwaring en later pensioen bijvoorbeeld er wel bovenop zal komen.

Vele analisten twijfelen er aan. En als Griekenland geen economische groei en primair begrotingsoverschot kan leveren zullen de gevolgen niet te overzien zijn. En de eis dat Griekenland tientallen jaren lang een primair overschot van 3,5% moet bereiken lijkt zelfs voor het IMF uiterst dubieus. Bij de bailout in 2010 dacht men zelfs dat Griekenland een surplus van 6% zou bereiken. Eind 2014 was er met kunst en vliegwerk een surplus van 0,4% bereikt, onder mildere voorwaarden dan nu geeist. Bekijk ook onderstaande tabel.

 

Overzicht van de primaire begrotings surplus/tekort in 2008 en 2014 van de bailout landen en Duitsland.

 

Schaüble mag dan een onaangename rol lijken te spelen in de Griekse kwestie maar is het niet zo dat hij gelijk heeft. 

Heeft Griekenland buiten de eurozone niet een minder onmogelijke opgave om weer overeind te komen dan binnen de zone. Schaüble zegt dat binnen de eurozone de mogelijkheid tot schuldvermindering niet bestaat. Hij heeft gelijk.  Het is in de verdragen verboden.

Maar bij een ordelijk (niet met de zoals nu door de ECB financiële politiek veroorzaakte chaotisch ontwikkeling) uitstappen van Griekenland uit de eurozone met een degelijke voorbereiding op wederinvoering van een eigen munt, het vervolgens devalueren, de schulden saneren (en dan zal er wel degelijk kwijtschelding moeten zijn), veel van de nu geeiste hervormingen doorvoeren die op de duur de situatie kunnen verbeteren, wellicht met steun van het IMF lijkt mij de kans op succes groter. Dat de levensstandaard in het begin  drastisch lager zou worden (maar dat gebeurt ook bij de nieuwe bailout) is zeker maar op de langere duur kan verbetering optreden. Bij een dertig jarige onderworpenheid aan de eurozone en financiële afhankelijkheid ervan lijkt me de kans veel kleiner.

Maar de meerderheid van de Grieken denkt er anders over en wil in de eurozone blijven. Hun eigen keus die leidt tot een vrijwillige onderwerping aan de wellicht te strenge eisen die contra productief kunnen werken.