Het politieke besluit over de energievoorziening in perspectief

De discussie over al dan niet opwarming van de aarde of al dan niet door broeikas uitstoot door de mens is voorbij. De politiek heeft beslist dat er moet worden overgegaan op alternatieve energiebronnen. Maar er is niet veel gesproken over de gevolgen voor de economie van dit besluit. Oftewel wat kost  het en wat brengt het op. Ik heb er zo mijn ideeën over gevormd na veel lezen erover.

Sinds de verlaging van de gasproductie in Groningen is de economie daar met 8,8% geslonken. Ook in de rest van het noord oosten lijdt de economie onder die verlaging.

Natuurlijk kan men daar tegen inbrengen dat door die verlaging het milieu voor X miljarden wordt ontlast door mindere schade aan het milieu, in dit geval de huizen. Maar die wordt door de veroorzaker vergoed. En die weegt niet op tegen de schade veroorzaakt door de teruglopende economie.

Er zal ongetwijfeld om compensatie worden geroepen. Maar dat is onjuist. Als men maatregelen treft om het milieu te willen sparen houdt dat nu eenmaal in dat daardoor de economie terugloopt. Dat moet men dan als gevolg voor het toegenomen welzijn accepteren.

Op het moment dat de mens van jager, visser en consument van de producten van de natuur begon van gebruiker van de natuur over te gaan tot aanpassen van de natuur door landbouw en veeteelt  werd hij milieuvervuiler. Hij moest wel want door zijn groeiend aantal en neiging tot groepsvorming kon alleen jacht en visserij niet meer in de levensbehoeftes van de groep voorzien. Van een nomadenbestaan, zoals dieren nieuwe voedselgebieden zoeken, ging hij over tot het aanpassen van zijn leefgebied. Steeds verder kappen van bossen voor landbouw,  idem voor veeteelt. Europa werd van bos overdekt gebied tot wat het nu is.

De natuur trad daarbij ook op als remmende factor. Ziekte en dood door klimaatveranderingen gevolgd door epidemieën of hongersdood, kraamvrouwenkoorts, kindersterfte zij zorgden voor een beperking van de bevolkingsgroei en tezelfdertijd de survival of the fittest. De zwakkeren overleefden het minst. Behalve voor kleine bevoorrechte groepen die de overheersende bovenlaag vormden. Maar de gewone burger telde niet.

De tijden zijn veranderd. Betere gezondheidzorg, betere levensomstandigheden hebben de bevolkingsgroei doen aanwakkeren. Maar hoe meer mensen, hoe meer milieuschade. Voor ieder mens meer moet de natuur meer afstaan. Dat nog zonder rekening te houden met de opwarming van de aarde. Meer landbouwgrond is nodig, zodat nog meer bosgrond voor de landbouw wordt gebruikt, meer kunstmest en bestrijdingsmidddelen om de oogst niet in gevaar te brengen, meer antiobiotica bij de intensieve veeteelt om ziekte in de overvolle stallen te voorkomen, meer energie is nodig om dit alles in gang te houden.

De mens heeft niet overal dezelfde kansen. Begrippen zoals rijkdom en armoede hebben geen absolute waarde. Wat in ons ontwikkelde westen armoede heet zou in ontwikkelingslanden rijkdom betekenen. Daarom kan in het westen meer nadruk gelegd worden op welzijn waarvoor een deel van de welvaart moet worden ingeleverd. Daar is een marge voor. In de ontwikkelingslanden ligt dat anders, daar is alles nodig om de levensomstandigheden boven het absolute minimum te krijgen en te houden. Daar heeft men niet de luxe een balans te vinden tussen welvaart en welzijn. Natuurlijk is ook in die landen een rijke groep die het meeste kapitaal in handen heeft, net zoals in het westen en in luxe kan leven. Het verschil is dat daar het verschil tussen de rijken en de onderlaag oneindig veel groter is dan in het westen waar men de verzorgingsstaat heeft. Vandaar dat over de gehele wereld gemeten de elementaire levensbehoeften het hoogst op de wensenlijst staan terwijl milieu onderaan bungelt.

Terwijl dus in het westen een boete op CO2 uitstoot en een subsidie op alternatieve energiebronnen die zonder die subsidie niet concurrerend zouden kunnen zijn een te  verwezenlijke zaak lijkt, ik zeg met opzet lijkt, zou dat in de armere landen tot nog grotere armoede leiden.

Die landen te dwingen, al is het met daartegenover financiële hulp, om van fossiele brandstoffen, en vooral de goedkoopste soort, kolen, over te gaan op wind en zonne energie, in de wetenschap dat deze onberekenbaar en niet continu zijn en grote investeringen in aanleg en onderhoud eisen, en dat daarenboven steeds de oude fossiele brandstoffen als backup zouden moeten worden gebruikt, zou zonder enige twijfel de armoede daar verhogen en de ontwikkelingsmogelijkheden beperken.

Het argument dat dit niet te doen juist tot grotere armoede zou leiden door de gevolgen van een voortdurende opwarming door CO2 uitstoot  en een daardoor vermindering van de levensmiddelen productie is puur theoretisch. Op de eerste plaats zijn die gevolgen veronderstellingen en behoren niet tot de "science is settled" theorie en op de tweede plaats zal de CO2 uitstoot nog vele decennia lang doorgaan. In Duitsland, het grote gidsland van alternatieve energie neemt juist de uitstoot van CO2 de laatste jaren toe om de energieprijs enigszins in toom te kunnen houden.

De verlaging van de uitstoot van CO2 (en andere broeikasgassen) zal ook de economie in de rijke landen schade toebrengen. Want overgaan op duurdere alternatieve energiebronnen kost geld, veel geld. Daarboven blijft de noodzaak fossiele centrales in stand en up to date te houden voor zonloze en windarme periodes. Kort gezegd twee maal de prijs voor een verbruik. Als de eindgebruiker dat niet merkt aan de energieprijs dan merkt hij het wel aan de belastingen, want alternatieve energie is alleen mogelijk door subsidiering door de overheid.

Natuurlijk zullen de ondernemingen en onderaannemingsbedrijven die de nieuwe installaties bouwen de economie een impuls geven. Maar tezelfdertijd wordt de koopkracht van de belastingbetaler verlaagd omdat hij de kapitale sommen voor de bouw van de nieuwe energiebronnen en de subsidies voor de levering van energie erdoor moet opbrengen, bedragen die hij dus niet elders in de economie kan gebruiken. Een winst voor de een en verlies voor de ander.

Het lijkt me toch allemaal niet zo simpel als de media ons willen doen geloven.