30  30  30   en dan nog eens 10

Ik heb al vaak gezegd dat ik achterdochtig ben en niet alles geloof wat men mij wil doen geloven. Zeker niet als er steeds boven komt drijven  dat men dat moet geloven en dat elke andere mening laakbaar of zelfs strafbaar zou zijn. Dat voor de aanhangers van dat geloof of overtuiging de zekerheid bestaat dat hetgene waarvan zij overtuigd zijn  het enige ware is. Dat iedereen die daar tegenin gaat schade aan de maatschappij toebrengt en dus gestraft moet worden. Geen tolerantie maar dwang. Ik geloof dat die neiging tot absolutisme van verschillende groeperingen in de samenleving de laatste jaren toeneemt. Sinds de veertiger en vijftiger jaren van wederopbouw en wederzijdse tolerantie, de "moet kunnen" maatschappij worden wij nu de dogmatische kant uitgeduwd. De "slik het" maatschappij. Ik heb zo mijn gedachten over de mechaniek daarvan.

Zoals ik gisteren schreef zijn er in Polen grote demonstraties geweest tegen de nieuwe regering die een wet uitgevaardigd heeft, goedgekeurd door het parlement,  die het toetsingsrecht aan de grondwet beperkt. Maar de nieuwe regering was met overtuigende stemmenwinst aan de macht gekomen. Wie demonstreerden dan.

In Griekenland zijn er grote demonstraties geweest tegen de nieuwe regering die ondanks de plannen een eind te maken aan de austerity toch de voorwaarden van de eurozone voor een derde bailout accepteerde en daarvoor een meerderheid in het parlement verkreeg.

Overal ter wereld zijn er protesten van groepen mensen die het ergens niet mee eens zijn en hun ongenoegen daarover laten blijken door te gaan protesteren. Liefst vreedzaam maar ook heel vaak met min of meer geweld. Kijk naar de demonstraties in eigen land bij gemeentes die overwegen migranten opvang centra te stichten.

Om dat te begrijpen en ook voor andere doeleinden verdeel ik de bevolking voor mijzelf in drie groepen, elk 30% van de bevolking. De overblijvende 10% zijn een groep apart, dat zijn de fundamentalisten die onder de overige 90% aanhang werven.

Natuurlijk is die verdeling volkomen onprofessioneel maar voor mij gemakkelijk. Onprofessioneel want er is natuurlijk ook een grote groep die zich afgekeerd heeft van de politiek en van alles, die  niet meer stemt en het vertrouwen verloren heeft. Die doet niet mee.

Neem bijvoordeeld inkomen. De onderste 30% hebben armoede of zitten daar dicht tegen aan, de bovenste 30% is welvarend en de 30% daar tussen kon rondkomen. Denk er wel om dat welvarend en arm per land heel verschillende waarden hebben. Maar hier gaat het om de verdeling. 

In Griekenland is door de grote schuldenlast een enorme armoede val ontstaan. Door de voorwaarden  voor een bailout door de eurozone ontstond grote werkloosheid, verlaging van lonen, uitkeringen en pensioenen. Daardoor zijn veel burgers van de middelste 30% ook in de problemen gekomen en in ieder geval sterk in koopkracht gedaald. Door de tweede bailout is dat nog ernstiger geworden.

Bij de verkiezingen heeft dat geleid tot een omverwerping van de oude regering met het austerity programma en het aan de macht komen van een anti-austerity regime.

De oorzaak is voor mij duidelijk, de onderste 30% die door die austerity nog armer was geworden stemde voor vernieuwing die voor hen gunstig zouden zijn, de bovenste 30% die niet onder de austerity leed stemde tegen vernieuwing die voor hen een  bedreiging was en de middelste 30% die nog net kon rond komen maar door nog verdere bezuinigingen, dus verdere verlaging van de koopkracht onder die grens zou komen stemde nu met de onderste 30% mee en het oude regime viel.

De gedachte vas hen was dat met de eurozone voor Griekenland gunstiger afspraken zouden kunnen worden gemaakt. Maar volgens de Grieken was er niet met de eurozone te praten, de uitkomst lag al vast en zoals in de middeleeuwen met een belegerde vesting moest Griekenland  door financiële uitputting opgeven en capituleren voor de eurozone. De nog grotere bezuinigingen (euphemistisch hervormingen genoemd) gingen dus toch door.

De verrassing was dat het parlement dat dus tegen de verdere austerity was en een flexibilisering wilde, toch steeds instemde en instemt met de strengere voorwaarden.

De harde kern (representatief voor de onderste 30% en de kern van de nieuwe koers van de regering) stemt tegen, de oppositie, representatief voor de  bovenste 30% stemt voor, en de middenmoot, representatief voor de midden 30% stemt ook gedeeltelijk voor om van twee kwaden de minste te kiezen, tussen grotere armoede of totale ontreddering buiten de eurozone in een vijandige economische en politieke omgeving zonder een ECB die steun zou kunnen geven.

Dit is maar een voorbeeld. Het gaat er mij niet om wie gelijk heeft of niet, alleen maar hoe volgens mij het mechanisme werkt.

Het is dus, en dat geldt voor mij algemeen, dat de middelste 30% altijd de beslissende factor zijn.

Daarbij komt de laatste groep, de 10% fundamentalisten in actie. Zij vormen de pressiegroepen die ondanks hun geringe percentage een grote invloed willen uitoefenen op welke activiteit dan ook. Hun enige doel is de middelste 30% aan hun kant te krijgen.

Het is zelfs mogelijk dat er twee of meer pressiegroepen zijn over het zelfde onderwerp.

Bij die pressiegroepen zijn er ook die gesteund worden door belanghebbende politieke of commerciële groeperingen die hen steunen en zo hun eigen belangen willen promoten. Er zijn er ook die zo ver gaan dat andere opvattingen en ideeën dan de hunne verboden zouden moeten worden.

Een voorbeeld voor een soortgelijk gebeuren is de periode 1950 tot 1960 in de USA toen mede als gevolg van de koude oorlog en een aantal Russische spionnage zaken in de USA een soort heksenjacht op gewoonlijk vermeend communistische sympatisanten plaats vond waarin de senator McCarthy de gangmaker was . Het leidde tot een door allerlei instanties en ook de FBI gevoerde jacht op mensen met "Un-American Activities" die vervolgd werden en hun maatschappelijke positie verloren op grond van in de meeste gevallen volslagen ongegronde beschuldigingen. Een soort massapsychose waarvan later bleek dat tienduizenden op valse of imaginaire gronden slachtoffer waren geworden. Uiteraard kwam men op een gegeven moment tot bezinning. Maar eerherstel nadat onherstelbare schade was aangericht is een schrale troost. McCarthyanisme is de naam die nu aan analoge ontwikkelingen gegeven wordt.

Ook nu bestaan er groepen die hun wil op de samenleving willen opleggen en onwilligen willen vervolgen. Want in hun visie is tegenwerking van hun overtuiging een criminele handeling. De mens is sinds onheugelijke tijden niet veranderd.

Tolerantie wordt al een begrip dat slechts naar een enkele kant nijgt.

Daar heb ik de laatste dagen over nagedacht.