23022015 oudgediende

 de galop naar achteren

De Griekse regering heeft zijn huiswerk gedaan, zoals afgesproken heeft zij aan de eurozone,  haar hervormingsvoorstel ingestuurd. De details zijn nog niet bekend op dit ogenblik en de IMF, EU en ECB zullen het moeten beoordelen.

De uitkomst kan positief zijn, negatief, maar ook nog bespreekbaar. De marges zijn uiterst klein. Een defintief antwoord kan dus nog op zich laten wachten.

Ik heb al eerder gezegd dat Griekenland niet de kwaal maar een symptoom van de kwaal is. Symptomen komen natuurlijk het eerst tevoorschijn bij de zwakste partner endat is Griekenland.

Symptoom bestrijding lost de kwaal niet op en dat zal ook het geval bij Griekenland zijn. De eurozone lijdt aan een chronisch schuldprobleem. Nu geldt dat voor zo ongeveer alle landen waarbij Japan de kroon spant van de grote naties maar ook de USA flink meedoet. 

Schulden zijn ruwweg te verdelen in twee soorten, investeringsschulden en consumptie schulden. Bij de eerste gaat het om schulden die later tot rendement, groei, moeten leiden Consumptieve schulden zijn weggegooid geld.  Alleen acceptabel om tijdelijke klappen op te vangen.

Schulden moeten worden terugbetaald maar staatsschuld kan constant blijven, groeien of afnemen. Is de looptijd  van een schuld verstreken dan wordt hij afgelost en een nieuwe schuld aangegaan. Met dezlfde, hogere of lagere rente afhankelijk van de rentevoet en het risico.

Van het allergrootste belang bij de staatschuld is de betaalbaarheid van de rente. Zolang dat rentebedrag  vergeleken met het staatsinkomen zo laag is dat het geen invloed heeft op de normale huishouding van de staat is er geen vuiltje aan de lucht, maar wordt het normale uitgavenpatroon van het land zo sterk beinvloed dat essentiële uitgaven niet meer kunnen worden gedaan dan is er iets ernstig mis en moet worden ingegrepen.
Niet alleen de hoogte van de schuld ten opzichte van het staatsinkomen maar ook het te betalen rentebedrag is dus van belang.
De grootte van de schuld  wordt uitgedrukt in een percentage van het BBP; de rente uiteraard in een percentage van de schuld. Is bijvoorbeeld een schuld van 75% van het BBP draagbaar bij een rentepercentage van 3% dan kan hij bij een rentepercentage van bijvoorbeeld 5% niet meer draagbaar zijn.
Het percentage staatsschuld tov het BBP kan veranderen door groei of krimp van het BBP of van de schuld. Een staat kan dus uit een schuld "groeien" waardoor het percentage tov het BBP afneemt en het schuldbedrag toch toenemen.
Het rentepercentage hangt af van de rentestand en het risico. Bij een grote geldhoeveelheid (veroorzaakt bijvoorbeeld door quantitative easing) en klein risico zal het rentepercentage laag zijn. Bij geldkrapte en groter risico loopt hij snel op.
Op het ogenblik is de  geldvoorraad kennelijk zo groot dat risicokleine landen als Duitsland en Nederland zelfs rente toekrijgen bij het uitschrijven van nieuwe leningen.
De centrale banken kunnen dus een grote invloed uitoefenen op de houdbaarheid van staatsschulden niet alleen in hun eigen muntgebied maar ook op andere.
In de eurozone betekent dit dat de ECB de staatsschuld last van de lidstaten aanzienlijk kan beinvloeden.
Dat is bijvoorbeeld het  geval geweest met de uitspraak van Draghi dat hij alles wat nodig is zou doen om de euro in stand te houden.
Door deze uitspraak werd het risico van leningen aan  de zwakke landen in feite gedragen door de gehele eurozone zodat de rentepercentages voor deze landen veel lager werden dan normaal zou  geweest
Vandaar ook dat zodra een Grexit dreigde de rentepercentages voor Griekse schuld enorm  stegen Dat dat  niet gebeurde voor de andere zwakke euro landen geeft aan dat men niet vreesde voor een opbreken van de eurozone door zo'n Grexit
De draagbaarheid van de eurozone schulden is dus voor een aantal lidstaten niet het gevolg van eigen kracht maar van het lidmaatschap van de eurozone.
Daartegenover staat dat voor deze zwakke lidstaten de euro in feite te duur is. Daar is al zoveel over geschreven dat het alleen nog genoemd behoeft te worden. Maar het is wel de kern van het probleem. Je kunt van een deux cheveaux niet verwachten dat hij een audi bijhoudt. de 2C is een prima autotje maar daarvoor niet gebouwd.

De kwaal, de aangeboren ziekte van de euro is het ontkennen van de onverenigbaarheid van totaal verschillende economieën en culturen  die desondanks  in de zelfde mal geperst worden. Voor de een is deze te ruim voor de andere te klein

De enige mogelijkheid om ze toch aan elkaar aan te passen is er gaten tussen te maken zodat wat de een over heeft kan overvloeien naar de ander Dat gaat nog als de een overvloed heeft en het goed kan missen maar niet als de ander ook te krap zit Dat laatste  is het geval in de eurozone
Dat is nu goed zichtbaar. Als bij een Grexit de Griekse schulden over de andere lidstaten zouden worden verdeeld volgens de ESM sleutel dan krijgen Frankrijk en Italië een enorme financiële dreun. Niet op te brengen. Zelfs Duitsland zou in de problemen komen en het gebalancerde budget wel kunnen vergeten. En de andere zuidelijke landen gingen onder water Want de gehele eurozone is een muntunie die op geleend geld drijft, tot boven de 90% BBP grens, de grens van het kantelpunt naar de ondergang. Komen de schulden van één land op het conto van de andere leden dan stort het geheel in elkaar. Dat valt alleen te maskeren door het nog verder naar de toekomst te verschuiven. Maar verschuiven is niet oplossen.

Daarom moet een Grexit worden voorkomen. Niet uit liefde voor Griekenland maar voor het behoud van de eurozone..
Geen oplossing maar een uitstel. Want gebeurt het vandaag niet dan toch wel in de toekomst. Tenzij niet alleen Griekenland een primair budget van 4,5% moet behalen (wat nog lang niet voldoende is om de schulden "sustainable"  te maken) maar ook alle andere lidstaten. En die krijgen met een echt tekort (dus met inbegrip van rente op schuld) van 3%  Brussel nog niet op het dak. 
En op die groei behoeven we ook niet te rekenen want de begrotingstekorten in de eurozone blijven veel hoger dan die 0,3% groei die de eurozone nu heeft (en Griekenland zelfs een krimpvan 0,2%). We galopperen dus met klinke snelheid naar achteren met de Brusselse elite achterstevoren op de rug van het paard.. Zie ter illustratie de volgende grafieken.

De stand van zaken in de Eurozone midden 2014. Begrotingstekort, BBP, werkloosheid in beeld gebracht. Ter vergelijking enkele cijfers uit 2000, het beginjaar van de euro om de terugloop te illustreren.

 

de groei in de Eurozone vanaf 2012 tot nu. Nauwelijks groei, eerst zelfs krimp en de 1% is nog niet bereikt.

 

De groei voor Griekenland van 2012 tot nu toe. Begin 2015 weer een krimp na een nietige groei in 2014.

 De Griekse handelsbalans van 2012 tot nu toe. Een total negatief beeld. Van de val van de euro profiteren theoretisch de lidstaten met een positieve handelsbalans. Voor de landen met een negatieve handelsbalans geldt het omgekeerde, althans voor de directe of indirecte importen van buiten de zone
 

Van Griekenland nog grotere bezuinigingen te eisen is echt wat de Engelsen noemen "flogging a dead horse". Een positief primair begrotingsoverschot te eisen van 4;5% is onmogenlijk en bij een schuld van meer dan  175% bovendien totaal onvoldoende.

 Oke, Griekenland heeft er een potje van gemaakt maar de Eurozone heeft er naar gekeken en niets aan gedaan of zelfs weggekeken.

 

Is de opstelling van de EU nu de beste voor Griekenland? Dat wordt zelfs niet gezegd. Het enige doel is doorgaan op de oude voet. Uitstel op uitstel. De schulden voor ons uitschuiven en we zien wel hoe het afloopt.
Dat is wat Griekenland niet meer wil.
 

Het is nu maandagmiddag. Wat gaat er op ons afkomen?