Inflatie, Staatsschuld, Primary Surplus

Dus toch Tusk, Merkel en Timmermans hebben een bliksem bezoek gebracht aan een Turks vluchtelingen kamp. Dansjes van in traditionele klederdracht gehulde kinderen en gesprekken  met uitgezochte ouderparen. Maar geen grondig bezoek aan het kamp zelf. Het gaf mij, misschien gezien mijn gevorderde leeftijd, een nare smaak in de mond, vooral nadat Tusk, de President van de Raad van Regeringsleiders van de EU, Turkije uitgebreid prees en sprak over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. De Duitse pers was niet mild in haar oordeel en zelfs in de USA was de pers not impressed to say the least.

Maar we zijn het pragmatisch stadium al lang gepasseerd en doen nu aan damage control. Mw Merkel,  als ik het juist gelezen heb, wees de potentiële illegale migranten erop dat ze geen kans meer hadden om naar Duitsland te gaan. Wel een ander geluid dan selfies met migranten en een welkomstwoord. Zelfs, en ik kon het echt niet geloven, haar statement dat als Italië niet de vluchtelingen (want vanuit Libië en Noord Afrika is de EU het eerste veilige land, dus zijn het echte vluchtelingen, dunkt mij,) volgens he boekje asiel liet aanvragen en vrije toegang tot de EU gaf via het Schengen akkoord, Oostenrijk de Brennerpas wel zou afsluiten. In mijn visie, dan behoeft Duitsland de grenzen niet te sluiten.  Gezien de welkomstgroeten van vorig jaar een verrassend geluid. Maar, ik kan het verkeerd begrepen hebben. Maar nu naar de Griekse interne problemen.

In de Griekse tragedie zitten we midden in het derde bedrijf. Maar een deus ex machina hoeven we niet te verwachten. Wel een herhaling van de eerste twee bedrijven.

Drie partijen met elk de eigen belangen.
Het IMF dat zich in 2012 in een wespennest heeft gestoken door deel te nemen aan de redding van de Griekse banken, of Griekenland, of de Eurozone banken of de eurozone zelf. Dat heeft moeten toegeven zich verkeken te hebben op de gevolgen van de bezuinigingen.
De Europese Unie die zelf de eurozone omvat, een regio met op twee na de hoogste staatsschuld van de belangrijke wereldlanden waarbij Griekenland op zijn beurt de hoogste staatsschuld van de eurolanden heeft.
Griekenland waarvan de economie na de ontmaskering in 2008 als kampioen dubbele boekhouding instortte en sindsdien niet meer op krachten is gekomen.
Het IMF dat berekent dat Griekenland zonder schuldverlichting geen kans heeft op eigen benen te kunnen staan en dus een vorm van schuldkwijtschelding eist als voorwaarde voor deelname.
De eurozone die geen schuldenkwijtschelding kan toestaan om zijn eigen bestaan niet te bedreigen, andere eurolanden zouden er dan ook aanspraak op kunnen maken en de euro donorlanden zouden er tegen in verweer komen omdat zij voor de schuld opdraaien via het EFSF en het ESM.
En dan Duitsland dat participatie van het IMF eist. 
Griekenland dat sinds 2012 onder de knoet van de Troika, vertegenwoordigers van IMF, ECB, EU en sinds kort ook nog het ESM,  bezuinigingen en hervormingen heeft moeten doorvoeren die economie deden verschrompelen, de gewone bevolking deed verarmen.

Griekenland dat niet zonder de euro kan en niet met de euro kan. Uitstappen uit de eurozone zou een drastische devaluatie nodig maken, geldschieters afschrikken en in ieder geval de rente op nieuwe leningen onhoudbaar hoog maken en nog groter armoede dan nu veroorzaken.

Griekenland dat door verkiezingen verlichting van de bezuinigingen eist, een einde dus aan de austerity, maar de euro niet wil afschaffen. Een onmogelijke mix.

De eurozone die wellicht een Grexit niet zou overleven door de schuldenlast die Griekenland bij uittreden uit de eurozone niet zou kunnen betalen, maar verhuld zou kunnen worden in het ESM of ECB maar in ieder geval het imago van de onaantastbaarheid van de euro zou verliezen.

De EU die al de crisis om de illegale migranten (nu ook via Italië en Spanje) moet doorstaan en daardoor zeer omstreden concessies aan Turkije zal moeten doen terwijl het ook een dreigende Brexit moet voorkomen, want de EU zal zonder Groot Brittannië een andere balans moeten zoeken in een strijd om de hegemonie en waar het verzet tegen de EU (naar mijn mening niet tegen de economische aspecten ervan maar de politieke bureaucratische ontwikkeling)  zich uit door de vorming van EU sceptische of zelfs anti EU partijen die in omvang toe blijven nemen.

De Griekse crisis moet dus bedwongen worden met een set maatregelen die voor de drie partijen aanvaardbaar is en economisch niet ridicuul.

Bij die oplossingen spelen inflatie, primary surplus en schaatsschuld de sleutelrol.
De Duitse minister van financiën Schauble stelde dat een oplossing aanvaardbaar was zolang de Griekse schuld houdbaar was, dat wil zeggen dat de rente betaald kon worden en de aflossingen eveneens. Juist datgene wat het IMF betwistte, die achtte de schuld niet houdbaar.
Maar de rente is laag dank zij de steun van de ECB en zou in overleg  nog lager kunnen worden gesteld en de looptijd van de schuld zou kunnen worden verlengd zodat aflossingen niet aan de orde zijn. Daardoor zou de schuld houdbaar zijn gemaakt en aan de eis van het IMF tot meedoen aan de bailout voldoen.
De inflatie speelt daarbij ook een flinke rol. Stel dat de inflatie door de ingrepen van de ECB inderdaad tot 2% zou stijgen en de aflossing wordt uitgesteld tot 2036 dus over twintig jaar. De huidige schuld bedraagt ongeveer 300 miljard euro, per jaar een geldontwaarding van 2%,  ruw berekend 40% over twintig jaar waardoor de schuld bij aflossing dan nog slechts 60% van de huidige waarde bedraagt, dus 180 miljard euro.
Maar dan moet Griekenland in de tussen periode geen nieuwe schuld opbouwen, integendeel bepaalde schulden wel kunnen afbetalen (bijvoorbeeld die aan het IMF dat de hoogste prioriteit heeft en geen 20 jaar zal willen wachten, zo denk ik).
Daar krijgen we dan dat primaire surplus. Primair surplus is het overschot op de begroting als daarbij de betaling van rente over schulden niet wordt meegerekend. Dat zou betekenen dat als er geen staatsschuld was het land geld zou overhouden, het zou dus solvent zijn.
Dus als Griekenland uitstel van terugbetaling zou krijgen en een primair surplus zou hebben (en houden) dan zou het in een economisch gezonde situatie zijn aanbeland en zou iedereen tevreden zijn.

De EU heeft berekend dat Griekenland een blijvend primair surplus zou moeten behouden van 3,5% door bezuinigingen en hervormingen door te voeren om aan de voorwaarden te kunnen voldoen. Het IMF acht dat 1,5% het hoogst haalbare zou zijn en dat extra bezuinigingen nodig zouden zijn.

EU en IMF komen daar samen wel uit.

Maar Griekenland wil niet verder bezuinigen op pensioenen en de gewone man en het bedrijfsleven en de rijken zwaarder belasten.

Dat is voor EU en IMF onaanvaardbaar.
Maar er is een tussenoplossing mogelijk door een soort buffer  van 2% meer “austerity” in te voeren. Als Griekenland niet aan het gewenste primair budget kan voldoen moeten die zwaardere voorwaarden (bezuinigingen) worden opgelegd. Intern is de Griekse overheid dit weekend bezig hieraan te werken.
Zo zal dan ongetwijfeld een modus worden gevonden om de zaak niet uit de hand te laten lopen.

Zo kan men, denk ik, de Griekse crisis zien als een crisis van één euroland maar ook als de crisis die in feite een spiegelbeeld vormt van de algemene crisis in de eurozone,  namelijk dat  een flink aantal van de eurolanden  net als Griekenland zonder hulp van buiten, d.w.z andere eurolanden, geen bestaansrecht heeft.

Maar er is de werkelijkheid zoals die uit rekenmodellen voortvloeit afhankelijk van de input ervan die de output bepaalt en de werkelijkheid van alledag.
Met andere woorden, hoe staat Griekenland er nu in de praktijk  voor.
En vervolgens hoe staat Griekenland er voor in vergelijking van nieuwe eurolanden.
Daarbij in aanmerking genomen dat er twee werkelijkheden van alle dag zijn die elkaar beïnvloeden. De welvaart van de staat en de welvaart van de burgers.

Het is geen romantisch verhaal maar toch begin ik er morgen aan. Want het is onze toekomst.