28062015
zondagochtend

Vergelijk de eerste uitspraak van Dijsselbloem: de deur is dicht met zijn herroeping ervan: de deur is nog open. Wat een definitief besluit had moeten zijn is weer verworden tot een volgend stapje in dit eindeloze treurspel. Treurspel voor de gewone Grieken want bij welke uitkomst van het referendum dan ook staan zij voor een periode van armoede en ellende.

Bij het aanvaarden omdat de schuldenlast blijft bestaan, de zwaardere voorwaarden en een nieuwe verzwaarde bailout hen de komende vele tientallen jaren geen groei voor de bevolking zullen brengen, hooguit een door die voorwaarden afgedwongen maar hoogst onzeker begrotingsoverschot dat door diezelfde  voorwaarden even snel kan omslaan in een nog groter deficit.   

Bij het verwerpen omdat er dan een periode van opbouw vanuit het niets moet komen waarbij alleen echte hervormingen van de bureaucratie, waardoor het bedrijfsleven niet langer wordt verwurgd, van de belasting oplegging en inning waarbij de mogelijkheid buitenlandse gelden van Grieken te belasten en een einde aan corruptie  groei kan bieden. Maar is dat mogelijk in een land waar het nooit is gelukt?

 

De gevolgen van beide opties laten zien dat Griekenland nooit in de eurozone had moeten worden toegelaten, dat de eurozone had moeten voorkomen dat er zo ongebreideld geleend kon worden, dat de eurozone er voor had moeten zorgen dat er geen rekenkundige maar structurele hervormingen waren doorgevoerd. Het moet duidelijk zijn dat de schuld niet alleen op de Grieken wordt afgewenteld. Puppet regeringen, door de EU geantameerd,  hebben evenmin iets gedaan.

 

Wat fout had kunnen worden gedaan is inderdaad fout gedaan. Nu zijn de rapen gaar want de Griekse bevolking is tot aan de rand van hun incasseringsvermogen gebracht. En uit de geschiedenis blijkt dat dat de momenten zijn waarop de vlam in de pan kan slaan en een volksmenner zijn kans ziet.

 

Zijn de EU, eurozone, IMF en ECB zich daarvan wel bewust of kunnen zij alleen maar  hun spreadsheets en rekenmodellen hanteren.

 

 

 



Where is Greece's rescue plan?

Op het ogenblik over een Grieks reddingsplan spreken  slaat als een tang op een varken.

Waarover gesproken wordt is een verlenging van de huidige (eigenlijk al verlopen) bailout periode tot eind november a.s. waarbij de Griekse regering alle voorwaarden (die zij heeft verworpen) moet aanvaarden in ruil voor een "noodhulp" van 15,3 miljard. Typisch net genoeg om de in de komende maanden aflopende leningen aan IMF en EFSF (huidige ESM) van 15 miljard euro af te betalen. Dus een nieuwe lening uit verschillende EU en IMF euro potjes om aflopende leningen door IMF en de EU (eurozone) af te betalen.

Om het duidelijk te stellen voor Griekenland financieel neutraal, de schuld blijft bestaan. Voor de andere partijen eveneens, de vordering blijft bestaan.

Deze Wall Street Journal tabellen tonen de Griekse schulden, in welk jaar welke bedragen aan wie moeten worden terugbetaald en welke bedragen totaal aan welke schuldeisers openstaan. De terugbetalingen aan het EFSF lopen door tot 2055.  

Na afloop van deze verlenging begint het circus opnieuw: onderhandelen over een eventuele  nieuwe bailout periode voor Griekenland met naar men fluistert 15 miljard euro hulp, dus ook 15 miljard euro meer schuld voor Griekenland, bovenop de 175% van nu. Die 15 miljard zullen ook weer gebruikt moeten worden om dan vervallende leningen te vervangen door nieuwe.

Want zonder kwijtschelding door IMF en EU (eurozone) van bijvoorbeeld 50% van de Griekse schuld verandert er niets. Dan blijft het land nieuwe leningen krijgen om oude af te lossen zonder dat de economie de nodige adem krijgt om zo ongelofelijk flink te groeien en op die manier de leningen draagbaarder te maken en zelfs deels af te lossen.

Alleen in theoretische rekenmodellen is dat mogelijk maar als men de financiële en economische geschiedenis van Griekenland beziet en vooral de sinds de bailouts instortende economie, 25% lager landsinkomen (BBP), tot 25% opgelopen werkloosheid, tot bijna 180% opgelopen staatsschuld dan zal zelf de meest doorgewinterde optimist toch wel heel ernstig gaan twijfelen.

 

Het grote verschil is echter: zonder deze noodhulp (of hulp uit andere kanalen) zal Griekenland defaulten, d.w.z. dat in dat geval kunnen het IMF en de EU naar hun geld fluiten, het kwijt zijn.

Griekenland wordt dan van alle IMF en EU financiering uitgesloten en kan boetes krijgen (tja) en zijn stemrecht in de eurozone verliezen.

Maar verder?

De EU gaat uit van een visie waarin een van de kern doelstellingen is de EMU, de gezamenlijke munt voor alle lidstaten van de EU. In die visie is alleen groei voorzien, geen krimp. Alle lidstaten zijn dus niet potentiële leden van de eurozone maar verplicht toekomstige leden. In die voorziene eindfase is de eurozone identiek aan de EU.

Alleen Denemarken en Groot Brittannië hebben een uitzonderingspositie. Zij moeten het zelf weten. Anders hadden ze niet getekend voor het verdrag van Lissabon.

Er is nooit rekening gehouden met een uittreden uit de eurozone, die in feite op een onderling verdrag van een aantal lidstaten die aan bepaalde voorwaarden voldoen steunt, hetgeen volgens het verdrag van Lissabon mogelijk is.

Griekenland kan er dus niet uitgestoten worden. Of Griekenland er zelf uit kan stappen is evenmin geregeld. Nergens staat expliciet dat als ze dat wel doen ze ook uit de EU stappen.

Dat ook de EU verlaten lijkt logisch want de eurozone is toch het verplichte eindstation. Maar logisch wil nog niet zeggen juridisch vaststaand.

De chaos die er om de Griekse crisis heerst is dan ook begrijpelijk. De eurozone bemoeit er zich mee want daar is Griekenland lid van. De Europese Unie doet ook mee want de eurozone is een onderdeel van de EU. De  ECB heeft een heel belangrijke stem in het kapittel want is de centrale bank van de eurozone (maar niet van de EU) en wordt gehinderd omdat hij geen politiek standpunt in kan nemen maar daar de facto toe gedwongen wordt door zijn opdracht, de waarde van de euro beschermen. Het IMF blaast ook zijn partij mee als mede deelnemer aan de bailouts. Tenslotte hebben de nationale parlementen ook een vinger in de pap omdat de bailouts zijn verstrekt door het EFSF dat nu weliswaar is opgegaan in het ESM maar waar nog de oude EFSF regels gelden.

Al deze groepen hebben hun eigen belangen en hun eigen opvattingen. Binnen wat zo keurig de crediteuren wordt genoemd bestaat ook geen overeenstemming over de te nemen maatregelen. Met name het IMF wijst op de noodzaak van sustainability, draagbaarheid, van de schulden, debt relief. Bij de eurogroep heerst naar mijn bescheiden mening de  opvatting geen enkele kwijtschelding van de schulden te accepteren. De EU wil duidelijk de zaak bij elkaar houden en Griekenland in de de eurozone en de EU houden. Wat het ECB wil is voor mij  niet geheel duidelijk. Het is immers bij alle een politiek stellingname en daar doet de ECB niet aan mee. Wel hamert met name Draghi op de noodzaak van een fiscale unie maar dat raakt Griekenland slechts zijdelings. De parlementen zullen ook nog moeten instemmen met een eventueel bereikt accoord tussen de partijen.

Dat bij al deze invalshoeken de liefde regeert zou niemand kunnen beweren.

Dit alles beschouwende vraag ik me af of de kwestie nu is om Griekenland de kans te geven uit het diepe economische en humanitaire dal te kruipen of om de zaak wat het ook kost (sorry dat ik hier ongetwijfeld plagiaat pleeg) bij elkaar te houden.

Het is (ook voor het IMF) zo klaar als een klontje dat Griekenland bij doorgaan op de ingeslagen weg van bailouts er economisch niets mee opschiet. Alle hulp wordt gebruikt om oude schulden om te zetten in nieuwe, de ene emmer water over te gieten in een andere van dezelfde eigenaar.

Dan moet het nog duidelijker zijn dat als die ingeslagen weg nog moeilijker wordt gemaakt door nog zwaardere voorwaarden van lastenverzwaringen voor de burgers, de koopkracht verder aantasten van de al op het randje van de echte armoede levende  mensen, er nog minder kans is op een goede afloop.

Dat Griekenland zegt dat het aan uitstel gekoppeld aan het aanvaarden van verdere lastenverzwaringen niets heeft en weigert daaraan mee te werken is dus ervaringswijs gezien niet onbegrijpelijk. Griekenland heeft geen boodschap aan het enorme belang voor de EU het in de eurozone te behouden als het er zelf niets mee opschiet. Want Griekenland kan zo niet doorgaan.

Dat is het punt.

Wat er vanmiddag weer als lapmiddel uit de bus komt en ook al zou Griekenland daarmee accoord kunnen gaan, het lost  het probleem niet op en verschuift de finale klap naar de verre toekomst in de hoop dat er een wonder plaats vindt, een plotselinge grote groei.

Tsipras heeft nu, als het Griekse parlement ermee instemt en de crediteuren hem de mogelijkheid bieden dat wil zeggen wat meer tijd, de Zwitserse weg gekozen, een referendum uit te schrijven. Accepteren van het crediteuren voorstel of niet.

Dat onmiddellijk beweerd wordt dat het volk niet over de nodige kennis beschikt om zo'n beslissing te nemen kan men meteen weerleggen met het argument dat juist degenen die wel over die nodige kennis zouden hebben moeten beschikken er zo'n puinhoop van hebben gemaakt, of dat nu Griekenland of de crediteuren zijn geweest of allen tezamen.

En dus wachten we voor de zoveelste keer na vele maanden weer op een misschien definitief einde aan de heen en weer stuiterende voorstellen. Maar reken er niet op.