Op een stok en een kruk

 

zo sleept de eurozone zich voort

 

Twee verkiezingen die het beeld in Europa niet wezenlijk veranderen. De Pro EU partijen blijven het beeld bepalen.

In Andalusië wordt Podemos niet de grootste partij maar verliest de coalitie wel zetels maar behoudt de macht.

In Frankrijk behaalt bij de departementale verkiezingen Sarkozy met zijn  UMP de eerste plaats met bijna dertig procent van de stemmen en moet het FN, de gedoodverfde winnaar, het met de tweede plaats doen  met toch een indrukwekkend 26% van de stemmen. Hollande komt achteraan met 21% van de stemmen.

Brussel kan een zucht van verlichting slaken. De oppositie partijen kunnen geen kwaad doen.

 

De crisis om Griekenland komt echter steeds dichter bij het kritieke stadium. In feite, hoewel men dat niet gemakkelijk zal toegeven, gaat het hier om twee stromingen binnen  de Europese Unie.

De ene is de eurozone zijde strategie. Via een systeem van leningen verstrekken biedt men  achtergebeleven lidstaten de kans om bij de rest aan te sluiten. Aan die leningen zijn dan wel strikte hervormings voorwaarden verbonden op het gebied van arbeidsrecht, bureaucratie en bezuinigingen. Die voorwaarden worden door een combinatie van EU, IMF en ECB bepaald. De uitvoering ligt in handen van het ESM.

Deze stroming gaat er van uit dat elke lidstaat in principe zelfstandig in staat is volledig in de eurozone te participeren op economisch gebied mits hij de nodige hervormingen doorvoert. Lukt dat niet dat in dat een gevolg van een verkeerd beheer. De eurozone grijpt dan via het S&G verdrag in.

Het grote nadeel van deze opvatting is de extra schuld die door de verstrekte leningen wordt opgebouwd en die uiteraard terugbetaald moet worden binnen een bepaalde termijn. Dat houdt in dat de betrokken lidstaten een dubbele slag moeten maken: zij moeten de opgelopen achterstand inlopen en bovendien extra presteren om daarenboven de leningen af te betalen.

Dit leidt tot veel te grote belastingdruk op de consumenten en een terugval in de economie waardoor nieuwe leningen nodig kunnen worden die weer tot grotere schuld leiden. Maar deze austerity aanpak is de enige die redt.

De andere stroming is die van de ECB hoewel niet openlijk uitgedragen. De ECB wil via een fiscale unie (in het verdrag van Lissabon echter uitgesloten) een totaal economisch gebied in de Europese Unie creëren. Hierbij wordt beseft dat die totale fiscale unie geen economische eenheid vormt maar gebieden met verschillende economische mogelijkheden omvat. Door een gezamenlijke Europese Unie brede begroting, allocatie van midddelen, behoeven dan geen ondraagbare leningen te worden afgesloten maar worden door de allocatie van gelden de economisch zwakkere regionen gesteund. Analoog aan de wijze waarop dat in Italië, België en de USA gebeurt. Er blijven dan altijd zwakkere gebieden maar die worden niet opgeladen met accumulerende schulden die nooit verrekend zullen kunnen worden.

De Archillis hiel bij deze opvatting is dat dat ook een Europese Unie brede identieke arbeidswetgeving in brede zijn eist. Zoniet dan kunnen gebieden met andere pensioenregelingen, zorgverzekeringsregelingen etc profiteren en dat zou zo'n constructie onmogelijk maken. Zo'n fiscale unie eist dus zonder meer een politieke unie met centraal geregelde wetgeving. Een superstaat.

In beide opvattingen komt men in conflict met het verdrag van Lissabon. Dat verbiedt directe steun van lidstaten onderling en door de ECB. Dat behandelt zelfstandige staten in een los/vast verband.

Het verdrag van Lissabon zou op diverse punten gewijzigd moeten worden om zowel stroming een als twee mogelijk te maken. Door het ESM verdrag heeft Brussel al het directe steunverbod kunnen omzeilen. Maar met een fiscale unie is dat anders, dat betekent altijd directe geldsteun en dat is expliciet verboden. Bovendien tast het de zelfstandigheid van de lidstaten aan. Maar de Brusselse juristen zijn ver gevorderd in het oprekken van de uitleg van het verdrag.

Oprekken, want wijzigen is een praktische onmogelijkheid. Zoals Juncker al zei, alle regeringsleiders, staatshoofden, parlementen moeten er unaniem mee instemmen. Gezien de uiteenlopende belangen van de diverse lidstaten is dat alleen voor de meest bizarre idealisten mogelijk. Dus ruim uitleggen is de enige oplossing.

Het verdrag van Lissabon is er een zonder uitzicht op mogelijke aanpassing aan  nieuwe tijden.

Griekenland is nu een testcase geworden. In de eerste opvatting is het dat Griekenland, zoals Dijsselbloem en consorten willen, zich volledig overgeeft aan de macht van de Instituten, de Troika, die eisen dat het land onverminderd doorgaat met het uitvoeren van het Troika beleid. Ook nadat de looptijd van de bailout periode voorbij is. Dan kan over een nieuwe bailout gepraat worden. Alleen op die voorwaarden worden de resterende 7,2 miljard van het lopende programma uitgekeerd. Griekenland mag wel voorstellen doen maar de Instituten beslissen.

Griekenland is van mening dat het land tijdens de bailout periode alleen maar is achteruitgegaan en dat een nieuwe bailout die situatie doortrekt. Nog hogere schulden, nog minder kans terug te betalen, nog zwaardere voorwaarden nog sneller verder verval en het kantelpunt voor het Griekse volk is gepasseerd. Want het gaat alleen om de fiscale situatie niet om het welzijn van de bevolking.

Het is ook voor de stabiliteit in de zuidelijke staten nodig dat streng de hand gehouden wordt aan deze strategie. Want ook in Spanje en Portugal geldt dit regiem. Griekenland sparen zou daar onrust veroorzaken.

Het alternatief is het failissement van het Griekenland, het uit de eurozone stappen en dus naar alle waarschijnlijkheid ook uit de EU. Dat is geen goede oplossing want als er een lidstaat uitstapt wordt de eenheid doorbroken en is een precedent geschapen.

Griekenland zou dan elders een geldschieter moeten vinden om de periode te overbruggen totdat er uit betere belastinginning en opruimen van vriendjespolitiek en bureaucratie weer eigen middelen worden gevonden om het land gaande te houden en zelfstandig tot meer bloei te brengen. Door middel van een flinke devaluatie zou dat  kunnen lukken. En devaluaties zijn in de geschiedenis van Griekenland geen ongewoon verschijnsel.

Dat was eigenlijk ook het oorspronkelijke voorstel van Griekenland aan de EU. Een overbruggingskrediet en geen verdere bailouts, zelf orde op zaken stellen en binnen de eurozone blijven maar uit handen van de Troika.

 

Over de enorme schulden van Griekenland kan alleen maar gezegd worden dat alleen politici nog van mening kunnen zijn dat Griekenland  die ooit terug kan betalen.

Het vormen van een monetaire unie in een niet optimaal valuta gebied is een macabere valkuil, zo blijkt weer.

 

Zal Merkel er in slagen het onverenigbare toch weer aan elkaar te knopen?

De zelfstandigheidswil van Griekenland en de pond vlees van de eurozone. Beide hebben er een puinhoop van gemaakt. Maar de echte oorzaak is het onmogelijke van de gemeenschappelijke munt voor zo afwijkende economieën