Het gevaar VOOR de democratie en het gevaar VAN democratie voor de eurozone.

 

staat de democratie de eurozone in de weg?

Het is maar zoals je het bekijkt.

Het houdt niet op. Al sinds het fatale moment dat de Europese leiders van de economische vruchten van de Europese Economische Gemeenschap de sprong maakten naar een vreemd soort politiek verenigd Europa wordt er eindeloos over gediscussieerd.

Een monetaire unie zoals de EMU, de eurozone, zonder een wetgeving die voor alle aan die EMU deelnemende landen identiek is tot ondergang gedoemd.

En toch is dat de soort die de Europese leiders kennelijk voor ogen stond. Anders hadden ze nooit het fiscale beleid aan de lidstaten overgelaten. Anders hadden ze nooit de clausule over het verbod van directe steun van lidstaat aan lidstaat en van ECB aan lidstaat in de verdragen opgenomen.

Overigens beide clausules die nu via ontsnappingsroutes ontweken worden.

Zij zagen een utopisch, op ideologische saamhorigheid geschoeid Europees verbond van financiëel en economisch zelfstandige landen die hun beleid op elkaar wilden afstemmen. Waar een aantal geselecteerde lidstaten de voorhoede zouden vormen van die federatie en naarmate de overige staten daar economisch aan toe waren deze er ook aan zouden deelnemen. Een naar elkaar toegroeien met welvaart en werk voor allen.

Een vroom idealisme.

Misschien zou dat een kans hebben gehad indien de deelnemende landen overeenkomstige krachtige economieën hadden. Maar zelfs daar waren enorme verschillen in. Afgezien nog van de verschillen in taal en cultuur. Een in opzet al gedoemd project helaas zonder nooduitgang. Want erin betekende voor altijd.

Zo staat nu in the Guardian een artikel met de titel "Europa wordt aan stukken gescheurd maar de marteling zal langzaam zijn".Een artikel met een verborgen gevaarlijke angel.

Het onderwerp is het standaard beeld, de scheiding tussen noord en zuid. Volgens de auteur faalt de eurozone, als een krakkemikkige tractor, langzaam. Zelfs al zou Griekenland er geen deel meer van zou uitmaken zal hij niet in de naaste toekomst uiteen vallen, maar doorploeteren met langzamer groei, minder banen, meer menselijk leed dan indien dezelfde landen geen monetaire unie hadden gehad. Maar de ellende zal ongelijk verdeeld zijn tussen schuldhebbende en schuldeiser landen, het worstelende zuiden en het nog voorspoedige noorden.

Op een gegeven moment zal hij vastlopen maar dat kan lang duren.

De oorzaak is het structurele probleem, de monetaire unie is Europees maar de democratische politiek is nog steeds nationaal.

Austerity en hervormingen, zoals Duitsland wil, zijn niet de oplossing. Een op Duitsland gebaseerde eurozone is een utopie. De volkeren zijn anders, andere culturen.

Daarna komt het volgende bekende thema: een monetaire unie zonder fiscale of politieke unie is het paard achter de wagen spannen.

De nationale democratie veroorzaakt een groeiende spanning met Europese integratie. Daar valt niet veel aan te doen want de macht ligt voornamelijk bij de democratisch gekozen nationale regeringen. En dan volgt een soort open ending.

De democratie maakt de vervolmaking van de eurozone en dus de EU onmogelijk.

Want volgens de schrijver lost een fiscal transfer, geldstromen, of loonsverhogingen in Duitsland  om de zuidelijke lidstaten meer verkoop daar mogelijk te maken, niets op.

De nationale democratie staat de Europese integratie in de weg. Zo simpel is het.

De schrijver stelt wel dat hij bij de keus tussen democratie en een topdown Leniistische Europese integratie steeds een voorkeur zou hebben voor de democratie.

Katainen kan dan wel zeggen dat Brussel geen politiek wijzigt op grond van verkiezingen maar de schrijver vindt dat "you bloody well do".

Maar hij voegt er aan toe dat het toch zo is dat de structurele problemen van de eurozone een transnationale Europese democratische solidariteit van medeburgers eist die niet  tussen de verschillende nationaliteiten in de eurozone bestaat en niet spoedig in het vooruitzicht ligt

Wat dan, zegt de schrijver "My heart does not like what my head is telling me"

Kan de nieuwe generatie omstreeks  1989 of later geboren de politieke verbeeldingskracht en wil opbrengen die onze huidige politiek niet kan opbrengen.

Zo eindigt het artikel. Maar wat  indien die wil niet aanwezig zal zijn. Want in plaats van een paneuropese gedachte zien wij in werkelijkheid een steeds sterker groeiende hang naar nationale en zelfs regionale zelfstandigheid. In vrijwel alle lidstaten nemen de partijen die kritisch tegen een verdergaande integratie gaan in medestanders toe.

Bovendien is de impliciete aanname dat bij een politieke en fiscale integratie (want de een zonder de ander bestaat niet) de eurozone wel een succes zou zijn  althans levensvatbaar nergens op gebaseerd. Waarom zouden bij een gecentraliseerd bestuurd Europa, al zou dat een democratisch gekozen regering zijn, al die structurele verschillen tussen de dan vroegere lidstaten komen te vervallen?

De typisch socialistische gedachte dat dat vanzelfsprekend is. Regel iets centraal en het is goed.

Waarom zou het niet beter zijn om in plaats van een ondemocratische weg in te slaan de eurozone die in een democratische setting dus niet levensvatbaar is af te bouwen?

De schrijver geeft immers toe dat zonder eurozone de lidstaten er waarschijnlijkbeter aan toe zouden zijn. 

Of is afscheid van de democratie om het ideaal van het verenigd Europa te verwezenlijken aanvaardbaar als het alternatief opgeven van dat ideaal zou zijn? Het doel heiligt de middelen?

 

Hoe lang heeft het niet geduurd voor wij de democratie verworven hadden. Zouden we die moeten afschaffen voor een utopie?