De wind loeit door de spleten

 

Dit blog begint anders dan anders maar komt toch weer in het spoor.
 

De ECB is begonnen met het opkopen van de schulden van banken en staten. Dat speelde door mijn gedachten toen ik een tijdje doorbracht in het zuiden van Spanje, het toeristenoord de Costa del Sol, 's zomers de overvolle speeltuin van het massa toerisme, 's winters het toevluchtsoord van noordelijke overwinteraars waar je in een heerlijk zonnetje de rust terug vindt en  je meer Engels hoort dan Spaans.

Als je een beetje rondtoert door de omgeving dan kan het niet anders dan dat je behalve de weelderige bomengroei en de fraaie architectuur aan de kust  de gevolgen van de onroerend goed bubble gaat zien. Vele gebouwen staan er als skeletten of half afgebouwd in stilte te wachten op iets wat niet komen gaat. Alleen de wind heeft er belangstelling voor. Een triest gezicht. Maar het blijft niet bij losse gebouwen. Er staan hele stadswijken in gestaakte aanbouw in skeletvorm met de kranen er nog bovenuit torend maar al jaren bewegingsloos. De overblijfselen van wat eens voor investeerders een goudmijn leek. Je passeert steengroeves  waar geen steenstof meer opwarrelt en tientallen vrachtauto's keurig naast elkaar staan te wachten op niets. Een triest gezicht getuigend van de overmoed van het geld dat door de Lehmann crisis ineens opdroogde. En in de stad zie je hier en daar banken die "repossessed" huizen aanbieden. In het Engels want voor de Spanjaarden met 25% werkloosheid en gekrompen lonen zijn ze onbetaalbaar.

 

 

 

Die lege gebouwen en wijken staan op de balansen van de Spaanse (en misschien ook Nederlandse banken) voor zoveel procent van de oorspronkelijke waarde. Maar ze zullen zo blijven staan tot in de verre toekomst want wie zou ze willen kopen? Ze hebben een volslagen fictieve waarde.

 

 

De ECB koopt de schulden van banken en staten op. Quantitative Easing want de balans moet opgevoerd worden tot 3000 miljard euro. Waarom dat zo nodig is weet niemand behalve het bestuur van de ECB, dat wil zeggen de meerderheid ervan. Gedekte waardepapieren en obligaties. Wat is die dekking? Kijk naar die skeletten en stel je voor dat die het onderpand vormen van de pakketten die de banken aan de ECB aanbieden. In Duitsland wordt al de vrees uitgesproken dat de ECB aspecten van een Bad Bank zal krijgen. Want banken zullen allereerst de niet prime security obligaties en assets kwijt willen aan de ECB.
 

Je denkt een prachtige nieuwe wijk te zien maar het zijn onafgebouwde lege  hulzen

 

De QE wordt noodzakelijk geacht om de inflatie op te drijven, die wereldwijd te laag is, lager dan de magische 2% die de centrale banken willen bereiken, een arbitraire waarde. Elk land probeert dat percentage te bereiken. Want die 2% maakt de eeuwigdurende groei mogelijk. Dat is de stelling. Deflatie oftewel negatieve inflatie nekt die groei en leidt naar de krimp en economische problemen. Dat is ook de stelling.

Doordat elk land probeert die 2% te bereiken nemen ze allemaat de standaard maatregelen. Uit het boekje. Renteverlagingen waardoor spaarders beter hun geld kunnen uitgeven dan sparen. Lage rente waardoor je goedkoop kunt lenen en dat misschien zelfs meer dan goed voor je is. Te hoge schulden opbouwt. Helpt dat nog niet dan gaan de Centrale Banken over tot geldverruiming of Quantitative Easing, het opkopen van schulden van staten en banken met nieuw gedrukt extra geld. Doordat er zo meer geld in omloop komt zal de economie groeien en de inflatie oplopen. Export wordt goedkoper en import duurder. Goed voor de economie.

Jammer dat als alle landen hetzelfde doen je er niets meer opschiet maar zelfs gedwongen kunt worden mee te doen. Want je leidt als land schade als je export te duur wordt en de import te goedkoop. En dat gebeurt als andere landen die QE uithalen. Dan onstaan er bubbles want er is zo ontzaggelijk veel geld in omloop en dat moet ergens heen. Dan wordt er veel, veel geleend want de rente is vreselijk laag door die overvloed van geldaanbod. Dan krijgen solvente landen zelfs geld toe als ze leningen uitschrijven. Dan stijgen de beurskoersen want geld brengt geen rente meer op. Dan wordt het zo erg dat banken hun klanten geld gaan rekenen voor het op de bank zetten van het geld. Dus moet je wel ergen anders heen met dat geld. De ECB rekent al rente aan banken die geld parkeren bij de ECB.

En dat alle om de inflatie op 2% te krijgen want deflatie is zo gevaarlijk. Daar gaat het om.

 

Maar de BIS, de Bank voor Internationale Betrekkingen ofwel de bank der banken heeft een onderzoek ingesteld en bevonden dat het gevaar van deflatie voor economische groei minder is dan wordt aangenomen. Een onderzoek dat zich uitstrekt over 140 jaar en 38 landen. Niet gering dus.

Het resultaat is dat alleen in de crisis van de dertiger jaren in de vorige eeuw er een duidelijke samenhang werd gevonden tussen deflatie en groei en verder niet.

Ook voor de stelling dat deflatie het aflossen van schulden duurder maakt vonden de onderzoekers weinig bewijs.

Volgens de BIS kunnen dalende prijzen het gevolg zijn van toename van het aanbod door verbetering van de poductiviteit en zorgen in dat geval juist voor een toename van de koopkracht en de welvaart. Deflatie behoeft dus niet altijd gezien te worden als een afname van de vraag door economische zwakte.

Een ander gevolg van lage rente kan een onrust zijn voor gewone mensen die hun spaargeld weg zien smelten. De economische en politieke stabiliteit kan daardoor in gevaar komen.

De BIS  verklaart dat momenteel 2,4 trillioen dollar (voor Europa dus biljoen) lange termijn staatsschuld tegen negatieve rente wordt verhandeld met steeds meer investeerders die regeringen geld willen betalen voor het privilege aan die regeringen te kunnen uitlenen.

Zoals de obligatiemarkten dag na dag aantonen zijn de grenzen van het ondenkbare zeer elastisch.

De gevolgen daarvan moeten goed in de gaten worden gehouden daar de repercussies aanzienlijk zullen zijn.

Bijvoorbeeld omdat pensioenen in gevaar komen.

De laatste maanden hebben al 20 centrale banken monetaire politiek bedreven.

Als dit doorgaat zullen de technische, economische en politieke grenzen onder druk komen.

Men komt in een volkomen onbekend gebied.

Zo verklaart het BIS op grond van gedegen onderzoek.

En dan zie ik in mijn gedachten die skeletten, de stille en peperdure getuigen van de onroerend goed bubble weer voor me.

 De centrale banken denderen door als machteloze organisten op een gigantisch orgel dat zij niet meer in bedwang hebben en hen  voort dwingt in plaats van dat zij de toon zetten