11032016

de zwarte magie van de negatieve rente

Wat jammer dat centrale bank presidenten pas na vertrek kunnen zeggen wat zij denken. Dat zag en hoorde ik gisteren bij de heer Wellink.

Hij somde alle factoren op die  ik de laatste tijd voor mezelf op mijn overdenkingen schreef.  Ik heb al gezegd dat naar mijn mening de ECB de wereld op zijn kop zet.

Maar is het niet zo dat deze QE en lage/negatieve rente de gehele maatschappij principieel veranderen.

Mensen spaarden bij banken, banken leenden dat geld uit aan bedrijven, die investeeerden en verdienden voor zichzelf en hun personeel geld dat weer gespaard, uitgeleend,geïnvesteerd werd.

Nu koopt de ECB louter schulden op. Want staatsobligaties zijn schulden van de overheid, bedrijfsobligaties zijn schulden van de bedrijven, hypotheken zijn schulden van burgers. Die schulden verdwijnen op de balans va de ECB.

Want ze worden niet gekocht met gespaard geld maar met nieuw geschapen geld. En voor de ECB zijn het geen schulden want er  is nieuw geld voor gedrukt.

De ECB financiert dus staatsschuld en bedrijvenschuld met nieuw  geld.

Natuurlijk, die schulden worden gedekt door assets. Maar wat zijn staatsassets van een land met meer dan 90% schuld waard. Wat zijn de assets van grote bedrijven waard. Wie zegt welke van die assets in feite "bad debts" zijn. Banken zitten er vol mee.

Dat nieuwe, extra geld 80 miljard euro nu per maand gaat naar de banken tegen soms zelfs negatieve rente. Wie zegt dat het eurozone bedrijfsleven per maand 80 miljard euro investeert moet zich laten nakijken. Dat geld gaat dus de gehele wereld in, nieuw gedrukt ECB geld.

Banken hebben geen spaargeld meer nodig van brave burgers om in het bedrijfsleven te investeren. De ECB verschaft het gratis. 

Spaargeld wordt tot nutteloos geld, dat geen euro meer opbrengt.  Spaargeld, een basis van onze economie wordt vervangen door opgekochte schuld.  Spaargeld kan geen rente meer opbrengen want banken lenen zonder rente of met rente toe.

Natuurlijk zal het zo'n vaart niet lopen en zie ik het te zwart in.

Maar wie had twintig jaar geleden gedacht dat er ooit negatieve rente zou komen, of centrale banken die geld bijdrukken om schulden op tekopen.

Ik, maar wie ben ik, een leek, zie het als zwarte magie.

Wie heeft nu eigenlijk dat

"één op één" bedacht

en hoe ziet het succesrijke IJsland de EU.

 Nadat Draghi  20 miljard euo per maand meer de markt heeft opgeslingerd en de rentetarieven weer heeft verlaagd is de ontvangst maar matig. Slechts even heftige bewegingen op beurzen en wisselkoers maar geen opzienbarende ontwikkelingen. Missschien is de wereld een beetje immuun geworden voor de voorspelbare machinaties van centrale banken en gaat men weer meer in de natuurlijke gang van zaken geloven. Van sterk en zwak en vraag en aanbod. Of men geeft zich fatalistisch over aan wat er gaat gebeuren, goed of slecht.

Maar er zijn nog andere crises in de Europese Unie waar het er misschien nog  merkwaardiger en onbegrijpelijker aan toegaat. Maar voor diegenen die nu tussen de grenzen gevangen zitten zonder uitzicht op soulaas nadat ze terecht of ten onrechte de indruk hadden gekregen door uitlatingen van de EU dat zij in de EU een betere toekomst tegemoet zouden gaan is het een zwaar lijden in barre omstandigheden.

In mijn gedachten zou voor hen snel een oplossing moeten worden gezocht terwijl nieuwkomers op alle mogelijke manieren tegengehouden zouden moeten worden. Dat kan alleen door voor hen het recht asiel aan te vragen in een tweede veilig land, te weten de EU, af te schaffen. Pas al doordringt dat zij geen kans hebben op asiel in de EU en afgezonderd zullen worden gehouden is eer geen aantrekkingskracht meer. Maar dat moet snel en duidelijk gebeuren. Dat lijkt misschien hard en onredelijk maar het voorkomt voor henzelf een lijdensweg. Zij zijn dan beter af in het eerste veilige land waarvandaan  ze via "resettlement" een kans hebben naar een ander land te kunnen gaan om zich daar te vestigen. Maar de EU moet dat zelf doen en niet via Turkije.

Enkele dagen geleden kwam bij de top van de 28 EU regeringsleiders met staven onverwachts het voorstel van Turkije op tafel om een één op één ruil te plegen van illegale migranten terug naar Turkije en in ruil daarvoor evenveel asielverkregenen uit Turkije aangeleverd te krijgen. Ondertussen weten we dat het alleen zou gaan om nieuw binnen komende illegale migranten vanuit Turkije.

De top was bedoeld om met Turkije een oplossing te zoeken voor het illegale migranten probleem van de EU.

Tusk, de president van de Council had alle regeringsleiders benaderd om tot een voor allen aanvaardbaar voorstel te komen hoe de toevloed van illegale migranten te beperken.

Nu lees ik in Open Europe, de gerenommeerde thinktank, dat dit één op één voorstel op de avond voor de top niet door Turkije maar door de Duitse kanselier, Mw Merkel naar voren is gebracht.

Daardoor was het voorstel van Tusk, dat naar ik lees neerkwam op het sluiten van de Balkan route en zo een eind te maken aan de stroom in een klap van tafel werd geveegd en de regeringsleiders werden voor een fait accompli gesteld.

Een totaal ander voorstel dan Tusk als president van de Council op zijn rondgang onder de regeringsleiders had voorbereid. Het kwam voor hen dus als een grote verrassing.

De Duitse pers vermoedde de hand van Merkel erin want het leek op een oud voorstel van Duitse kant. Maar de officiële lezing was dat het onverwacht van Turkse zijde kwam.

Ik citeer Open Europe: "It was driven almost entirely by Merkel and supported by Davutoglu" en "Both Jean-Claude Juncker, European Union President and Donald Tusk, European Council President, were almost entirely sidelined in the deal making on Sunday. Reports suggest that other EU diplomats were shocked to find that they had been cut out too".

Volgens Open Europe was het dus Mw Merkel die de andere regeringsleiders voor het blok zette met een totaal ander voorstel dan dat Tusk met de 28 regeringsleiders was overeengekomen en dat Juncker en Tusk opzij werden geschoven.

Hoe Open Europe aan deze informatie kwam weet ik uiteraard niet maar het is een instelling met een goede reputatie en zeker geen roddelpers.

Afgezien van het feit dat het voor de andere regeringsleiders, uitgezonderd onze minister president Rutte, die immers die vooravond aan de bespreking tussen Mw Merkel en Davutoglu heeft deelgenomen, volslagen nieuw was, roept het vraag op wie in de Europese Unie nu eigenlijk de regie heeft in deze illegale migranten zaak.

Men zou de indruk kunnen krijgen dat niet de Council maar  Duitsland en met name Mw Merkel is die de beslissingen neemt en de overige 27 die deze lijn gewillig volgen, zij het met uitzondering van de Balkanlidstaten, Polen en Oostenrijk.

Het is immers bekend dat de oostelijke lidstaten weigeren mee te doen aan een verdeling van de 160.000 nog te verdelen illegale migranten over de lidstaten van de EU en bij de "resettlement" gaat het om zich vrijwillig aanmeldende landen voor het opnemen van deze toekomstige "settlers". Daarbij zullen deze landen zich dus zeker niet aansluiten.

Deze gang van zaken roep de vraag op hoe de machtsverhoudingen in de Europese Unie dan toch eigenlijk in elkaar steken.

Een aanknopingspunt biedt wellicht een interview dat in de Daily Telegraph is verschenen met de IJslandse premier, Sigmunder Gunnkaugsson.

IJsland is lid van de European Economic Area sinds  1994, net als Noorwegen.

Het heeft zijn aanvraag voor het  lidmaatschap voor de Europese Unie in 2015 ingetrokken.

Voor de Britse in/out beslissing dus een goede gesprekspartner.

Als zelfstandig land heeft IJsland  zich na het bank debacle van 2008 goed hersteld buiten de Europese Unie om.

Op eigen kracht heeft het in 2015 een groei van 3,2%  van het BBP  bereikt en is er slechts 2,5% werkloosheid. Vergelijk dat eens met de situatie in de EU.

De IJslandse premier sprak onder andere ook over de machtsverhoudingen binnen de Europese Unie.

Ik citeer:' "When it comes to the big stuff the decisions are made by two, and increasingly one country” Mr Gunnlaugsson told The Telegraph'. 

Als het dus over belangrijke zaken gaat zijn het volgens hem dus twee en steeds vaker één land dat de beslissingen neemt.

'“Others are called to  meetings to approve of what has been decided, if not in the afternoon then during the middle of the night.This seems to have become the standard way of doing things in Brussels”, he said'.

Volgens hem worden andere landen voor de vergaderingen opgeroepen om goed te keuren wat er is beslist, als het niet in de middag is dan wel in het holst van de nacht. Dat is volgens IJsland de standaard gang van zaken in Brussel.

Het is duidelijk dat met die twee landen Duitsland en Frankrijk worden bedoeld.

De achterliggende overweging is, uiteraard, dat Groot Brittannië ook al blijft het in de Europese Unie niet de illusie moet koesteren van binnen de EU uit hervormingen door te kunnen voeren of invloed te kunnen uitoefenen.

Maar de implicatie is uiteraard dat dat dus evenzeer geldt voor elk ander EU lid. Zoals, indien  de Open Europe staf gelijk heeft, ook blijkt uit de top van de EU regeringsleiders over de illegale migratie. 

Daarnaast is het ook een teken hoe een land dat zelfstandig de 2008 bankencrisis heeft doorstaan tot flinke bloei is gekomen als lid van de European Economic Area. Zonder stemrecht in de EU maar is dat wel belangrijk als men de werkelijke gang van zaken binnen de EU beschouwt zoals IJsland die van afstand kan beoordelen.

Maar het allerbelangrijkst  is de vraag hoe de Europoese Unie kan functioneren indien er inderdaad een zo beslissende invloed is op de besluitvorming is van twee landen of zelfs een.