De vluchtelingen, nu ineens toch illegale migranten

Turkije - Europese Unie 3-0

 the never ending story

Na deze besprekingen van de 28 regeringsleiders van de Europese Unie met de premier van Turkije lijkt mij één ding wel zeker. De Europese Unie heeft het morele recht verloren om welk land dan ook aan te spreken op persvrijheid en mensenrechten. En Polen zou de andere regeringsleiders daarop fijntjes kunnen wijzen als ze de Polen toch nog op het matje zouden willen roepen om het vermeende verlies van de rechtstaat aldaar met sancties tegen Polen te beantwoorden.

Maar dat zijn natuurlijk mijn persoonlijke overwegingen in de marge.

Turkije is met verrassende nieuwe voorstellen gekomen. Wel hangt er een prijskaartje van 6 miljard euro aan plus twee politieke prijzen, visum vrij reizen vanaf juli a.s. en versnelde toelatingsbesprekingen voor de EU. En het zijn nog maar voorstellen, op 17 maart wordt er verder over onderhandeld.  Of is het een oud plan in een nieuw jasje. Das Bild vindt dat niet onwaarschijnlijk.

Als er inderdaad een één op één regeling zou worden overeengekomen dan komt dat  erop neer dat hoe meer illegale migranten de EU via Turkije binnenkomen en (tegen het recht op asielaanvrage in)  meteen worden (terug)gestuurd naar Turkije hoe meer legale migranten de EU er dan als "resettlement" van Turkije moet overnemen tegen betaling van zes miljard euro (tot 2018 en daarna?).

Het kan gunstig zijn als er niemand meer illegaal de EU (via Turkije) binnenkomt (zoals geloof ik Rutte nu denkt) afgeschrokken door het meteen teruggestuurd worden en dus de EU dan ook geen enkele vluchteling uit Turkije als resettlement krijgt toegestuurd. Alleen blijven die 6 miljard euro te betalen.

Maar als het zou gelden voor alle illegale immigranten die zich nu al overal in de Europese Unie en andere Europese landen ophouden dan betekent dat een dubbele volksverhuizing.

Of geldt het alleen voor toekomstige (il)legale migranten. En hoe moet het dan met die verdeling van 160.000 plus onder de lidstaten met tot nu toe nog geen duizend daarvan geplaatst.

Op 17 maart moet daar verder uitsluitsel over komen.

Hoe het ook uitpakt, het lijkt mij duidelijk dat Turkije in geval van overeenstemming  door de EU tegen betaling gebruikt gaat worden als transit zone of  bufferland dat doorgang naar de EU van illegale migranten stopt en dat Turkije deze desnoods terugneemt als de EU hiervoor in de plaats resettlement biedt aan dezelfde aantallen vluchtelingen in Turkije als de aantallen teruggenomen illegale migranten. 

Hoe het dan gaat met het recht op asielaanvrage en in de EU wachten op de afhandeling daarvan zoals dat nu geldt moet nog juridisch bekeken worden. Maar de ervaring leert dat er altijd mazen en uitwegen in de wetgeving te vinden zijn. De mensenrechtenorganisaties en vluchtelingenorganisaties schreeuwen al moord en brand. Maar die preken tenslotte ook voor  eigen parochie.

Tjechië heeft, geloof ik, het idee in gedachten om op Griekse eilanden grote detentiecentra te bouwen voor de illegale migranten tijdens de asiel beoordeling. Dat zou financieel voor Griekenland aantrekkelijk zijn, veel werkgelegenheid scheppen, gunstig zijn voor de economie  en ook een afstotende werking hebben. Ik heb daar al lang geleden voor gepleit. Het grote voordeel is dat de EU dan niet afhankelijk van andere landen is. Ook het asielaanvrage recht wordt dan niet aangetast.

Er zijn ook andere EU landen die of afkerig of twijfelachtig over de Turkije deal zijn. Want het maakt de EU, hoe je het ook keert of wendt, volkomen afhankelijk van Turkije waardoor bij onderhandelingen de EU geen enkele speelruimte heeft en Turkije alle dwangmidddelen.

En wat zou Turkije doen als de EU het voorstel niet aanneemt.

Voor de EU betekent het een totale ommezwaai in strategie. Geen welkom meer, geen morele plicht meer tot opvangen van allen zonder begrenzing. Tot nu toe heeft iedereen die zich op het grondgebied van de EU bevindt recht op het aanvragen van asiel in de EU gehad, theoretisch in het eerste EU land van binnenkomst, maar dat bleek in de praktijk ondoenlijk. Dat geldt ook voor de illegale migranten. Tevens  hebben ze het recht in de EU de afhandeling van die aanvrage af te wachten en de rechten te genieten die bij die status behoren. Misschien uit nood geboren maar door met name Duitsland als morele plicht zonder begrenzing verkondigd en volgehouden.

Tot nu toe is dat juist een cruciaal punt geweest. Merkel zegde zelfs alle Syrische illegale migranten een directe verblijfsvergunning toe zonder zelfs hun recht op asiel te toetsen. Maar dat was Wir Schaffen Das.

De nieuwe strategie zou dus het tegenovergestelde beogen. Alle (toekomstige) illegale migranten uit Turkije zonder vorm van proces meteen naar Turkije terug sturen. Na 17 maart zullen we hopelijk vernemen hoe het precies in zijn werk zou gaan. Sie Schaffen Das.

Maar hoe vergaat het dan illegale migranten die niet via Turkije de Europese Unie binnenkomen. Want de route Turkije Griekenland is dan wel de kortste maar er zijn ook voldoende andere mogelijkheden om vanuit Noord Afrika naar Italië of Spanje over te steken. In Malaga komen geregeld migranten uit Noord Afrika binnen, Italië ligt met Lampedusa waar in 2014 al 170.000 illegale migranten binnenkwamen ook gunstig voor bootvluchtelingen, de Zuid Spaanse kust is eenvoudig te bereiken voor zowel drugs smokkelaars als illegale migranten. Wat wordt dan de status van die illegale migranten

En, als de Turkije Griekenland route afgesloten wordt zoeken de migranten en smokkelaars andere wegen..

Water vindt altijd een weg en kronkelt tot het zijn eindpunt bereikt.

De beste oplossing is naar mijn mening nog altijd het onaantrekkelijk maken naar de EU te komen door het recht op aanvragen van asiel alleen te laten gelden voor diegenen die rechtstreeks zonder via een veilig land te reizen als vluchteling in de EU aankomen. Dan is in de EU het eerste veilige land en moeten zij daar asiel aanvragen volgens de internationale regelgeving.

Iedereen die echter die via een ander eerste veilig land de EU binnenkomt is strafbaar illegale migrant (volgens de UNHCR) en krijgt daarom geen recht op asielaanvrage.  Dat had in dat eerste veilige land moeten gebeuren. De Tjechische oplossing met detentiecentra op Griekse eilanden is dan afschrikwekkend genoeg. Geen kans op asiel, geen asielzoekers rechten en niet in de EU mogen blijven.

En tenslotte moet er toch een andere uitweg gevonden worden als de onderhandelingen met Turkije vastlopen. Want zet niet al je geld op één troef. Dan kun je gemakkelijk worden afgetroefd. Politici die dat niet door hebben komen dan van een koude kermis thuis. En Mw Merkel vecht voor lijfsbehoud in de Duitse politieke arena. Dat weegt mee in de overwegingen. Lees de Duitse pers erop na.

De 28 EU leden zitten ook niet op één lijn. En bij de "resettlement" gaat het om vrijwillig meewerkende landen, niet de EU, want dat is geen staat maar een unie van nog steeds zelfstandige staten. En welke lidstaten zijn bereid.

Het is niet alleen EU tegenover Turkije maar ook EU landen tegenover andere  EU landen.

Maar dit alles zijn alleen maar de overdenkingen van een leek. Die zijn misschien te simpel of juist te ingewikkeld. Maar er is de hoop dat 17 maart de kaarten echt op tafel komen. Of misschien ook niet.