De peen achter de kont van de ezel

Terwijl de beschaafde wereld de afgrijselijke aanslagen in Brussel nog moet verwerken blijkt dat de veiligheidsdiensten die ons met onze open grenzen moeten beschermen volstrekt onvoldoende met elkaar samenwerken. Bomgordel terroristen zijn wel bekend bekend bij de diensten  en komen zelfs op Amerikaanse lijsten voor. Toch kunnen ze hun gang gaan tot ze een terreurdaad hebben begaan omdat zij in ons rechtssysteem dan pas kunnen worden opgepakt en vervolgd zodat je je kunt afvragen wat voor nut die lijsten dan wel hebben en hoe effectief ons rechtssysteem is. Tezelfdertijd zitten in Griekenland 50.000 illegale migranten die geen kant op kunnen. Bulgarije gaat nu ook de grens met Griekenland met hekken afschermen. Nabij Idomeni bij de grens met FYROM (Macedonië) worden 12.000 migranten die in de natuur bivakkeren overgebracht, tegen hun zin, naar opvangkampen. Griekenland moet binnen 20 dagen, zo is afgesproken, onderdak voor elkaar krijgen voor 30.000 illegale migranten. Wat er met hen moet gaan gebeuren weet niemand.

De UNHCR, Artsen zonder grenzen trekken zich terug uit de opvangkampen op Lesbos omdat de sinds 20 maart aangekomen illegale migranten daar opgesloten zijn en zij dat niet in overeenstemming achten met de internationale verdragen. Procedures tegen de EU worden overwogen. De 4000 EU functionarissen die naar de Griekse eilanden moeten komen om de asielaanvragen en de procedures daarom heen af te handelen zijn er nog niet. Men tast in het duister.
Maar ik ga toch door met mijn gedachten en twijfels over het geld drukken, de negatieve rente en de jacht op 2% inflatie door de ECB. Wat richtte het uit en wat voor conclusies denk ik hieruit te moeten trekken. Zware kost voor de Paasdagen (of moet ik politiek overcorrect Vrije Voorjaars Dagen zeggen). Maar het is ons geld.

De helft van de lage groei van de eurozone econome is te danken aan  de lage olieprijs de andere helft aan de Europese Centrale Bank, de ECB, lees ik. Dan vraag ik me af waarom dan bij de niet-eurozone EU lidstaten de staatsschuld veel lager is en de economie meer groeit ondanks de ECB in die landen.

Maar goed, verklaringen zoals deze zijn nooit te bewijzen, noch te ontkrachten.

Zo heet ook 2% inflatie goed te zijn voor de economie. Het wordt door de mainstream economie aangenomen.

Maar wat zijn andere aantoonbare effecten ervan.
Bijvoorbeeld dat door de inflatie het prijspeil, de consumenten prijs index, CPI, tussen 2008 en 2016 flink gestegen is, met andere woorden dat de koopkacht van het geld met dat percentage is ingezakt.
Wat ook te bewijzen valt is dat de lonen in die periode met de prijzen meegestegen zijn omdat ze of geïndexeerd waren of loonsverhogingen afgedwongen werden.

stijging van prijzen en lonen 2008 tot 2014/16

In ieder geval gunstig voor de staat omdat in die tijd de waarde van de staatsschuld in 2008 ook met dat percentage is teruggelopen sinds 2008.

Door de koppeling CPI met de lonen kan ondanks de inflatie de koopkracht of dalen of stijgen. Maar voor de staatsschuld is  inflatie  voordelig.
Voor de koopkracht van de loontrekkers hoeft het niet veel uit te maken, maar vaak toch wel in negatieve zin door onvoldoende indexering. 
Voor al die groepen echter die leven van een pensioen of iets dergelijks. Want hoewel pensioen fondsen een indexering mogelijkheid hebben verliezen deze groepen bij inflatie aan koopkracht.
Voor de ABP pensioenen bijvoorbeeld is er sinds 2008 geen indexatie meer geweest (met één uitzondering van 0,28%) zodat voor mensen die sinds 2008 of eerder met pensioen gingen er een achteruitgang in koopkracht is ontstaan van 12%. Voor hen is inflatie nadelig.

Het is dus de vraag waarom die 2% jaarlijkse inflatie zo belangrijk is.

Het argument is dat de mensen er tot kopen worden aangespoord.

Dat zal echter zeker niet gelden voor de eerste levensbehoeftes want daarvoor bestaat een aankoop noodzaak.
Voor andere huishoudelijke artikelen is er de vervangingsmarkt en vervanging kan meestal niet uitgesteld worden bij versleten apparatuur. 
Dat maakt het spectrum van de koopdrift wel bijzonder klein.
Men kan zelfs zeggen dat lagere prijzen meer noden tot koop dan stijgende prijzen Want de koopkracht stijgt er juist door.
En bovendien worden aankopen beïnvloed door koopkracht en daar koopkracht en stijgende prijzen elkaar in evenwicht houden en de koopkracht zelfs achter kan blijven bij de prijsstijgingen kan dan misschien wel de lust tot kopen toenemen maar niet de geldmiddelen ervoor.
Naar mijn mening is het voornamelijk de staat die profiteert door de waardedaling van de schuld. Maar ook dat kan schijn zijn.

Ook is zeker dat geld bijdrukken en via de banken verspreiden, de onorthodoxe wijze van de Centrale Banken om die 2% inflatie af te dwingen, niet de koopkracht van de mensen beïnvloedt, want die wordt bepaald door het inkomen. De 80 miljard euro per maand die de ECB maandelijks bijdrukt worden geïnvesteerd in het "aanbod" circuit, de ondernemingen en niet in het "vraag" circuit, de consumenten. Ook niet in de eurozone economie, anders was het niet nodig om ook nog eens leningen aan de banken te verschaffen met geld toe, de negatieve rente, ter investering.

Ondernemingen investeren alleen als er (potentiële) vraag tegenover staat. Anders blijf je met je aanbod zitten.

Wat ook zichtbaar is dat die 80 miljard euro per maand de koersen op de aandelenbeurzen omhoog doet stijgen (hoewel die trend mischien wel door overvoering nu begint af te zwakken). Het is zelfs opvallend dat wanneer de koersen (te) snel zakken er vrijwel direct beloftes van Centrale Banken komen over geldverruiming of rente omlaag stellen die de aandelen koersen dan weer doen stijgen.

Er is dus een positieve uitwerking op de kapitaalmarkten, voor diegenen die hun inkomen uit kapitaal verkrijgen. Het lijkt er ook op dat veel ondernemingen hun eigen aandelen terugkopen, consolideren in plaats van te investeren.

Ook de wisselkoersen worden door de lage rente en de geldverruiming omlaag gedrukt. Dat is een van de neveneffecten die globaal met groot wantrouwen wordt gevolgd. Het betekent immers dat de export positie gunstiger wordt, de export prijzen zakken en de concurrentie positie wordt  beter, maar wel natuurlijk ten koste van die in andere landen, die dan op hun beurt hetzelfde zouden kunnen doen. Zo ontstaat al gauw een zweem van een currency war, een wisselkoers oorlog.

Op de langere termijn worden bovendien die effecten vooral bij landen die grondstof arm zijn (zoals de eurozone) door de hogere import prijzen te niet gedaan. Dat veroorzaakt inderdaad geïmporteerde inflatie maar daardoor ook verlaagde koopkracht
Daarentegen is er een negatieve uitwerking op diegenen die sparen, de rente zakt steeds verder en er wordt reeds gesproken over negatieve rente op depositos, dus geld betalen aan de bank om je geld daar te kunnen deponeren, sparen. De invloed op de pensioenfondsen is ook heel duidelijk. De lage rente doet hun rendement gevaarlijk zakken. Daardoor komen de pensioenen van gepensioneerden in gevaar.
Voor degenen die een inkomen uit werk hebben zou het in theorie door indexering en loonrondes dus niet veel uit moeten maken. Maar het koopkracht verlies door niet geheel compenserende indexering komt veel voor. In Groot Brittannië bijvoorbeeld is vorig jaar voor het eerst in tijden een echte koopkracht verbetering door loonsverhogingen opgetreden.
Zelfs voor de banken is de lage rente geen voordeel. Voor parkeren van gelden bij de ECB moeten ook zij een negatieve rente betalen. Leningen binnen de eurozone leveren door de lage rentestand niet voldoende op zodat ze gedwongen zijn buiten de eurozone risicovoller te beleggen tegen hogere rente. Door de te lage groei vergeleken bij de USA en zelfs EU lidstaten buiten de eurozone nemen de investeringen door het bedrijfsleven in de eurozone (ook door de lidstaten zelf) nauwelijks of niet toe. Zolang de koopkracht niet toeneemt blijft de vraag laag en dus de rentabiliteit van investeringen laag.
Het eigen vermogen van de banken moet hoger zijn dan voorheen en ze zitten nog vol met niet of nauwelijks renderende "bad debts". En, hoe vreemd het ook moge klinken, door het opkoopbeleid van de ECB blijven er voor de banken minder mogelijkheden over voor belegging in waarde papieren.
De ECB moet zelfs obligaties van bedrijven op gaan kopen en wellicht ook waardepapieren van buiten de eurozone om die 80 miljard per maand te kunnen blijven bijdrukken. Voor andere investeerders blijft dus minder over.
De lage rente, het is al vaak gezegd, leidt ook tot onverantwoord lenen. Alleen houdbaar zolang die rente zo laag blijft. De lidstaten van de eurozone hebben tezamen niet voor niets na de USA en Japan de hoogste staatschulden van de wereld. De schulden van de niet-eurozone EU lidstaten zijn ook lager dan die van de eurolanden.
Door die hoge staatschulden is er geen ruimte voor een lossere geldpolitiek. En die staatsschulden groeien in euros uitgedrukt steeds verder door. Alleen begrotingsoverschotten doen de staatsschulden teruglopen, elk budget deficit doet de schulden verder stijgen.  Vrijwel alle eurolanden hebben elk jaar begrotingstekorten. Een economische groei groter dan het tekort kan weliswaar het percentage schuld verlagen maar niet de grootte in euros.

De ECB dekt zich ook in door er herhaaldelijk op te wijzen dat de lidstaten structurele hervormingen moeten doorvoeren om de invloed van lage rente en de geldverruiming aan te vullen.

Maar als we zien in de bailout landen (en in de meeste andere) dat dat hervormen gecentreerd wordt rond lastenverzwaringen en loon en uitkering verlagingen. Want vooral door de verzorgingsmaatschappij zijn echte bezuinigingen, dat wil zeggen minder uitgeven door de overheid, nauwelijks mogelijk.
Bovendien leiden lastenverzwaringen en loonsverlagingen tot koopkrachtverlies van de consument. Dat veroorzaakt  vervolgens een teruglopende economie en daardoor lagere belasting inkomsten voor de overheid. Daardoor wordt er te weinig door de staten geïnvesteerd want consumptieve bestedingen gaan voor bij de begrotingen.
Om effect te sorteren zou er een grondige herziening van de verzorgingsstaat nodig zijn en van de bureaucratie. In een aantal lidstaten stuit elke poging daartoe op hevig verzet.

Er  gaat een gerucht dat er een geheim overleg zou komen van de grootste banken voor een betere afstemming op elkaar. Onder andere over de Japanse, Eurozone en USA geld verruimingen. Het is nog een gerucht, maar ja.

Om af te sluiten, wat is nu eigenlijk de zin van het persé willen bereiken van die  2% inflatie. Het lijkt wel achter de eigen staart aanhollen en haalt meer overhoop dan het oplost.

Maar dat is natuurlijk, zoals steeds, mijn eigen visie, de mening van een leek.

Maar, waarom gaat het eigenlijk met de eurozone minder dan met andere landen. Want dat is de reden voor al die monetaire steun door de ECB. Dat is dus de hamvraag.