Wat gaan de komende jaren de eurozone brengen?

 

verder korte termijn knutselen of het doorhakken van de  Gordiaanse knoop: politieke unie of niet en dus .... Ik overpeins dat het wel weer het eerste zal worden. Of ben ik te zwartgallig?

Gisteren was er tot mijn grote verbazing een tv programma gewijd aan de perikelen van de euro. Het tweede deel ervan wordt volgende week maandag uitgezonden en ik ben er hoogst benieuwd naar. Ik had weer zo'n verplicht nummertjes programma verwacht van het is toch zo goed voor ons en we moeten nog verder integreren maar het was daarentegen van dik hout zaagt men  planken. Genadeloos werden de zwakke plekken en het oordeelloos handelen van economen en politici blootgelegd.

Jammer genoeg werd de rol van het target2 systeem er niet in betrokken. Want naast  de onverantwoordeljke leningen van banken aan Griekenland en andere zwakke landen speelt het target systeem ook een belangrijke rol in het vergemakkelijken van de zwakke zuidelijke staten om geld los te krijgen of lever gezegd op krediet te leven.

Het target2 systeem is het onderlinge betaalsysteem van eurozone landen (en andere deelnemers).

Normaal gesproken gaat een bestelling en betaling via de bank van de leverancier en die van de afnemer.

In het target2 systeem gaat het wat gecompliceerder met de ECB als grote spin in het centrum van het net.

De weg van het te vorderen en te betalen geld gaat al volgt:

 

Betalingen gaan via de bank van de afnemer naar de centrale bank van zijn land vervolgens naar de ECB die het weer overmaakt naar de centrale bank van het land van de leverancier die het op zijn beurt  overmaakt naar de bank van de leverancier. De laatste ontvangt altijd zijn geld.

Normaal gesproken zou aan het einde van een bepaalde periode (bijvoorbeeld dag of week) de balans van betalingen en ontvangsten NUL moeten zijn want financiële transacties gaan razendsnel in onze electronische eeuw.

Maar dat is niet het geval. Er wordt gewerkt met collaterals, met IOU's, met andere woorden met krediet. Het gevolg is dat sommige landen zoals Duitsland een enorme vordering hebben opgebouwd op het target2 systeem en andere een enorme schuld. Het target2 systeem is zo gaan functioneren als kredietverstrekker.

Voor leverancies ideaal, zij krijgen altijd hun geld, voor afnemers die gemakkelijk krediet krijgen voordelig, al bouwen ze een schuld op.

Tot 2012 waren de vorderingen en  schulden enorm hoog, daarna zijn ze wat minder geworden.

Hieronder de target2 balans zoals op december 2014

 

 

 en nog een keer met negatieve (=schuld) en positieve (=vordering) cijfers

 

 

Als Griekenland nu uit de euro zou stappen heeft dat de volgende consequenties voor het transfer2 systeem.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Maar behalve opgezadeld te zitten met de Griekse crisis en de wetenschap dat welke oplossing ook verder chaos brengt gaat de Europese Unie en de eurozone rustig verder met plannen voor de toekomst. Austerity of schuldvergroting (want er is geen reserve).

Bij een keuze tussen austerity, niet verder schulden maken, en geld vrijmaken (lees:lenen) voor meer investeringen kan men het huidige staatsschuld niveau van eurozone wijd binnenkort 100% niveau niet buiten beschouwing laten.
Goldman Sachs heeft gewaarschuwd ("The world is drowning in debt, warns Goldman Sachs. Ageing populations mean countries' debt piles risk growing out of control", warns European head of Goldman Sachs Asset Management) dat de wereldschuld feitelijk onhoudbaar is.

De gehele eurozone heeft dus al een staatsschuld van binnenkort 100%. Meer dan de theoretisch toegestane 60%, op zich al een teken van het falen van de EMU. Voor de zwakke landen die door de lage rente afgedwongen door de ECB te gemakkelijk op de kapitaalmarkt kunnen lenen of bailouts via nu het ESM krijgen loopt daardoor die schuld op tot een volslagen onhoudbaar niveau. In Griekenland bijvoorbeeld. Rente en aflossing op staatsschulden betalen is uitgesloten. Geen geld.

 

Wat te doen voor die zwakke landen?

De eurozone ziet in de onmogelijkheid om in plaats van leningen en bailouts gewoon geldstromen van land naar land te laten vloeien de hoofdoorzaak van de huidige steeds verder groeiende verschillen in de economische ontwikkeling van de leden en de uit de hand lopende schulden.

Zoals in Italië het noorden het zuiden subsidiëert niet met leningen maar via de herverdeling van de gezamenlijk inkomsten uit de Italiaanse begroting, de allocatie van middelen dus en zoals in België tussen Vlaanderen en Wallonië zou het ook in de eurozone mogelijk moeten worden.

Daarbij moet worden opgemerkt dat daardoor echter niet de economische verschillen verdwijnen maar alleen de gevolgen ervan. Zuid Italië heeft zich niet verder ontwikkeld en Wallonië evenmin.

Het grote verschil met leningen en bailouts is dat subsidies (want dat zijn het) niet terugbetaald behoeven te worden en dus de staatsschulden niet onvermijdelijk nog verder doen oplopen.

Maar het andere en hoogst essentiële verschil is dat in de gevallen Italië en België het parlement het ultieme beslissingsrecht heeft op de verdeling van gelden en ook op de besteding ervan.

Geldallocatie  en bestedingscontrole zijn  beide in handen van het parlement.

Voor een fiscale unie, want een unie die allocatie van middelen en dus subsidiering mogelijk maakt is een fiscale unie, is dus een parlement met volkomen verdeelmacht en controlemacht noodzakelijk.

Maak niet de denkfout dat het Europees Parlement die rol zou kunnen spelen want allereerst is het geen echt parlement maar een vergadering met (soms) veto recht en bovendien is het niet het parlement van de eurozone maar van de gehele Europese Unie.

Ook de Europese Commissie is niet geschikt voor die rol, het zijn benoemde ambtenaren, geen politieke gekozenen.

Maak ook niet de denkfout dat de lidstaten van de eurozone hun politieke zelfstandigheid willen opgeven.

Het enige wat een aantal wil is een fiscale unie zonder afstaan van politieke zelfstandigheid.

Dat wel te veronderstellen is politieke blindheid.

Want subsidiering zonder macht de besteding ervan in de hand te hebben is gebleken in de eurozone niet te werken. Kijk naar het lachertje van het S&G Pact.

Een goed functionerende fiscale unie zonder politieke unie die centrale toewijzing en centrale beslissingen over besteding en controle erop verricht is ondenkbaar.

En veronderstellen dat beginnen met een fiscale unie ongetwijfeld zal leiden tot een politieke unie is niet alleen onnozel maar financiële zelfmoord.

Politici zullen echter niet aarzelen toch die fiscale manke unie te omhelzen. Politiek denkt één verkiezing vooruit.

En als eenmaal de fiscale unie die geldstromen mogelijk maakt  is verwezenlijkt is er financieel gezien voor de ontvangende landen geen enkele reden verder te gaan met integreren. Hun einddoel is dan bereikt.

Ook, net zoals in Zuid Italië en Wallonië is dan de noodzaak tot aanpassing en hervorming verdwenen. Het geld komt er toch wel.

Men moet het bovenstaande in acht nemen bij het vernemen dat Duitsland en Frankrijk denken het VK de pas af te snijden om verdragswijzigingen te wensen door te gaan praten over verdere economische en fiscale integratie alleen voor de eurozone zonder verdragswijziging. Het VK heeft immers geen zeggenschap over eurozone zaken. Maar wel de zekerheid dat die eurozone zaken wel hun economie beïnvloeden. Cameron zal dus dit voornemen niet met vreugde hebben vernomen.

Het is de omgekeerde wereld. Alleen door eerst tot een politieke unie te komen en pas daarna de fiscale integratie, weg naar fiscale unie, tot stand te brengen is de juiste weg.

Maar die stap naar politieke unie  is onmogelijk.

In vrijwel alle lidstaten zien we een groeiend verzet tegen meer politieke macht voor Brussel. En een politieke unie zou juist wel nog veel meer macht aan Brussel toekennen.

Kijk naar de ontwikkelingen in de zuidelijke lidstaten die alle onder het juk van de austerity uit willen en eigen zelfstandige verantwoordelijkheid eisen.  

 

Kijk naar het VK dat het liefst terug wil naar de Europese Economische Gemeenschap.

Tenslotte Griekenland dat ook zijn zelfstandig beslissingsrecht terug wil.

Want zoals ik al zo vaak heb gezegd, de eurozone is er voor staat en bank (men mag ook elite lezen), maar niet voor de gewone bevolking die het geld ervan moet opbrengen.

Zelfs in Nederland, economische top in de eurozone, heeft een op de zes gezinnen schulden die zij niet kunnen oplossen. En Noord Europa heeft het vangnet van de bijstand dat voor de echte armoede beschut. De andere lidstaten hebben zo'n vangnet niet.

 

Dus als de term fiscale en economische integratie valt bevangt mij de vrees voor weer een ondoordachte korte termijn stoplap voor de voortdurende crisis. Die daarna des te sterker terugkomt.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De ECB zou dus bijna 42 miljard euros verliezen aan kredieten in feite verleend door de genoemde landen.