De eerste hobbel is genomen. 

Daarna komen er nog een paar. 

En dan de test van de praktijk. Kloppen de prognoses of zitten ze er naast.

Dat zullen de komende maanden en misschien jaren moeten uitwijzen.

Het Grieks parlement heeft de voorwaarden voor de mogelijke derde bailout aanvaard. Vanmiddag zullen de ministers van financiën dat ook wel doen. Daarna is het voornamelijk Duitsland dat nog een blokkade zou kunnen opwerpen.

Die blokkade zal dan gaan over wat er met de Griekse staatsschuld moet gebeuren. Tot nu toe was het bij de besprekingen daar oorverdovend stil over maar nu is toch een analyse van de EU, ECB en ESM opgedoken. Het IMF wordt daarbij niet genoemd. Een veeg teken, want het IMF heeft enkele maanden geleden haar eigen analyse al openbaar gemaakt. En een bailout zonder daarbij de politieke onafhankelijkheid en de expertise van het IMF op dit gebied is een hijkele zaak die bovendien een volte face van Bondskanselier Merkel zou vergen, die immers zonder het IMF geen bailout wilde.

De staatsschuld van Griekenland bedroeg eind 2014 317 miljard euro. Nu gestegen naar 338 miljard. In 2010 bedroeg de schuld al 300 miljard euro, door verkwistend leenbeleid vanaf 2000 opgebouwd en jarenlang kundig verborgen gehouden.

Volgens het IMF is deze Griekse schuld onhoudbaar en zijn er drie oplossingen die alle drie drastisch zijn.

De eerste is een kwijtschelding van de schuld met 30 tot misschien wel 50%.

De tweede is een moratorium van alle Griekse schulden voor dertig jaar

De derde is een jaarlijkse geldstorting naar Griekenland.

Zonder regeling voor deze schuldsanering doet het IMF niet mee.

Door zo'n moratorium van dertig jaar zou de waarde van de schuld met de inflatie van elk jaar in waarde dalen. Als die inflatie jaarlijks  2% zou zijn, zoals de ECB beoogt, dan zou na dertig jaar de waarde behoorlijk verminderd zijn en de schuld dus weer houdbaar. Maar hij blijft al die dertig jaren wel bestaan. En wordt zelfs groter als Griekenland niet die noodzakelijke 3,5 % budget surplus behaalt en behoudt. Daar zit een levensgroot risico in voor de andere eurolanden.

Op de valreep ziet nu ook de EU dat de Griekse schuld onhoudbaar is. Maar hun aanpak  is totaal anders

Geef aan Griekenland de winsten gemaakt op de door de ECB in het verleden gekochte Griekse obligaties, geef een rollover van de Griekse obligatieleningen bij de nationale centrale banken van de eurozone hetgeen een verlichting van de schuld met 5% oplevert terwijl daarnaast een combinatie van een verlenging van de  looptijden en uitstel van hoofdsommen en rentebedragen de Griekse schuld tot een houdbaar niveau zouden kunnen terugbrengen.

Dat was de uitkomst van de analyse. Zoals vrijwel alles in de eurozone ingewikkeld en rekbaar.

Nu is houdbaarheid van de staatsschuld een nogal relatief begrip. In het verdrag van Maastricht waar de euro geschapen werd was een staatsschuld beneden de 60% aanvaardbaar. In weliswaar later wat omstreden onderzoeken zou bij 90% het kantelpunt bereikt zijn, en ik meen voor Griekenland gelezen te hebben dat het IMF 120% nog aanvaardbaar zou vinden.

Pragmatisch gezien lijkt mij houdbaarheid te bestaan zolang een land de rente kan betalen en bij aflopen van een lening een redelijke rollover kan verkrijgen, dus een nieuwe lening afsluiten waarmee de oude wordt afgelost. En redelijk lijkt te zijn een maximale rente van 7%. Maar ook dat is betwistbaar.

De eurozone landen krijgen daarbij een steun in de rug van de ECB door de verklaring van Draghi over de euro. Daardoor is het risico verkleind en dus de rente lager. Zonder die steun zouden heel wat meer eurolidstaten in de houdbaarheidsproblemen komen.

Voor Griekenland was dat in 2010, lang voor Dragi's uitspraak,  onhaalbaar, dus was die schuld van 300 miljard euro onhoudbaar. Twee bailouts hebben daar geen oplossing voor geboden. Zo'n bailout is dus in feite een rollover van private banken, privaat geld, naar de eurozone, publiek (belasting)geld of bij de tweede bailout van oud publiek naar nieuw publiek geld. Het lost de schuld niet op maar verplaatst die.

Naast die schuldenkwestie is er ook het werkelijkheidsgehalte van de prognose die in de voorwaarden opgesloten zit. Want als Griekenland daar niet aan kan voldoen, om welke reden dan ook zal de komende decennia Griekenland toch weer steun van de andere lidstaten moeten krijgen.

Veel analisten achten de kans voor een geslaagde afloop heel klein.

Ik heb voor mezelf een simpele opstelling gemaakt voor de komende jaren waarin de parameters gewijzigd kunnen worden. Ik heb de prognoses van de nieuwe bailout gebruikt. 

Als econometristen het zouden zien zouden ze of in schaterlachen uitbarsten of vol droefenis zijn. Zij maken het vele malen gecompliceerder. Maar een simpele opstelling wil nog niet zeggen verkeerd, hooguit niet nauwkeurig. En nauwkeurig voorspellen bestaat niet.

In de bovenste vier rijen zijn de variabelen voor groei/krimp; budget surplus/tekort; inflatie; rente opgenomen.

De onderste rijen geven aan het BBP per jaar, de schuld per jaar en percentage schuld per jaar bij die variabelen.

Ook het BBP en de schuld gecorrigeerd voor inflatie ("reële").

 

In hoeverre het realistisch is om een blijvende groei van 3% en blijvend primair overschot van 3,5% willen bereiken en te handhaven zal in de praktijk moeten blijken. Dat hangt allereerst af van het getrouw uitvoeren van de hervormingen en bezuinigingen en omzettingen maar daarnaast van de economische omstandigheden in de gehele eurozone en daarbuiten. De ontwikkelingen in de wereldeconomie.

Het is hoe dan ook gezien de huidige  ontwikkelingen in de eurozone een zeer ambitieus plan.

Let daarbij op de prognoses voor eurozone groei en budget tekorten.