De schuld?  Van wie en door wie?

bij elke schuld is er een schuldenaar en een schuldeiser. Als de schuldenaar niet meer kan betalen en de schuldeiser wil hem niets meer lenen. Wat dan?

Morgen wordt het vonnis over Griekenland geveld. Door het Duitse parlement.

Voor Merkel een moeilijke gang maar de idealistische wens naar een Verenigd Europa weegt zwaarder dan weer een stap nemen die ook weer een toegeven is. En dan weet niemand hoe dat Verenigd Europa er uit zou moeten zien want geen enkel land wil zijn wetgevende en uitvoerende macht afstaan aan een Europees Centraal Gezag. Zo zie ik het.

Wel een bankenunie waarin  die elkaar op de been moeten houden. Maar de Griekse banken hebben mistens 25 miljard euro nodig om geherkapitaliseerd te worden. 

Op te brengen door het ESM, dat is dus de Eurozone belastingbetaler. Waar is de bankenunie? Die is nog bezig de stroppenpot op te bouwen.

Wel (gelukkig is hij er nog niet) een fiscal union waardoor geldstromen in plaats van bailouts worden gebruikt om zwakke lidstaten op de been te houden. Zonder gelijke wetgeving waardoor scheve verhoudingen onvermijdbaar zijn (neem alleen maar de pensioenleeftijd) en hervormingen op de lange, lange duur geschoven kunnen worden met het gevaar van profiteren.

Wat heeft Duitsland al niet met tegenzin moeten accepteren als gevolg van dat besluit het verdrag van Lissabon te negeren en de schulden  van Griekenland, dat deze niet meer kon aflossen of vernieuwen, van de eurozone banken over te nemen en op de rug van de eurozone belastingbetaler te leggen.

Dit zwichten, voor het goede doel, de eurozone in stand te houden, heeft alle andere ingrepen tot logisch gevolg gehad. Het ESM, dat de no-bailout van het verdrag van Lissabon omzeilde, de bankenunie zonder gezamenlijke wetgeving, en nu de derde bailout van Griekenland.

Steeds werd een tot hier en niet verder genegeerd. En de waarborgen waren steeds papierdun. Het Stabiliteits en Groei Pact met het zwaardere Fiscaal Compact, met voeten getreden zoals aangetoond in de tabellen in vorige blogs waar de gevolgen te zien zijn.

De zuinigheid en vlijt politiek, de austerity, die Duitsland ziet als oplossing voor de economische problemen van de eurozone komt steeds verder in het nauw en de roep om flexibiliteit, die in Duitse ogen tot te gemakkelijk uitgeven leidt, wordt vanuit het zuiden en Frankrijk steeds indringender. Het Duitse ideaal staat onder hoge druk.

De barre werkelijkheid dwingt de eurozonebelastingbetaler steeds weer te moeten bijspringen waar staat en banken falen. Want in plaats van de oorzaken aan te pakken komen er steeds noodverbanden.

Kunnen we Griekenland aanwijzen als de oorzaak van alle narigheid. Natuurlijk, als ze niet zo onverantwoord veel  haddeen geleend (maar de rente was zo lekker laag en de voorwaarden zo gunstig) en soberder hadden geleeefd en de zaak niet tot 2009 verborgen hadden gehouden dan waren er mischien geen bailouts nodig geweest en hadden ze later kunnen profiteren, zoals de andere zwakke landen, van de lage rente op obligatie leningen door de garanties van de ECB.

Misschien, want de Griekse economie is nu eenmaal niet sterk en dus konden ze niet mee doen met de grote broers zonder schulden te maken. Maar ze zijn niet de enigen  in de nood.

In dat licht bekijk ik nu de roep om die fiscale unie. Die heeft niets met Griekenland nu te maken. Griekenland krijgt 86 miljard euro (deels uit eigen verkoop van vliegvelden en havens) om de schulden af te betalen, de banken op poten te zetten en aan andere verplichtingen te voldoen. Als ze aan de voorwaarden voldoen is volgens de eurozone geen verdere hulp nodig. Voor hen is dus in theorie geen fiscale unie nodig.

Waarom dan nu die fiscale unie wel willen doordrijven?

Om in de toekomst zulke ontsporingen te voorkomen.

Om in plaats van bailouts (en toegegeven dat zij stopgaps zijn als de ramp zich al heeft voltrokken) nu via die fiscale unie tot een herverdeling van middelen in de eurozone te kunnen komen. Dus geldstromen van minder zwakke lidstaten naar zwakkere om te grote schulden  te voorkomen.

Maar, ik heb dat al vaker gezegd, dat kan alleen als er een uniforme wetgeving is. Geen boterzachte afspraken waaraan staten zich, zoals nu, gemakkelijk kunnen onttrekken. Dus alleen als er een democratische politieke unie is met een wetgeving die de huidige in alle eurostaten vervangt. Niet ernaast maar in plaats van. En niet bestuurd door de Europese Commissie maar door een echt parlement en echte regering. Gekozen, niet benoemd.

Voor die tijd is een fiscale unie met in alle lidstaten afwijkende wetgevingen op sociaal en  belasting gebied een smeekbede om ellende.

Zolang de EU lidstaten (want dan kan inderdaad de euro de munt zijn van de Europese Unie) daar niet voor voelen is een fiscale unie een onding, dat de verschillen juist in stand houdt en vergroot want de prikkel tot hervorming verdwijnt, zo denk ik.

En het argument dat na een fiscale unie ook een politieke volgt en dat men daar naartoe moet groeien is onzin. Want als het geld binnenkomt is het lek gedicht en afstand doen van de macht is dan niet meer nodig.

Maar zo zie ik het.

Griekenland als excuus om iets anders door te drukken.

Maar er zijn andere belangrijker zaken.

De wereld schuld is sinds 2007 met 57 biljoen (Europese biljoen) dollar toegenomen. Ze beslaat nu 199% van het wereldinkomen. Dus twee keer zoveel als de gehele wereld per jaar verdient. En neemt elk jaar verder toe. Staatsschuld, bankenschuld, zakenschulden en huishoudschulden. Waar gaat dat naar toe?

Ook de eurozone doet dapper mee. Volgende keer.