Wat brengt de toekomst voor de 

eurozone en de EU 

Het heen en weer verdoemen van Remain of Leave leeft niet alleen in het land waar het om gaat maar ook wereldwijd. De meeste uitingen zijn banvloeken, angst aanjagen voor het ene of het andere. Maar wat vast staat is dat indien het VK binnen de EU blijft het onder de macht van Brussel zal blijven behalve voor de weinige, tijdelijke en nietige opt uit dingen die Cameron met "reformed Europe" aanduidde. 
Wat ook duidelijk is is dat Brussel een onverzadigbare neiging heeft om meer macht naar zich toe te trekken. 
Wat ook duidelijk is dat de mensheid altijd een angst heeft gekend om grote veranderingen te volbrengen. Beter de ellende die je hebt en kent dan de ellende die je misschien over je heen roept als je het verandert. De vrees voor het onbekende.

Maar het is best mogelijk dat de Britse bevolking een groter vrees heeft voor het verder verliezen van de onafhankelijkheid dan voor een alleen verder gaan. Want door het afwijzen van de euro als munt zal het VK toch altijd een buitenbeentje blijven dat niet onder de euro wil lijden maar wel de invloed ervan zal ondervinden. Want natuurlijk ligt de politieke en economische nadruk van de overgrote meerderheid van de EU op de euro en wel steeds sterker naarmate er (mogelijk) meer lidstaten de euro invoeren.

Maar de allerbelangrijkste  vraag is of een vertrek uit de EU gepaard zou gaan met een wederzijds verlangen er het beste van te maken of met het bittere gevoel het de andere partij zo moeilijk mogelijk te maken. 
Dat zou zowel voor de EU als voor het VK bepalen hoe de toekomst wordt.

Want niet alleen is het VK voor een deel afhankelijk van de EU, het omgekeerde is ook het geval. De Britse import uit de rest van de EU is veel groter dan de export ervan naar het VK.

Maar er zijn meer dingen binnen de EU en de eurozone die tot zorgen leiden. Zoals de financiële toestand van de eurozone. Daar heb ik mijn lekenblik op geworpen.

  

Grafieken en tabellen zijn onaantrekkelijke dingen. Maar aan de andere kant geven ze vaak een heel goed en duidelijk beeld van hoe iets in elkaar steekt. Dan is vaak ineens iets duidelijk waar anders overheen gepraat wordt en vaag blijft.  Daarom vind ik deze onderstaande tabel zo belangrijk.

Hij geeft in aflopende volgorde aan hoe de eurolanden ervoor staan. De soliditeit, de solvabiliteit. Met een scheiding op het punt dat vrijwel onhoudbaar overgaat in weliswaar onder de geëiste grens maar nog niet hopeloos.

Tien lidstaten die zwaar onder water zitten en negen, waaronder vier later toegetreden   ministaten, die weliswaar tekortschieten maar er op eigen kracht boven op zouden kunnen komen.

Maar vrijwel geen enkele lidstaat voldoet nog aan de voorwaarden die in het verdrag van Maastricht en in het S&G Pact gesteld zijn.

De tabel toont het gevolg van een structureel meer uitgeven dan binnenkomt en het structureel negeren van de in de verdragen gestelde regels.

Hij laat ook zien waarom de steun van de ECB met de negatieve rente onontbeerlijk is. Welke geldschieters zouden bereid zijn tegen redelijke rente geld te lenen aan landen met een structureel begrotingstekort van meer dan 2% en een staatsschuld die boven de 80% van het GDP ligt en een geringe groei tonen.

Alleen door het omvangrijk opkoopbeleid van de ECB en de negatieve rentepolitiek en de Draghi garantie kunnen deze landen op de kapitaalmarkt tegen uiters lage en zelfs negatieve rente lenen.

Men kan zeggen van Draghi wat men wil maar hij heeft wel de euro area, de eurozone banken  en deze landen voor het failliet en de ondergang behoed. Of dat op de lange duur zinnig is geweest zal in de toekomst moeten blijken.

 ======================================================================

begrotingstekorten, staatsuitgaven vrijwel in alle landen hoger dan de inkomsten waardoor de schulden blijven groeien, vrijwel overal te hoge schulden, en in ppp de verschillen in welvaart van de bevolkingen  en een groei die kleiner is dan het begrotingstekort, negatief dus.

======================================================================

Want de ECB heeft een politieke keuze moeten maken door de nadruk te leggen op de steun en het in stand houden van de landen hier boven de streep. Zolang die steun beperkt bleef tot het bijdrukken van geld en het daarmee opkopen van staatsobligaties zodat de rente laag bleef  was de invloed daarvan niet direct merkbaar in de landen onder de streep.

Maar de lage rente en in het bijzonder de negatieve rente hebben een directe invloed op de economie van de landen onder de streep. Daar bevinden zich de landen waar gespaard wordt met name voor de oude dag in pensioenfondsen.

Door de negatieve rente worden deze landen geconfronteerd met de vroeger ondenkbare situatie dat geld geen geld oplevert maar geld kost.

Dat wil zeggen dat spaargeld niet in waarde daalt maar in aantal euros. Het houdt ook in dat pensioenfondsen in plaats van rente te verdienen nu rente moeten betalen. Dat leidt tot verlaging van de pensioenen en grote onrust juist in die landen die de boel nog een beeetje bij elkaar houden.

Maar de ECB is er niet in geslaagd  het volgens hen enige echte doel van de geldverruiming en lage rente politiek, de 2% inflatie,  te behalen en zal dat in de komende jaren gezien de steeds lager geschatte groei van de wereldeconomie ook wel niet bereiken.

En de ECB wijst alle neveneffecten van de geldverruiming naast de niet behaalde 2% inflatie af.

Vreemd, want internationaal worden juist die neveneffecten als de meest belangrijke gezien.

Bedreigend ook want de ingrepen worden steeds uitgebreider zonder garantie op effect, zie Japan.

Nadat als nieuwe mogelijkheid de suggesties over helicopter geld al gemeengoed beginnen te worden wordt er alweer wat nieuws bedacht.

De ECB gaat al over op de aankoop van corporate assets of te wel de schulden van bedrijven want de staatsobligatiemarkt begint uitgeput te raken als ik de intenationale kenners moet geloven.

Maar  er is veel geld nodig om de economieën van de landen boven  de streep te steunen en dat geld is er in die landen gezien de enorme schuldenlast niet te creëren (=lenen). Dat geld zal dus uit andere bron moeten komen.

Er is in de EU (dus niet de eurozone) door de heer Juncker een investeringsfonds opgezet zonder veel eigen kapitaal. Het  moet voor de rest gevuld worden met geleend kapitaal. Of kapitaalverschaffers daar erg in geïnteresseerd zijn weet ik niet.

Maar de baas van het ESM heeft als brilliante gedachte geopperd, als mijn bronnen juist zijn, om op de volgende wijze voldoende kapitaal te creëren.

Het Juncker investeringsfonds gaat obligaties uitgeven en in het kader van de QE koopt de ECB die op met nieuw geprint geld.  Op die manier wordt dat investeringsfornds met nieuw gedrukt geld gevuld. De staatsschulden van de ontvangende landen nemen er dus niet door toe. Dat geld gaat dan gebruikt worden om via infrastructuur projecten en innovatie (groene) projccten werkgelegenheid en dus een groeiende economie op te starten in die landen. De bedoeling is dat dan door de vergrotende economie het percentage schuld afneemt en houdbaar wordt.

Dat die landen historisch gezien altijd al achter zijn gebleven vergeleken met de noordelijke wordt daarbij niet  in aanmerking genomen. Dat de schuldenlast toch nog verder zal toenemen door het voortdurende begrotingstekort evenmin.  

Wat niet gelukt is met 15 jaar austerity, deels omdat hervormen moeilijk is deels omdat de economische potentie niet aanwezig is denkt men op deze manier wel voor elkaar te krijgen. Een kat in het nauw...

Die plannen vallen in Ditsland niet goed. Duitsland heeft nog de hyperinflatie door de Weimar republiek goed in het geheugen.

Duitsland heeft het dus gehad met Draghi, De zuidelijke eurolanden hebben het gehad met Duitsland. Duitsland vindt de ECB veel te ver gaan. De zuidelijke landen kunnen niet uit de voeten met de Duitse austerity en willen een lossere fiscale politiek, meer lenen.

Het ironische van het geval is dat de landen onder de streep wel een lossere fiscale politiek zouden kunnen voeren en er economisch voordeel uit trekken. De landen boven de streep hebben er door hun overgrote schuldenlast absoluut geen ruimte voor. Zou de rente stijgen dan zou dat nu al voor hen het einde verhaal zijn, laat staan als zij  hun schuld nog vergroten.

De Commissie, die ook de eurozone landen onder zich hebben, wil zich laten gelden in deze strijd tussen loose and tight fiscale politiek. Ze is dit keer echt van plan, zegt men, straffen uit te delen aan diegenen die alweer niet voldoen aan de eisen van het Stabiliteits en Groeiplan, met sixpacks, backpacks.

Spanje en Portugal worden genoemd als speerpunten voor deze vlaag van gestrengheid.

Maar het zuiden en Frankrijk willen juist af van de austerity die vastgelegd is in het verdrag van Maastricht, van Lissabon en gefunctionaliseerd in het S&G Pact. Duitsland moet uiteraard niets weten van een versoepeling van de austerity en eist hervormingen.

Duitsland is de braafste in de euroklas, de enige die een gebalanceerde begroting heeft, zowat de enige die geen verdere schulden maakt. Maar zelfs Duitsland voldoet niet aan de eisen van de verdragen en S&G Pact.

Maar, waarschijnlijk met de verkiezingen van 2017 in het vooruitzicht, wordt Draghi in bescherming genomen door Gabriel en Weidmann. Conflicten voor een verkiezingsjaar zijn niet gunstig.

Maar hoe dan ook zal men op één lijn moeten komen in de austerity/losse fiscale politiek want naarmate de financiële toestand voor de landen boven de streep verslechtert wordt deze controverse scherper. De confrontatie tussen Italië, dat zich steeds meer profileert als de woordvoerder van de lossere groep en Duitsland de voorvechter van de austerity en grootste geldschieter van de EU mag niet uit de hand lopen.

Volgende keer hoe ik dat zie.