9 mei 2016 Europa Dag

66 jaar geleden werd op 9 mei door de Fransman Schuman de Kolen en Staal Gemeenschap in het leven geroepen. Elk jaar viert de Europese Unie deze dag als een soort geboortedag van de EU.

Maar is er veel te vieren. Er dreigt een Brexit, er is een eeuwigdurende Griekenland crisis, economisch is er geen vooruitgang. De eurozone verdrinkt in de schulden. De EU wordt overspoeld door  illegale migranten. De Welvaart, Werkgelegenheid en Harmonie die de EU als lichtend baken zag staan in werkelijkheid op een heel laag pitje. De armoede neemt toe. Het vertrouwen van de EU burger in het EU bestuur en de EU politiek brokkelt af. Als belangstellende leek denk ik er veel over na en zie de kloof tussen de werkelijkheid en het voorstellingsvermogen van de bestuurders dieper en breder worden. Apathie en verzet. En een niet te stuiten bureaucratie die alsof er niets mis is doorgaat met het doen uitgaan van directieven, aanwijzingen en geldeisen

Ik moet dit ook even kwijt. Al maanden geleden, lang  voor de Merkel Erdogan overeenkomst heb ik als plan geopperd alle in de EU binnenkomende illegale migranten naar een of meer Griekse eilanden te vervoeren. Geen vervoer naar het vasteland. Ze daar de asielprocedure te laten ondergaan, de echte asiel gerechtigden over de EU lidstaten te verdelen en de andere terug te sturen naar land van oorsprong. Deze landen te dwingen door te onderhandelen met de ontwikkelingshulp en andere hulp. Geen afhankelijkheid en voor economische migranten geen kans te gaan zwerven en zo de toevoer drastisch inperken. Nu lees ik in die Welt dat daar nu in EU kringen  over gedacht wordt. Als ze daar nu eens eerder over gedacht hadden was er heel wat narigheid voorkomen.

Het volk keert zich tegen de politieke elite.

Het is opmerkelijk dat de benaming elite steeds meer in de politiek wordt gebruikt in plaats van establishment. Terwijl establishment een idee van gevestigde orde inhoudt heeft roept elite een beeld van een aparte bevoorrechte klasse op met een negatieve bijbetekenis. Zo wekt het een beeld op van een boven  de gewone man staande klasse die de macht heeft zonder met die gewone man rekening te hoeven houden. Wat kan aan die verandering in benaming ten grondslag liggen.

De President van de Commissie Juncker vindt dat de EU  regeringsleiders te veel luisteren naar hun kiezers.

Pechtold vindt dat een pseudo handelsovereenkomst met de Ukraine de kennis van de kiezer boven de pet gaat en dat dus een referendum contra productief is. Onze regering probeert dat referendum, de wil van de kiezers, weg te redeneren.

In Frankrijk wordt al weken lang 's nachts door de bevolking betoogd tegen een aanpassing van de arbeidswetgeving.  Tegen nota bene een linkse regering.

Zelfs binnen de Raad van Regeringsleiders van de EU bestaat een soort pecking order. De nieuwe oostelijke lidstaten, die profiteren van hun lidmaatschap, zouden zich moeten neerleggen bij de beslissingen van Mw Merkel die schijnbaar het hoogste niveau binnen de groep vormt.

In de Verenigde Staten heeft Trump de steun van de republikeinse kiezers en heeft al zijn concurrenten ver achter zich gelaten.

Maar de elite van de republikeinen pruimt hem niet. Zij hebben alle mogelijke moeite gedaan om hem uit de race te houden.

Maar de kiezer heeft het niet gepikt.

De breuk tussen elite en kiezers. Zelfs bij de democraten in de VS is dat verschil in deze verkiezingsstijd te zien.

In Griekenland, Spanje, Portugal, Polen en Oostenrijk is de absolute macht van de elite bij verkiezingen gebroken. En of het nu linkse of rechtse zijn, elite zijn beide. De Oostenrijkse kanselier is vandaag afgetreden omdat hij de steun van zijn partij verloren zegt te hebben.

De kiezer voelt  dat de politieke elite hem minacht.  

Nieuwe politieke bewegingen of partijen die de macht van de elite dreigen  aan te tasten worden door deze zonder enige grond  weggezet als  de onderbuik van de samenleving, uiterst rechts, ongeletterd, Putin in de kaart spelend.

De samenleving wordt zelfs tegen hen opgezet door de politieke elite en de voor hen buigende media.  Neem als voorbeeld de AfD in Duitsland.

Populist is nu zoals vroeger plebs was in de ogen van de politieke elite of die nu links of rechts is. Dat voelen degenen die met zo’n nieuwe partij sympatiseren als een diepe belediging.

Vaak wordt daarbij dan ook nog vergeten dat in een democratie de meerderheid ook oog voor de belangen van de minderheid moet hebben.

Een andere ontwikkeling die de scheiding tussen elite en kiezer voedt is dat de midden klassen de laatste decennia de klos zijn geweest.

Hun koopkracht is langzaam maar zeker gekrompen, de salarisverhogingen hebben niet de inflatie bijgehouden.

Zoals ik al een aantal malen heb vermeld, de balans kapitaal arbeid is verstoord en de centrale banken hebben daarbij een flinke rol gespeeld.

Zoals sommigen het al uitdrukken, de blue collar worker is verarmd terwijl de kapitaal bezitter met vaak grote politieke invloed zijn bezit vergroot.

Daarbij komt dat er steeds meer twijfel ontstaat over de effectiviteit van de politiek van de centrale banken.

De inflatie, het centrale doel, stijgt niet of de stijging wordt niet opgemerkt door de lage olie en grondstoffenprijzen en goedkope importen.

Maar het speerpunt lijkt steeds meer te worden de concurrentiepositie, de onderliggende wisselkoersen.

De centrale banken moeten reageren op elke maatregel van andere centrale banken. De eigen positie moet worden bewaakt. Zo’n ongezonde strategie kan leiden tot currency wars. Nu de dollar ineens zakt stijgt daardoor de euro. De ECB zou dan weer in actie moeten komen als dat de euro in gevaar brengt. En De FED overweegt ook alweer ingrijpen als dat nodig is.

En de neveneffecten van deze loose money politiek bevorderen de kapitaal bezitters en verarmen de werkenden en spaarders.

Maar dat moet maar worden geaccepteerd.

Er ligt een onbeperkte macht in de handen van ongekozen onafhankelijke centrale bank bestuurders.

De beloofde welvaart, werkgelegenheid en groei blijven voor de eurozone achter bij die in niet EU landen en niet Eurozone EU landen. De economische kloof tussen noordelijke en zuidelijke eurolanden wordt steeds groter en de onenigheid over de te volgen fiscale en monetaire politiek loopt op.

De kiezers beginnen ook in te zien dat Griekenland een speelbal is geworden tussen IMF en EU. Ze beginnen in te zien dat aan Griekenland, een land dat qua economie absoluut niet thuishoort in de eurozone, eisen worden gesteld waaraan het door zijn economisch veel te geringe potentie nooit kan voldoen. Dat zonder schuldsanering

een weer volgende crisis zeker is, maar dat kwijtschelding van een deel van de schuld voor de diep in de schuld stekende eurozone een financiële onmogelijkheid is.

Maar de IMF eist het als voorwaarde om mee te doen en ziet dat een blijvend primair overschot van 3,5% voor een land als Griekenland een volstrekte onmogelijkheid is. En als het er dan inderdaad niet aan voldoet volgt een strafheffing van 2% van het BBP. Dat is het verdronken kalf nog even dieper in de put douwen.

Maar de farce moet worden doorgespeeld om de fictie van een goed functionerende eurozone te kunnen blijven volhouden.

Denk niet dat de USA gespaard wordt.

Hoog betaalde fabriekslonen zijn met de uitbesteding van  productie naar lage lonen landen verdwenen. De aanwas van nieuwe banen valt deze maand sterk tegen. In de mijnbouw vallen ontslagen, de dollar zakt in vergeleken bij andere munten inclusief de euro.

De wens van tightening, geld verminderen, wordt vervangen door wellicht de noodzaak voor nog meer geldverruiming.

Niet dat dat het probleem oplost.

Ook daar heerst wantrouwen tegen de gevestigde politieke elite. De kiezer laat het merken bij zijn verzet tegen de presidentskandidaten van die elite.

In de EU met zijn crisis op crisis kijkt men met achterdocht naar de geheime achterkamertjes onderhandelingen over het TTIP verdrag, het grote handelsverdrag tussen de USA en de EU.

Een achterdocht die gespekt werd door Greenpeace dat geheime documenten van de onderhandelingen te pakken kreeg.

Daaruit blijkt dat de EU zijn standpunt van beter voorkomen dan genezen, precautionary approach, teveel op lijkt te geven voor de Amerikaanse risico benadering (bij de genetisch gemanipuleerde gewassen bijvoorbeeld).

Dat bracht Hollande, de Franse president ertoe van het verdrag afstand te nemen. Want in Frankrijk is de weerstand groot.

Het is trouwens de vraag of het de EU zoveel economisch profijt zou opleveren, getallen zoals 0,5% extra groei doen de ronde en dat is niet om over te juichen.

Het verdrag verhoogt ook de vrees voor toenemende macht van de multinationals die nu eenmaal productie plannen waar het het voordeligst is en verkopen waar dat het voordeligst is en de winst laten belasten waar dat het voordeligst is en die via rechtszaken barrières in het verdrag uit de weg zouden kunnen laten ruimen.

En terwijl de USA één standpunt inneemt leven er bij de 28 EU lidstaten allerlei eigen belangen en vrezen.

Zo dreigt het een verdrag te worden, als het tenminste zover komt, om alleen maar een verdrag te sluiten met allerlei voetangels en klemmen en later juridisch aanvechtbare clausules. De kiezer voelt zich buiten gesloten.

Ik leg het zich afzetten tegen de elite ook uit als een symptoom van de onmogelijkheid van de Europese Unie landen ooit een Federale Staat zoals de USA te worden. Onderlinge verschillen en onderling wantrouwen en eigen belangen leven sterk en nemen eerder toe dan af. Er is een gedwongen samenwerking ontstaan om crisis na crisis te bestrijden in plaats van om door naar elkaar toe te groeien tot grotere samenwerking te komen. En zoals blijkt uit de migranten crisis een neiging om anderen de kastanjes uit het vuur te laten halen.

Zo zien we alom in de oude wereld, want ook de VS horen daar nu bij,  dat er verzet komt tegen de wijze waarop deze politiek wordt bedreven. In de EU een politiek van integratie die vele niveaus van de burger afstaat. Een politiek die ook vaak onbegrijpelijk is. En maar weinigen zien het Europees Parlement als een echt parlement dat hen vertegenwoordigt en de Commissie als een echte regering waarboven dan nog de Raad van Regeringsleiders als allerhoogst beslis orgaan uitsteekt en de eigenlijke macht heeft. 

Men krijgt de indruk dat er in de EU geen consistent beleid wordt gevoerd, dat er opportunistisch en niet pragmatisch wordt gereageerd op ontwikkelingen en dat er ook geen duidelijkheid is hoe de machtsverhoudingen binnen de gecompliceerde bestuursstructuur liggen waarin men het democratisch gehalte mist.

Bijvoorbeeld de illegale migranten crisis.

Afgezien van het feit dat deze in het begin niet onderkend is en daardoor tot onbeheersbaar kon uitgroeien zien we dat nadat Tusk, de president van de raad van regeringsleiders na uitgebreid overleg met die regeringsleiders een voorstel heeft geformuleerd maar dat na de vooravond van het overleg hierover Mw Merkel in een onderhoud met de premier van Turkije een volslagen ander voorstel als voldongen feit presenteerde dat de EU nu in een onmachtige positie van afhankelijkheid van Turkije heeft gemanuoevreerd.

Lidstaten, nationale parlementen, zelfs het Europees parlement worden zo voor het blok gezet. Er bestaat onzekerheid over het onder welke voorwaarden toegezegde intrekken van de visumplicht voor Turken, afgezien van de complexiteit van de uitwerking van het totale plan. Deze week wordt er weer over vergaderd, verneem ik.

Dat gevoel van er buitengehouden te worden, de plotselinge ommezwaaien in de strategie en machteloosheid leidt tot een begrijpelijk terugverlangen naar de oude toestand toen nog het eigen gekozen parlement en regering die na zoveel jaar en zelfs tussentijds naar huis gestuurd konden worden het eigen land van dichtbij bestuurden.

Toen de gang van wetsvoorstel tot wet nog transparant was.

Toen de machtsverhoudingen tussen de politieke en bestuurlijke organen nog duidelijke waren.

De oude nationale staat, eigen baas in eigen huis.

Niet onderworpen aan onverwachte oekazes uit Brussel. Toen de Nationale Centrale Banken nog de Centrale Bank van het land was en zelf de monetaire politiek van dat land beheerde.

Toen men nog zelf overeenkomsten over handel met het buitenland kon afsluiten en niet afhankelijk was van EU wetgeving.

Dat dit nationalisme dat de rol van de elite wil terugbrengen tot vertegenwoordigers van de kiezers van het land die aan die kiezers verantwoording schuldig zijn en de wil van die kiezers uitvoeren steeds sterker wordt is een symptoom van de echte crisis in de Europese Unie, het steeds verder toenemende verschil in de politiek van de EU bestuurders elite en de wil van de bevolking van de deelnemende landen.

Dat is de crisis waar de EU onder lijdt en wellicht ten onder zal gaan.

Jammer dat daarmee dan ook alle voordelen die de Europese Gemeenschap met zich meebracht verloren zouden gaan. Tenzij de Europese Unie  echt wordt hervormd en weer een samenwerking wordt van onafhankelijke staten die tezamen een economisch blok vormen dat sterk in de wereldeconomie staat maar politiek en monetair onafhankelijk zijn. Waar elke staat zelf de voor die staat optimale monetaire en fiscale politiek kan uitvoeren die daardoor het geheel economisch robust maakt om die moderne term eens te gebruiken.

De huidige bureaucratie zal zich daar uiteraard tegen verzetten want een bureaucratie is zelf bevestigend en expansief.

Vandaag heeft Boris Johnson een gloeiend betoog gehouden waarin hij de Brexit niet verdedigde maar de redenen ervoor naar voren bracht. Een aanval op de angst die de Blijf in de EU hanteert om de Britten tegen een Brexit te laten stemmen.

Dezelfde angst die de EU hanteert om steeds meer macht voor Brussel te verkrijgen.