De EU sterker na Bratislava?

en 

Buitenhof en het Fiscal Compact.

De informele bijeenkomst van de Regeringsleiders in Bratislava heeft  een vrijwel nietszeggend EU tijdpad opgeleverd voor volgende formele bijeenkomsten.

Dat er niets besloten zou worden was te voren al duidelijk, het was immers geen officiële vergadering, dus ook geen officiële besluiten.

Dat er niet is gesproken over de EMU, de eurozone, bij het onderwerp "economie" is veelbetekenend.

Het was de bedoeling, zoals mij vroeger vaak werd gezegd, om de neuzen weer dezelfde kant op te krijgen, om zo de EU burgers weer geloof in de EU te geven en vooral geen ellende voor de komende verkiezingen te creëren.

Dat op hetzelfde spoor komen was een illusie, belangrijke punten zoals de scherp tegengestelde meningen over een verdeling van migranten over de lidstaten bleven bestaan tusssen de Visegrad en andere landen, zo ook over het woord chaos dat vervangen werd door ongecontroleerde stroom (migranten) en Renzi uitte zijn verbolgenheid over de uiterst magere resultaten over groei en migranten op niet mis te verstane wijze.

Daarna in een interview haalde hij zwaar uit naar landen "die zich zullen moeten verantwoorden voor het overtreden van de regels" zei hij, "de grootte van het Spaanse tekort is twee keer zo groot als het onze, Frankrijk respecteert zelfs het verdrag van Maastricht niet, daar het nog steeds een tekort heeft groter dan 3% en Duitsland overtreedt de handels overschot regels".

Maar wat voor mij het veelzeggendst was dat er op de bijeenkomst ook door de heer Juncker namens de Commissie een roadmap werd ingebracht met een flink aantal punten die in de pers zelfs vol ironie het etiket roadmap naar de EU Superstaat in negen maanden werd genoemd.

Ik verneem dat hij dat had gedaan op verzoek van enkele regeringsleiders.

Ik heb alleen de eerste pagina bekeken en die loog er inderdaad niet om. Compleet met datum van indiening door de Commissie (14 september 2016) en datum aanvaard door het Europees Parlement/Raad van Ministers (maart en juni 2017).

Dat brengt toch weer die vraag naar boven over wie nu eigenlijk de macht heeft in de EU of denkt te hebben.

Bij Buitenhof was een interessant gesprek tussen twee financiële experts.

Wat mij opviel was dat bij dat gesprek aangenomen werd dat Nederland  vrije keuzes kan maken op fiscaal gebied.

Wel werd de 3% regeling van het verdrag van Maastricht genoemd (waar niemand zich aan hield) alsof dat alleen maar een lastige bijkomstigheid zou zijn.

Overigens is het gemiddeld tekort in de eurozone onder de drie procent gedaald en zijn er  landen die boven de drie procent zitten en landen onder die 3%.

Maar die 3% is niet de bottleneck. De bottleneck is de Monetary Medium Term Objective, MTO uit het Fiscal Compact.

Het grootste financiële EU probleem is de staatsschuld die in totaal zo'n 92% van het eurozone GDP groot is en in Nederland slechts 65% van het GDP.

Dat probleem moet theoretisch (modelmatig) volgens het S&G Pact opgelost worden over een periode van toen 20 jaar waar voor elk euroland individueel een MTO wordt opgesteld waar de begroting aan moet voldoen om na die 20 jaar een begrotingstekort van 0,5% maximaal te hebben en een staatsschuld van 60% of minder.

Elke drie jaar wordt dat MTO voor elk land bijgesteld.

In dat MTO wordt voor ons land voor die drie jarige periode het begrotingstekort en de staatsschuld bepaald door de Commissie en Nederland samen dat minimaal behaald dient te worden om na 20 jaar die 0,5% en 60% doelstelling te bereiken.

Voor 2017 bijvoorbeeld is de MTO doelstelling voor Nederland 1,2% begrotingstekort en 64,1% staatsschuld. De groei wordt geschat op 1,7%

(Als vergelijking Italië doelstelling 2016 schuld 132,4%, begrotingstekort 2,4%,

Geschatte groei 0,8%.)

Voor beide dus om over die 20 jaar periode de 60% en 0,5% te bereiken.

Dus  veronderstellen dat Nederland inderdaad een vrije hand zou hebben bij bezuinigingen is niet juist, het moet binnen de door de EU voorgeschreven marges blijven, die mogelijk zijn op grond van macro economische ramingen.

Een modelmatige virtuele realiteit.

Maar als Nederland deze doelstelling niet behaalt kan de Corrective Arm van de Commissie Nederland op de vingers tikken en beboeten. Maar Nederland kan het inderdaad.

Maar Italië kan het even evident niet.

Hetzelfde geldt voor Spanje en Portugal.

Maar de commissie heeft Spanje al gewaarschuwd dat er niet van het MTO mag worden afgeweken. Is daar een politieke achtergrond?

Toch is het duidelijk dat de regels oorspronkelijk vastgelegd in het verdrag van Maastricht in de optimistische verwachting dat de lidstaten economisch en sociaal naar elkaar zouden toegroeien niet kloppen.

De befaamde convergentie die tot verdere integratie en tenslotte politieke eenheid zou leiden.

Hoewel sinds de vorming van de euro zone al vijftien jaar lang is gebleken dat dat niet  het geval is en dat in feite zelfs het tegenovergestelde het resultaat is, zijn die regels in de loop van de jaren nog steeds verder aangescherpt in het S&G Pact, 2pack, 6pack en Fiscal Compact.

Voor de noordeljke landen is het mogelijk geweest min of meer aan de regels te voldoen maar voor de zuidelijke eurolanden (en Frankrijk) volslagen onmogelijk.

Zie hiervoor de grafiek in "naarhethemleek.blogspot.com", de gezondheidstoestand van eurolanden.

Het gevolg is een steeds verder groeiende verzet tegen de bezuinigingspolitiek, de austerity, in de zuidelijke eurolanden en een wil tot vasthouden aan de verdragen in de noordelijke eurolanden.

Dat te wijten aan het niet voldoende hervormen is niet redelijk. De landen waar, gedwongen door de bailout voorwaarden, wel is hervormd, zijn daardoor alleen dieper in de schulden geraakt. Griekenland, Portugal, Spanje (de laatste zonder formele bailout).

Alleen Ierland, mede door de goede vestigings factoren, groeit snel, evenals Spanje maar daar ten koste van hoge werkloosheid, verlaagde lonen en ook hoge schulden.

Het is ook duidelijk dat een voortgaan op de huidige weg de al zo ver gegroeide economische verschillen tussen zuid en noord nog verder zullen vergroten en de schulden nog sterker zullen aanzwellen.

Het is, voor mij en anderen, ook duideljk dat alleen door de steun van de ECB door zijn rente en opkooppolitiek de zuidelijke landen op de been blijven, ook al is dat niet de opzet maar een neveneffect van deze ECB politiek, naast Draghis belofte de euro kost wat kost te steunen.

Het is voor mij ook duidelijk dat een stoppen van de ECB met deze politiek voor de rentetarieven die de zuidelijke landen dan voor hun leningen zouden moeten betalen rampzalige gevolgen zou hebben.

Stoppen kan dus niet meer.

De geopperde oplossing om structurele geldstromen van het noorden naar het zuiden te gebruiken om de zuidelijke landen te steunen zal politiek onhaalbaar zijn, al is dat het doel van federalisten.

Het is trouwens geen oplossing van het probleem maar symptoombestrijding ten koste van een verzwakking van de noordelijke eurolanden en wegnemen van de noodzaak tot aanpassing van de zuidelijke eurolanden.

De opzet dat alle EU lidstaten de euro zouden invoeren om het gestelde in het verdrag van Maastricht te verwezenlijken, de EU als EMU, Economic and Monetary Union, met de euro als enige munt is tot nu toe nog lang niet voltooid.

19 van de 27 lidstaten hebben hem ingevoerd, of de andere kunnen of willen volgen valt te betwijfelen.

Dat geldt niet alleen voor de huidige zeven (Denemarken is vrijgesteld) maar zeer zeker voor de kandidaatsleden die op de rol staan.

Turkije, Servië, Macedonië, Montenegro, Bosnië, Kosovo en, naar eigen zeggen, Oekraine.

Als er inderdaad EU lidstaten met en zonder euro zouden blijven bestaan dan is er in de EU een "EMU" en een "niet EMU" en de euro zou niet de enige munt van de EU zijn.

In dat geval zouden landen die structureel niet aan de voorwaarden voor de euro kunnen voldoen uit de eurozone (die niet in de verdragen wordt genoemd) kunnen stappen en in de EU blijven.

Door devaluatie van hun eigen munt kunnen zij dan optimale kansen krijgen orde op zaken te stellen en op eigen niveau uit de problemen te groeien.

Er zou dan ook de mogelijkheid zijn een noord en zuid euro te scheppen.

Het argument van de vele valuta binnen de EU en het moeten bezitten van buitenlands geld geldt sinds de invoering van de pincode kaarten niet meer.

Maar de technocraten in de EU, die alleen theoretisch modelmatig denken en niet democratisch, zouden er niet blij mee zijn.

Aan de andere kant zou een doorgaan zoals nu inderdaad tot een existentieel gevaar voor de gehele Europese Unie kunnen worden.

En de schuldenkwestie, die niet alleen op staatsniveau maar ook op bankenniveau speelt, denk aan de Italiaanse banken en de Deutsche Bank, blijft dan nog.

Renzi heeft als troef nu in handen dat de Deutsche Bank ook door staatssteun zal moeten worden gered, zoals Renzi zegt, hetgeen dan toch ook voor Italiaanse banken zou moeten gelden.

Dat zou de gehele bankenunie op uiterst losse schroeven zetten.

Bratislava heeft niet veel geholpen, vrees ik.

Maar het zijn de gedachten van een leek.