De Janus Kop van de Euro

Redelijk redenerend eist de euro om een echte Optimal Currency Area te zijn een opgeven van de nationale politieke zeggenschap van de negentien eurolanden om zo een fiscale unie mogelijk te maken (die overigens geen oplossing zou bieden voor het structurele verschil tussen sterke en zwakke eurolanden).

Van het begin van de oprichting van de EEC al  zijn de eurolanden hiertoe noch bereid noch toe in staat geweest.

Gezien de  sterk groeiende nationalistische stromingen en verwijdering tussen burger en EU is dit gebrek aan bereidheid alleen maar toegenomen.

En een fiscale unie zonder gelijkgestemde wetgevingen is als een auto met vier wielen van verschillende afmetingen.

Toch  horen we met de regelmaat van een klok

dat het met de eurozone steeds beter gaat.

De recessie is voorbij, een groei tijdperk gloort (zij het fragiel), zo lees ik.

Maar gaat het inderdaad steeds beter met de eurozone.

Uit de getallen en tabellen komt een ander beeld naar voren en ook in de internationale pers lees ik een ander verhaal.

Daar wordt de eurozone gezien als de steunpilaar die de EU overeind houdt maar intern te zwak is en verdeeld om dat te doen.

Daar is men ook van mening dat de grote landen in feite de zwakke eurolanden verder verzwakken en dat een fiscale unie waar sterk zwak steunt een oplossing zou moeten zijn maar dat nationale belangen dat onmogelijk maken.

Maar wat mij keer op keer opvalt is dat men zwijgt over de enorme schuldenlast die op de zwakke eurolanden drukt en die een koerswijziging met extra investeringen om te innoveren juist onhaalbaar maakt.

En afgezien van het feit dat geldstromen van sterk naar zwak van die zwakke landen geen sterke landen maakt maar afhankelijke landen (kijk naar de Italiaanse en Belgische regio) gaat men steeds voorbij aan het feit dat er bij de negentien eurolanden negentien verschillende arbeids, sociale en belastingwetgevingen zijn  die onderling onverenigbaar zijn en bovendien achtien verschillende talen en tenslotte wijd uiteenlopende economische potenties.

En een fiscale unie zonder gemeenschappelijke belasting, arbeid en sociale wetgeving en een commune taal is een onmogelijkheid zoals ik hierboven gesteld heb.

Dat is de ingebouwde Januskop van de euro (en de EU).

Waar men  eveneens aan voorbij gaat is de  reddende rol van de ECB in de eurozone ("whatever it takes") die met als enige officiële doel de core inflatie nabij de 2% te brengen als secondary benefits door de lage en zelfs negatieve rente de hoge schuldenlast, bij menig euroland boven de 90%, houdbaar  "sustainable" maakt.

 Bovendien houdt de ECB daardoor de koers van de euro laag  mede door het bijdrukken van in totaal 2,2 biljoen euro tot eind 2017 zodat de concurrentiepositie van de eurolanden kunstmatig gunstig beïnvloed wordt.

Zo sterk dat Trump Duitsland als zondebok kiest en verwijt zo een currency war te voeren.

Duitlands verweer dat de ECB de schuldige is tekent de situatie.

Want de koers van de euro die voor Duitsland internationaal te laag is en dus Trumps toorn opwekt is voor andere eurolanden nog te hoog om te kunnen concurreren.

Maar Duitsland kan hem niet veranderen.

Bovendien vergaat het de "EU niet eurolanden" beter dan de "eurolanden" ondanks het gemis van steun door de ECB voor die niet euro landen.

Dus is die fragiele groei voor een groot deel het gevolg van de financiële steun aan de eurolanden door de ECB met renteloze leningen (of een zak geld toe), het opkopen van staatsobligaties tot een bedrag van meer dan 2 billioen vers gedrukte euros tot eind 2017 (of nog veel meer als de ECB na 2017 zich gedwongen voelt door te gaan) en een zo laag houden van de rente dat de eurolanden zich hun exorbitant hoge schulden kunnen veroorloven omdat de rente erover van negatief tot uiterst laag bedraagt.

Niet de rente die de eurolanden zonder de beschermende paraplu van de ECB zouden moeten en kunnen betalen.

Zo ontstaat de situatie dat de ECB niet kan stoppen met deze biljoenen euro steun zonder de zwakke eurolanden in een insolvabele toestand te brengen.

Men geeft toe dat eventueel stoppen uiterst voorzichtig zou moeten  plaats vinden. Een understatement.

Want kan het hoe dan ook?

Een ander punt dat niet wordt aangeroerd (overigens evenmin in de de USA waar zich hetzelfde afspeelt), is wat er gebeurt er als de obligatieleningen die de ECB  voor 2,2 miljard bijgedrukte euros opgekocht heeft aflopen?

Dan moeten de betrokken landen de obligaties immers aflossen, de ECB betalen en nieuwe leningen afsluiten, want de schuld blijft bestaan..

Om de normale situatie te herstellen zou de ECB dan die gelden uit de circulatie moeten onttrekken en vernietigen om zo de geldvoorraad op het oude peil te brengen en de balans van de ECB te verlagen naar het peil van voor de opkoop periode.

Kan men zich voorstellen wat er dan met de eurolanden zou gebeuren als er dan nieuwe (en hogere) leningen tegen marktconforme rentetarieven zouden moeten worden afgesloten bij de al bestaande schulden van boven 90% van het GDP.

Kijk naar Griekenland in de crisisperiode van 2015 en wat er met de rentetarieven gebeurde toen uittreden uit de euro dreigde.

Dat kan de ECB zich niet verorloven en zal dus de rente voor onbepaalde tijd laag moeten houden en het bijgedrukte geld moeten blijven gebruiken voor de opkoop van de nieuwe overgesloten leningen die bovendien nog groter zullen zijn gezien het feit dat de begrotingstekorten zullen aanhouden en dus de leenbedragen zullen blijven stijgen en de staatsschulden dus in euro zullen doorgaan met oplopen.

Theoretisch zouden ze percentage gewijs kunnen teruglopen tot een houdbaar percentage indien althans de economische groei zeer sterk zou toenemen.

Maar de groei blijft volgens de wereldprognoses op een beperkt niveau.

En er zijn economen die denken dat de periode van snelle groei definitef achter ons ligt.