Praatjes vullen geen gaatjes

en doorgaan met wat al zestien jaar fout gaat is zinloos

Pasen is voor mij nog altijd het feest van de wederopstanding van Christus na zijn kruisiging op Goede Vrijdag.

Op de een of andere vreemde manier doet dat mijn gedachten uitgaan naar de eurozone waar ook een soort wedergeboorte van de euro zou moeten plaatsvinden na een periode van austerity.

De Zuidelijke landen verwijten de noordelijke dat deze door een politiek van austerity hen de kans hebben ontnomen tot economische bloei te komen en dat er nu een tijd moet komen van loslaten van de 3% boetegrens en de 60% maximale staatsschuld.

Er moet geld vrijkomen voor nieuwe investeringen en innovatie. Een lossere fiscale en monetaire politiek.

Want hun schulden zijn gestegen tot normaal economisch onhoudbare hoogte en met uitzondering van Spanje is er nauwelijks economische groei (behalve misschien in de uit de rekenmodellen voortkomende prognoses) en zijn er constante begrotingstekorten.

Allereerst de vraag waardoor komt een land in de problemen en is de staatsschuld niet meer op te brengen?

Simpel gezegd doordat het stelselmatig meer geld uitgeeft dan er binnenkomt.

Gemakkelijk gezegd maar in de huidige eurozone niet gemakkelijk opgelost.

Vroeger was de standaard oplossing de devaluatie.

De wisselkoers van de munt werd verlaagd,  crediteuren bleven daardoor met de strop zitten en het land ging verder op een lager pitje, armer dan voorheen en hopelijk wijzer.

Zo kent Griekenland in haar lange geschiedenis van ver voor de tweede wereldoorlog al een aantal devaluaties.

Frankrijk heeft zeventien devaluaties gekend in de twintigste eeuw.

Ik ken oude Fransen die nog steeds rekenen in miljoenen oude francs voor hun patronomie.

Er is dus niets nieuws onder de zon in euroland.

Behalve dan dat devaluaties niet meer mogelijk zijn met die door negentien verschillende landen gebruikte euro.

In de verdragen van Maastricht en later werd pragmatiek aan idealisme opgeofferd.

In wat ik alleen maar als een vlaag van volslagen economische blindheid kan zien (maar, sorry, ik ben een leek, geen politicus of econoom) dachten de politici alle EU landen zonder problemen de euro te kunnen laten gebruiken door wat simpele voorwaarden te stellen die we nu alle kennen en waar ze zich alleen maar behoefden te houden om de euro een succesnummer te maken.

In deze voorwaarden kan men onmogelijk austerity lezen.

0.5% begrotings tekorten waren toegestaan en pas als de tekorten de 3% overschreden zou ingegrepen worden.

Een staatsschuld van 60% was toegestaan en dat is begrijpelijk.

Investeringen waar toekomstige generaties van zouden profiteren zijn een dwingende noodzaak in een maatschappij voor nieuwe technische ontwikkelingen.

Zulke schulden verdienen zichzelf in de toekomst terug als zij op een gezonde bsasis worden aangegaan.

Maar consumptieve schulden daarentegen die geen toekomstig rendement zullen opleveren zijn in realiteit toekomstige generaties opzadelen met huidig overspending.

Maar er werd ten onrechte op andere dan economische gronden aangenomen dat aan deze voorwaarden door alle deelnemende landen inderdaad voldaan zou kunnen worden.

In feite werd aangenomen dat alle EU landen hetzelfde economische potentieel hadden en dat interne aanpassingen in die landen dat potentieel zouden realiseren.

In de eerste plaats was er de fout een marge van 3% begrotingstekort te tolereren voor de EU correctief zou ingrijpen.

Want tien jaar 3% begrotingstekort te kunnen hebben levert na tien jaar al een verhoging van de staatsschuld van 30% op (eigenlijk meer).

En aangezien een bestaande staatsschuld van 60% voor toelating voldoende was zou dat na tien jaar een staatssschuld van 90% kunnen opleveren.

En een bestaand begrotingstekort van 3% werd eveneens toelaatbaar geacht.

Kortom, het begin van de euro hield al de kiem van mislukking in zich.

Maar zelfs deze oversoepele voorwaarden, die echt niet het predikaat “austerity” verdienen werden al snel stelselmatig aan de laars gelapt.

De grondvesters van de euro, Duitsland en Frankrijk,  hielden om te beginnen zich al na drie jaar niet aan dat 3% maximum tekort en kwamen er ongestraft vanaf.

Dat was het hek van de dam en niemand bekommerde zich om de oplopende staatschulden.

En tot op de dag van vandaag is er behalve afkeurende rapporten en modelmatig opgestelde plannen waardoor over twinig jaar (vanaf 2012 gerekend) theoretisch alle eurolanden weer aan 3% en 60% schuld zouden voldoen niets veranderd.

En de ECB doet “whatever it takes” om de euro te redden en maakt daardoor de zaak alleen maar erger want geen land is zo echt gedwongen de tering naar de nering te zetten met al die opgekochte staatsschuld en 0 % renteleningen.

Dat heeft geleid tot de huidige stand van zaken in de eurozone zoals ik in vorige blogs in tabellen en overzichten heb laten zien.

Alleen de angst slaat nu toe dat de ECB ooit  zal moeten ophouden met het bijdrukken van nu 60 Miljard euro per maand en dat de rente in de rest van de wereld aan het stijgen slaat en dus de rentelasten op de hoger dan 90% schulden onbetaalbaar zal worden en er geen nieuwe schulden kunnen worden aangegaan.

Austerity is in de ban gedaan. Austerity heeft de zuidelijke eurolanden de kans ontnomen om tot economische bloei te komen door de stringente bealingen van het Stabilisatie en Groei Pact (gebaseerd op de EU verdragen).

Maar in feite is er nooit austerity geweest, alleen een structureel ontduiken van de door alle eurolanden vrijwillig overeengekomen regels voor die eurozone die onvermijdelijk heeft geleid tot structureel te grote begrotingstekorten en objectief beschouwd onhoudbare staatsschulden.

De oorzaak daarvan zie ik met mijn lekenblik niet voornamelijk  in een onwil te hervormen en een rekenen op blijvende steun van de ECB, die uiteraard wel, zeker door Draghi’s “whatever it takes” een belangrijke rol heeft gespeeld en de crisis in feite verergerd heeft.

De werkelijke oorzaak schuilt in het verschil in economisch potentieel tussen de eurolanden (en alle EU landen) waardoor ze op geen enkele mogelijke wijze tot een Optimal Currency Area kunnen worden gesmeed.

Nu komt uit het zuiden de roep om de grenzen van 3% boete tekort en de 60% staatsschuld grens los te laten en nieuw geld in de economie te pompen voor nieuwe investeringen en innovaties.

Wat de pogingen om het onverenigbare toch samen te brengen door een te laat ingezette austerity zijn misqlukt..

Alleen al te laat om de simpele reden dat de overheidsschulden zo hoog zijn opgelopen dat er op geen enkele verantwoordelijke manier geld kan worden vrijgmaakt.

Want was is austerity?

Austerity is defined as a set of economic policies a government undertakes to control public sector debt, zo zegt investiopedia

 Er zijn drie richtingen in de austerity.

Het verkrijgen van hogere inkomsten dus belastingverhoging en soms daarbij hogere overheidsuitgaven. Zo wordt groei gegenereerd en volgen hogere belasting inkomsten.

Een andere techniek is belasting verhoging maar daarnaast niet essenitele overheidsuitgaven schrappen.

De derde is juist lagere belastingen en lagere overheidsuitgaven.

Maar altijd als de zaak uit de hand is gelopen, maar niet te ver.

En dat is in de eurozone het geval, niet alleen bij Griekenland.

En Griekenland is het duidelijkste voorbeeld dat je van een volkswagen niet kan verlangen dat het de prestaties van een porsche evenaart en dat alle pogingen dat toch te doen alleen de armoede onder de bevolking vergroot.

Want men vergeet maar al te gemakkelijk dat het de gewone bevolking is, niet de rijken,  die altijd de geld middelen moeten opbrengen om dat onmogelijke doel te bereiken.

En men vergeet ook dat er een punt bereikt wordt  that breaks the donkey’s back.

De Elite noemt dat proces Populisme, een verwerpelijke reactie van de gewone man op het elitair beleid.

Alleen een grondige herstructurering van de euro met een duaal muntstelsel dat ook de potentieel minder gezegende landen de mogelijkheid biedt te concurreren op de euro binnenmarkt en de internationale markt kan een oplossing bieden.

En de ECB zal daarbij een belangrijke rol moeten spelen, niet als bijdrukker van geld maar als beheerder van de onbeheersbare schulden.

Maar zoals altijd moet ik nu ook weer toegeven dat dit alleen maar de overpeinzingen zijn van een ongeschoold amateur.