Wat gaat er gebeuren met de QE van de ECB eind 2017.

en mag ik mijn eigen amateuristische meningen daarover hebben.

Kan dat nog in deze tijd van persvrijheid.

Vorige keer heb ik wat gedachten opgeschreven over die political correctness die er heerst, in de USA nog veel sterker dan bij ons, naar men zegt, nuchtere Nederlanders, maar die in feite een morele code is waaraan men zich niet kan onttrekken om niet een outsider te worden, of zelfs niet niet meer te worden geaccepteerd.

Gisterochtend las ik dat de persvrijheid wereldwijd onder druk staat.

Gelukkig volgens de onderzoekers (Freeedom House en Free Press Unlimited) staat Nederland op plaats 2 hoewel het zorgelijk is dat Wilders (net als Trump) de media weert en vooral twittert.

Jammer genoeg staat er in het teletekst bericht niet waarom dit zorgelijk zou zijn.

Trump vindt, zoals hij herhaaldelijk zegt,  dat de pers niet neutraal is en tegen hem en Wilders heeft, dacht ik zo, wellicht dezelfde visie.

Een volkomen valide reden is overigens dat de geschreven media alleen hun eigen abonnees bereiken en bovendien hun eigen signatuur hebben die die lezers aan hen bindt en in Nederland dat ook de tv en radio hun eigen signatuur hebben terwijl Twitter (e.d.) voor iedereen open is en iedereen zijn mening kan geven zonder dat die getoetst wordt aan de criteria van de andere media.

Zo worden zelfs bij de verkiezingscampagnes Twitter e.d. geduchte concurrenten voor het uitdelen van pamfletten en het wervend aanspreken van passanten.

En Twitter berichten duren niet zo lang als die eigen partij lovende "zendtijd voor politieke partijen" filmpjes.

Over Fake News gesproken.

Combineer een en twee, de political correctness, naar het oordeel van velen door althans de "serieuze" pers vertolkt, en de vrijheid van Twitter e.d. en betrek daarbij dat "serieuze media" graag zouden kunnen gaan bepalen en waarschuwen voor Fake News.

Maar Fake News is geen objectief gegeven.

De betekenis van "onwaarheid" is allang opgerekt tot wat in de ogen van de beschouwer niet strokend is met zijn opvatting van wat waar is.

Om een eenvoudig voorbeeld te geven, wie voor de een een terrorist is is voor een ander misschien een vrijheidstrijder is wel dezelfde persoon.

Het internet maakt het mogelijk om wat dieper in te gaan op oppervlakkige en wellicht "sturende" media berichten.

Het maakt het mogelijk je een eigen oordeel te vormen. Als je dat wilt en anders doe je het niet.

Dat heeft zijn nadelen en zijn voordelen.

Natuurlijk maken Twitter e.d. het wel eens bont maar vergeet wat dat betreft een deel van de geschreven pers niet.

De techniek evolueert en de maatschappij past zich daarbij aan. Zo is het altijd geweest en zal het altijd blijven.

Maar nu de financiën. Hoe zal het verder gaan of aflopen met de Quantitative Easing van de Europese Centrale Bank. Mijn lekenvisie. Zonder modellen.

Komt er inderdaad eind 2017 een eind aan de Quantitative Easing of gaat er dan "getapered" worden, een langzaam verminderen van de 60 miljard euros per maand bijdrukken voor de opkoop van staatsobligaties e.d. of verandert er niets.

"Nobody knows but everyone knows it will be a great problem", internationaal gezegd.

En naar mijn amateuristische mening een probleem juist veroorzaakt door wat de oplossing had moeten zijn.

Maar in ieder geval zullen de negatieve en lage rentestand om de inflatie tot nabij de 2% te brengen nog lang blijven doorgaan.

Draghi vindt de situatie nog te fragiel om renteverhoging te overwegen hoewel hij optimistisch is over de economische groei in de eurozone.

Bovendien is zijn enige kerntaak prijsstabiliteit, bereikt door de inflatie in de hand te houden en nabij de 2% te brengen en houden.

Hij baseert zich daarbij op de ontwikkelingen in de  inflatie op de lange termijn, op de core inflatie.

Nu is er een verschil tussen de "normale" inflatie en die "core" inflatie die de inflatie op lange termijn is dus zonder snelle dalen en pieken veroorzakende elementen zoals energie en levensmiddelen.

Maar levensmiddelen en energie zijn juist de meest elementaire onderdelen van ons kooppakket en, ik geloof dat ik dat wel kan zeggen, voor dicht tegen de 30% van de bevolking praktisch het enige kooppakket.

Voor de bevolking is inflatie, welke dan ook, prijsverhoging, koopkrachtdaling, waardedaling van het geld.

Maar de ECB is onafhankelijk en aan niemand verantwoording schuldig en volgt zijn eigen weg.

Maar ik, als leek, stel mezelf een andere vraag.

Wat zou er gaan gebeuren als eind 2017 de ECB de QE stopt zoals de bedoeling en planning is of was.

Als ik me daarbij een idee vorm zal dat zijn dat de rentetarieven voor nieuw uit te geven staatsobligaties behoorlijk zullen gaan stijgen.

De banken en andere financiele instellingen die de obligatieleningen verstrekken lopen dan immers zelf alle risico's voor die leningen,  hetgeen bij eurolanden met staatsschulden boven de 90% (en dat zijn de landen die het hardst geld nodig hebben) zeker weerspiegeld zal worden in de rente.

De ECB zal die leningen dan immers niet meer op kunnen kopen en zo het risico overnemen zoals nu bij de QE gebeurt.

Bij het rollover van oude leningen (oude obligatieleningen aflossen en daarvoor weer nieuwe afsluiten) zal dat probleem niet in die mate bestaan, daar is geen nieuw geld voor nodig (als de rente niet stijgt) en kan dus de ECB die rollover leningen weer opkopen. Nieuw voor oud.

Dus taperen, het langzaam afbouwen van de QE zal die pijn moeten verzachten, als dat lukt.

Dus zal, naar mijn mening, de QE na 2017 nog flink lang doorlopen.

Een verhoging van de rentetarieven van de ECB kan al helemaal niet.

Dat zou de rente op obligaties en leningen direct al opjagen.

Maar de eurozone is niet alleenbepalend in de wereldeconomie.

En in de USA loopt de rente wel op.

Dat heeft bijvoorbeeld nu al invloed op de positie van de pensioenfondsen.

En men wil investeren waar de rente en dus het rendement het hoogst is.

Dat zal voor de eurozone en de ECB gezien het feit dat zich daarbij de hoogste staatschulden landen bevinden, met de eurozone als geheel al net onder de 90% nog een extra verzwaring zijn mede omdat er nog steeds begrotingstekorten zijn en dus de schulden in euros nog verder zullen toenemen.

Dan zou een nieuwe QE ronde niet uitgesloten zijn, terwijl de oude dan juist geen oplossing zou zijn geweest. Maar dat is lekenmatig in de kristallen bol kijken.

Ter illustratie voor inflatie en QE hieronder enkele grafieken.

Ik vind ze tekenend voor de huidige situatie.

Hieronder de loonontwikkeling in de Europese Unie vanaf 2006 tot 2014.

De gemiddelde lonen zijn dus omhoog gegaan van zeg 1450 per maand naar bijna 1700.

Maar daartegenover staat dat de inflatie (HCPI) )ook flink is gestegen.

Was in 2006 de Consumenten Prijs Index (prijsvergelijking van vrijwel alle artikelen met een bepaald standaardjaar om een goede vergelijking mogelijk te maken) 85, in 2014 was die gestegen tot bijna 100.

Dat zou niets hebben uitgemaakt voor de koopkracht indien het ene het andere exact volgde.

Maar in feite is de loonontwikkeling bijvoorbeeld in Groot Brittannië (en ik denk ook in de andere EU landen) achtergebleven bij de inflatie en is dus de koopkracht gestadig gedaald.

Ik meen dan pas in 2016 in GB weer de "living wage" werd bereikt. Daarvoor was er veel "in work poverty" door de koopkrachtdalingen.

  

 Hieronder de gevolgen voor de balans van de ECB door het QE geld bijdrukken

 voor de QE begon lag de ECB balans op een laag peil dat begon snel te veranderen met het QE geld bijdrukken en staatsobligaties van de eurolanden van de banken opkopen.

In september 2016 was het bijdrukken al gestegen tot meer dan 1,2 biljoen euro en eind 2017 zal dat nog verder zijn gestegen tot 2,2 biljoen.

In een ideale situatie zou dan al dat bijgedrukte geld weer moeten worden vernietigd tot het lage peil weer bereikt wordt.

De ECB heeft al gezegd dat dat zeker niet zal gebeuren (net zo min als bij de FED).

Maar het is duidelijk dat er een einde moet komen aan de QE omdat men niet tot in het oneindige verder geld kan blijven creëren.

Maar de QE heeft in de landen waar hij werd toegepast toch niet de economische situatie (groei, begroting, werkloosheid en schuld) zo gestimuleerd dat er weer een normale situatie is ontstaan, behalve wellicht in de USA.

Hieronder de daling van de waarde van de euro tegenover de dollar en andere valuta van januari 2014 tot 24 april 2015.

Sindsdien is de euro verder gezakt van 1.08 dollar tot 1.06 dollar maar door Draghi's woorden over de rente nu weer tot 1.089 opgelopen.

Dat toont hoe belangrijk de opmerkingen van de centrale banken zijn voor de waarde van de euro, de wisselkoersen en de beurzen.

4

De eurozone is en blijft een samengaan van het onverenigbare.

Elke oplossing moet daar van uitgaan met zoveel mogelijk de zone als zodanig in stand houden door diverse verbindingen die "the euro fits none", te duur voor de een te goedkoop voor de ander oplossen. Natuurlijk bestaan er zulke oplossingen maar niet de bereidheid ze in te voeren.

Liever doorgaan tot ..............