Geld lenen kost geld

Geld sparen kost geld

De Handelsbalans

En

De wisselkoersen

In mijn leken visie zijn vaak de dingen niet helemaal zoals ze op het eerste gezicht lijken maar gaat er meer achter schuil.

Maar die lekenvisie kan uiteraard de plank ook volkomen misslaan.

Zo gaan mijn overpeinzingen dit keer over die renteverlagingen die voor de gepensioneerden zulke grote gevolgen kunnen hebben.

Lange overpeinzingen voor de vakantietijd.

Voor het jaar 2000 toen de euro werd ingevoerd zou de titel van deze overpeinzingen een waanzinnige opmerking zijn geweest.

Geld sparen bracht immers meer rente op dan de inflatie die de waarde verminderde.

In 2020 zal het echter een normale toestand weergeven.

Natuurlijk kost het als burger en bedrijf (behalve de erg grote) geld om de rente op leningen te betalen.

Ook voor landen buiten Europa geldt dat.

Maar binnen de eurozone zijn er al drie landen die geld, een rentepercentage,  er bij cadeau krijgen als ze tienjarige obligatie leningen uitschrijven.

Een negatieve rente.

En rente op spaargeld in de eurozone  is 0 of vrijwel 0  en zou binnenkort  wel negatief kunnen worden.

Dat wil zeggen dat de spaarder (en pensioenfondsen en ieder die van spaargeld afhankelijk is) niet alleen de waardevermindering van het spaargeld door de inflatie ondergaat maar ook nog rente aan de bank zou moeten betalen voor dat spaargeld.

Dat wil look zeggen dat er komend jaar In ons land al flinke kortingen dreigen op de pensioenen.

Dat alles vindt plaats als direct gevolg van de al sinds 2008 lopende geldverruiming en renteverlagingen door de Centrale Banken bedoeld om de echte economie te stimuleren en groei te bevorderen.

Met als bijkomstige omstandigheid nu dat de schulden van de eurolanden, door die overvloed aan geld en lage of geen of negatieve rentekosten die lenen zo aantrekkelijk maken veel te groot zijn geworden.

Of nu de eurozone economie is gestimuleerd of ten koste van die hoge schulden in stand is gehouden blijft voor mij de vraag.

Wat wel bijna zeker is dat ondanks die 2.6 biljoen euro en renteloosheid nog meer geld bijdrukken om waardepapieren te kopen en verlagen van de rente tot verder negatief, - 0.5% (nu – 0.4%) bijvoorbeeld onvermijdelijk lijkt.

Althans, dat lees ik hier en daar.

Het een of het ander of beide.

Al zou de ECB de rente niet willen verlagen, dan wordt hij er toch door gedwongen omdat vele andere centrale banken het al hebben gedaan of gaan doen.

Met dat verschil dat die banken de rente niet tot onder de nul procent behoeven te laten zakken.

Want daar is de rente nu nog behoorlijk boven de 0% er blijft er dus positieve ruimte.

Maar waarom gaan al die centrale banken nu achter elkaar met de FED als eerste die rente verlagen?

Terwijl er in de USA helemaal geen noodzaak voor is, groei 2.1% op jaarbasis, werkloosheid onder de 4% en de belastingverlagingen stimuleren de echte economie (hoewel ze de staatsschuld tot boven 105% brengen, maar dat is met de lage rentestand nu geen probleem).

Graaf dieper en ik geloof dat je dan tenslotte uitkomt bij de import en de export.

Altijd al is er handel geweest tussen landen om grondstoffen en goederen die niet in het land zelf verkrijgbaar waren te importeren en daartegenover grondstoffen en goederen die andere landen niet zelf hadden te exporteren.

En na de oorspronkelijk ruilhandel is van oudsher altijd geld gebruikt om die importen te betalen en die exporten te laten betalen.

Goederen en grondstoffen werden dus aan geld gekoppeld.

En consumenten zijn bereid om in plaats van nationaal geproduceerde goederen geïmporteerde te kopen indien die goedkoper zijn

Dat gaat goed zolang de waarde van de invoer gelijk blijft aan die van de uitvoer.

Maar is er een onbalans dan moet deze hersteld worden.

Dan ontstaan er schulden of vorderingen die niet blijvend van aard kunnen zijn.

In het ergste geval moet een land dan de munt devalueren waardoor de import duurder wordt en de export goedkoper zodat de balans hersteld wordt en de schuldeisers met een strop worden opgezadeld.

Devaluatie is vroeger in de landen van Europa geen uitzondering geweest maar vaak voorgekomen.

Binnen de eurozone is een devaluatie nu onmogelijk geworden door de gezamenlijke munt, de euro.

De gehele eurozone zou kunnen devalueren maar niet de afzonderlijke lidstaten.

Dat is volgens sommigen een van de oorzaken van het zo stroef functioneren van de eurozone.

Maar dat als losse opmerking.

Het is dus voor landen noodzakelijk om methodes te vinden om een evenwichtige (of liefst positieve) handelsbalans tot stand te brengen.

Dat valt in de praktijk niet mee, de USA bijvoorbeeld heeft een permanent negatieve handelsbalans van nu 55 miljard dollar (35 in 2001).

De eurozone heeft een overschot op de handelsbalans van nu 23 miljard euro (sinds 2013 steeds positief, daarvoor sinds 2000 afwisselend negatief/positief).

De EU heeft een overschot op de current account van 45 miljard euro.

China heeft sinds 2000 vrijwel constant een overschot dat nu is uitgegroeid tot 45 miljard dollar.

Dit zijn, zo geloof ik de belangrijkste voorbeelden.

Terwijl onder Bush en Obama geen maatregelen werden genomen om dit blijvende tekort te verminderen of weg te werken is sinds Trump president is dat wel het geval.

De USA moet een betere concurrentiepositie verwerven dan nu het geval is om zo dat tekort op de handelsbalans te verkleinen.

Trump is van mening dat om dat te bereiken de handelsverdragen door de USA gesloten open moeten worden gebroken en opnieuw onderhandeld.

Uiteraard voelen de andere partners in deze verdragen daar niets voor.

Nu wil Trump zijn handelspartners dwingen door hoge import heffingen op te leggen en zo de import te verlagen en de eigen productie in de USA concurrerend te maken.

Dat lokt weer tegenmaatregelen van de handelspartners op en zo ontstaat een soort handelsoorlog.

Een andere belangrijke factor bij het bepalen van de concurrentiepositie is de wisselkoers, de waarde van de valuta ten opzichte van andere landen die in principe door de handel tot stand komt maar in sterke mate beïnvloed wordt door de poiltiek van de centrale banken.

Hoe minder de munt waard is ten opzichte van een andere hoe duurder de import en goedkoper de export, dus hoe beter de concurrentiepositie.

Dus, hoe raar het ook klinkt, het is van belang je wisselkoers zo laag mogelijk te houden.

Nu wordt die wisselkoers mede bepaald door de geldhoeveelheid en de rente op leningen.

Door een lage rente wordt de munt minder aantrekkelijk dan munten met een hogere renteopbrengst en door de geldhoeveelheid te vergroten wordt de waarde ervan per eenheid lager.

Dus wordt hij minder waard en dat verbetert de concurrentiepositie.

Ik denk nu in  te zien dat dit nu is wat QE en renteverlaging ook doet, een indirecte beïnvloeding van de wisselkoers.

We zien nu dat de forward guidance van de ECB er op wijst dat steunmaatregelen, dus renteverlaging en geldverruimig onmiddellijk zijn invloed heeft op andere landen.

Op de steun woorden van Draghi oppert Trump zijn opinie dat zo’n ingreep dreigt te lijken op een currency war, een wisselkoersoorlog.

De FED verlaagt prompt de rente met 0.25% (en men rekent op nog eens zo’n zelfde verlaging binnenkort),  zoals sommigen zeggen onder druk van Trump en de kapitaalmarkten, en men ziet dat de ene na de andere centrale bank soortgelijke stappen onderneemt zodat uiteindelijk de onderlinge verhoudingen weer hersteld zouden worden.

Maar binnen de landen zijn de gevolgen merkbaar.

Zo denk ik op mijn amateuristische manier dat de problemen waarin de pensioenfondsen en de spaarders in de eurozone verkeren in de grond in verband staan met  de onbalans in de handelsbalansen van de wereldlanden.

Sterker nog bij ons omdat in tegenstelling tot bij andere valuta bij ons de rente al 0% of negatief was.

Maar natuurlijk zijn dit alleen maar de overpeinzingen van een bejaarde gepensioneerde leek.