Een blik op de wisselwerking 

centrale banken overheid en de echte economie

Zo nu en dan word ik wat mismoedig als ik lees wat er allemaal omgaat in de grote wereld en hoe de geest van de mens wordt meegevoerd (soms denk ik zelfs meegesleurd) door grote stromingen.

Misschien dat het de leeftijd is, in mijn jonge jaren was bijvoorbeeld beroemd en rijk worden door het verkrijgen van een menigte volgers op sociale media (deze uitdrukking bestond toen zelfs nog lang niet) volslagen ondenkbaar.

Maar daarentegen toen ik onlangs las dat een studie had aangetoond  dat hoogopgeleiden eerder geneigd waren zich op sleeptouw te laten nemen door nieuwe overtuigingen dan lager geletterden verbaasde me dat niet.

Ook verbaast het me niet dat een afwijkende mening hebben van de gangbare en die ook uiten vaak verketterd wordt.

Met de moderne sociale media is dat ook simpeler dan vroeger met handgeschreven brieven.

In de Middeleeuwen al kon dat leiden tot een aanvaring met de inquisitie die fatale gevolgen had.

Dat zijn immers menselijke gevoelens van alle tijden.

Zo nu en dan krijg ik de neiging om daar tegen in te gaan en zo ben ik binnen de wereld van deze tijd me wat (zij het natuurlijk op amateuristische wijze) gaan verdiepen in wat er al zo geschreven wordt over de beïnvloeding van de economie door overheid en in het bijzonder de centrale banken.

Natuurlijk kom je dan ook snel op de invloed die de centrale banken uitoefenen op de echte economie.

Zoals een stuurman op een mammoettanker die zijn schip van haven tot haven loodst en daarbij weet dat een stuurmanoever  nu pas na vele tientallen zeemijlen uitwerking heeft geldt dat ook voor de CB’s in jaren.

Daarbij komt dat de CB’s slechts een beperkt mandaat hebben en dat de nationale overheden hun eigen politieke beleid hebben.

Zie het als de stuurman op een mammoetschip die stuurboord uit wil maar een sleepboot duwt hem juist de andere kant op.

De stuurman geeft extra stuurboord roer maar weegt dat ertegen op.

Zo lees  ik en sta tegenover die duale complexiteit.

Speel ik dan advocaat van de duivel als ik zo lees:

Een aantal aantoonbare  bijkomende gevolgen van de verleidelijke cocktail : renteverlaging en geldverruiming.

-Onverantwoorde toename van de staatsschulden en ondernemingsschulden door de lage rentekosten

-Het bestraffen van sparen door rente lager dan echte inflatie of negatieve rente

-Het daardoor in gevaar brengen van pensioenfondsen en andere rentegevoelige oudedags voorzieningen.

-Het opjagen van aandelenprijzen: als de economie stagneert stijgen de aandelenprijzen juist door de forward guidance van de centrale banken en de overmaat aan liquiditeit die ergens belegd moet worden.

-Het doen achterblijven van de lonen bij de inflatie: verhoging achteraf en niet dekkend

-Daardoor kapitaal bevorderen boven loon en een doorgaande vergroting van de kloof arbeid kapitaal inkomen

-Het op de been houden van bedrijven die bij een normale rentestand niet rendabel zouden zijn

-Het niet kunnen verhogen van de rente omdat dit een onhoudbare last voor staten, bedrijven zou zijn.

-Een schijnbaar wegnemen van de noodzaak voor hervormingen door de nationale overheden door de mogelijkheid van schuldvergroting en goedkoop lenen te bieden en zo business zoals usual mogelijk te maken.

-Voor grote ondernemingen: lenen tegen 0%  (obligaties) en daarmee uitkopen van aandelen of opkopen  van andere ondernemingen  in plaats van investeren te bevorderen.

En dat alles met als doel de inflatie net onder de 2% brengen en houden.

Maar welke aantoonbare invloed heeft deze cocktail op de echte economie.

De centrale banken geven toe dat zij geen oplossing kunnen bieden voor de echte economie maar dat deze moet komen van de nationale overheden die structurele hervormingen (maar welke) zouden moeten doorvoeren die de echte economie en innovatie stimuleren.

Kort stimuleren als duwtje in de ruig kan best  goed zijn maar continu steunen is verschuiven van ernstiger wordende problemen naar de toekomst.

In het oude Egypte (heeft men mij heel vroeger verteld) waren er zeven vette en zeven magere jaren en in de vette moest men opslaan voor de magere.

Dat was de taak van de overheid.

En die 2% inflatie staat ook ter discussie: is de huidige te lage inflatie niet een gevolg van de globalisering en daardoor goedkope importen bijvoorbeeld .

En moeten de CB’s niet mikken op een hogere inflatie van bijvoorbeeld 4% om dan meer ruimte te hebben om in te grijpen.

Of moet men de marges van een neutrale inflatie verruimen van zeg 1% tot 3% en pas bij grotere schommelingen ingrijpen.

Of kan men de inflatie niet langer (samen met de werkloosheid) zien als ijkmaat voor de economie en moet men kijken naar andere factoren.

Of moeten de CB’s helemaal verdwijnen en moet de overheid volgens  de Moderne Monetaire Theorie (die trouwens helemaal niet zo modern is) zelf geld gaan drukken en de inflatie in toom houden met belasting maatregelen.

Kan dat niet hopeloos uit de hand lopen, gezien de voorbeelden.

Dat houdt o.a. de New Green Deal in die  in de USA furore maakt, maar meer politiek dan economisch is.

Of moet er door de overheid helicopter geld worden gedrukt: geld dat rechtstreeks naar de bevolking gaat om de koopkracht op te krikken en zo de economie te stimuleren.

Het verschil met de QE van de centrale banken is dat daar via de commerciële banken het geld ongestuurd door de overheid of CB’s ergens in de wereldeconomie terecht komt of in assets (onroerend goed, aandelen, lang lopende obligaties  e.d.) wordt geplaatst en daar “bubbles” kan veroorzaken.

Denk aan de USA huizenhypotheek bubble van 2007.

Bij MMT of parachute geld kan dat direct gestuurd worden door de overheid naar waar het volgens die overheid nuttig is.

Als ik zo de enorme complexiteit zie die gepaard gaat met dat mandaat en de plicht van de CB’s om de prijsstabiliteit te bewaken (en dat is ook de waarde ten opzichte van andere valuta’s) vraag ik me alleen af waarom daarvoor die 2% inflatie als ijkpunt is gekozen en waarom alle andere gevolgen  van de ingrepen als “unintended side effects” worden afgedaan waaraan geen aandacht behoeft te worden geschonken.

Maar vervolgens buig ik in nederigheid het hoofd en ben blij dat ik er alleen maar mijn leken gedachten over hoef te laten gaan.

Want doen is ingrijpender dan denken.