Papier is geduldig en de praktijk weerbarstig.

Waar bleef het appeltje voor de dorst

Environmentalisten houden  ons geregeld voor:

denk aan de wereld die wij aan onze kinderen en kleinkinderen nalaten.

In de wereldeconomie horen we deze waarschuwing, want dat is het, niet of nauwelijks.

Maar wel laten wij onze kinderen en kleinkinderen een immense wereldschuld achter: eind 2017 bedroeg de wereldschuld:

68 biljoen dollar bij bedrijven,

63 biljoen bij de staten

58 biljoen bij financiële instellingen en tenslotte nog eens

44 biljoen bij particulieren.

Totaal 233.000.000.000.000 dollar schuld die wij ons nageslacht nalaten.

En jaar na jaar neemt deze schuld toe.

Eens zal dat verrekend moeten worden.

Hieronder een grafiek van de stijging van de wereldschulden sinds 1997.

De G7 in Canada vol goede voornemens maar weinig concreets en zonder de USA en overige zes grote economieën dichter bij elkaar te brengen heeft me over die mondiale schuldenberg en vooral het euro aandeel erin aan het denken gezet met de invalshoek van een simpele leek.

En die schuldenberg is slechts één knelpunt naast die andere gevoelige punten van overleg in de Europese Unie.

In de eurozone bestaat die schuld uit 86,7 van het GDP, het totale inkomen van de eurozone.

Vergeleken met de 190 landen op de ranglijst van wereld staatschulden komt de eurozone er niet al te goed af: plaats 26.

Acht eurolanden behoren tot de 20 hoogste schulden landen op die lijst.

Zolang er nog begrotingstekorten zijn blijven de staatsschulden in geld oplopen.

Wel kan, als de groei van het GDP groter is dan het begrotingstekort,  het schuldpercentage lager worden waardoor de schuld betaalbaar blijft.

Maar die betaalbaarheid hangt sterk af van het te betalen rentetarief dat nu uiterst laag is.

Maar de kogel is door de kerk.

Na maanden van uitstel is er dan nu eindelijk “the forward guidance” van de ECB.

De QE houdt eind dit jaar op, tenzij…….

Aan de 0% en -0,40% rentetarieven wordt voorlopig niet getornd.

Daarop moeten we wachten tot minstens halverwege 2019, met de bekende slag om de arm.

Dit jaar is wel het laatste van de Quantitative Easing, dat wil zeggen van het bijdrukken van geld om daar eurozone staats obligaties mee op te kopen, als er tenminste niets tussen komt.

Een kogel dus met een flinke slag om de arm.

Tot september wordt nog 30 miljard per maand bijgedrukt, daarna tot het einde van het jaar 15 miljard euro per maand.

Daarna wordt er dus geen geld mee bijgedrukt om nieuwe obligaties op te kopen.

Maar….. de 2.550 miljard sinds 2015 bijgedrukte euro’s worden niet uit de circulatie gehaald.

Zij gaan worden gebruikt om opnieuw te “investeren”.

Dat wil zeggen dat het geld van vervallen obligatieleningen, dat dus aan de ECB wordt uitbetaald, wordt gebruikt om de ervoor in de plaats komende  nieuwe obligatieleningen op te kopen.

Want de eurolanden krijgen nog steeds grotere schulden en moeten dus bij het aflossen van oude leningen meteen weer nieuwe leningen daarvoor afsluiten die dan weer door de ECB indirect zouden worden opgekocht.

Een soort van oversluiten dus, een nieuwe lening in plaats van de oude, een rollover.

Dat blijft de rente voor die leningen laag houden.

Alleen echt nieuwe leningen worden na eind 2018 niet meer opgekocht.

Er vindt dus geen “tightening” plaats zoals in de USA waar het geld van vervallen leningen uit de circulatie wordt gehaald..

Het is dus geen teruggaan naar de situatie die er voor de Lehman crisis was, iets meer dan 25% van de totale staatsschuld van de eurozone blijft in het bezit van de ECB, de grootste crediteur van de eurozone.

Dus te zeggen dat de QE afgelopen is,  is voorbijgaan aan de gevolgen.

Al lang voor de QE begon had de ECB trouwens al ingegrepen door renteverlagingen en laagrentige leningen.

Hier gaat het echter alleen om de QE met 0 en negatieve rente.

In 2015 is de QE begonnen.

Van 2015 tot 2018 is het eurozone GDP constante prijzen toegenomen met ongeveer 3,4 % en is  het GDP PPP (koopkracht) vrijwel onveranderd gebleven.

De werkloosheid is teruggelopen van 11 naar 8,5%.

De jeugdwerkloosheid is teruggelopen van 22 naar 16%

De schuld in euro’s is met 2,3% gestegen tot 9685,501 miljard euro.

De balans van de ECB is door het bijdrukken van geld sinds 2015 met meer dan 2.5 biljoen euro gestegen tot 4561,577 miljard euro.

Hieronder de balans van de ECB sinds het begin van de eurozone in 1999 tot 2018.

De twee periodes van extra geld bijdrukken en stimulering zijn goed als toppen te zien evenals de afbouw na 2013.

Dit is de toestand van nu.

Er wordt druk gediscussieerd over de toekomst van de eurozone.

Er is geld nodig voor investeringen in innovatie.

Er is gezien de excessieve schuldensituatie van een aantal eurolanden geen geld.

Er zijn structurele hervormingen nodig.

De economieën en financiën van de eurolanden lopen te ver uit elkaar.

Er wordt gesproken over risicodeling bij banken en door de eurolanden.

En, zij het heel voorzichtig, over schulddeling in de eurozone.

Hieronder een staatje van de gevolgen van een complete schulddeling in de eurozone in miljarden euro’s.

Niet als reële mogelijkheid maar om het uiterste te laten zien.

Zo staan we er dus voor.

Eind deze maand is er weer een Europese Unie top.

Niet alleen over geld, het ESM als “EU IMF”, een investeringsfondsje, schuldverlichting en misschien nog meer in de eurozone, maar vooral over migratie.

Zo gaat het in de EU en eurozone, never a quiet day.