De USA en Eurozone (of toch EU met euro)

Austerity, Convergentie, Integratie Waarom

En het is en blijft de Rente

En de vrees voor inflatie in de USA

En de wens voor inflatie in de eurozone.

Het is meer dan een week geleden dat ik mijn overpeinzingen liet gaan over schuld en rente, de twee blokken aan het been van de economische reus die overal in de wereld met kleine reuzenstappen voortgaat.

In die week is mij zelfs als leek steeds duidelijker geworden dat die twee, beide misschien wel meer bijwerkingen van de Centrale Banken monetaire politiek dan van de echte economie nu toch een belemmering vormen in die echte economie.

Mijn hoofd hield zich die week echter meer bezig met griep bestrijding, ondanks de griepprik, dan met de Europese Unie en de eurozone.

Een van de eerste dingen die me opvielen toen de koorts was geweken was dat de inflatie in de eurozone teruggevallen was naar 1,3%.
(en nu, 1 maart, tot 1,2%).

Dat ondanks de officieel uitsluitend op de verhoging van de inflatie in de eurozone gerichte 2,5 miljard euro bijdrukken voor steunaankopen en de lage of 0% ECB rente.

De praktijk dus tegengesteld met wat de modellen ons vertellen.

Wat des te meer opviel was dat de inflatie in de gehele EU juist hoger was dus met de andere EU landen zonder al die stimulatie erbij, namelijk 1,4%.

Moet ik daaruit afleiden dat QE en lage rente ondanks de modellen niet de inflatie kunnen verhogen zoals wordt gedacht of zijn er andere zichtbare oorzaken voor dat falen.

Yellen weet het niet, maar de feiten zijn daar.

De ECB en de FED trokken eerst één lijn maar zijn nu op sterk uiteenlopende monetaire koersen.

Is de toestand in de USA dan zo anders dan in de EU?

In beide monetaire unies groeit de economie flink en zijn de prognoses gunstig.

In beide monetaire unies is de staatsschuld veel te hoog, in de Eurozone bijna 90% van het GDP, in de USA 105%.

In beide zijn de begrotingen (overigens een zaak van de staat, niet van de Centrale Banken) negatief, d.w.z. dat de staatsschuld in geld blijft doorgroeien.

In de USA is de werkloosheid onder de 5%, in de Eurozone boven de 7,5%.

Maar in de eurozone gaat de ECB door met QE en de lage rente en blijft de 2,5 biljoen bijgedrukte euros gebruiken om afgeloste leningen over te sluiten.

Dat houdt dus de yields (rente) op obligaties extreem laag en dus de kosten voor de landen extreem laag.

In de USA is de FED al lang opgehouden met bijdrukken en opkopen en verhoogt (dit jaar waarschijnlijk vier keer) de rente met kleine stapjes.

Bovendien vernietigt de FED de bijgedrukte gelden langzaam door de aflossingsbedragen aan de FED door afgeloste obligaties uit de circulatie te halen.

Terwijl dus de ECB de balans steeds verder ophoogt verkleint de FED de balans (idealiter tot het lage peil van voor de 2007 crisis weer is bereikt).

In beide unies vallen tot nu toe de loonsverhogingen mee, eveneens een niet in de modellen passende gang van zaken.

De inflatie overstijgende verhogingen die te verwachten waren blijven uit.

Immers bij een krappe arbeidsmarkt lopen de lonen sterker op dan bij een krimpende of stagnerende arbeidsmarkt.

In de USA wordt de koopkracht echter verhoogd door de loonbelasting te verlagen.

In de eurozone gebeurt dat niet.

Hoe zit het dan met de door de CB’s beloofde zogenaamde “forward guidance”, waarbij de centrale banken duidelijke aanwijzingen zouden  geven over de van hun te verwachten politiek zodat de markten niet overrompeld konden worden door plotselinge maatregelen.

Die moet dus in de USA duidelijk andere aspecten betreffen dan in de Eurozone gezien de 180° tegenstelling tussen de twee.

Wel zien we in beide een duidelijk oplopen van de 10jaars rente, in de Eurozone oplopend tot net onder de 0.80% in de USA tot om en nabij de 2,9%.

Een wereld van verschil in een globaal tijdperk.

Uitgezonderd Japan (en dat is een geval apart) zijn de 10 jaars rentes nergens zo extreem laag als in de eurozone (en EU) uitgezonderd Griekenland >4%.

Er klopt iets niet, zo denk met mijn lekeninzicht.

De Elite wil een verdere integratie van de eurozone.

Banken Unie,  Financial Transaction Tax,  en omzetting eurozone in een fiscale unie of transfer unie.

Maar zie het omvallen van een bank in Latvia, de toestand van de banken in Italië met hun overmaat van NPL, moeilijk of niet te innen schulden.

Voor een bankenunie met gezamenlijk door de banken gegarandeerde spaardersbescherming is het allereerst nodig dat de banken hun zaken op orde hebben, en dat de regels identiek zouden zijn.

Ondanks het toezicht en testen door de ECB is dat nu, tien jaren na de Lehmann crisis, kennelijk nog steeds niet het geval.

Datzelfde is het geval met de eurozone.

Er wordt geen woord over gerept maar voor een fiscale unie is een eerste vereiste dat de financiële en sociale regelgeving in alle unie landen vrijwel identiek zijn.

Zo niet dan is een gezamenlijke begroting onmogelijk.

Zie uitgaven aan pensioenen maar niet dezelfde pensioenleeftijd of hoogte pensioenen.

Datzelfde voor werkloosheids uitkeringen en bijstand uitkeringen (om die term te gebruiken, want is sommige landen bestaat zo’n uitkering niet).

Dat zijn slechts enkele voorbeelden.

Bovendien moeten om zo’n unie op te zetten de landen op gelijk niveau staan.

Bijvoorbeeld vergelijkbaar bruto binnenlands product per persoon, vergelijkbare groei, percentage begrotingstekort/overschot, staatsschuld percentage t.o.v. het BBP, vergelijkbaar minimum loon.

Doet men dat niet dan is er alleen sprake van een transfer unie waar structureel geldstromen naar zwakkere landen stromen.

In zo’n transfer unie zouden dan theoretisch de zwakkere landen door die geldstromen hun eigen economie kunnen uitbouwen en innoveren en naar de sterkere landen toegroeien, de befaamde convergentie.

Maar dat is sinds de invoering van de euro, dus in zeventien jaren nog steeds niet gebeurd.

Het argument is dan dat door de “austerity”, de 3% en 60% regels en het S&G Pact de zwakkere landen niet de kans hebben gehad deze ontwikkeling in gang te zetten.

Maar allereerst is per jaar 3% begrotingstekort, dus 3% meer uitgeven dan er binnenkomt, en het opbouwen van een maximaal toegestane staatsschuld van 60% geen austerity maar “overspending”, teveel uitgeven.

Bovendien heeft vrijwel geen enkel euroland zich aan die “austerity” gehouden daar de staatsschuld van de eurozone bijna 90% bedraagt dus bijna 30% meer dan door de eurozone zelf toegestaan en dat door die vijftien jaren heen de begrotingsdiscipline ver te zoeken was.

(in 2003 al werd die 3% door Duitsland en Frankrijk straffeloos aan de laars gelapt).

Desondanks zijn, zoals ik hierboven al aanroer,  de economische en financiële verschillen tussen de eurolanden in die zeventien jaar niet verminderd maar vergroot.

Zie de diverse tabellen in  vorige blogs.

De veronderstelling dat door een eurozone minister van financiën, toezicht en controle door het EP, een gezamenlijke begroting en eigen belastinginkomen de zwakke eurolanden zich wel zouden ontwikkelen tot het peil van de sterke landen is alleen maar een boude veronderstelling.

Zuid Italië is ondanks de voortdurende steun uit het noorden nog steeds even zwak en Wallonië steunt ook blijvend op Vlaanderen zonder economisch nader tot Vlaanderen te komen.

Dat zijn geen veronderstellingen maar realiteiten.

De eurozone is nog lang niet rijp voor een fiscale unie en het is onwaarschijnlijk dat hij dat ooit wordt.

Dat is ook naar mijn leken opinie de reden dat de ECB de QE en lage rente politiek niet kan stoppen en de balans niet kan verkleinen.

Als de tien jaars rente door stoppen ervan  tot het USA peil van nu circa 3% zou stijgen zou dat de rentelast voor nieuwe obligatieleningen (en die zijn bij de blijvende begrotingstekorten ook blijvend nodig) en het afsluiten van nieuwe leningen om oude af te lossen voor veel eurolanden onhoudbaar worden.
En alle oude leningen, zonder uitzondering,  moeten bij aflossingsdatum opnieuw worden afgesloten want zolang de begrotingen negatief zijn kunnen geen leningen echt worden afgelost maar alleen overgesloten, een rollover.
Wanneer is alleen een kwestie van tijd.

En voor de zwakke landen zou de rente zonder ECB garantie ver boven die 3% uitstijgen gezien de huidige overgrote schuldenlast en eraan verbonden risico.

Een aantal eurolanden wil die “austerity”, die, hoewel onbehoorlijk genegeerd, al tot deze precaire situatie heeft geleid, nog verder versoepelen.

Dat betekent in mijn amateuristische gevoelens automatisch dat dan de nog hogere schulden tot hogere rentepercentages zullen moeten leiden.

Want de 2012 belofte van Draghi om kost wat kost de euro te redden was in de tijd van de “austerity” van het Stabiliteits en Groei Verdrag.

Om die te blijven houden als dat verdrag, dat nu al niet in acht genomen werd, nog verder wordt uitgehold lijkt me op de duur niet vol te houden.

Zie naar Duitsland waar Schauble jaar na jaar het begrotingsevenwicht heeft nagejaagd en nu had bereikt.

Als de GROKO, socialisten samen met Merkel,  doorgaat met al haar plannen dan, zo lees ik, zal Duitsland nieuwe schulden moeten aangaan om ze te financieren.

Want het is eenvoudiger uitgaven te plannen dan financiële dekking ervoor te vinden.

En, Duitsland is als staat het welvarendste land van de eurozone.

Maar ik moet blijven bekennen dat ik een amateur ben, een belangstellend leek en er dus goed naast kan zitten.

Dat hoop ik ook.

Maar nu iets iets anders.

Goed, de slogan Fake News heeft het grootste deel van zijn oorspronkelijke impact verloren

Niet dat er geen Fake News meer bestaat zoals uit het volgende blijkt, maar dat er een besef is gaan ontstaan dat het onderdehand uitgehold  begrip is.

Het zou immers alleen moeten betekenen “Niet Bestaande Feiten als Feit” presenteren of “Relevante Feiten Weglaten” maar dekt nu ook “Niet Politiek Correcte Feiten”, of “Niet Politiek Correcte Opinies” en nog meer.

Begrijpelijk want media zijn niet alleen nieuwsfeiten overdragers maar voornamelijk opinieoverdragers en zullen geneigd zijn andere opinies “fake” te vinden.

Daarom zijn er tenslotte zoveel verschillende bladen en nieuwsbronnen.

Maar waar kan het tot leiden?

Onze oosterburen staan bij ons meer bekend als economische wonder verrichters dan als grappenmakers.

Maar toch,  in een van Duitslands bekendste bladen verschijnt een groot opgemaakt verhaal, verlucht met illustraties,  over Russische inmenging in de Duitse politiek, een vrijwel overal populair onderwerp, zelfs in ons Nederland.

Het bleek, zo was te concluderen uit gehackte gegevens, dat de leider van de Duitse SPD jeugd in een complot met een schaduwachtige Russische hacker een gecoördineerde Russische desinformatie campagne tegen de toenmalige  SPD leider zou hebben opgezet, compleet met speciaal ervoor vervalste emails.

In werkelijkheid was het echter een hoax, een grap,  bedacht door een satirisch Duits blad.

Misschien niet erg handig zo midden in deze politiek gespannen tijd in Duitsland maar dat is een andere invalshoek.

Maar het meest opmerkelijke van het geval is dat dit dus werkelijk Fake News bericht door dat grote Duitse blad werd gepubliceerd, zij het onder de vermelding dat het niet geverifieerd was.

Oei.