Meimeringen over heden en toekomst van de EU en eurozone

In een vorig blog heb ik de democratie omschreven als de wil van een meerderheid van minimaal één stem.

De minderheid komt niet aan bod, ook al groeit die sterk.

Dat zien we in de Europese Unie waar, het valt niet te ontkennen, de EU sceptische partijen in aantal stemmen toenemen.

We zien het in Duitsland, waar de meerderheid van de GROKO is geslonken tot minder dan 50 stemmen op een totaal van 709 , waarbij men een aantal voorstemmers nog als twijfelachtig kan aannemen en waar nu een duidelijk EU sceptische partij, de AfD in het parlement is vertegenwoordigd met 92 zetels en de FDP er weer in is teruggekeerd met 90 zetels.

Maar in de EU (en met name voor de eurozone) zien we dat ondanks de groei van het EU scepticisme onder de bevolking en de EU sceptische partijen, de establishment, de elite, juist sterker gaat streven naar grotere integratie van de EU, hetgeen alleen geïnterpreteerd kan worden als meer centrale macht voor Brussel.

Bij de meerderheid van de EU sceptische partijen bij verkiezingen in Italië riep Commissaris Timmermans uit dat juist meer Europa nodig was.

In Duitsland is ondanks het slinken van de meerderheid van Union en Socialistische Partij Duitsland en de grote vertegenwoordiging in het parlement van EU sceptische partijen er in de regering eveneens een sterkere neiging naar “Meer Europa” en is kanselier Merkel, met minder stemmen dan vorige malen gekozen,  sterker geneigd meer Duits geld in de EU in steken en de eurozone sterker te integreren door een EU IMF te maken van het ESM en staat de SPD partner positief tegenover de plannen van Macron en Frankrijk om een eurozone parlement, eurobudget en euro minister van financiën tot stand te brengen.

Een EU leger, naast de NATO ter verdediging van de EU NATO partners, om elders te kunnen optreden.

Het zijn allemaal al lang sluimerende plannen die nu, juist nu de meerderheid slinkt en de minderheid toeneemt, verwezenlijkt lijken te moeten worden.

Het Verdrag van Lissabon, door Brusselse juristen tot op de komma’s  en punten zo breed mogelijk uitgelegd, moet ervoor veranderd worden.

Want het voorziet niet in al deze plannen, integendeel het sluit er sommige van uit.

Waarom nu die haast om hervormingen door te voeren.

Denk erom dat hervormingen tweeërlei kunnen zijn.

Er zijn (ook door OECD en IMF) noodzakelijk geachte hervormingen gewenst in de eurolanden en EU landen individueel die verbetering van de economische potentie in die eurolanden en zo tot convergentie dienen te leiden.

Daarnaast zijn het hervormingen van de EU en de eurozone zelf, verder voerende integratie van de EU bij de in het verdrag aan de EU toegekende taken zoals defensie, immigratie en in de eurozone,  de gang naar een fiscale unie of transferunie met als voornaamste oogmerk geld en investeringsstromen naar achterblijvende eurolanden om de eurozone in stand te kunnen houden omdat de binnenlandse hervormingen achterblijven of achterwege blijven of geen effect hebben.

Mij blijft deze dwingende vraag dwarszitten.

De FED de heeft de koers van bijdrukken, opkopen van obligaties en lage rente gestopt en gaat de bijgedrukte dollars langzaam maar zeker uit de circculatie halen.

De ECB daarentegen gaat met bijdrukken door tot september, gaat daarna door met weer opkopen van obligaties met vrijkomend geld van vervallen obligaties en handhaven van het lage rentebeleid tot de inflatie op het gewenste bijna 2% peil is.

Gaat dus is feite, behalve voor nieuwe aanvullende staatsschulden, door met het opkoopbeleid.

Het is duidelijk dat de monetaire politiek van de ECB zoals hierboven betoogd steun verleent aan de eurolanden.

Het is tenslotte haar taak de prijsstabiliteit in de eurozone te bewaken.

De ECB heeft daarbij ten doel gesteld dat die prijsstabiliteit gegarandeerd zou worden door de inflatie op nabij de 2% te houden.

Door de rente te verlagen bij een dalende inflatie wordt deze opgestuwd, door het verhogen van de rente bij een te hoge inflatie wordt deze teruggedrongen.

Nu de inflatie in de eurolanden (en in feite in de gehele wereld) lager is dan die 2% wordt allereerst de rente op staatsobligatie leningen in de eurozone uiterst laag door de ECB uiterst laag, soms op 0% en soms zelfs negatief gehouden.

Daarnaast wordt deze rente (yield) nog lager gehouden door het opkoopbeleid van de ECB door het bijdrukken van 2.55 biljoen euro en het opkopen daarmee van staatsobligaties van de eurolanden (en later van ondernemingen) waardoor door de grote vraag de rente nog verder zakt, ook voor de eurolanden met al overgrote staatsschulden omdat ook deze door de ECB worden opgekocht.

Daardoor worden de rentekosten op (staats)leningen, obligaties, uiterst laag gehouden en wordt geld lenen erg goedkoop.

Vergelijk deze rente eens met die van de er niet door gesteunde landen.

De spread van de yields (het verschil in rente tussen oververschuldigde en normale landen)  is erg vlak omdat het risico ook voor economische zwakke landen uiterst klein is door de ECB garanties.

Deze steun van de ECB blijft naar het oordeel van deze ECB nodig tot de inflatie de grens van bijna 2% bereikt heeft.

Maar de realiteit is dat ondanks deze daarop gerichte steun de inflatie niet toeneemt en nu zelfs weer tot 1,2% is teruggezakt.

Alleen de belofte (of de wens) dat deze toch de 2% zal bereiken is de reden om deze steun tot niemand weet wanneer door te zetten.

Een andere realiteit is dat de steun die de zwakkere eurolanden extra diende te steunen juist de sterke landen extra vermogen verschafte waardoor de economische verschillen tussen zwak en sterk nog toenamen.

Zie de tabellen uit vorige blogs.

Drie conclusies vanuit mijn amateuristisch standpunt.

Allereerst, doorzetten van de monetaire losse politiek steunt juist de eurolanden die geen steun nodig hebben en kan bovendien niet worden doorgezet zonder de situatie in de globale economie in acht te nemen.

Zonder die steun zouden de rentekosten voor de zwakke landen gekoppeld aan hun economisch lagere groei  onhoudbaar worden.

De EU en eurozone is tenslotte geen geïsoleerd eiland in de wereldeconomie en kapitaalmarkt.

Tweedens, om de eurozone toch in de huidige vorm in stand te houden  zonder steun van de ECB zouden structurele geldstromen en investeringen vanuit de sterkere eurolanden naar de zwakkere en een vorm van overbrengen van de schulden van zwakkere naar sterkere eurolanden noodzakelijk zijn.

Daardoor zou het economisch potentieel van de sterkere landen afnemen en de schulden druk op de zwakkere afnemen.

Geen convergentie dus maar financiële steun.

De derde is de structuur van de eurozone wijzigen.

Italië speelt al met de mogelijke invoer van een tweede betaalmiddel, Zweden (zonder euro) speelt met de invoering van een cryptomunt, er is de mogelijkheid van een tweesporige eurozone, met noord en zuid verschillende euros.

Voor mij als amateur is één ding zeker.

De invoer van de euro zonder dat er een politieke unie aan voorafging plus een deelname  erin van op het gebied van economische ontwikkeling  en regelgeving te sterk verschillende landen met de ideologische en idealistische en irrationele overweging dat het allemaal wat goed zou komen en de landen op natuurlijke wijze naar elkaar toe zouden groeien valt alleen te verklaren als reactie op de vrees voor een herhaling van de inter Europese oorlogen.

De oorspronkelijke Kolen en Staal gemeenschap en de Europese  Economische Gemeenschap gaven inderdaad waarborgen hiertegen.

Samenwerken in plaats van elkaar tegenwerken.

Euro en EU en eurozone hebben daarentegen juist weer de conflict modellen in het leven geroepen van tegengestelde belangen.

Maar dit zijn slechts de sombere overdenkingen van een oude leek die de tweede wereld oorlog en daarna de ontwikkelingen van Marshall Hulp, de Kolen en Staal gemeenschap tot de EU van nu aan den lijve heeft ondervonden