Het economisch leven draait om geld

Bruto Binnenlands Product, Groei, begrotingstekort of overschot, inflatie, genormaliseerd, norminaal en reëel, staatsschuld percentage, mediaan en gemiddeld, werkloosheid, forward guidance.

De economie groeit, het BBP stijgt met meer dan 2%, de inflatie is seizoen gecorrigeerd gedaald tot 1,2%,  er is inflatie en core inflatie, de staatschuld is gestegen maar percentage wijs gedaald tot 88,9, het toegestane begrotingstkort is 3%, het echte begrotingstekort is 1,5%,

Wat betekenen die namen en getallen. Waar komen ze vandaan?

Dat is voor een volgende overpeinzing.

Maar de EU en de eurozone moeten veranderen, meer integratie is de algemene kreet.

Maar wat is integratie, en wat zijn de kerntaken van de EU, wat moet samen en wat moet niet samen.

Vorige keren heb ik er over nagedacht en dat doe ik nu weer.

Want soms, maar ik ben tenslotte maar amateur, heb ik de idee dat de establishment of de elite of hoe we ze ook willen noemen voornamelijk steeds meer macht overdracht aan Brussel willen onder de verhullende naam van hervormingen.

Vreemd omdat juist de groei van de tegenstand daartegen, gemeenlijk populisme genoemd, toeneemt en men dus zou veronderstellen dat daar rekening mee wordt gehouden.

Of is dat juist wel het geval?

De belangrijkste verkiezingen, die in Duitsland, het hart en de motor van de Europese Unie, zijn achter de rug.

De ministersposten zijn verdeeld, de interne machtsverhoudingen van de GROKO vastgesteld maar nog niet uitgekristalliseerd.

Het is duidelijk dat de nieuwe Duitse coalitie oppervlakkig gezien meer Pro EU en meer Integratie gezind is dan de vorige.

Maar in het parlement zijn er grote veranderingen.

Vol verwachting klopt ons hart.

Wat gaat de as Frankrijk Duitsland doen?

De Franse plannen van Macron en de zijnen kennen wij.

In hoeverre Merkel er zich achter schaart (want Frankrijk heeft nu duidelijke de leidende rol) ligt aan de invloed van de SPD en die van de Union.

Niemand weet dat.

Hoe je de plannen voor de eurozone (en ultiem voor de gehele Europese Unie) ook formuleert, je komt toch uit op een alles delen.

Noem de eurozone fiscale unie, transfer unie, deel unie met een eurozone minister van financiën, eigen budget en budget besteding, eigen belastinginkomsten, maar zonder politieke eenwording (d.w.z geen gezamenlijke regelgeving erover).

In alle gevallen komen er geldstromen van noord naar zuid in voor.

En zo, hoe je het ook bekijkt zijn deze plannen het bewijs dat de bedenkers  ervan van mening zijn dat zonder dergelijke hervormingen de eurozone niet kan voortbestaan.

Is dat zo?

Nu nog (en de internationale analisten beklemtonen dat) is het de steun van de ECB die de eurolanden steunt en zo het voortbestaan van de euro garandeert.

Draghi heeft dat  in feite zelf toegegeven in 2012 toen hij zei whatever it cost te doen om de euro te redden.

Dat is toen via lage rente niet gelukt waardoor in 2015 de Quantitative Easing, het geld bijdrukken en de obligatie aankopen, eerst van de eurostaten, nu van allerlei obligaties in gang werd gezet.

Nu in 2018, drie jaar later (nadat de Amerikaanse FED de steun al heeft afgebouwd en bijgedrukt geld uit de circulatie neemt en de rente in kleine stapjes verhoogt)  zijn er binnen de ECB de gesprekken over de afbouw van het programma van QE.

Gesprekken door effectenbeurzen met spanning gevolgd en geïnterpreteerd want de kapitaalmarkten worden door de politiek van de Centrale Banken sterk gestuurd.

Zie de koersen op de markten na uitspraken van de Centrale Banken.

Zekerheid is er niet, ondanks de “forward guidance” van de ECB die niet bepaald vast uitlegbaar is.

Twee dingen lijken vast te staan.

De lage rente door de ECB blijft nog onbepaald lange, maar zeker zeer lange, tijd doorgaan in theorie tot de core inflatie de 2% heeft bereikt waarop niemand zicht heeft want volgens de modellen (en vroegere voorspellingen) zou die 2% al lang bereikt zijn.

Helaas lijkt de huidige trend het tegenovergestelde te zijn: de inflatie in afgenomen tot 1,2%.

Het tweede is dat de 2.55 biljoen tot in september 2018 bijgedrukte euros gebruikt blijven voor nieuwe investeringen en niet uit de circulatie worden gehaald.

Dus wordt  het binnenkomende geld bij het aflopen van huidig door de ECB aangekochte obligaties gebruikt voor het oversluiten ervan, dus kopen van nieuwe obligaties van de oude schulden.

De balans van de ECB wordt dus niet genormaliseerd (zoals de FED) maar blijft tot boven de 4 biljoen euro gezwollen.

Dat houdt in dat de ECB maximaal (want meer is nu niet toegestaan) 30% van de eurozone staatsleningen in bezit kan houden door oude staats obligatieleningen steeds  te vervangen door nieuwe.

Men zou zich kunnen afvragen of het de taak is van een centrale bank om crediteur van de eurolanden te zijn.

Maar dat is een ander onderwerp.

Tenslotte is er geen zekerheid dat inderdaad in september de laatste 30 miljard euros worden bijgedrukt en gebruikt voor obligatieaankopen.

Al is het zinnetje daarover nu weggelaten, het blijft duister.

Hoe het ook zij, de ECB blijft dus steun aankopen doen  met die 2,55 biljoen euros en de rente laag houden, ook al zouden er geen nieuwe bijgedrukt worden en daarmee aankopen plaats vinden.

Als we dat inflatiedoel dus inderdaad aanhouden als einddoel dan zullen pas renteverhogingen overwogen worden als er 2% (of nabij) core inflatie is.

Er is geen enkele uitspraak gedaan wanneer de ECB de balans gaat normaliseren, dat will zeggen bij aflossen van aangekochte obligaties dat binnenkomende geld uit de circulatie zal gaan halen.

In feite wordt er dus maar één onderdeel van die driekoppige  steun in september 2018 stopgezet.

Tenminste als dat besloten wordt.

In mijn lekenblik betekent dat dat de euroeconomie vanuit het standpunt van de ECB nog niet in staat is op eigen kracht zonder ECB steun een doelmatig economiebeleid te voeren, ondanks de goede economische resultaten die Eurostat ons aanbiedt..

Of zou het zo zijn dat dat gebrek aan economische kracht alleen voor een aantal eurolanden geldt.

Zouden dan de hervormingsplannen daarvoor een structurele goede oplossing bieden?

De steun van de ECB, officieel erop gericht de inflatie te verhogen,  heeft drie in mijn amateuristische blik belangrijke bijwerkingen.

De eerste is door de geldhoeveelheid te verhogen met 2,55 biljoen euros  wordt de marktwaarde van de euro verlaagd, immers, hoe meer geld bij dezelfde assets, hoe minder waarde dat geld heeft.

Dat beïnvloedt weer de wisselkoers met andere valuta die op zijn beurt weer de concurrentiepositie van een land (zeker op de korte termijn) mede bepaalt.

De tweede is de schuldvorming te blijven stimuleren en bestaande schulden draagbaar te maken door de geringe rentekosten.

Zolang de ECB voor die 2,55 biljoen nieuwe obligaties (=schulden) blijft opkopen bij het aflossen van oude obligaties (rollover) blijft daardoor al de rente op die nieuwe obligaties laag, dat nog versterkt door het blijvende lage rente beleid.

Eurolanden blijven dus kunstmatig lage rent tarieven betalen voor hun oude overgesloten obligatieleningen.

De staatsschulden van de eurolanden in euros uitgedrukt blijven echter toenemen zolang er begrotingstekorten blijven en dat is tot nu toe steeds het geval geweest en er zijn geen aanwijzingen dat er begrotingsoverschotten zullen komen.

Zelfs in Duitsland waar Schäuble een begrotingsevenwicht of zelfs surplus had bereikt (weliswaar door bijvoorbeeld investeringen in de infrastructuur te temporiseren) zullen de GROKO plannen weer nieuwe leningen (dus schulden) noodzakelijk maken.

Echt nieuwe obligatieleningen zullen dus, als er rentestijgingen komen, duurder zijn dan de huidige omdat dan een marktconforme rente betaald zal  moeten worden.

De derde is dat geld op zich geen geld meer oplevert, integendeel dat de lage rente, de 0 rente of zelfs een boete  rente gekoppeld aan de reële inflatie een flinke waardedaling van geld oplevert  tenzij het belegd wordt in risico dragende aandelen, leningen, crowd funding.

Iedereen dus aandeelhouder.

Het is de vraag of deze, door de Centrale Banken met hun sterk op de kapitaalmarkt gerichte monetaire politiek, om een modewoord te gebruiken, duurzaam is.

De nadruk ligt te veel op de staat, de organisatie, in plaats van op de bevolking, de burgers, die per slot van rekening alle fondsen moeten opbrengen om deze Centrale-Banken-politiek mogelijk te maken.

En de belangrijkste vraag is natuurlijk hoelang zo’n politiek van voortduren de schuldvergroting en geldontwaarding stand kan houden.

Maar dit zijn de overpeinzingen van een leek, zonder waarde.