Quantitative Easing, Uiterst Lage Rente en de Schuldenberg in de Zwakke Eurolanden

Gaat het om Inflatie of om steun aan zwakke eurolanden

Mijn amateuristische visie is  dat een korte grote geldinjectie in de economie deze een flinke stimulans kan geven waarna ze op eigen kracht verder groeit.

Maar als dat niet blijkt te voldoen zou het  dan wel lukken die economie op gang te brengen door steeds maar door  door te gaan met deze geldvloed te scheppen en met dat nieuw bijgedrukt geld waardepapieren op te kopen van banken en bedrijven en zo gigantisch bedragen vrij te maken voor die banken en bedrijven om te investeren (door de grote vier centrale banken nu plus minus omgerekend 11 biljoen dollar).

Net zo lang tot de inflatie tot net onder de twee procent zou zijn opgelopen.

Dat kan er bij mij niet in.

In dat geval loopt het, zo denk ik, erop uit, zoals in de eurozone duidelijk is, de structurele zwakte van de economie in een aantal eurolanden te verhullen door die steun van het nieuw geschapen geld.

Eigenlijk heeft Draghi dat ook gezegd toen hij wat dan ook beloofde om de euro in stand te houden.

Dat de economie nu in de eurolanden, zij het in per land verschillend tempo, aantrekt en de gevolgen van de grote 2007 crisis begint te compenseren (zoals in de USA al achter de rug is) is naar mijn amateuristisch inzicht niet het resultaat van die geldschepperij maar van een aantrekkende wereldeconomie waarvan ook de eurozone (net als de andere EU landen die geen euro gebruiken maar een eigen munt en eigen Centrale Bank hebben) tenslotte profiteert.

Een cyclische opleving zoals er na de tweede wereldoorlog al meer zijn geweest.

Veroorzaakt door menselijke gevoelens van eerst wantrouwen en daarna vertrouwen, onvoorspelbaar zoals ook nu weer.

Dat Draghi met zijn QE, het opkopen van staatsobligaties van eurolanden met 2,5 biljoen nieuw bijgedrukte euros, en Lage Rente Politiek  de eurozone kunstmatig in stand  gehouden heeft is eveneens duidelijk (zij het dat Duitsland door de Griekse Redding  toe te staan daarbij in feite de hoofdrol heeft gespeeld, zo denk ik).

Dat zulks eerder een politieke noodzaak was dan een economische lijkt mij voor de hand te liggen.

Want in de niet euro EU landen gaat het economisch zeker niet slechter dan in de eurolanden en ook in die niet eurolanden groeit de economie sterker.

Maar bijwerkingen van dit overeindhouden, lage rente  en geld scheppen zijn er ook.

De beurzen houden met argusogen de bewegingen van de Centrale Banken in de gaten.

Elke suggestie over het al dan niet voortzetten of verminderen van de maandelijkse tientallen miljarden injectie werkt in die markten als een rode lap op een stier.

Als ik de idee heb, dat de beurskoersen kunstmatig hoog gehouduen worden door die geldstroom wordt dat bevestigd door de bewegingen van die koersen op de maat van de Centrale Banken voornemens.

Daarbij speelt ook de rentepolitiek van de Centrale Banken zijn rol.

Door die lage (soms negatieve rente) is er weinig eer te behalen op het obligatieterrein.

De gevolgen van die lage rente voor obligaties wordt versterkt omdat in de eurozone de ECB elke maand voor gemiddeld 60 miljard aan staatsobligaties en bedrijvenobligaties opkoopt.

Daardoor zakt de yield, de rente op die obligaties, soms zelfs onder het nulpunt en geld wordt toegegeven bij die aankopen.

Een ongezonde toestand maar gunstig voor de eurolanden met overgrote schulden waarvan zo de rentelasten nog betaalbaar zijn

De banken moeten dat nieuwe geld ergens investeren.

Het deponeren ervan bij de ECB is uitgesloten door de boete die de banken dan moeten betalen.

De bedrijven hebben ook niet veel belangstelling.

Zij investeren alleen maar als daar een toekomstige winstgevendheid tegenover staat.

Of zij lenen geld tegen die voordelige tarieven om aandelen van het bedrijf terug te kopen.

Of zij lenen geld om het bedrijf in stand te houden.

Dus moesten de banken bijvoorbeeld investeren in emerging economies met groter risico en dus hogere rente

Door de uiterst lage rente is het dus zeer voordelig lenen, voor staat, bedrijf en particulier.

Daardoor kunnen tenslotte  blazen, bubbles, in gebouwen en assets ontstaan, een intrinsieke veel lagere waarde dan de monetaire.

Spaarders worden daarentegen getroffen door de uiterst lage rente, of in het geheel geen rente op hun spaargeld terwijl de inflatie, zo’n 1,5% per jaar toch doorgaat en er zo een flinke ontwaarding van hun spaargeld optreedt.

Een  andere uitweg lijkt te zijn ook te investeren in aandelen die daardoor weer in prijs stijgen door de vergrote vraag.

In al die gevallen loert het risico dat als de rente gaat stijgen de rekening gepresenteerd wordt: de rente op leningen onhoudbaar wordt en de aandelenmarkt minder aantrekkelijk.

De wereldschuld is nog nooit zo hoog geweest, van  staten, bedrijven en particulieren.

De eurozone staat hoog op de ranglijst van grootste staatsschulden, een aantal eurolanden heeft ver boven de 100% schuld, vrijwel alle boven de door de Verdragen toegestane 60%.

De eurozone banken kampen met een overmaat aan moeilijk of oninbare leningen, de NPL, Non Performing Loans, oftewel leningen die niets opbrengen.

Ook door leningen aan bedrijven die zonder dat niet rendabel zouden zijn.

Wat dat betreft hebben de USA banken, gedwongen door de staat, eerder orde op zaken gesteld en zijn daardoor stabieler dan de Eurozone banken.

Daardoor heeft de FED wat meer speelruimte dan de ECB.

En de ECB vindt het nodig  het losse monetaire beleid voort te zetten met herinvestering van afgeloste obligaties in zijn bezit (dus voor maximaal 2,5 biljoen euro) en volgend jaar per maand nog 30 miljard euro bijdrukken voor aankoop van nieuwe obligaties.

In feite gedurende een onbepaalde periode.

Die aankoop van nieuwe obligaties en opnieuw afsluiten van aflopende obligatieleningen gaat dus gewoon door, voor onbepaalde tijd.

Daardoor en daarnaast blijft door dat rentebeleid de rente lange tijd laag, zelfs onbepaalde tijd.

Die money glut, geld overvloed van 2,5 biljoen euro blijft dus in de markt zweven en wordt niet langzaam, zoals in de USA, uit de circulatie gehaald.

Dat is naar mijn idee de enige mogelijkheid om de rente op de hoge schuldenlast van de meeste eurolanden betaalbaar te houden.

De ECB kan dus niet anders.

Maar het vergroot ook het verschil in inkomens tussen de grote meerderheid van de bevolking en de rijken doordat spaargeld verlies oplevert (lage inflatie maar nog lagere of geen of zelfs straf rente) en door de steeds grotere geldvoorraad assets en aandelen  in waarde juist toenemen.

Bovendien profiteren in de eurozone de rijke eurolanden meer van die steun dan de zwakkere zodat ook daar de verschillen tussen zwak en sterk toenemen.

Door het gemakkelijke kunnen lenen tegen super lage rente kunnen veel bedrijven die eigenlijk niet winstgevend zijn toch het hoofd boven water houden.

Als de rente eenmaal gaat stijgen is dat voorbij en zullen ze de deuren moeten sluiten waarbij de banken kunnen fluiten naar het door hen aan deze ondernemingen geleende geld.

Daar komt nog bij dat zij door dit in stand gehouden worden andere bedrijven die wel winstgevend zijn schaden.

Doordat bedrijvenobligaties (soms, zo verneem ik, zelfs tegen een negatieve rente) alleen van grote ondernemingen worden opgekocht wordt hun positie tegenover het midden en klein bedrijf, dat niet in aanmerking komt voor deze ECB  opkoop, extra versterkt.

Steeds meer kan men zo zich afvragen of de voordelen (en ikzelf  vraag me wel eens af waarom de economie in de eurozone met die stimulans van 2,5 biljoen euros niet veel sterker groeit dan de economie  in andere wereldlanden) wel opwegen tegen de nadelen.

Maar noch het een noch het andere valt te bewijzen.

Zo vraag ik me soms ook af of de schulden in de zuidelijke landen zo hoog zouden zijn opgelopen als zij een eigen munt hadden gehad. In dat geval zou de door het stijgende risico bij hoge schulden in de eigen munt de rente al snel zo zijn opgelopen dat dit een remmend effect op de leningen zou hebben gehad.

Maar ook dat is ook een niet aante tonen gedachte.

Dan blijft daarbij de hoop dat er voorlopig geen nieuwe recessie komt want in dat geval is er maar weinig ruimte overgebleven voor de centrale banken om in te grijpen.

Eigenlijk vreemd dat juist de verbeterende wereld en eurozone economie deze problemen accentueert.

Maar zoveel algemeen geaccepteerde zekerheden, de Taylor Rule, het omhoog krikken van de inflatie door lage rente, de Philps Curve met zijn relatie tussen inflatie en werkloosheid, het optreden van loonsverhogingen bij afnemende werkloosheid zijn in deze geglobaliseerde economie geen zekerheden meer maar vraagstukken geworden.

Maar de Main Stream houdt zich er nog aan vast, geloof en hoop maar geen liefde.

Maar zoals immer en altijd zijn dit ook dit keer alleen maar de gedachtenspinsels van een gepensionneerde leek, een welwillend amateur.

----------------------

Ik heb hierboven de niet rendabele bedrijven genoemd die door de lage rente net het hoofd boven water kunnen houden.

In het Wall Street Journal zag ik vandaag daar het volgende over:

                          

Wall Street Journal

“A Specter Is Haunting Europe’s Recovery: Zombie Companies

Hundreds of staggering firms are kept alive by struggling banks, which in turn undercut healthy rivals by tying up capital that could be used more productively elsewhere. Economists and central bankers worry they are a drag on the continent just as growth is resuming”.

Een spookbeeld waart over het herstel in Europa: de zombie bedrijven.

Honderden wankelende bedrijven worden in leven gehouden door worstelende banken die op hun beurt minder kunnen berekenen dan gezonde concurrenten door kapitaal vast te houden dat elders productiever zou kunnen worden benut.
Economen en bankiers maken zich zorgen dat zij een rem vormen voor het continent juist nu de groei terugkeert