Top Down tegen Bottom Up
en

Money is the Root of All Evil

We weten nu meer nu Draghi de toekomst van het maandelijks extra tientallen miljarden euros bijdrukken, het "herinvesteren" van 2.500.000.000.000 reeds nieuw geschapen euros in obligatieaankopen en wanneer de nul rente verdwijnt heeft geopenbaard.
Het gaat gebeuren op de manier die ik al in mijn vorige blogs en deze heb voorspeld.

Gaat de Catalaanse kwestie uit als een nachtkaars of suddert hij door om later weer op te vlammen.

Een ding is zeker, uit angst voor de Spaanse furie zijn de ex Catalaanse regeerders nu in België als de berichten kloppen om juridische vervolging en de kans om dertig jaar in een Spaanse gevangeniscel door te brengen te ontlopen.

Dat brengt België in een moeilijk parket. 

Wordt er door hen politiek asiel in België gevraagd.

De EU houdt zich nog steedfs angstvallig afzijdig noemt de kwestie een binnenlandse aangelegenheid, vindt het geweld (Timmermans) proportioneel .

Maar de EU bemoeit zich wel met binnenlandse aangelegenheden in de Oost Europese lidstaten omdat deze tegen de Rule of Law zouden zijn.

Maar tot de Rule of Law behoort  ook het recht op de vrijheid van meningsuiting en de EU spreekt zich toch ook uit over het gebruik van geweld tegen vredige bevolkingsgroepen, waar ook ter wereld.

Ach, interpreteren is geen exacte wetenschap maar politiek.

Maar men kan de gevolgen wel voorspellen als geen andere instantie tot mediatie leidt, ook voor de EU.

In de Europese Unie zie ik met mijn amateuristische blik twee tegenstrijdige ontwikkelingen.

De Europese Elite streeft naar een verdere integratie van de eurozone met als eindpunt een fiscale unie, naar een Europese Unie van meer snelheden oftewel diverse stadia van integratie en het Europeese (Semi-)Parlement  streeft naar meer macht net als de Europese Commissie.

Centrale macht voor Brussel.

Een top down benadering waarbij  gesuggereerd wordt dat daardoor er een meer directe band tusen bevolking en bestuur zou ontstaan.

Alleen de Verdragen van Maastricht en Lissabon vormen  een struikelblok maar die verdragen zijn al meermalen geschonden of tegendraads uitgelegd.

Maar bij de bevolkingen zie ik, tenzij ik het helemaal verkeerd bekijk, juist een streven naar decentralisarie, meer zeggenschap niet alleen voor de EU landen maar ook voor de verschillende bevolkingsgroepen binnen die landen.

Dat blijkt ook uit enquetes waarin de meerderheid van de EU bevolking zich uitspreekt voor de Europese Unie maar ook een meerderheid daarvan meer macht terug wil zien vloeien naar de nationale parlementen.

Als vergaandste voorbeeld dus Catalonië dat zich, na decennia van streven naar meer eigen zeggenschap zonder veel resultaat, nu zelfs van Spanje wil afscheiden en een eigen staat wil vormen.

En we hebben al het Schotse referendum achter de rug waarbij echter bleek dat de meerderheid van de Schotten toch voor binnen het  Verenigd Koninkrijk blijven stemde.

Maar dat was de wil van de Schotten zelf, niet opgelegd door het  UK en toonde wel de wens tot meer zeggenschap van Schotland.

In Italië zijn er  in de noordelijke regionen nu net twee referenda geweest die beide eveneens meer onafhankelijkheid vroegen en beide aangenomen werden.

Zowel in Lombardije als in Veneto, maar op vreedzame wijze vergeleken met het geweld in Catalonië, zijn deze referenda uitgekomen op de eis voor meer autonomie en meer zeggenschap over het in de regio verdiende geld.

Geen beslissende referenda echter.

Deze ontwikkelingen passen  in het plaatje van de verkiezingen in de USA en de nu daaruit voortgekomen machtsstrijd niet tussen Republikeinen en Democraten maar tussen de President en zijn achterban en het  Republikeinse en Democratische Establishment, tussen het Gewone Volk en de Elite.

In Nederland, Frankrijk en ook Duitsland zien we dezelfde trend in mindere of meerdere mate.

Een wantrouwen tegenover  het Establishment en een gevoel van het zich niet vertegenwoordigd te voelen.

De verkiezingen in Oostenrijk met wat men noemt een ruk naar rechts maar toch meer een verwerpen van de gevestigde orde, in Tjechië met de klinkende overwinning van de zakenman Andre Babis, alle tekenen dat de bevolkingen ontevreden zijn met de gevestigde machten en een nieuwe, meer nationalistische weg in willen slaan.

Zelfs in Duitsland waar de gevestigde machtige Union en de SDP gevoelig verloren en er voor het eerst waarschijnlijk een coalitie van drie partijen, Union, de kritische FDP en de Groenen tot stand zal moeten komen met een flinke aderlating in de macht van de Union en dus van Mw Merkel, ook over de toekomst van de EU en eurozone,  in die coalitie.

Een inschattingsfout van de Europese Elite die dacht dat wat zij het populisme noemden definitief de kop was ingedrukt na de Nederlandse verkiezingen en de Franse presidents verkiezingen.

Maar waardoor dat “populisme” zou zijn  ontstaan en steeds meer vaste voet krijgt wordt weggeveegd.

Populisme is fout. Populisme moet worden ontkracht. Populisme past niet in het denkraam van de Elite.

Maar wat is Populisme.

Bij zowel de Catalaanse , illegaal of niet, als de Italiaanse referenda was een belangrijk punt het geld.

Catalonië, 16% van de Spaanse bevolking maar 20% van de inkomsten en 25% van de export  wil meer zeggenschap over het door hen verdiende geld.

De rijke Noord Italiaanse regio’s zien al jaren en jaren lang geldstromen van het noorden naar het armlastige zuiden zonder uitzicht op verandering hierin.

Ook zij willen meer zeggenschap over de besteding van het door hen verdiende geld.

Als ander  voorbeeld Vlaanderen dat eveneens geldstromen naar het minder welvarende Wallonië ziet stromen en waarover eveneens voortdurend gesteggeld wordt.

Ook daar is er een beweging voor meer autonomie en zeggenschap over eigen geld.

Het bovenstaande, al is het politiek, sluit aan bij het volgende punt, de toekomst van de eurozone.

Ik herinner me dat Dijsselbloem geruime tijd  geleden toen het voorstel begon te rijpen om een Minister van Eurozone Financiën te creëren zei dat het het beste was gewoon door te modderen.

Het andere uiterste, zoals het Europese Parlement, de Commissie en eerst president Hollande en nu president Macron ambiëren,  is een geheel fiscaal geïntegreerde eurozone met eigen Minister van Financiën, eigen eurozone begroting (dus inkomsten en uitgaven bepaling), eigen eurozone belasting inkomsten,  een eurozone financiëel  parlement (of zoals de commissie wil, geloof ik, het EU parlement met die controlerende functie).

Kort gezegd een fiscale of transfer unie die alleen de financiële zaken gemeenschappelijk beheert.

Geen politieke unie. Een mankepoot dus.

Want een politieke unie houdt alle wetgeving in, een fiscale unie niet.

Die houdt in dat geen van de eurolanden zelf nog zeggenschap zou hebben over de erin verdiende gelden en als we de huidige verhoudingen binnen de eurozone beschouwen een voortdurende geldstroom van noord naar zuid, zonder enige invloed daarop van de individuele landen.

Een duidelijke tegenstelling dus tussen wat de regios wensen en wat de establishment wil opleggen.

Geldstromen zijn belangrijk, Money is the Root of all, Evil and Good.

Maar wat “Good” is voor de een is “Evil” voor de ander en het zijn van elkaar verschillende naties met eigen identiteit en cultuur en economie.

Daarbij moet ook worden aangetekend dat bij de nationale verkiezingen EU zaken nauwelijks betrokken worden.

Zie Duitsland waar alle EU zaken worden aangehouden tot de coalitie onderhandelingen zijn voltooid en er een nieuwe regering is gevormd.

Hopelijk voor de Kerst.

Want wat die coalitie voor de EU zal wensen ligt verborgen in de toekomst.

Volgens de EU gaat het juist de laatste jaren beter met de eurozone en vertonen alle landen economische groei, lagere begrotingstekorten en zijn de vooruitzichten positief.

In mijn vorige blog heb ik daar het een en ander over vermeld.

Dat geldt overigens niet specifiek voor de eurolanden maar is een wereldwijd verschijnsel.

Ook volgens de ECB gaat het economisch beter met de eurozone, wordt grotere groei voorzien.

Dat zou dus steun zijn voor de opvatting toendertijd van Dijsselboem, gewoon doorgaan zoals altijd.

Daar moet men aan toevoegen dat volgens zowel IMF als ECB wel structurele hervormingen moeten worden doorgevoerd.

Dat is in de noordelijke eurolanden al een feit geweest en is een politieke zaak voor de individuele landen .

Verdere integratie is daar niet voor nodig zoals de situatie in de noordelijke eurolanden aantoont.

Integratie wordt dan als men het zo beziet voornamelijk een middel tot het mogelijk maken van structurele geldstromen, zoals nu al via andere kanalen plaats vindt.

Een nadeel daarvan (zoals te zien in Zuidelijk Italië en Wallonië) is dat door die geldstromen om tekorten aan te vullen de noodzaak voor die structurele hervormingen wegvalt of in ieder geval vermindert of op de lange teremijn wordt geschoven.

Dat wordt nu al gezien  als een gevolg van de steun voor zwakke landen door de ECB (en het target  2 betaal systeem).

De steun bestaat uit de aankoop van staatsobligaties door de ECB met twee gevolgen.

Het zal duidelijk zijn dat de risicofactor voor staatsleningen van eurolanden waarvan de staatsschuld excessief hoog is veel groter is dan die van de eurolanden met lage staatsschulden en een stabiele economie.

Neem als actueel voorbeeld Griekenland maar houd in gedachten dat er meer eurolanden zijn met vergelijkbaar excessieve schulden.

In technische termen zouden in dat  geval de door die staten met excessief hoge schulden  uitgegeven obligaties een “junk status” hebben en een hoge yield, rente, moeten opbrengen.

Door het opkoopmodel van de ECB wordt echter dat risico beperkt of als de obligaties op de balans van de ECB staan nihil.

Daardoor blijven de yields, de rentetarieven voor die junk bonds laag.

Een vergelijking met de yields van USA bonds geeft dat duidelijk aan.

De yields voor eurozone bonds, zowel junk bonds als safe bonds tonen een vlakke curve, terwijl voor de USA bonds er een hoge piek is bij de junk bonds en de yield, rente, veel hoger is.

Het tweede gevolg is dat structurele hervormingen die zonder deze steun niet te vermijden zouden zijn, nu niet meer dringend nodig zijn.  De tekorten worden immers toch aangevuld.

Zou de ECB echt de steun afbouwen en dus de balans terugbrengen naar het lage niveau van voor de Lehmann crisis dan zouden de yields voor de bonds van de eurolanden met hoge schulden sterk stijgen en dus aflossen en oversluiten van nieuwe leningen economisch onhoudbaar maken met alle gevolgen van dien voor de eurozone..

Zolang echter de ECB die extra bijgedrukte 2.5 biljoen euro op de balans houdt en dus zo’n 25 à 30% van de eurostaatssschulden in bezit houdt en deze 2,5 biljoen euro gebruikt om bij aflossing van bonds nieuwe bonds op te kopen zal die curve vlak blijven en de yields ook voor hoge schulden landen betaalbaar blijven.

Dat houdt zo de eurolanden met excessieve schulden op de been.

Dat zou, zoals ik in een vorig blog heb vermeld,  door moeten gaan tot de economische groei (dus het BBP)  van die landen blijvend  zo sterk is toegenomen en het begrotingstekort is afgenomen dat de schuld percentage gewijs houdbaar is geworden (ideaal gezakt tot 60% van het BBP).

Nu met een jaarlijkse eurozone groei van plus minus 1,5 tot misschien 2% en een begrotingstekort van 1,5 % is die toestand nog ver weg.

Hetzelfde effect als deze opkoopsteun heeft uiteraard de lage basisrente door de ECB bepaald.

Ook die houdt de rente op euro staatsobligaties laag.

Het afbouwen en stoppen in de loop van 2018 van het extra geld bijdrukken hetgeen wordt verwacht is dus niet het einde van de steun door de ECB aan de zwakke eurolanden.

Slechts één element ervan wordt verminderd en beëindigd.

Dat is in tegenstelling tot de politiek van de FED die alle drie onderdelen, zij het in voor de USA economie verantwoorde wijze, beëindigt.

Het is, zo denk ik  als simpele burger en amateur, dat men niet zo maar kan stellen dat het goed gaat met de eurozone economie en financiën.

Het gaat misschien beter, maar dat is een relatief begrip.

Als men de schulden buiten beschouwing laat gaat het inderdaad redelijk goed met de eurozone economie, hoewel per euroland verschillend.

Nederland bijvoorbeeld met lage staatsschuld, waarschijnlijk geen  begrotingstekort en groei boven 2% doet het uitstekend.

Maar de schulden hangen als een betonblok aan het been van vele eurolanden.

Die kun je niet wegdenken.

Zonder steun zouden ze fataal kunnen zijn.

Maar wat kan anders de oplossing zijn.

Zoals altijd en immer, zijn dit alleen maar de hersenspinsels van een leek, niet van een bankier of econoom.

En dus zou het totaal anders kunnen zijn dan hoe het mij voorkomt. Hopelijk.

En, zoals de meerderheid,  ben ik voorstander van de EU en zoals de meerderheid van de voorstanders ben ik voor teruggave van macht aan de nationale parlementen en concentreren door de EU op de weinige echt essentiële kerntaken van de unie (Lisbon Treaty) zodat de achterdocht die nu bestaat van “powergrabbing” door Brussel verdwijnt.

Want zolang die vrees bestaat wil geen enkele staat die essentiële taken afstaan.

En het is de wereld op zijn kop dat juist de niet essentiële zaken door Brussel worden geclaimed terwijl de wel essentiële gezamenlijke taken daardoor niet worden uitgevoerd.