Jackson Hole en de Bankiers

De QE en Uiterst Lage  Rente

Hoe komen we daar met goed fatsoen van af

Bevolkingsgroei en Energie Behoefte.

Ook nu gaan mijn leken gedachten verder dan het heden en de Europese Unie.

Deze week is weer weer het jaarlijkse onderonsje van de wereld grootste bankiers in Jackson Hole  in de Verenigde Staten
Dit jaar extra belangrijk want de grote drie van de Quantitative Easing en Lage Rente groep, de USA, Japan en de EU zijn alle drie present,  Yellen, Haruhiko Kuroda (hoewel nog niet officiëel aangekondigd maar hij is er elk jaar) en Draghi zullen aanwezig zijn.
Het waarschijnlijk belangrijkste onderwerp zal wel zijn deze QE en Rente en hoe hiermede verder te gaan. 
Zowel Yellen als Draghi zullen een referaat houden.
Dus zit iedereen dan op het puntje van de stoel.

Want de werkloosheid neemt af (hoewel meer door tijdelijke dan vaste banen), de economische groei zet wereldwijd door, (hoewel in de USA en eurozone minder dan wereldwijd) en dus is stimulering (of is het eigenlijk meer steun dan stimulering geweest) niet meer nodig zou ik als leek kunnen denken.

Er zijn echter maren.

Want het ging allemaal om de inflatie.

De inflatie moet tot bijna 2% van het Gross Domestic Product stijgen om die QE en Lage Rente overbodig te maken.  
Of liever gezegd door die QE en Lage Rente zou de inflatie tot die 2% toenemen.
Die inflatie weigert echter hardnekkig om te stijgen en neemt zelfs weer een beetje af (hoewel dat van maand tot maand een beetje kan veranderen).

Er is nog een maar.

De lonen weigeren ook te stijgen, net zoals de inflatie.
Eigenaardig want door de wat grotere krapte op de arbeidsmarkt en gestegen productiviteit zouden loonsverhogingen wel te verwachten zijn, temeer daar het de ondernemingen op de beurzen erg goed gaat.
Stijgen van lonen bij krapper worden van arbeidsmarkt en omgekeerd laat zo verstek gaan.

Het zal dus een interssante bijeenkomst worden in dat Jackson Hole.

Zijn de langdurige bijeffecten van de QE en Lage Rente, zoals grotere ongelijkheid in inkomen, sterke prijsstijgingen voor assets met gevaar voor bubble vorming, sterk gestegen publieke en private schulden tot 325% van het wereld GDP, het wereldinkomen dus, met alle gevaren vandien,  het geld kosten van sparen, veroorzaakt door de voor die QE extra bijgedrukte 12 billioen in dollars en de laagste rente in 5000 jaren  niet erger dan daartegenover een groei die eigenlijk niet bijzonders is en geen 2% inflatie.

Hoe zou de toestand bij een andere politiek dan die QE en rentepolitiek zijn geweest.

Of bij een kortere duur van QE en lage rente, als echte schok stimulans.
Dat valt natuurlijk nooit te zeggen.
Het gevaar voor tunnelvisie mag ook niet onderschat worden.
Vastgebeten in een economische visie die ook maar menselijk is.

Daarenboven is  het ophouden met bijdrukken van miljarden en biljoenen maar één kant van de medaille.

Want  hoe kun je die extra bijgedrukte, uit het niets geschapene,  12 biljoen aan dollars, euros en yens weer laten verdwijnen zodat de centrale banken weer een balans hebben zoals voor die QE begon en al die extra biljoenen uit de circulatie zijn gehaald.
Dat is op zich al een titanen arbeid (of zal het een Sisyphus taak worden).
Pas daarna is immers de normale toestand hersteld.

En wat als er in de tussentijd weer een (cyclische) recessie optreedt.

Trouwens die inflatie is toch wel een vreemde zaak.

De algemene inflatie in Nederland bedroeg in juli 1,3% dus ruim onder die bijna 2% die de ECB als te bereiken standaard aanhoudt.
Als ik de prijsstijgingen in Nederland bekijk naar de opgaven van het CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek, zie ik dat zuivelproducten 10% in prijs zijn gestegen sinds vorig jaar en dat ook vlees  5% duurder is geworden en vis 10%.
Gemiddeld, zegt het CBS, is de consument 3,3% duurder uit voor zijn eten dan het vorige jaar.
Dat zijn de uitgaven voor elke dag, dat zijn de uitgaven die het leven voor de gewone mensen duurder maken.
En inflatie is prijsstijgingen, dus de inflatie voor primaire levensbehoeften is 3,3%.
Want de officiële berekening van inflatie is kunstmatig, met een bepaald pakket aan items aan elk waarvan een bepaalde waarde wordt toegekend.
De echte prijsstijgingen in de winkel voor voedsel voelt u echter in de portemannaie.

________________________________________________________________________________

Wat wij in het comfort van ons bestaan in een rijk land als Nederland voor vanzelfsprekend aannemen en niet over nadenken is wat ons dat van alle gemakken voorziene bestaan mogelijk maakt.
Hierboven in schematische vorm  van begin tot het einde, de gang van grondstoffen tot afval.
Simpel voorgesteld natuurlijk, van alle franje ontdaan.
Al wat ons leven mogelijk maakt komt voort uit de natuur, de exploitatie van de natuur.
Zonder deze grondstoffen geen leven.
En uit grondstoffen moet na transport ervan via allerlei productieprocessen vervaardigd worden wat wij voor ons bestaan nodig hebben.
Vervolgens moeten al die producten vervoerd worden zodat zij tenslotte bij ons voor consumptie en gebruik terecht komen.
Daarna rest er alleen nog maar afval  dat na transport ervan weer moet worden hergebruikt, vernietigd of in de natuur opgeslagen op vuilnisbelten.
En die exploitatie moet het voortbestaan en steeds talrijker worden van ons, de mens, mogelijk maken.
Van die sterk toenemende  bevolkingsaantallen zoals hieronder weergegeven.
Met voldoende transport en energie om dat alles te kunnen doen.

 En van deze wereldbevolking nu leeft tegen de 11% in extreme armoede, dat wil zeggen moet leven van minder dan 1,90 $ per dag.
De meeste extreme armoede komt voor in Afrika, vooral ten zuiden van de Sahara waar bijna 23% van de mensen beneden deze extreme armoede grens leeft.
Dan praten  we dus niet over wat wij in onze ontwikkelde verzorgingsmaatschappijen al  onder armoede verstaan.

Niet alleen moet dus deze “grondstoffen-> afval” lijn de bevolkingstoename dekken maar ook het bestaansniveau  van extreme armoede tot een aanvaardbare levensstandaard brengen door de economie in de ontwikkelingslanden tot bloei te brengen.

Dat wil dus zeggen veel meer mijnbouw, landbouw, veeteelt en visserij. 
Daarvoor is geschikte grond nodig zodat nog meer bossen zullen moeten wijken voor voedselproductie en mijnbouw.
Maar bovenal is er veel meer energie, elektriciteit nodig dan nu het geval is.
Want zonder deze extra elektriciteit is een dergelijke uitbreiding van de ”grondstoffen-> afval” reeks ondenkbaar.

Wij moeten een veel bredere blik krijgen op wat ons in de toekomst te wachten staat.

In mijn amateuristische gedachten wereld is ons blikveld te klein en te zeer gericht op enkele aspecten.
Zo’n beperking geeft een vertekend beeld van het geheel en doet ons mischien wel verkeerde wegen inslaan om aan de uitdaging van die toekomst het hoofd te bieden.
Vroeger leefden gemeenschappen in een beperkt besef van elkaar.
Maar de moderne communicatie maakt daar steeds sneller een eind aan en geeft groter bewegingsvrijheid.
Wij zien dat nu al aan de stroom van voornamelijk economische illegale migranten die de armoede van hun geboortegrond willen ruilen voor de vleespotten, niet van Egypte, maar van het rijke westen.

Alleen economische ontwikkeling van hun eigen geboorteoord kan dat stuiten.

Maar onze ontwikkelingshulp heeft steeds tot doel gehad de status quo te handhaven, heeft de verhoudingen na het zelfstandig worden daar in stand gehouden en was niet doelgericht om economische groei te bevorderen.
En ook handelsbeperkingen hebben niet bijgedragen.
Maar de bevolkingsgroei daar blijft aanhouden.
Wegkijken helpt niet.
Een oplossing ervoor moet komen.
Want wat zal er anders gebeuren?

Maar zoals immer en altijd zijn het alleen maar mijn eigen gedachten, de gedachtenspinsels van een amateur.