Brexit en de EU

In de ogen van een onderdehand ongeruste leek en amateur

In een Frans blad las ik het principe waarom kleine pressiegroepen zo vaak hun zin kunnen doordrukken:

In een restaurant worden verschillende  appetizers, onder andere bakjes met pinda’s, geserveerd, als keuze dus. Er komen klachten van enkele mensen die een allergie voor pinda’s hebben.

Ze behoeven ze niet te eten, er zijn ook andere keuzes.

Maar de restaurateur haalt pinda’s uit het assortiment om van die klachten af te zijn.

Niemand kan meer pinda’s kiezen, niemand klaagt want ook zonder pinda’s valt te leven, de meerderheid legt zich er bij neer

Zo gaat het niet alleen met pinda’s.

Maar het kan grote gevolgen hebben.

Het ziet er zo eenvoudig uit :

Op 23 juni 2016 werd het door Cameron beloofde referendum over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk gehouden.

Bij een opkomst van 72,2% van de stemgerechtigden stemde 51,9% voor het uittreden van het VK uit de Europese Unie.

Het Verenigd Koninkrijk ging de Europese Unie verlaten.

Later werd de datum van dat uittreden bekend gemaakt, 29 maart 2019 om 11 uur Britse tijd (dus middernacht voor ons), volgens het Verdrag van Lissabon exact twee jaar na mededeling van het officieel uittredings besluit aan de EU.

Maar het niet zo eenvoudige:

Tijdens die twee jaren zijn er  volgens artikel 50 van het Verdrag van Lissabon onderhandelingen tussen de twee partijen over de voorwaarden voor die uittreding en de verhouding tussen beide partijen na middernacht 23 maart 2019.

De mogelijkheden liggen tussen twee extremen: een volkomen afscheiding  of een zo dicht mogelijk bij elkaar blijven, de extremen van the hard line and the soft line.

Daarbij is er dan ook nog de complicerende grens tussen Ierland en het Britse Noord Ierland.

Bij harde afsplitsing zou daar een douane grens tussen het EU lid Ierland en het Britse Noord Ierland ontstaan, en dat is vrijwel onmogelijk.

Bij dat gehele ingewikkelde afscheidingsproces zijn er in feite geen vier maar vele partijen betrokken.

De EU moet een voor alle lidstaten aanvaardbare positie innemen en dat is gezien de verschillende belangen voor de lidstaten niet gemakkelijk  voor een onderhandelaar.

In het VK zijn er drie partijen:

de remainers die in het geheel geen uittreden van het VK willen,

de hardliners die na afscheiding geen afhankelijkheid van de EU willen en

de softliners die met behoud van een zekere politieke en sociale zelfstandigheid een zo’n hecht mogelijke band met de EU willen behouden.

Dat laatste is verantwoordelijk voor de nu echt losgebarste onenigheid tussen de hardliners en de softliners na het kabinetsberaad afgelopen weekend in het stately home Chequers waarin een softere lijn dan daarvoor werd bepaald.

Die lijn veroorzaakte in tweede instantie, na een nachtje erover slapen, het vertrek van de Britse minister Davis, nota bene de Britse Brexit onderhandelaar, die naast andere voor hem onoverkomelijke bezwaren ook nog van mening was dat de EU het nieuwe voorstel niet zou accepteren.

Later volgde het terugtreden van de hardliner Johnson, de minister van buitenlandse zaken, die in zijn ontslagbrief vermeldde dat op deze wijze het VK een kolonie van de EU zou worden, (ik denk dat hij daarmee wilde zeggen volkomen afhankelijk van de EU maar zonder stemrecht, dus zonder medezeggenschap).

Dat wil ook zeggen dat lid van de EU blijven dan in feite een betere optie zou kunnen zijn omdat dan bij alle nadelen voor het VK het wel stemrecht en invloed binnen de EU zou behouden.

Het afwegen of dan de voordelen van het uittreden en de mate van  blijvende afhankelijkheid opwegen tegen het verlies van het EU stemrecht.

Maar het VK heeft in het referendum gekozen voor uittreding, en in tegenstelling tot wat in Nederland gebeurt, houdt de Britse regering zich aan dit raadgevend referendum zoals door Cameron beloofd.

Maar Mrs May stelt dat wat nu bereikt is met het Chequers accoord een  einde maakt aan de vrijheid van beweging van personen, het Britse recht op eigen handelsovereenkomsten bevestigt  en eigen rechtspraak zonder Europees Hof jurisdictie betekent.

Bovendien de vrijhandelszone voor goederen.

Bij een harde afscheiding zouden over goederen, diensten en personen nieuwe bilaterale overeenkomsten tussen de EU en het VK moeten worden gemaakt of gehandeld worden binnen de afspraken van de WTO, World Trade Organization waarvan zowel de EU als het VK lid zijn.

Normaal gesproken is  free trade of goods onderdeel van een douane unie met alle regulering daarvan, dus afhankelijkheid van die customs union in dit geval zonder zeggenschap over die custom unions regulations.

En voor Ierland-Britain grens is dat extra moeilijk want dat is buitengrens voor de EU maar een open grens voor Ierland-Britain.

En met alle douaneformaliteiten die tijdrovend zijn.

Dus onder welke randvoorwaarden, there is the rub

De hardliners are not pleased en Labour ziet de onenigheid onder de Tories met genoegen aan

Nog heeft de Prime Minister May het vertrouwen van de meerderheid van de Tories, de conservatieve partij,  in het Parlement behouden maar haar positie is duidelijk wankeler geworden.

De tijd gaat dringen, want voor maart volgend jaar moet alles geregeld zijn en ook met May’s nieuwe softere voorstel is het goed mogelijk dat de EU nog nadere concessies wil, hoewel  het gerucht de ronde doet dat May er al overeenstemming met Merkel over had bereikt nog voor de Chequers bijeenkomst.

We moeten bij dit alles ook niet uit het oog verliezen dat beide partijen, zowel het VK als de EU economisch veel hebben te verliezen bij een harde scheiding, de vrijhandelszone, het vrije verkeer van goederen.

Bij een softe scheiding zouden de verliezen kleiner zijn maar is er geen Britse volledige onafhankelijkheid.

Aan de andere kant zou het VK dan zelfstandig handels overeenkomsten met andere landen kunnen sluiten hetgeen nu voorbehouden is aan de EU en het VK dat dus niet zelfstandig kan doen.

Een zeer belangrijk punt, let op wat Trump heeft gezegd.

De komende maanden zullen uitkomst brengen met ook een rol voor het Britse parlement en de EU nationale parlementen.

Een ongewisse toekomst niet alleen voor het VK maar ook voor flink wat EU landen.

Maar ook dit zijn maar de gedachten van een amateur die de 98 pagina’s van May’s voorstel, noch de overige Brexit bibliotheek met duizenden bladzijden bedrukt met voorstellen en voorwaarden heeft bestudeerd, maar alleen de allergrootste lijnen kan zien.