Inflatie en Stimuleren

Quantitative Easing 

Beginnen is gemakkelijk maar

Stoppen kan misschien niet meer.

De EU staat voor globalisering, de USA, althans Trump, voor protectionisme. Globalisering is niet nieuw, reeds in de oudheid was er een levendige handel tussen bijvoorbeeld Cornwall en Noord Afrika. Handel is altijd grensoverschrijdend geweest en piraten ook om de handelsschepen te beroven van hun globale kostbare waar. Portugal, Engeland en Nederland vochten bloedige handelsoorlogen op zee uit.

In feite is vanuit mijn amateuristische gezichtspunt wat wij globalisering noemen een vorm van protectionisme. Door globale handelsverdragen (en associatieverdragen) te sluiten nemen wij bepaalde landen of groepen landen op in ons handelscircuit onder gunstige voorwaarden voor beide partijen en sluiten daarbij alle andere landen hiervan uit. Voordelen voor de deelnemers, hogere lasten voor de niet deelnemers.

Zie de EU met haar “single market” en nu Groot Brittanniê, tot nu toe nog steeds deelnemer erin maar als het uittreden voltooid is een uitgeslotene. Zie dan hoe er nu onderhandeld moet worden over eventuele nieuwe voorwaarden voor het UK voor de handel met de EU en omgekeerd voor die toekomst. Puur protectionisme van die “single market”.

Ware globalisering zou zijn geen enkele handelsbelemmering tussen de landen van de wereld en dus pure concurrentie op prijs en kwaliteit. Net zoals velen de nationaliteiten verwerpen en wereldburgers willen zijn zonder grensbeperkingen. Geen landbewoners meer maar wereldbewoners. Beide misschien ideologisch prachtig maar pragmatisch uitgesloten. Zwart wit bestaat niet, in alles moet een werkbare en houdbare tussenvorm worden nagestreefd. Dat is nu het geval in de EU, hoewel ook daar in beperkte mate.

 Het is vakantietijd, massa’s mensen verplaatsen zich van zuid naar noord, oost naar west en omgekeerd. Dat wil zeggen de massa’s die zich dat veroorloven kunnen. Want naast de zeg zestig procent van de EU bevolking die zich dat kan veroorloven is er  minstens 30% die dat niet kan. Maar die zijn onzichtbaar.

In Italië bijvoorbeeld zijn het niet alleen de banken die lijden onder een overmaat van slechte leningen, waar de belastingbetaler voor opdraait in plaats van de bankeigenaren, maar is de armoede bijna verdrievoudigd in de laatste tien jaar.
Zelfs de inwork poverty in de eurozone neemt toe omdat de lonen sinds lang al niet meer de inflatie bijhouden zodat de koopkracht daalt bij vooral sterk stijgende energieprijzen die voor steeds grotere groepen onbetaalbaar worden.
De inflatie, die bijna 2% die door de Centrale Banken wordt gezien als de heilige graal voor de economische groei,  maar wereldwijd weigert gehoor te geven aan de pogingen van de Centrale Banken om hem te dwingen die waarde te bereiken.

En in landen waar er veel inflatie is deugt de economie van geen kanten.

En is een inflatie van 2% inderdaad een must voor een goed lopende economie. Het is geen 1+1=2 maar een soort axioma.

Wat wel zeker is, dat de loonsverhogingen geen volledige compensatie voor die inflatie zijn geweest en dat daardoor de koopkracht achterop is geraakt.

De ECB roept nu op tot loonsverhogingen die de inflatie zouden aanjagen, maar de bittere werkelijkheid is dat in de zwakkere eurozone landen juist loonsverlagingen zijn doorgevoerd om de concurrentiepositie van die landen binnen de eurozone te verbeteren. Want ook in de EU is er concurrentie om het aandeel van elke lidstaat in het Bruto Binnenland Product, het Gross Domestic Product van de gehele EU te vergroten. Vergroten door één land is dan verlagen voor een ander. Dat geldt in nog sterkere mate voor de eurozone, de door de euro aan elkaar vastgeklonken landen.

En in de sterke eurolanden is geen ECB stimulering, of liever gezegd redding, nodig.

Voor een leek, een amateur, is het moeilijk het rationele van al die wat de ECB stimulering noemt te begrijpen. Maar als leek zie je ook de feiten en trekt daaruit je eigen conclusies.

Je ziet dat, terwijl de economie zijn eigen pad trekt, terwijl het in de EU landen die niet door de ECB gesteund worden beter gaat dan in de zwakke eurolanden, de effecten beurzen aan de lippen van de Centrale Banken hangen en negatief reageren op elke indicatie dat die extra geldproductie zou kunnen verminderen en opdrogen.

In plaats dat de effectenbeurzen voornamelijk door de economie zouden worden gestuurd, door het rendement van de ondernemingen, worden ze door de monetaire politiek van de Centrale Banken gestuurd en beïnvloeden op hun beurt weer duidelijk deze CB politiek  gezien de prudentie waarmee de Centrale Banken spreken en handelen om de beurzen niet te laten schrikken of zelfs volgens sommige analisten te laten instorten. Dat was onmiddellijk te zien na de woorden van Draghi in Portugal waaruit zou hebben kunnen worden uitgelegd dat de ECB de QE zou gaan verminderen, waardoor de ECB snel die indruk moest wegnemen om de ontstane onrust te bezweren.

Die steun of stimulering  gaat niet om onbeduidende bedragen maar in de eurozone over minstens 2,2 biljoen euro en één biljoen euro is duizend miljard euro. Astronomische bedragen voor een amateur maar gewoon stimulering voor een centrale bank.

De ECB ziet ondanks die 1,5983 biljoen euro tot nu toe daartoe bijgedrukt door de bank om staatsobligaties en andere waardepapieren op te kopen en leningen met lage of negatieve rente te verschaffen aan banken en grote ondernemingen, die 2% inflatie steeds opnieuw verder in de toekomst verdwijnen (of misschien zelfs in het niet). Na een kleine kortstondige stijging nu weer zelfs weer gedaald tot 1,3%.

En dit bijdrukken gaat minstens door tot eind 2017 als een bedrag van meer dan 2,2 biljoen euro is bereikt en zal daarna, indien de ECB dat nodig acht nog worden voortgezet. Maar geld kun je niet oneindig blijven bijdrukken al koop je er waardepapieren voor terug waarvan de waarde bepaald moet zijn door de wetenschap dat die waarde blijvend is. Maar is die zekerheid er wel bij de obligaties van de eurolanden met een schuld van op het ogenblik 89,5% van het totale eurozone Gross Domestic Product, maar dan wel met daarbinnen landen met een staatsschuld van 176,2% of 134,7% of 130% en andere met boven de 90%.

Wat zouden die obligaties waard zijn zonder de rugdekking van de ECB, dus als de QE afgelopen is en, wat dan toch ook moet volgen, (zoals de FED reeds voorzichtig van plan is "relatively soon", bv a.s. september  te gaan doen) de ECB vervolgens de bijgedrukte gelden gaat vernietigen (dus uit de circulatie  halen) bij het vervallen van de obligatielooptijd van de ervoor gekochte obligaties, want die moeten dan aan de ECB worden uitbetaald.

Dan zouden  door de eurolanden nieuwe obligatieleningen moeten worden afgesloten tegen de markt rente tarieven en kijk naar de historie, die zullen  veel en veel hoger zijn dan de door de ECB steun veroorzaakte uiterst lage rentetarieven voor landen in het opkoopprogramma. Want de schulden blijven en nemen nog steeds toe.

De ECB heeft dan ook al aangekondigd dat die binnenkomende bedragen niet uit de circulatie worden gehaald maar weer geïnvesteerd, dat wil zeggen dat er, naar mijn mening,  voor die meer dan 2,2 biljoen euros opnieuw eurolanden obligaties worden opgekocht als oude leningen moeten worden afgelost en vervangen door nieuwe leningen.

Dat komt erop neer dat de ECB dan in feite zo’n 30% van de schulden van de eurolanden in bezit houdt, als ik de cijfers moet vertrouwen.

En hoewel de prognose voor de groei dit jaar is verhoogd tot 1,9% en in het eerste kwartaal 0,6% bedraagt en de prognose voor het deficit terugloopt naar 0,9%, (maar zal die prognose inderdaad uitkomen, er zijn landen die zelfs meer dan 3% deficit houden) is dat lang niet voldoende om de schulden te doen teruglopen. Dat gebeurt pas als er geen begrotingstekort is maar een begrotingsoverschot. Elk begrotingstekort doet de schuld in euros toenemen. En aflossen vindt ook plaats in euros.

Dus met die toch magere groei (ondanks al die stimulering) en het doorgaan met een begrotingstekort, schiet de eurozone niet veel op.

Als noodmaatregel dan alles op een hoop gooien door een eigen euro minister van financiën en fiscaal europarlement  doet niets af aan die 89,5% schuld en de magere groei. Maar doet wel de nu bestaande noodzaak voor zwakke eurolanden te hervormen afnemen, want het geld komt dan toch wel binnen, zoals nu door meer schuld maken omdat de rente zo laag is en geld dus goedkoop. Tot de renteverhoging doorzet.           

Elke kleine zakenman weet dat meer uitgeven dan er binnenkomt de garantie van faillissement inhoudt. De ouderen onder ons kennen nog het gezegde, de tering naar de nering zetten, dat is het behoud van de zaak. Ook voor landen geldt dat, vooral voor landen die niet kunnen devalueren (=het verlies afschuiven op andere landen) omdat ze binnen een muntunie zitten.  Die mogelijkheid moet hun via een andere weg (dubbele currency bijvoorbeeld) worden geboden. Dan kunnen zij op eigen kracht uit het dal proberen te kruipen.

Maar zoals ik altijd met nadruk zeg, dit zijn alleen maar de overpeinzingen van een amateur, niet van een theoretisch geschoolde econoom.