Consensus, Twijfel, Geloof, Onafhankelijkheid

Is de aard van de mens echt veranderd sinds de middeleeuwen?

De Brexit is als een soap, steeds nieuwe afleveringen zonder eind in zicht.

Hij laat echter wel zien hoever elite en bevolking uit elkaar zijn gegroeid.

In de ochtend zie ik de zon opkomen in het oosten, ik zie hem om de aarde draaien en tenslotte in het westen ondergaan.

De zon draait dus om de aarde, dat is een waarneming, een feit.

Niemand kon het ontkennen.

Tot Galilei door zijn nieuwe telescoop zag dat Copernicus gelijk had en dat, om het simpel te zeggen, niet de aarde  het centrum van het zonnestelsel is maar de zon.

De consensus onder wetenschappers en het geloof van de kerk was daarentegen dat, zoals je elke dag kunt zien, de zon om de aarde draaide en dat de aarde het centrum van het heelal was.

Tenslotte moest Galilei vanwege deze ketterij om zijn vege lijf te redden en de Inquisitie te ontgaan zwijgen en kreeg huisarrest.

Maar de wetenschap zocht voort en aanvaardde tenslotte het gelijk van Galilei, het heliocentrisme (de zon als middelpunt van ons zonnestelsel).

Consensus is geen bewijs, zo denk ik, in de wetenschappen.

Wetenschap is niet statisch maar dynamisch en verdraagt kritiek.

In feite is een theorie pas valide als hij gereproduceerd kan worden en niet weerlegd kan worden zegt Popper.

Een geloof daarentegen kan geen kritiek verdragen want geloof  is het absolute aanvaarden van iets, het in twijfel trekken hiervan is dat geloof aantasten en dus onaanvaardbaar.

Althans zo heb ik het vroeger onderwezen gekregen.

De Centrale Banken zijn onafhankelijk.

Maar is de benoeming van de leden dat.

En is onafhankelijk synoniem met neutraal.

Natuurlijk niet want zij zijn juist nodig om beslissingen te nemen geholpen door hun gesofistikeerde rekenmodellen en daarover uitleg te verschaffen.

Beslissingen zijn niet neutraal want ze zijn een keuze uit mogelijkheden.

Trump (maar niet alleen hij) heeft kritiek geuit op die monetaire beslissingen omdat hij ze niet vindt passen in zijn fiscale politiek.

Trump is niet de enige, ook in de eurozone is er wel kritiek op de beslissingen van de ECB.

Komt daardoor de onafhankelijkheid van de Centrale Banken in gevaar, zoals ik wel lees.

Waarom? Kritiek is niet synoniem aan invloed.

De ECB heeft evenzeer ook van zijn kant kritiek op de fiscale politiek van de lidstaten.

De eurolidstaten zijn nu juist wat de fiscale politiek betreft zelfstandig binnen de 3 en 60 procent grenzen volgens het verdrag van Lissabon en daarin onafhankelijk van de ECB.

Die heeft dus in theorie niets te maken met die fiscale politiek.

Het probleem is echter dat je monetaire politiek niet los kan zien van de fiscale politiek.

De een kan niet zonder de ander, de ander kan niet zonder de een.

Zo kan het zijn dat in de VS Trump de belastingen verlaagt om de  koopkracht te verhogen en zo de echte economie te stimuleren terwijl de FED juist de rente verhoogt en geld uit de circulatie haalt hetgeen een tegenovergesteld effect heeft.

Inmiddels heeft de FED dat beleid weer bijgesteld (maar of dat nu door Trump komt of door de rekenmodellen is een open vraag).

Er is de Staat, het Kapitaal, (de ondernemingen met hun aandeelhouders) en de Arbeid, (de werknemers en robot(achtigen).

Ze hebben een gemeenschappelijk belang, ook hier kan de een niet zonder de ander.

Maar het is de verdeling van de opbrengst van dat gemeenschappelijk belang dat de onderlinge verhoudingen bepaalt.

De laatste tientallen jaren is die verhouding steeds verder scheef gegroeid naar het Kapitaal waarbij de Arbeid achterbleef.

Voor mij is daarbij de inflatie de centrale twistappel.

In een vorig blog heb ik het al gehad over de soorten inflatie

De CB’s zien, zo denk ik, de core inflatie als de thermometer van de economie.

Zoals de lichaamstemperatuur zo’n 37% C moet bedragen anders is er iets mis, zo moet de inflatie zo’n 2% bedragen en dan is het in orde met de economie.

Dus moeten de CB’s,  zo is de theorie, die inflatie zo dicht mogelijk bij die 2% houden.

Dat doen ze door hun rentewapen.

Raakt de economie oververhit dan loopt de inflatie op naar zeg 3.5% en dan grijpen de CB’s is, ze verhogen de rentestand, geld lenen wordt daardoor duurder, de economische activiteit loopt wat terug en de inflatie zakt naar 2% terug.

Is er een recessie dan daalt de inflatie onder de 2% en kan er zelfs deflatie optreden.

De CB’s verlagen de rente en voila, er wordt meer geleend want dat is spotgoedkoop, daardoor investeren de bedrijven meer, nemen meer personeel aan, de lonen stijgen omdat er meer personeel nodig is, de economie trekt aan en de inflatie stijgt naar 2%.

De economie is weer gezond.

Maar werkt dat echt zo?

Sinds 2008 heeft  de inflatie in de eurozone ondanks de lage en 0 rentetarief stand nimmer 2%  bereikt.
(in maart jl: Portugal 0.8% inflatie op jaarbasis  Nederland 2.9%, Eurozone totaal 1.4%.
Baseer daar nu een objectief rentetarief beslissing op).

De basisrente van de ECB is van zo’n 4% in  2008 constant gedaald tot 0% sinds 2015.

De groei is behalve in 2011 en 2018 (bijna 3%) steeds lager dan 2% geweest.

De prognoses (vrijwel maandelijks bijgesteld naar beneden) wijzen voor zover ze betrouwbaar zijn naar een verdere daling van de groei.

Bovendien zijn er sinds 2015 door de ECB 2.55 biljoen euro’s bijgedrukt en in omloop gebracht om obligaties van lidstaten en grote bedrijven op te kopen.

De staatsschuld van de eurolidstaten in 2008 (net voor de Lehmann crisis toesloeg) bedroeg 68.7 % van hun Bruto Binnenlands Product, slechts 8.7% boven het toegestane maximum in de EU van 60%.

In 2014 was dat gestegen tot 91.6% en nu weer gedaald tot 86.1%, dus 26.1% hoger dan dat maximum van 60%.

In euro’s was de eurozone schuld in 2008 ongeveer 6.7 biljoen euro’s, nu 9.6 biljoen.

Dat maakt de ruimte voor verdere leningen voor noodzakelijke innovatie erg krap.

Is de situatie van de eurozone sinds 2008 dan beter geworden?

Wel, de eurozone is in ieder geval bijeen gebleven.

Door die lage rente zijn er in mijn lekenblik twee opvallende bijwerkingen geweest: een zware klap voor spaarders en instellingen (zoals pensioenfondsen) die van rente afhankelijk zijn en een voordeel voor grote ondernemingen die van de lage rente profiteren, daardoor hogere winsten behaalden en dividenden uitkeerden.

Daarnaast werden door grote bedrijven veel andere bedrijven opgekocht met goedkoop geleend geld waardoor semi monopolie situaties ontstonden, waardoor weer lonen laag gehouden konden worden en werden op grote schaal door grote bedrijven eigen aandelen opgekocht met die lage rente leningen.

Dat heeft dus bijgedragen aan de steeds grotere ongelijkheid in inkomens.

Hier zie ik ook een consensus: vrijwel alle centrale banken hebben dezelfde lijn gevolgd, als belangrijkste de FED, de BOJ (Japan) en de ECB, de Europese Centrale Bank.

Er zijn echter ook andere economische theorieën zoals de MMT Modern Monetary Theory (eigenlijk al lang bestaand).

Ik simplificeer erover met mijn lekenverstand

Volgens de MMT zijn het niet de Centrale Banken die geld bijdrukken maar de Staat en wel  zoveel als nodig voor zijn uitgaven.

Daardoor zijn, zo dacht ik, de monetaire politiek en de fiscale politiek in één hand.

De staat is daardoor niet meer van belasting inning afhankelijk maar van de drukpers.

Maar net als bij de huidige monetaire consensus is het grote gevaar de (hyper)inflatie.

Bij de Weimar Republiek was en is nog steeds hyperinflatie een schrikbeeld.

Zoals nu echter het rentewapen gebruikt wordt om die inflatie in toom te proberen te houden wordt bij de MMT de belastingheffing daarvoor gebruikt.

Bij een oververhitte economie en dus te hoge inflatie worden de belastingen verhoogd waardoor de economische activiteit afneemt en de inflatie daalt en bij een recessie het omgekeerde, de belastingen worden verlaagd.

Niet dus om de staatskas te spekken, want de staat drukt het geld dat zij nodig heeft zelf bij, maar om de inflatie en dus de economie in het rechte spoor te krijgen.

Bij de progressief linkse stroming in de VS is het thema MMT weer krachtig opgekomen, staat weer in de belangstelling en er wordt hevig over gediscussieerd tussen tegenstanders en voorstanders.

Dit alleen als voorbeeld dat er meerdere theorieën naast (of tegenover) elkaar kunnen bestaan.

De consensus gaat uit naar de ene maar dat zou kunnen veranderen.

Want consensus geeft geen zekerheid aan.

Maar uiteraard zijn dit weer de strikt persoonlijke overpeinzingen van een bejaarde gepensioneerde volslagen leek.

Maar het toont in ieder geval aan dat consensus geen zekerheid verschaft.

En wetenschap heeft twee gezichten, het vele weten, scholarship, en het meer willen weten, science, research.

Gestuurd door Rekenmodellen 

op weg naar een 

Gerobotiseerde Wereld.

Chaotische gedachten pijnigen me.

Ik krijg steeds meer de indruk dat wij leven in een denkbeeldige wereld van aanpassingen, adjustments in het internationale jargon, in plaats van een wereld van waarnemingen, metingen.

Meten is weten is mij heel vroeger bijgebracht maar nu lijkt dat anders, meten is slechts het startpunt van de nieuwe werkelijkheid, die van aanpassingen van die metingen.

Wij leven in de tijd van rekenmodellen die steeds meer de werkelijkheid lijken te simuleren, in plaats van die weer te geven.

Core inflation EU maart 2019 0.8%; prijsstijgingen Nederland maart 2019 2.8%.

Beide zijn inflatie

Maar inflatie is niet zomaar inflatie.

Inflatie kan op verschillende manieren berekend worden, met daarboven nog een keuze van niet alle soorten artikelen maar van een aantal ervan om die inflatie te bepalen.

Core inflatie is de inflatie in rekenmodellen bepaald van een selectie van niet volatiele artikelen, artikelen dus die niet te veel snel van hoogte in prijs wisselen.

Bij het artikelen pakket dat voor de berekening wordt gebruikt krijgt elk nog een eigen wegingsfactor die de waarde ervan aanduidt in dat  gekozen pakket.

Daarnaast worden dan nog factoren ingebracht van seizoen invloeden en kalender invloeden op het prijsverloop.

Dat is de inflatie waarmee de ECB rekenmodellen werken.

Vandaar dat men na het boodschappen doen verbijsterd naar de kassabon kan kijken.

De supermarkt werkelijkheid spoort niet met de rekenmodellen werkelijkheid.

Datzelfde geldt voor Bruto Binnenlands Product, GDP, Gross Domestic Product.

Er is het nominale BBP, het GDP in “echte” euros uitgedrukt dus;  daarnaast het BBP aangepast voor inflatie; en dan nog het maandelijkse of kwartaal BBP ook nog aangepast aan seasonal and calendrial influences, seizoen en kalender invloeden.

Voor economische groei idem, ruwe groei, daarnaast “reële” groei aangepast aan inflatie en eventueel seizoen en kalender.

  

Ook bij de historische en courante temperatuurmetingen om klimaat veranderingen  te traceren geldt dat de ruwe thermometer (of satelliet) metingen worden aangepast, waarbij weer rekenmodellen een grote rol spelen.

De gemeten werkelijkheid of de rekenmodellen werkelijkheid.

Welke is de echte?

Het duizelt me.

Maar het bepaalt wel onze toekomst.

Een volgende chaos is de Brexit.

Brexit is niet alleen van essentieel belang voor het Verenigd Koninkrijk maar ook voor de EU en speciaal voor Nederland.

Toen de uitslag van het referendum in 2016 “leave” was en niet “remain”, en de regering had verzekerd dat zij  het referendum zou respecteren had de regering van het VK zich onmiddellijk moeten gaan voorbereiden op een volledig uitstappen uit de EU.

Handel en industrie, sociale omstandigheden, op elk gebied had GB zich moeten voorbereiden op een zelfstandig voortbestaan na de uittredingsdatum.

Het VK zou dan goed voorbereid op 29 maart j.l. zijn zelfstandig bestaan hebben kunnen beginnen.

Natuurlijk hadden bij die voorbereidingen ook onderhandelingen met de overblijvende landen van de EU moeten plaatsvinden maar alleen vanuit het perspectief van een clean break.

In plaats daarvan is het VK gaan onderhandelen met de EU niet vanuit het vooruitzicht van een totaal uittreden maar van het zoveel mogelijk behouden van de banden met de EU hetgeen het VK van het begin af aan al in de “underdog” positie heeft gedwongen.

Voorbereidingen met andere potentiele partners voor de toekomst van het VK werden nagelaten.

Waarom?

Spoorde de wens van het Britse volk wel met de wens van de regering, die van de administratie (=bureaucratie) en tenslotte die van het parlement.

Bezie de huidige wanorde.

In het parlement was, zoals nu duidelijk blijkt, er zeker geen meerderheid voor het hard uit de EU treden en bij de bureaucratie evenmin.

De regering is hopeloos verdeeld en Mrs May was in feite geen voorstander van “leave”.

Maar de regering had wel toegezegd de uitslag van het referendum te respecteren, dus leave.

Hoe softer de Brexit, dat wil zeggen hoe meer inpassing van het VK in de EU structuur (en dus regelgeving), hoe beter voor de EU en ook voor Nederland en hoe slechter voor de zelfstandigheid van het VK, hoe meer onderworpen aan de EU regelgeving maar zonder medezeggenschap erover.

In mijn overpeinzingen zou lidmaatschap van de EU, dus het terugdraaien van artikel 50, en medezeggenschap in de regelgeving ervan, te prefereren zijn boven maximaal toegeving aan die regelgeving zonder er een stem in te hebben.

Maar wat eenmaal in gang is gezet is moeilijk te stoppen en zeker moeilijk terug te draaien zonder reputatieverlies.

Nu rest het de Britse regering alleen nog om de EU nederig uitstel op uitstel te vragen om zo de onvermijdelijke keuze voor zich uit te schuiven.

De EU zal toestemmen want een hard uitstappen, een clean break, is ook voor de EU uiterst nadelig naast alle andere netelige kwesties die binnen de EU spelen.

Maar “leave” betekent toch echt eruit stappen en niet er zo dicht mogelijk tegenaan schurken,  wat nu, daar komt het woord weer, de werkelijkheid is.

Nu wordt er zelfs gesproken over een nieuw referendum, maar met welke keuzes?

Eruit/erin of kiezen tussen de vele tussenvoorstellen, alle door het parlement verworpen.

Of het uitstel gaat onbepaald lang duren, het VK moet deelnemen aan de Europese Parlementsverkiezingen, er komt een nieuwe Europese Commissie en de hele zaak kan wellicht verwateren.

En politiek gezien is het een unicum (en politieke zelfmoord  voor de Tories)  om Corbyn, de Labour Party dus, bij de onderhandelingen te betrekken om zo mogelijk met de steun van Labour, de oppositie dus,  een meerderheid in het parlement te verkrijgen voor het plan van May met een Labour sausje.

Het plan dat al drie keer door het parlement is verworpen omdat het de EU te veel macht over het VK gaf.

Volgens de Telegraph deze ochtend gaat Mrs May aan Corbyn een douane unie voorstellen. eigen handelsovereenkomsten met andere landen sluiten. is dan voor GB niet mogelijk.

Mocht dit waar zijn dan blijft  naar mijn mening alleen nog het opheffen van het vrije verkeer van personen overeind.
En dat voor het afstaan van alle zeggenschap.
Ik ben benieuwd hoer dit nu weer afloopt of vast loopt.

De Britse politiek heeft een complete puinhoop gemaakt van de wil van het volk.

En wij worden overgeleverd aan een gerobotiseerde wereld.

Maar uiteraard zijn dat alles weer de overpeinzingen van een oude gepensioneerde die met verbijstering naar de moderne binair en in de toekomst quantum gestuurde (virtuele) wereld kijkt.