Vandaag (morgen) is het voor Italië de 

dag van het verzet of van de terugtocht

Even er tussen door.

Gisteren was het ook de dag dat in het tot op het bot verdeelde Groot Brittannië twee derde van de kabinetsleden instemde met May' s EU verhouding voorstel.

Naar ik hoor is een minister opgestapt.

Nu moet nog het parlement instemmen met dat voorstel (Brexit kun je het nauwelijks nog noemen).

Dat wordt de beslissende dag: keuze tussen neen en dat betekent een "clean break"dus het afsnijden van de banden of een ja en dat betekent geen vrij verkeer van personen maar voor de rest, de douane unie, het nog minstens twee jaar lang onderwerping aan de EU en misschien  wel veel langer als de Ierland/Noord Ierland grens niet geregeld kan worden.

Sommigen zeggen lidmaatschap maar geen stemrecht. 

De derde mogelijkheid zou zijn het allemaal vergeten en gewoon lid blijven van de EU met stemrecht.

Het parlement beslist ja of neen.

Met spanning wacht Brittannië's bevolking af.

Een aanvulling of mijn vorige overpeinzingen over de economische en financiele stand van zaken in Italië.

Tot dinsdag 13 november had Italië de tijd om dusdanige wijzigingen in hun begrotingsvoorstel 2019 aan te brengen dat die aan de Brusselse eisen voldoet.

Voor zover ik lees stelt de Italiaanse regering de verwachte groei voor 2018 terug naar 1%, maar de realiteit zal gezien de stagnatie van de groei in Italië (maar ook verminderde groei in andere eurolanden) ongeveer op 0.8% uitkomen volgens analisten.

Maar behalve dit houdt  Italië vast aan het ingediende budget.

Terwijl de Europese Commissie bij andere eurolanden nog nooit heeft ingegrepen met een straf procedure en hooguit een berisping toedient lijkt het bij Italië alle registers open te trekken.

Ik heb geprobeerd de Italiaanse situatie te begrijpen.

Italië wil zijn groei sterk versnellen door een groter begrotingstekort met de theorie dat door dat beschikbaar komende geld belastingen omlaag kunnen, de bestaande armoede bestreden, investeringen in innovatie worden gedaan die leiden tot meer werk, hogere belastingopbrengsten dus een snellere groei van de economie waardoor het schuldpercentage zakt.

Ik heb geprobeerd op mijn amateuristische manier dat in een simpel modelletje samen te vatten.

Het geeft een aanwijzing maar is uiteraard niet exact van opzet.

De nominale groei (of krimp) is het verschil tussen het GDP jaar 2 en jaar 1.

Er moet echter rekening worden gehouden met de inflatie, de waarde vermindering van de euro elk jaar.

De inflatie moet van de nominale groei worden afgetrokken om de echte, niet schijnbare, groei te berekenen.

De schuld in euro’s is echter wel nominaal, dat bedrag is de staat schuldig, ongeacht de waarde ervan.

Vandaar dat voor het gemak in deze simpele berekening alle bedragen nominaal gehouden worden.

Inderdaad vermindert de schuld in deze berekening als de groei en tekort inderdaad zo zijn als door Italië voorgesteld.

De EC heeft andere percentages berekend voor groei en budget:

  

En indien deze lagere prognoses juist blijken te zijn komen de Italiaanse verwachtingen niet uit.

Bovendien kunnen deze EC prognoses gezien de wereldwijde dalende tendens in de loop van dit jaar misschien later nog naar beneden bijgesteld moeten worden.

Waarom wordt Italië zo hard aangepakt door de Europese Commissie.

Italië wil de fiscale bepalingen in het verdrag van Maastricht, de restricties op de fiscale vrijheid van het Stabilisatie en Groei Pact met nog verdere precisering niet meer aanhouden omdat ze sinds de invoering van de euro economisch achteruit gegaan zijn in plaats van vooruit.

Als ik de grafieken in vorige blogs bekijk dan moet ik tot de conclusie komen dat niet alleen Italië de fiscale grenzen van de euro overschrijdt maar dat vrijwel alle eurolanden dan deden en vele het nog doen.

Ook houden ze zich niet alle aan de twintig jaren afspraak van elk jaar het begrotingstekort met 0.5% terug te brengen en zo op de duur aan de 60% schuld grens te kunnen voldoen.

Maar het grote verschil is dat, terwijl andere lidstaten wel het geloof in de fiscale politiek van de EU, de austerity, belijden al kunnen ze deze niet uitvoeren, Italië dat geloof afzweert.

Een andere vraag is of Italië het zoveel slechter doet dan andere eurolanden.

De schuld was al immers 105% toen ze de euro invoerden en is nu 132%.

Bij andere landen was die schuld in 2000 bijvoorbeeld 60% en nu 90%.

Percentagegewijs sterker opgelopen dan de Italiaanse schuld.

Als eerste voorbeeld neem ik de begrotingstekorten van de drie grote eurolanden, Duitsland, Frankrijk en Italië.

  

Duitsland is na het invoeren van de Harz hervorming langzaam uit het begrotingstekort gekomen en heeft nu een klein begrotingsoverschot.

Duitsland heeft dus wel gelijk om bij de eurolanden aan te dringen op duidelijke hervormingen.

Zij hebben het met goed gevolg gedaan en andere landen hebben niet zo drastisch hervormd als zij.

Maar men kan niet zeggen dat Italië het wat begrotingstekort betreft slechter doet dan de andere grootmacht, Frankrijk.

Vervolgens de ontwikkelingen van de staatschulden bij de drie landen in euros.

Ook hier is het niet zo dat Italië uit de pas loopt.

Natuurlijk zijn ze met een grotere schuld dan de andere twee begonnen maar de toename tussen 2000 en nu is niet aanzienlijk slechter dan bij de andere.

Maar als we de economische groei in Italië vanaf 2000 tot tweede kwartaal 2018 bezien dan blijkt dat wat betreft het Bruto Binnenlands Product betreft Italië uit de pas loopt en minder presteert.

Dat lijkt ook de reden te zijn voor de Italiaanse opstelling: de fiscale bepalingen van de eurozone belemmeren de Italiaanse economische groei.

Italië kiest principieel voor aan andere aanpak, meer schuld voor nieuwe investeringen en een op de welvaart van de bevolking gericht beleid.

De austerity opstelling is dat Italië te weinig heeft hervormd.

De Europese Unie heeft de nog nooit eerder gedane stap gezet en de Italiaanse begroting geweigerd en geëist dat binnen drie weken Italië een aan de voorwaarden voldoende begroting aanbiedt.

Italië weigert.

Ik lees hier en daar dat de markt Italië wel zal dwingen zich te schikken door de onvermijdelijke rentestijgingen bij het doorvoeren van de eigen begroting.

Hoe zit het met die rente.

  

Bij de rente zien we de duidelijke invloed van het rentebeleid van de ECB.

Was in 2000 een rentetarief van 5,5 of 6% normaal dan zien we een daling bij de eerste rente ingreep van de ECB gevolgd door een lichte stijging toen de ECB de rente verhoogde en daarna een veel sterkere daling tot onder de 1% bij de verdere ECB renteverlagingen en QE.

De USA rente is toegevoegd om te tonen dat de marktrenteverhoging voor Italië in oktober na hun budget voorstel internationaal niet exorbitant is en dat historisch bezien 3.5% of iets hogere rente niets bijzonders is.

In 2010 en 2011 was de rente in Italië zelfs hoger.

Of er een compromis gevonden wordt of niet, één ding is duidelijk.

De eurozone functioneert niet optimaal om het zacht te zeggen.

Bij EU landen niet-eurolanden zien we veel kleinere schulden, goede groei en betere budgets.

Uiteraard zijn dit, zoals altijd slechts de overpeinzingen van een geïnteresseerde leek met voldoende tijd om zich er in te verdiepen, maar beslist geen expert.