Economische Groei,

 Keuze of Bittere Noodzaak
Italië 
officieel tegen de EU regels bevonden
Brexit: 
 Gibraltar en de Visrechten leveren problemen op

De Brexit leek of lijkt naderbij te komen, maar elk stapje was en is een pijnpunt.

May wil haar voorstel doorzetten maar binnen en buiten kabinet, bij parlement en the man in the street lijkt de weerstand steeds groter te worden.

Zal May teruggefloten worden, zal het kabinet vallen, zal het parlement de deal afkeuren, komt er dan een clean break, een doorsnijden van de banden met de EU of nieuwe verkiezingen, of heel misschien een tweede referendum.

Of zal de EU ook toe moeten geven.
Nee, integendeel, Spanje maakt problemen over de kale Gibraltar rots en er zijn ook obstakels bij de verdeling van de visrechten.
GB tot op het bot verdeeld en de EU wil het uiterste.
Een slechte combinatie, vrees ik.

Italië houdt strak aan zijn begroting vast, maar ook de Europese Commissie geeft geen millimeter toe.
Dus wordt nu de "disciplinary" actie voor "excessive deficit" als de Europese Leiders er mee instemmen in gang gezet.
Italië dreigt uiteindelijk een boete te krijgen van (ik geloof) maximaal 0.2% van het GDP.
Natuurlijk duurt dat nog lange tijd, zeker tot na de Europees Parlement verkiezingen en benoeming nieuwe commissie in 2019.
Voorlopig blijft het dus bij woorden.
Italië vindt de bepalingen uit 1992 die de toen twaalf leden van de EEC tekenden en die de fiscale politiek van de EU landen regelen niet werkbaar.

Dat laat Italië openlijk blijken en soms, in mijn sombere momenten,  heb ik wel het gevoel dat dat ook een rol speelt.
Want er zijn meer eurolanden die niet volgens de regels werken maar wel steeds goede voornemens hebben.

Immigratie blijft een heet hangijzer, niet alleen in de EU.

Vooral na het nieuwe (zij het niet bindende) VN pact.
Een aantal landen wil niet tekenen, want er wordt geen onderscheid gemaakt tussen vluchtelingen en migranten.

De prognoses voor economische groei worden (o.a. door de OECD) wereldwijd naar beneden bijgesteld, de stijgende rente, dreigende dollar schaarste, toch steeds dreigende mogelijkheid van een handelsoorlog  en de strijd om protectionisme remmen de groei.
De ECB laat al doorschemeren dat een verhoging van de rente in 2019 misschien wel een illusie blijft, hetgeen vooral in de Duitse pers niet wordt geapprecieerd.

Voor het eerst sinds vele, vele jaren is er in oktober onverwacht een 0.2% krimp in Duitsland.

Ook de aandelenmarkten geven geen reden tot optimisme, hoewel er wellicht een klein herstel is..

De ECB laat ons nog steeds in het onzekere over de forward guidance, de plannen voor 2019.

Komt er een EU leger, komt er een apart eurozone budget.

De verkiezingen voor het Europees parlement volgend jaar (met toch als belangrijker factor dan tot nu toe  de EU-sceptische kiezers) en de vorming dan van een nieuwe Europese commissie en de voorbereidingen over de verdeling van de macht beginnen nu al hun schaduwen vooruit te werpen.

Zo is het binnen de EU.

Maar de EU is slechts een deel van de wereld.

Elk probleem op zich lijkt oplosbaar.

Maar geen probleem staat op zichzelf

Elke poging tot het oplossen van een probleem roept een reeks andere problemen op die onderling strijdig kunnen zijn.

Soms beneemt mij de vrees dat die samenhang en onderlinge beïnvloeding door de 21^ste eeuw super specialisatie uit het blikveld verdwijnt.

Want bevolkingsgroei en demografische spreiding ervan, economische groei of krimp, energievoorziening, landbouw, veeteelt, mijnbouw staan nauw met elkaar in verband in deze tijd waarin juist de natuur, het milieu en klimaatveranderingen onze aandacht vragen.

Met het nemen van besluiten moeten alle aspecten ten opzichte van elkaar gewogen worden.

Dat is de taak van de politiek geïnformeerd door de wetenschap.

Waarom moet de wereld economie jaar op jaar groeien.

Waarom zijn we niet tevreden met wat we hebben.

Het antwoord is te vinden in de hieronder staande tabel.

Nu bedraagt de wereldbevolking 7,659,xxx,xxx personen, meer dan zeven en een half miljard.

In 1960 was dat nog slechts ongeveer drie miljard.

Men verwacht dat het aantal wereldbewoners in 2100 tot boven de 11 miljard zal zijn gestegen.

De mens heeft zich in stand kunnen houden en zich kunnen uitbreiden door, als eerste soort, zich niet aan de natuur aan te passen  maar de natuur te exploiteren om niet alleen aan die drie basisbehoeftes te voorzien maar ook om zijn bestaan te vergemakkelijken en te veraangenamen en zich daardoor op grote schaal, zoals boven is te zien, te vermenigvuldigen.

In vroegere eeuwen was er een natuurlijk evenwicht tussen bevolkingsgrootte en de opbrengst van landbouw, visserij, veeteelt.

In tijden van slechte oogsten ontstonden hongersnood en epidemieën die verstoord evenwicht herstelden (neem de periode omstreeks 1300 in Noord Frankrijk) en de gemiddelde leeftijd van de mens was minder dan de helft van nu.

Volksverhuizingen voerden van uitgeputte of te zwaar belaste gebieden naar nieuwe nog te ontginnen werelddelen waar vermenging met de daar levenden tot stand kwam of verdrijving ervan.

In de 19de en vooral de 20^ste eeuw en nu met onze hoogtechnische ontwikkeling en geneeskunde werd de situatie totaal anders.

Tot 1800 was er een zeer geringe bevolkingsgroei, daarna tot 1960 een wat sterkere groei en na 1960 een explosieve groei.

Mogelijk gemaakt door de industriële revolutie, door sterk gerationaliseerde intensieve mijnbouw, landbouw en veeteelt, en medische zorg.

Met als gevolg dat de natuur steeds zwaarder belast werd en wordt.

De wereldeconomie moet jaar na jaar groeien om die snel aanwassende  wereldbevolking  minimaal te kunnen voorzien van water, voedsel, onderdak en energie.

Bovendien is het grootste deel van de huidige wereldbevolking zich nog economisch aan het ontwikkelen en leeft zelfs in de ontwikkelde landen van de Europese Unie zo’n 22% van de bevolking op of onder de grens van armoede en/of sociale uitsluiting.

(Het cbs geeft 8% aan in Nederland maar eurostat 17% in 2017, 16% in 2016, een toename)

Dat aantal neemt dus toe in plaats van af.

10%  van de wereldbevolking moet leven van minder dan 1.9 dollar per dag.

Tussen 12 en 16% (verschillende bronnen) van de wereldbevolking moet het zonder elektriciteit doen, waarvan 80% in landelijke gebieden.

De wereldbevolking neemt, zoals gezegd,  alleen dit jaar al met bijna 70 miljoen personen toe.

Er is dus een flinke jaarlijkse groei van de economie noodzakelijk om die achterstand en uitbreiding op te vangen.

Groei is dus geen luxe maar bittere noodzaak zelfs in de kleine kring van ontwikkelde landen.

De bevolkingsdichtheid is nu wereldwijd 58 personen per km².

Dit jaar alleen al komen daar 70 miljoen bij.

De grootste toename in delen van Afrika en Azië, niet in de ontwikkelde landen.

Meer dan de helft van die wereldbevolking woont in stedelijke gebieden en dat percentage neemt steeds verder toe.

Nederland heeft ongeveer 500 inwoners per km² en is na Malta het dichtst bevolkte land van de EU.

Maar Macau in China telt 20.000 inwoners per km² en Australië 3 per km².

Groei van de bevolking betekent een steeds grotere vraag naar grondstoffen en energie.

Mijnbouw, industrie, landbouw, veeteelt en woonruimte eisen zo niet alleen een steeds groter deel van de 150 miljoen km2 van ons aardoppervlak op maar delfstoffen zijn niet onuitputtelijk, zelfs niet met onze verfijnde technologische verworvenheden.

Ook landbouw en weidegrond en bossen zijn eindig.

En om dit alles vraagvoldoend in stand te houden is er steeds meer energie, dus elektriciteit, nodig.

Dat is, zo denk ik, een van de grootste uitdagingen van onze toekomst en eist oplossingen voor een complex van samenhangende maar onderling strijdige vraagstukken.

Maar zoals altijd zijn dit slechts de gedachtenspinsels van een volslagen leek.