Prognoses, bond yields and 2016 to 2019

Zo tegen het einde van het jaar zijn er zeer veel zaken die het overpeinzen waard zijn.

De financiële situatie van de eurozone eind 2016 ligt vast, GDP en Staatsschulden zijn definitef bekend, dat geldt ook voor de overige EU landen.

 2017 loopt tegen het einde en zoals gewoonlijk heeft de EU nu de prognoses opgemaakt voor de jaren 2018 en 2019.

Aan het einde van deze overpeinzingen een paar tabellen die er getalsmatig een indruk van geven.

Prognoses die volgens de Commission gebaseerd zijn op “not to rock the boat”, maar er zijn veel potentiëel storende factoren: Brexit, Migranten, Italiaanse verkiezingen, de ECB Quantitative Easing, de mogelijke Duitse regeringscoalitie, de nieuwe Emissie Rechten (oftewel CO2 Uitstoot Boete) en de ontwikkeling van de economische wereld cyclus.

Zekerheid is er dus niet.

Maar eerst weer even een uitstapje naar ons buurland.

Is Schultz nu geniaal of is er sprake van een toevallige samenloop van omstandigheden.

Zoals ik al verwacht had  zijn de onderhandelingen tusen de vier partijen  CDU/CSA, Groen en Liberaal stukgelopen.

Vuur en water kunnen apart goed zijn, maar gemengd levert het alleen stoom afblazen op.

Had Schultz hierop gerekend en zijn strategie van niet samen met de CDU/CSA willen regeren er op afgestemd?

Want de SPD heeft nu een keiharde onderhandelingspositie.

Niet alleen voor Duitsland maar ook voor de ontwikkelingen in de EU en ook eurozone waar Schultz duidelijk de kant van Macron heeft gekozen: een fiscale eurozone.

Van Merkel zelf weten we dat zij een meer geïntegreerde EU als een ideaalbeeld ziet.

Misschien een ander beeld  dan de grass roots van de Union hebben maar die komen pas weer over vier jaar aan bod, tenzij de SPD zijn hand overspeelt, maar dan rest nog de optie van een  minderheidskabinet met SPD  gedoogsteun (en dus invloed).

Want geen van de gevestigde partijen behalve de FDP willen nieuwe verkiezingen uit angst er op achteruit te gaan.

Er is dus voor Merkel geen andere keuze maar voor Schulz alle ruimte.

Het gaat de eurozone landen en ook de overige Europese Unie lidstaten economisch redelijk goed.

Toch zijn er zes eurolanden die volgens de analyse van de Commissie niet aan de voorwaarden voldoen. U kunt ze zien in de tabellen aan het einde van deze overpeinzingen.

Wat opvalt is dat de niet-euro lidstaten beslist niet onderdoen voor de eurolanden.

Men zou immers verwachten dat de eurolanden met die enorme steun in de rug van ECB steun van nu al meer dan 2 biljoen euros en de lage/negatieve rentestand veel sterker zouden groeien dan de andere EU lidstaten die het zonder die steun moeten doen.

Wel gesteund door de Europese Investering Bank, maar die investeert ook in eurolanden.

Wat ook opvalt is dat de verwachtingen van de mainstream economie,  te weten het oplopen van de inflatie door de lage rente en nieuw geld scheppen waardoor de economie zou groeien, de lonen zouden stijgen, daardoor productiekosten en dus prijzen zouden stijgen en dus de inflatie zou oplopen tot het net onder het 2% gewenste percentage niet zijn uitgekomen.
Inflatie blijft laag en lonen stijgen niet reëel.

De economie is echter om het zo te zeggen op eigen kracht gaan groeien zonder oplopen van de inflatie (zelfs van tijd tot tijd dalen ervan) en zonder dat de lonen, ondanks het aantrekken van de arbeidsmarkt, reëel zijn gestegen.

Zelfs Yellen heeft min of meer toegegeven dat de FED niet begrijpt waarom deze economische wetten van inflatie en loonstijging niet gewerkt hebben ondanks de voortdurende stimulans, of zoals ik het voor de eurozone liever zeg, de  voortdurende steun.

Natuurlijk worden er allerlei mogelijke oorzaken opgesomd, maar dat neemt niet weg dat deze theoretische wetmatigheden in onze globale economie kennelijk niet opgaan.

Misschien moeten we leren leven met lage inflatie, negatieve rente en niet stijgende lonen en steeds grotere verschillen tussen rijk en arm, tussen kapitaal en arbeid.

Een ander voor mij opvallend feit is het verschil in yield oftewel renteopbrengst van obligaties tussen de eurolanden en de rest van de wereld.

De yield van eurobonds schommelt omstreeks de 1% en neemt volgens de prognoses nog verder af.

Vergelijkt men die rente met Australië, 2,49%; USA, 2,33%; China, 3,99%; India 7,05%, dan is het duidelijk dat de eurozone rente voor tienjarige leningen van 1% mondiaal gezien wel erg laag is.

Japan echter 0,04 met de onoverzienbaar grote opkoopsteun van de Japanse Centrale Bank een andere uitzondering maar onder andere omstandigheden.

Voor de prognosis maakt de Commissie uiteraard gebruik van gesofiskeerde rekenmodellen.

Op mijn amateuristische wijze heb ik een simpel “what if” rekenmodelletje gemaakt om de invloed op GDP en Staatsschuld over een periode van tien jaar te berekenen onder verschillende groeipercentages, inflatiepercentages en verschuldigde rente bij verschillende rentepercentages.

Nu is het de officiële gewoonte het GDP en de Groei te berekenen met incalculatie van de inflatie. Immers een groei van 3% van het GDP bij een inflatie van 1% is in realiteit een groei van 2% door de geldontwaarding v    an 1%.

Men spreekt dan van Real Growth en Real GDP.

Maar er gaan nu steeds meer stemmen op om uit te gaan van de nominale GDP, dwz zonder inflatiecorrectie.

In mijn simpele model ga ik uit van de Eurostat GDP, de nominale GDP, maar bereken ook de invloed van de inflatie.

In de eerste berekening ben ik optimistisch.

Uitgaande van het GDP en Schuld eind 2016 (eurostat) neem ik een nominale groei aan van 2,7% en 2,6 % oplopend naar 3% en zelfs 3,5% in latere jaren.

Het begrotingstekort loopt terug van -1,5% naar 1%.

Door deze rooskleurige gang van zaken neemt de schuld in verhouding tot het GDP met 13% af, maar blijft nog boven de toegestane 60% grens.

Maar dan een pessimistischer scenario:

Nu is er een beperkter nominale groei, de begroting blijft een 1,5% tekort tonen (maar wel veel minder dan de 3% grens), de inflatie blijft op 1% hangen en tenslotte komt de 10 jaars rente op de reële marktwaarde van 3%.

De schuld neemt met slechts 3% af in die tien jaren.

Hieronder de nominale GPS en de staatsschuld van de EU landen (eurostat bron) en de prognose indicatoren van de Commissie voor 2018 en 2019.

Volgende blog laat ik mijn overpeinzingenhierover gaan.

En zoals altijd zijn het mijn persoonlijke amateuristische overpeinzingen.

22 november.

Ik lees dat er sterke druk wordt uitgeoefend op Schultz om toch overleg te plegen met CDU/CSA over een voortzetting van de Grote Coalitie die het toch vier jaar zonder grote problemen heeft uitgehouden.

Dat mag dan voor die coalitie gelden maar juist daarom zijn ze bij de verkiezingen afgestraft.

Want de kiezers dachten er duidelijk anders over.

Bij het overwegen van een voortzetten van de oude Grote Coalitie moet men dan wel beseffen dat de SPD zoveel zetels is kwijtgeraakt omdat de SPD kiezers vonden dat het SPD programma niet voldoende inbreng kreeg hetgeen waarschijnlijk vooral de linkervleugel van de kiezers heeft afgestraft.

Datzelfde geldt echter evenzeer voor waarschijnlijk de rechtervleugel van de CDU en CSA die het beleid te links vonden en dat bij de verkiezingen hebben laten merken.

Ik heb zelf eigenlijk ook de indruk dat  Mw Merkel  in een nieuwe coalitie haar eigen beleid  zal willen voortzetten.

Dat beleid is sterk op haar visie op de EU gericht.

Dat maakt in feite zo’n voortzetting wel heel erg problematisch.

De CSA partner wil geen concessies doen na de slechte verkiezingsuitslag.

De SPD zal een linkser beleid eisen en heeft een ander beeld van de toekomst van de EU dan de CDU/CSA en de rechtervleugel van de CDU vindt juist dat de coalitie een te linkse koers aanhield.

Wat zal dat voor de EU en dus voor ons betekenen.
Inderdaad....

Het zijn roerige tijden …..

Terwijl in de USA trossen politici, journalisten en andere machtigen der aarde aan de lopende band door #metoo ten val worden gebracht en in Zimbabwe Mugabe tenslotte toch toegeeft aan de  wens  af te treden als president, gebeurt er in Europa toch ook het een en ander.

In Duitsland kunnen de Groenen, de Liberalen en de Christelijke Democraten het na vier weken aftasten toch niet met elkaar vinden en gaan uit elkaar Duitsland zonder toekomstige regeringscoalitie achterlatend.

Waarom begeef ik me toch weer op dat glibberige politieke pad, dit keer de Duitse kabinetsformatie.

Voor mij een eenvoudige reden: als er één land belangrijk is (voor ons) in de Europese Unie dan is het Duitsland.

In dat Duitsland is Mw Merkel niet alleen het symbool voor de Europese Unie maar de drijvende kracht  erin,  daarin gesteund door het Duitse parlement waarin haar partij de boventoon voerde  en de lakens uitdeelde.

Voor sommigen was Mw Merkel de Europese Unie, men kon niet langs haar heen.

Maar door de laatste verkiezingen in Duitsland is haar positie aanzienlijk verzwakt want haar partij heeft niet meer de overgrote macht in het Duitse parlement maar moet genoegen nemen met een gedwongen coalitie van vier partijen.

De vorige sterk eurofile partner de SPD heeft immers door het gevoelige verlies tijdens de verkiezingen besloten in de oppositie te gaan en de CDU/CSU heeft percentagegewijs nog meer verloren.

Het politieke toneel in Duitsland is grondig herschikt.

Tot die nieuwe coalitie er is en heeft vastgelegd wat de Duitse positie zal zijn bij de verdere ontwikkelingen in de Europese Unie en vooral de eurozone is er in de EU en eurozone een vacuum.

Er liggen de plannen voor vergaande eenwording  van de eurozone door het Europees parlement en Macron (gezamenlijk budget, eurozone belastingen, eurozone schulden, eurozone Minister van Financiën, bankenunie met gezamenlijke risico deling) , de plannen voor een EU van verschillende snelheden, gezamenlijke migranten politiek, gezamenlijke defensie  en grensbewaking, energie en economie.

In hoeverre deze plannen verwezenlijkt zullen worden hangt in grote mate af van de samenstelling van een nieuwe Duitse coalitie en de trouw aan het Verdrag van Lissabon.

Er is een wereld van verschil tussen de opvattingen van de CDU, SPD, FDP, Groenen en Linksen (om niet te spreken van AfD) en dus van de  toekomstige coalitie.

Zeker is dat Mw Merkel niet haar eigen agenda zal kunnen uitvoeren zonder toestemming van de nieuwe coalitie en het nieuwe parlement.

Zeker is ook dat voordat een nieuwe coalitie is gevormd met programma en regering de ontwikkelingen in de Europese Unie stilliggen.

Een complicerende factor ook voor de Brexit onderhandelingen waarbij ook Duitsland grote belangen heeft.

Maar hoe zal het  Duitsland zelf vergaan met een aftredende regering die alleen de lopende zaken afhandelt.

De economie in Spanje heeft niet geleden onder een langdurige regeringsformatie die tenslotte tot een minderheidssregering leidde.

Integendeel, de economie bloeide tijdens de formatie meer op dan voorheen.

In België heeft de economie evenmin geleden tijdens de uiterst lange regeringsformaties, in Nederland is de economie sterk gegroeid.

Economisch gezien blijkt dus dat landen langdurig zonder regering kunnen zitten zonder daardoor economisch ten onder te gaan.

Ook sociaal gezien is er in geen der landen onrust ontstaan tijdens deze periodes zonder regering.

In ons buurland zijn de besprekingen na vele weken van elkaar aftasten vastgelopen, nog voor er echt onderhandeld zou worden.

In plaats van toch al te moeten wachten tot Kerstmis op een nieuwe regering heerst er nu zelfs onzekerheid over wat te doen.

Lijmen, minderheidscoalitie, nieuwe verkiezingen, en een medierende sociaal democratische Bundes President die de partijen oproept tot verantwoordelijkheidsgevoel voor de staat.

Het kan wel tot Pasen duren volgens sommigen voor de rust is weergekeerd.

Maar zou in Duitsland dan wel de economie schade oplopen of sociale onrust ontstaan tijdens een periode zonder regering, nu ja een aftredende regering die de lopende zaken afhandelt maar, normaal gezien, geen nieuwe initiativen neemt.

Hoogst onwaarschijnlijk in wat toch wel het meest gedisciplineerde land is in Europa.

De formatie in Duitsland heeft, naar ik denk,  een aantal moeilijke facetten.

De Union, CDU en CSU samen hebben in de coalitie kabinetten altijd de boventoon gevoerd door hun grote, soms (welhaast) absolute meerderheid.

Daardoor hebben, naar de praktijk uitwijst, hun coalitiegenoten bij verkiezingen na deze coalities sterk verloren.

De ambitie om tweede viool te spelen en erop achteruit te gaan in stemmen zal dus niet groot zijn.

Om dat gevaar niet te lopen moeten de coalitiegenoten hun belangrijkste programmapunten in de coalitie overeenkomst, het toekomstige regeringsprogramma, kunnen vastleggen.

Dat stuit niet op onoverkomenlijke problemen als die punten niet stuiten op principiële bezwaren van de coalitiegenoten.

Men kan dus stellen dat in zo’n coalitie geen zaken zullen worden afgesproken die bij één van de coalitiegenoten principiëel onaanvaardbaar zijn.

Dat kan alleen indien de programma’s van die coalitiegenoten niet te sterk onderling uiteenlopen.

We hebben in Nederland gezien dat daardoor de eerste coalitie poging vastliep en dat de tweede mogelijk werd omdat men “pijnlijke” punten op goed Nederlandse wijze naar de toekomst verschoof.

In Duitsland wil de SPD, de sociaal democratische partij niet meewerken aan een coalitie met de Union gezien de verkiezingsnederlaag die de partij onderging en zij toeschreef aan de gevolgen van hun coalitie met de CDU/CSA.

Een tweede probleem bij een eventuele formatie is de AfD, de “populistische” anti immigratie eurosceptische partij,  op twee na de grootste met  12.6% van de stemmen, die door alle andere partijen (zoals in Nederland de PVV en nu ook de partij Baudet) wordt uitgesloten.

Voor een coalitie blijven derhalve alleen de FDP, de liberalen,  (die na een terugval na een coalitie met de CDU/CSU nu weer in de Bondsdag terugkeerde) en de Groenen over.

Liberalen en Environmentalisten met veel principiële tegenstellingen tussen de twee met de Union, CDU/CSA als grote kern, waarbijde CSA ook zijn verkiezingsnederlaag in het oog moet houden.

De FDP had geen vertrouwen en haakte af.

De komende dagen zullen aantonen wat er gaat gebeuren.

De SPD, de sociaal democraten, willen nieuwe verkiezingen, waarin zij hun verlies bij deze verkiezingen goed zouden kunnen maken.

Zij willen niet in een kabinet met Mw Merkel als Kanselier.

Ook de FDP mikt op nieuwe verkiezingen.

Mw Merkel wil geen minderheidskabinet en heeft dan liever verkiezingen.

Bij nieuwe verkiezingen zou de persoonlijke populariteit van Mw Merkel bij de Duitse bevolking een beduidende rol kunnen spelen.

Wellicht zullen vele Duitsers op haar partij stemmen om er zeker van te zijn dat zij niet voor de politiek verloren zal gaan, hoe ze ook over die politiek denken.

De Bundespresident wil lijmen.

De Groenen geven de FDP de schuld.

Voor de gevestigde partijen is de AfD een remmende factor voor nieuwe verkiezingen. In de peilingen tonen zij  een vooruitgang.

Het spookbeeld van nieuwe verkiezingen waarbij waarschijnlijk de resultaten geen aardverschuivingen ten opzichte van die van nu zullen tonen maar wel volgens de polls winst voor de AfD zal de partijen misschien min of meer dwingen tot verdere compromissen

Uiteraard zou dan voortzetting van de oude “Grote Coalitie” tusen de socialisten, SPD, en CDU/CSU de enige echt houdbare oplossing vormen.

Maar denk erom,  dat zou nu ook kunnen indien tenminste de SPD overstag zou gaan en in de politiek is omzwaaien niet ongebruikelijk.

Samen hebben zij immers een meerderheid in het parlement.

Samen hebben zij al vier jaar zonder onoverkomelijke problemen geregeerd.

Een belangrijke overweging  zal daarbij echter zijn nog meer kiezersverlies te vrezen dan nu al het geval is als er geen koerswijziging in de politiek met  de vorige regering komt.

Want de kiezers hebben die politiek duidelijk afgestraft.

Een tweede overweging hierbij is de weigering van Schultz in een regering met Mw Merkel als kanselier.

Hij zou van mening kunnen zijn dat Mw Merkel teveel een persoonlijk stempel op de politiek heeft gedrukt en dat dat de oorzaak van het kiezersverlies voor de SPD is geweest, zo vermoed ik.

Voor de toekomst van de Europese Unie en dus ook voor ons Nederlanders zijn deze Duitse coalitie onderhandelingen van groot belang.

Voor Macron zou een coalitie CDU/CSA SPD een belangrijke steun zijn voor zijn EU en eurozone voorstellen.

Schultz  heeft immers de laatste maanden duidelijk zijn steun aan die plannen betuigd en zijn rol als voorzitter van het Europese Parlement ging ook die richting uit.

Eén ding is zeker.

Het politieke toneel, niet alleen in Duitsland, is sterk aan het veranderen. Nieuwe partijen komen op en groeien.

In Groot Brittannië heeft de Ukip geleid tot de Brexit, in Nederland is daardoor gedwongen een zwakke meerderheids coalitie van één zetel tot stand gekomen, in Duitsland is het monopolie van de Union doorbroken, in Oostenrijk, Italië komt rechts sterk op, in Polen heeft de rechtse regering zelfs de gramschap van Brussel over zich heen geroepen.
De EU is niet meer het door Duitsland en Frankrijk geleide vriendenclubje van het eerste uur.

De oostelijke EU staten betwisten de leidende rol van Duitsland en Frankrijk en hebben een  eigen visie op de functie van de EU.

Voldoende reden dus om hieraan mijn overpeinzingen te wijden, maar zoals altijd zijn het de hersenspinsels  van een welwillend amateur.

                                   

Quantitative Easing, Uiterst Lage Rente en de Schuldenberg in de Zwakke Eurolanden

Gaat het om Inflatie of om steun aan zwakke eurolanden

Mijn amateuristische visie is  dat een korte grote geldinjectie in de economie deze een flinke stimulans kan geven waarna ze op eigen kracht verder groeit.

Maar als dat niet blijkt te voldoen zou het  dan wel lukken die economie op gang te brengen door steeds maar door  door te gaan met deze geldvloed te scheppen en met dat nieuw bijgedrukt geld waardepapieren op te kopen van banken en bedrijven en zo gigantisch bedragen vrij te maken voor die banken en bedrijven om te investeren (door de grote vier centrale banken nu plus minus omgerekend 11 biljoen dollar).

Net zo lang tot de inflatie tot net onder de twee procent zou zijn opgelopen.

Dat kan er bij mij niet in.

In dat geval loopt het, zo denk ik, erop uit, zoals in de eurozone duidelijk is, de structurele zwakte van de economie in een aantal eurolanden te verhullen door die steun van het nieuw geschapen geld.

Eigenlijk heeft Draghi dat ook gezegd toen hij wat dan ook beloofde om de euro in stand te houden.

Dat de economie nu in de eurolanden, zij het in per land verschillend tempo, aantrekt en de gevolgen van de grote 2007 crisis begint te compenseren (zoals in de USA al achter de rug is) is naar mijn amateuristisch inzicht niet het resultaat van die geldschepperij maar van een aantrekkende wereldeconomie waarvan ook de eurozone (net als de andere EU landen die geen euro gebruiken maar een eigen munt en eigen Centrale Bank hebben) tenslotte profiteert.

Een cyclische opleving zoals er na de tweede wereldoorlog al meer zijn geweest.

Veroorzaakt door menselijke gevoelens van eerst wantrouwen en daarna vertrouwen, onvoorspelbaar zoals ook nu weer.

Dat Draghi met zijn QE, het opkopen van staatsobligaties van eurolanden met 2,5 biljoen nieuw bijgedrukte euros, en Lage Rente Politiek  de eurozone kunstmatig in stand  gehouden heeft is eveneens duidelijk (zij het dat Duitsland door de Griekse Redding  toe te staan daarbij in feite de hoofdrol heeft gespeeld, zo denk ik).

Dat zulks eerder een politieke noodzaak was dan een economische lijkt mij voor de hand te liggen.

Want in de niet euro EU landen gaat het economisch zeker niet slechter dan in de eurolanden en ook in die niet eurolanden groeit de economie sterker.

Maar bijwerkingen van dit overeindhouden, lage rente  en geld scheppen zijn er ook.

De beurzen houden met argusogen de bewegingen van de Centrale Banken in de gaten.

Elke suggestie over het al dan niet voortzetten of verminderen van de maandelijkse tientallen miljarden injectie werkt in die markten als een rode lap op een stier.

Als ik de idee heb, dat de beurskoersen kunstmatig hoog gehouduen worden door die geldstroom wordt dat bevestigd door de bewegingen van die koersen op de maat van de Centrale Banken voornemens.

Daarbij speelt ook de rentepolitiek van de Centrale Banken zijn rol.

Door die lage (soms negatieve rente) is er weinig eer te behalen op het obligatieterrein.

De gevolgen van die lage rente voor obligaties wordt versterkt omdat in de eurozone de ECB elke maand voor gemiddeld 60 miljard aan staatsobligaties en bedrijvenobligaties opkoopt.

Daardoor zakt de yield, de rente op die obligaties, soms zelfs onder het nulpunt en geld wordt toegegeven bij die aankopen.

Een ongezonde toestand maar gunstig voor de eurolanden met overgrote schulden waarvan zo de rentelasten nog betaalbaar zijn

De banken moeten dat nieuwe geld ergens investeren.

Het deponeren ervan bij de ECB is uitgesloten door de boete die de banken dan moeten betalen.

De bedrijven hebben ook niet veel belangstelling.

Zij investeren alleen maar als daar een toekomstige winstgevendheid tegenover staat.

Of zij lenen geld tegen die voordelige tarieven om aandelen van het bedrijf terug te kopen.

Of zij lenen geld om het bedrijf in stand te houden.

Dus moesten de banken bijvoorbeeld investeren in emerging economies met groter risico en dus hogere rente

Door de uiterst lage rente is het dus zeer voordelig lenen, voor staat, bedrijf en particulier.

Daardoor kunnen tenslotte  blazen, bubbles, in gebouwen en assets ontstaan, een intrinsieke veel lagere waarde dan de monetaire.

Spaarders worden daarentegen getroffen door de uiterst lage rente, of in het geheel geen rente op hun spaargeld terwijl de inflatie, zo’n 1,5% per jaar toch doorgaat en er zo een flinke ontwaarding van hun spaargeld optreedt.

Een  andere uitweg lijkt te zijn ook te investeren in aandelen die daardoor weer in prijs stijgen door de vergrote vraag.

In al die gevallen loert het risico dat als de rente gaat stijgen de rekening gepresenteerd wordt: de rente op leningen onhoudbaar wordt en de aandelenmarkt minder aantrekkelijk.

De wereldschuld is nog nooit zo hoog geweest, van  staten, bedrijven en particulieren.

De eurozone staat hoog op de ranglijst van grootste staatsschulden, een aantal eurolanden heeft ver boven de 100% schuld, vrijwel alle boven de door de Verdragen toegestane 60%.

De eurozone banken kampen met een overmaat aan moeilijk of oninbare leningen, de NPL, Non Performing Loans, oftewel leningen die niets opbrengen.

Ook door leningen aan bedrijven die zonder dat niet rendabel zouden zijn.

Wat dat betreft hebben de USA banken, gedwongen door de staat, eerder orde op zaken gesteld en zijn daardoor stabieler dan de Eurozone banken.

Daardoor heeft de FED wat meer speelruimte dan de ECB.

En de ECB vindt het nodig  het losse monetaire beleid voort te zetten met herinvestering van afgeloste obligaties in zijn bezit (dus voor maximaal 2,5 biljoen euro) en volgend jaar per maand nog 30 miljard euro bijdrukken voor aankoop van nieuwe obligaties.

In feite gedurende een onbepaalde periode.

Die aankoop van nieuwe obligaties en opnieuw afsluiten van aflopende obligatieleningen gaat dus gewoon door, voor onbepaalde tijd.

Daardoor en daarnaast blijft door dat rentebeleid de rente lange tijd laag, zelfs onbepaalde tijd.

Die money glut, geld overvloed van 2,5 biljoen euro blijft dus in de markt zweven en wordt niet langzaam, zoals in de USA, uit de circulatie gehaald.

Dat is naar mijn idee de enige mogelijkheid om de rente op de hoge schuldenlast van de meeste eurolanden betaalbaar te houden.

De ECB kan dus niet anders.

Maar het vergroot ook het verschil in inkomens tussen de grote meerderheid van de bevolking en de rijken doordat spaargeld verlies oplevert (lage inflatie maar nog lagere of geen of zelfs straf rente) en door de steeds grotere geldvoorraad assets en aandelen  in waarde juist toenemen.

Bovendien profiteren in de eurozone de rijke eurolanden meer van die steun dan de zwakkere zodat ook daar de verschillen tussen zwak en sterk toenemen.

Door het gemakkelijke kunnen lenen tegen super lage rente kunnen veel bedrijven die eigenlijk niet winstgevend zijn toch het hoofd boven water houden.

Als de rente eenmaal gaat stijgen is dat voorbij en zullen ze de deuren moeten sluiten waarbij de banken kunnen fluiten naar het door hen aan deze ondernemingen geleende geld.

Daar komt nog bij dat zij door dit in stand gehouden worden andere bedrijven die wel winstgevend zijn schaden.

Doordat bedrijvenobligaties (soms, zo verneem ik, zelfs tegen een negatieve rente) alleen van grote ondernemingen worden opgekocht wordt hun positie tegenover het midden en klein bedrijf, dat niet in aanmerking komt voor deze ECB  opkoop, extra versterkt.

Steeds meer kan men zo zich afvragen of de voordelen (en ikzelf  vraag me wel eens af waarom de economie in de eurozone met die stimulans van 2,5 biljoen euros niet veel sterker groeit dan de economie  in andere wereldlanden) wel opwegen tegen de nadelen.

Maar noch het een noch het andere valt te bewijzen.

Zo vraag ik me soms ook af of de schulden in de zuidelijke landen zo hoog zouden zijn opgelopen als zij een eigen munt hadden gehad. In dat geval zou de door het stijgende risico bij hoge schulden in de eigen munt de rente al snel zo zijn opgelopen dat dit een remmend effect op de leningen zou hebben gehad.

Maar ook dat is ook een niet aante tonen gedachte.

Dan blijft daarbij de hoop dat er voorlopig geen nieuwe recessie komt want in dat geval is er maar weinig ruimte overgebleven voor de centrale banken om in te grijpen.

Eigenlijk vreemd dat juist de verbeterende wereld en eurozone economie deze problemen accentueert.

Maar zoveel algemeen geaccepteerde zekerheden, de Taylor Rule, het omhoog krikken van de inflatie door lage rente, de Philps Curve met zijn relatie tussen inflatie en werkloosheid, het optreden van loonsverhogingen bij afnemende werkloosheid zijn in deze geglobaliseerde economie geen zekerheden meer maar vraagstukken geworden.

Maar de Main Stream houdt zich er nog aan vast, geloof en hoop maar geen liefde.

Maar zoals immer en altijd zijn dit ook dit keer alleen maar de gedachtenspinsels van een gepensionneerde leek, een welwillend amateur.

----------------------

Ik heb hierboven de niet rendabele bedrijven genoemd die door de lage rente net het hoofd boven water kunnen houden.

In het Wall Street Journal zag ik vandaag daar het volgende over:

                          

Wall Street Journal

“A Specter Is Haunting Europe’s Recovery: Zombie Companies

Hundreds of staggering firms are kept alive by struggling banks, which in turn undercut healthy rivals by tying up capital that could be used more productively elsewhere. Economists and central bankers worry they are a drag on the continent just as growth is resuming”.

Een spookbeeld waart over het herstel in Europa: de zombie bedrijven.

Honderden wankelende bedrijven worden in leven gehouden door worstelende banken die op hun beurt minder kunnen berekenen dan gezonde concurrenten door kapitaal vast te houden dat elders productiever zou kunnen worden benut.
Economen en bankiers maken zich zorgen dat zij een rem vormen voor het continent juist nu de groei terugkeert

Met een diepe zucht……

Dit  maal houden toch toch weer ook politiek verwante zaken mijn gedachten bezig.

Niet op een prettige, positieve manier.

De rechter in Madrid heeft de leiders van de wat ik maar bij gebrek aan een betere omschrijving de “onafhankelijkheids referendum kwestie” noem in hechtenis laten nemen zonder recht op borgtocht.

Zij bevinden zich dus in Spaanse gevangeniscellen tot hun zaak zal worden behandeld.

Zij waren naar Madrid gekomen om zich te verantwoorden of om hun standpunt uiteen te zetten.

Hun wacht tot dertig jaar gevangenis voor hun rebellie indien zij veroordeeld worden.

Nog andere leidende Catalaanse afscheidings prominenten  volgen.

Puigdemont, de afgezette president van Catalonië, is met vier andere “rebellen” naar België uitgeweken en het Spaanse openbaar ministerie heeft een Europees arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd.

Hij wil in Brussel zijn zaak bepleiten.

Voorlopig mag hij op vrije voeten blijven tot een uitleveringsprocedure uitsluitsel zal geven.

Hij heeft (nog) geen politiek asiel in België aangevraagd.

Dat dit een politieke zaak is moet toch wel duidelijk zijn.

Vanwege zijn politieke opstelling zal hij in Spanje vervolgd worden, niet omdat hij een doorsnee crimineel  is

In Spanje wacht ook hem en zijn medestanders een maximale gevangenisstraf van 30 jaar indien hij door de rechter veroordeeld  wordt wegens  rebellie, een politieke kwestie.

Dus een eventuele uitlevering zou die van een politieke vluchteling zijn.

Duitsland levert geen Turken uit die in Turkije verdacht worden van deelname aan de Gulen beweging omdat dit politieke vluchtelingen geacht worden te zijn.

Is een Europees arrestatiebevel op politieke gronden wel rechtsgeldig?

Het gaat hier bovendien om door de burgers van de  autonome regio Catalonië bij officiële verkiezingen gekozen president en regeringsleden.

En door het Cataloonse parlement besloten onafhankelijkheid.

Als een onwetend buitenstaandere dit leest zal hij/zij waarschijnlijk denken dat er in Catalonië een gewapende opstand, een echte rebellie, was uitgebroken tegen de Spaanse staat, een revolutie waarover ik zo vaak in mijn jongere jaren over Zuid Amerika heb gelezen, waarbij presidenten werden afgezet en nieuwe in hun plaats kwamen.

Een geweldadige opstand die in de kiem door de regering is gesmoord.

Maar zeker niet wat er in werkelijkheid heeft plaatsgevonden, een volksraadpleging die verboden werd en een voorwaardelijk uitroepen van de onafhankelijkheid met een vraag naar onderhandeling en mediatie.

Een papieren zaak.

Geen enkel geweld gebruikt behalve door de Spaanse staatspolitie tegen mensen die hun stem wilden uitbrengen.

Dat alles in de een en twintigste eeuw in een lidstaat van de Europese Unie.

Hoe moeten de verkiezingen in december geloofwaardig verlopen als de Catalaanse leiders òf in de bajes zitten òf in ballingschap zijn.

Want niet de politiek maar de Spaanse justitie heeft bepaald dat de grote leiders in gevangenschap blijven en dat mindere goden op borgtocht vrij kunnen komen.

En justitie staat immers los van de politiek.

Lees de inleiding tot het Verdrag van Lissabon en kijk dan naar de realitieit.

Het artikel 155 van de Spaanse grondwet dat de grondslag is voor de huidige situatie:

1. Als een Autonome Gemeenschap haar verplichtingen die de Grondwet of andere wetten haar opleggen niet nakomt, of zo handelt dat het algemene belang van Spanje ernstig geschaad wordt, kan de regering, na een vraag om informatie aan de Minister-president van de Autonome Gemeenschap en, wanneer daaraan niet voldaan is, met de goedkeuring volgens absolute meerderheid van de Senaat, de noodzakelijke maatregelen treffen om die Gemeenschap te verplichten te voldoen aan voorvermelde verplichtingen of ter bescherming van voorvermeld algemeen belang.
2. Voor de uitvoering van de maatregelen voorzien in het voorgaande lid kan de regering instructies uitreiken aan alle autoriteiten van de Autonome Gemeenschappen.

De EU had natuurlijk veel eerder moeten interveniëren in plaats van te stellen zoals Timmermans die het af deed als Spaanse interne kwestie en het politiegeweld tegen geweldloze stemmers vergoeilijkte.

Want Timmermans ageert wel tegen de door het Poolse parlement voorgestelde en aanvaardde wetgeving omdat deze tegen de Rule of Law zou zijn.

Ook dat is inmenging in de binnenlandse zaken van Polen.

Bovendien gaat het om wat de EU zo dierbaar is: vrijheid van meningsuiting.

Het kan de Cataloniëers niet ontzegd worden hun mening te uiten.

Hoe de Spaanse centrale regering dan daarmee zou kunnen omgaan?

Zoals de regering Rutte met het Ukraïne referendum bijvoorbeeld.

Dat bespaart  tenminste dit soort arrestatie taferelen.

Wat niet onderschat kan worden zijn de gevolgen voor de Catalaanse en Spaanse economie en de reputatie schade voor niet alleen Spanje maar ook de Europese Unie en de verstoring van de verhoudingen tussen de regios in Spanje.

En dat wat zich nu in Spanje afspeelt kan in elk ander EU land eveneens plaatsvinden,  want de EU beschouwt het als binnenlandse zaken waar het zich niet mee bemoeit.

Dan de hand op de knie die na vijftien jaar een Britse Minister op de knieën bracht en hem tot aftreden dwong waardoor een semi crisis is ontstaan in Groot Brittannië juist in de tijd waarin het onderhandelen over de voorwaarden voor de Brexit toch al behoorlijk is verstoord.

Een zaak die door het slachtoffer al in haar voordeel was beslist door hem een oorvijg te beloven als hij dat nog eens zou doen waarop hij bakzeil haalde.

Een compliment voor de wijze waarop zij hem op zijn plaats zette.

Maar is dat echt een reden om daarvoor na vijftien leerzame jaren af te treden, hetgeen overigens niet haar bedoeling was, zoals zij verklaarde.

Maar het  aan de kaak stellen dat macht maar al te vaak leidt tot het min of meer afdwingen van intimiteiten en dat dat verwerpelijk is en moet worden bestreden is duidelijk.

Teveel wordt door mensen met macht, of dat dat nu politieke of economische of zelfs andere macht is,  gedacht dat zij boven de wet en onze normen en waarden staan.

Hoe is het mogelijk dat het hier niet om geisoleerde uitwassen gaat maar dat er een soort patroon tevoorschijn is gekomen.

Hoe is het mogelijk dat de daders in hun machtspositie zoveel gezag hadden dat de slachtoffers de uitwassen accepteerden.

De angst voor de macht en de gevolgen van verzet voor de eigen toekomst.

Tot één schandaal het deksel van de put opende.

Maar laten we wel de onverkwikkelige geschiedenis van McCarthy in de USA in de veertiger en vijftiger jaren van de vorige eeuw in gedachten houden.

Dan kwam ook nog het Trump Twitter Incident.

Op zich een kleinigheid.

Het twitteraccount van Trump is elf minuten lang geblokkeerd door een Twitter werknemer  die op de laatste dag van zijn/haar  baan bij Twitter zijn gram wilde halen of misschien gewoon een stunt uithalen.

Ongewild werd daardoor een uiterst belangrijk feit benadrukt:

Wie Twitter beheerst beheerst een medium dat miljarden mensen bereikt overal ter wereld (behalve in gebieden waar om politieke redenen blokkades bestaan).

Trump heeft 41 miljoen Twitter volgers, bereikt dus met elke tweet tientallen miljoenen mensen.

Dat alleen al toont het belang van een twitter account aan, tenminste als zovele miljoenen mensen belangstelling voor dat bepaalde account hebben.

Trump beseft dat enorme bereik van Twitter uitstekend en maakt er uitgebreid gebruik van en omzeilt zo de Establishment Media en het regeringsapparaat en richt zich direct tot zijn volgers en kiezers.

Dat bereik  geldt uiteraard niet alleen voor Twitter voor voor alle soortgelijke organisaties zoals bijvoorbeeld Facebook.

Maar deze tijdelijke blokkade van zijn account  toont ook de macht en de verantwoordelijkheid aan van diegenen die Twitter en soortgelijke organisaties beheren en besturen.

Enerzijds is het in een democratische maatschappij ondenkbaar dat er censuur zou zijn op de uitingen van het gedachtenleven van twitteraars e.d. omdat deze onwelvallig zouden zijn voor de machthebbers (dus ook de eigenaren van die organisaties) , anderzijds is het zo dat Twitter (en het internet) uitingen die mogelijk de veiligheid van staten in gevaar zouden kunnen brengen of de privacy van andere burgers zouden schenden niet kan toelaten.

Ook moet het zo zijn dat internet gebruikers  e.d.  zich niet bij wetsovertredingen  achter een anonimiteit kunnen verschuilen.

Het moet immers altijd mogelijk zijn via de rechtsgang de toelaatbaarheid van een bericht te toetsen en daarna indien het inderdaad de wet overtrad achteraf de overtreder te straffen.

De beheerders van deze organisaties hebben zelf  de mogelijkheid  uitingen die naar hun inzicht de grens van veiligheid van de staat en kwetsende schendingen van de privacy te blokkeren.

Maar deze mogelijkheid mag nooit en te nimmer gebruikt worden om door die organisatie ongewenst gevonden uitingen te blokkeren.

Zo zou iets als Fake News worden geblokkeerd omdat het volgens de beoordelaar niet juist zou zijn, maar wel een feit is.

Toch lees ik dat dit volgens sommigen soms wel plaats vindt.

Want Fake News is geen wiskunde maar maar al te vaak iets tegen eigen geloof.

Mijn gedachten gaan dan tenslotte ook weer uit naar de QE, het scheppen van nieuw geld om waardepapieren van banken op te kopen en de niet bedoelde gevolgen ervan.

Maar daarover de volgende keer.