Een droeve maar slechts amateuristische blik op

de benarde eurozone "Struggle for Survival"

het verschil tussen stimulus en steun.

het verschil tussen symptoom en oorzaak

Na de reclameboodschap over QE en negatieve rente die Draghi uitsprak voor de Duitse Bundestag kan men betreuren dat het erop volgende debat helaas bij gesloten deuren plaatsvond zodat onbekend is hoe de Duits parlementariërs op reageerden.     Want....

bij de invoering van de euro was Duitsland het zwakke land en kon jaar na jaar niet aan de 3%/60% voldoen. Maar Duitsland hervormde en paste de sociale wetgeving aan.

Duitsland en Nederland hebben zonder hulp van de ECB via de nodige hervormingen en de economie niet verlammende bezuinigingen bereikt wat de andere eurolanden op dezelfde manier zouden hebben moeten bereiken: een gebalanceerd budget. Niet meer uitgeven dan er binnenkomt.

Nu staat Duitsland in het verdomhoekje (en Nederland ook) want nu moeten ze, vinden de ECB en het IMF en de OECD,  de nalatige landen gaan helpen door meer te gaan besteden, meer uit te gaan geven zodat wat zij bereikt hebben en wat noodzakelijk is: een gebalanceerd budget weer verandert in nieuwe schulden maken.

En dat is nodig om die andere landen te helpen die niet sober, zuinig en hervormend geleefd hebben en nu aan de grond zitten.

Wat is de les van dit sprookje. Dat moet ieder maar voor zichzelf uitmaken.

De ECB maakt deel uit van het politieke systeem in de eurozone, of hij dat nu wil of niet,  maar beheerst onaantastbaar slechts één aspect ervan, de monetaire politiek, het bewaken van de prijsstabiliteit .

Dat blijkt ook uit de steeds toenemende druk die Draghi uitoefent op de politieke leiders om hem te volgen in zijn visie op wat zij zouden moeten doen en uit de omvang van zijn mandaat dat hem in staat stelt, zij het ongericht en indirect, lidstaten te beïnvloeden.

Daarom is het in feite niet juist dat de ECB geen politieke verantwoording hoeft af te leggen terwijl hij wel keuzes maakt die politieke leiders min of meer dwingen zijn politiek te volgen.

Men kan van mening verschillen over de waarde van de Quantitative Easing en het rentewapen want economie is geen exacte wetenschap en er zijn ook economische stromingen die niets zien in een QE of geforceerde rente politiek.

De monetaire politiek van de ECB kan dus nooit worden gezien als een die gegarandeerd succesvol zal zijn al wordt dat wel zo voorgesteld.
De negatieve rente is, zoals door velen gezegd, varen in "uncharted waters" en de gevolgen zijn derhalve volslagen onbekend. 

Wel kan worden vastgesteld dat door het opkopen van staatsobligaties door tussenkomst van de banken niet gegarandeerd kan worden dat de vrijgekomen gelden  voor investeringen in de eurozone gebruikt gaan worden.

Het staat de banken vrij dat geld te investeren of te gebruiken zoals zij dat wensen. Veel ervan wordt dan ook in het  buitenland geïnvesteerd volgens de BIS  want door de lage of negatieve rente is binnen de eurozone te weinig te verdienen voor de banken.

Ook kan worden vastgesteld dat de inflatie op 2%  brengen omdat dat de beste wijze is prijsstabiliteit te bereiken, theorie is en geen mathematische zekerheid.

Er zijn stromingen die in plaats van 2% zelfs 4% inflatie als juiste doel zien.

Maar het is wel het enige doel van de ECB QE.

Sinds het begin van de QE is die 2% nog lang niet bereikt en het ziet er niet naar uit dat het op deze wijze binnen afzienbare tijd zal lukken.

Integendeel, alle tekenen wijzen erop dat men een lange periode van lage inflatie verwacht.

Maar ook dat is geen zekerheid.

Ook in Japan, met veel langere en uitgebreider QE, is de omstreeks 2% inflatie  na vele jaren nog steeds niet bereikt en de BoJ mikt nu meer op een rente van 0% op tienjarige obligaties.

Ook in de USA beweegt de inflatie zich nog steeds onder de 2%.

Er zijn voornamelijk andere, economische, effecten die de lage inflatie veroorzaken zoals lagere olieprijs dus lagere energiekosten, lage grondstoffen prijzen die de productiekosten doen dalen en dus de eindverbruikers prijzen eveneens omlaag brengen (en prijsstijging is identiek aan hogere inflatie, prijsdaling aan lagere inflatie) en door de globalisering import uit lagelonen landen en daarnaast banenverlies door overbrengen productie naar lagelonen landen en tenslotte interne devaluatie, euphemisme voor loonsverlagingen voor de werkenden.
De centrale banken hopen nu dat door de Opec deal de olieprijzen zullen stijgen en daardoor de inflatie omhoog zal gaan. Maar niet door hun QE dus!

Het lage inflatiemes snijdt dus van twee kanten: prijsverlagingen van aanbod en lagere koopkracht en dus lagere vraag door banenverlies en loonsverlagingen.

Maar de keuze in de eurozone voor monetary easing, QE, was en is echter de gangbare (zij het dat zelfs IMF en OECD nu steeds nadrukkelijker de nadruk op de betrekkelijkheid ervan leggen).

In de eurozone zijn de omstandigheden, zoals ik al eerder heb vermeld,  echter uniek en totaal anders dan in de USA en Japan en het Verenigd Koninkrijk, die de ECB voorgingen in het Quantative Easing en de renteverlagingen.

In die landen  is er sprake van een Politieke Unie, met dus dezelfde wet en regelgeving in alle regio's en bovendien één taal, die arbeids migratie vergemakkelijkt.

Daardoor kunnen de centrale bank zijn monetaire politiek en de staat zijn fiscale staatspolitiek nauwkeurig op elkaar afstemmen binnen hetzelfde wettelijke kader.

Structurele hervormingen spelen zich ook af binnen hetzelfde wettelijk Politieke Unie kader.

In de eurozone echter is er een totaal andere situatie.

Daar heeft de ECB te maken met negentien economisch en fiscaal (binnen de 3% en 60% grenzen) onafhankelijke van elkaar verschillende landen met verschillende talen, verschillende wetgevingen en regelgevingen, verschillende regeringen en verschillende economieën met elkaar verbonden door vrij verkeer van goederen, diensten en personen en met één enkele munt de euro.

Door de grote verschillen in economische output heeft die euro ten opzichte van de dollar in de verschillende lidstaten een andere reële waarde, "fair value"  zoals in onderstaande tabel te zien.

Terwijl de euro voor Duitsland ondergewaardeerd is, dus meer waard is dan de dollar, geldt voor de meeste andere eurolanden het tegenovergestelde.

  

 Deze tabel, hoewel uit de tijd dat de euro nog 1.34 $ waard was, geeft de "fair value" van de euro per land aan, oftewel de economische krachtsverhouding tussen 11 eurolanden onderling.

Terwijl de "Duitse euro" meer waard is dan de dollar is de "Italiaanse euro" 27% minder waard dan de dollar. Omgerekend Duitsland waarde 1, Italië waarde 0,74; een kwart minder waard dan de Duitse euro. Met andere woorden, de euro is voor Duitsland te goedkoop en voor Italië veel te duur. Italië heeft dus 25% minder concurrentievermogen dan Duitsland.

De traditionele oplossing: devaluatie om tot een aanpassing te komen is met de euro uitgesloten.

De gevolgen zijn duidelijk.

Het was de bedoeling dat deze interne waardeverschillen van de euro in de loop van de jaren door de werking van het Stabiliteits en Groei Pact zouden verdwijnen zodat de eurozone inderdaad een Economische en Monetaire Unie zou worden.

Helaas is het tegenovergestelde gebeurd en is de eurozone alleen bij elkaar gebleven door schuldfinanciering.

Door het stelselmatig meer uitgeven dan binnenkwam,  achterblijven van het Bruto Binnenlands Product bij de Uitgaven, dus door een structureel begrotingstekort bleef de eurozone bijeen maar ten koste van sterk groeiende staatsschulden en dus rentekosten.

Het gevolg was dat een crisis zoals in 2008 niet door reserves kon worden opgevangen en alleen door nog grotere schulden te maken een ineenstorten kon worden voorkomen.

Normaal gesproken zou nog meer schulden aangaan afgeremd zijn door renteverhogingen door de crediteuren om het dan grotere risico van niet terug betalen gedekt te krijgen.

Daardoor zou de grens waarboven rentebetalingen zo hoog zouden zijn dat zij de economie zouden schaden of zelfs ineen doen storten overschreden worden.

De landen zouden zo worden gedwongen de tering naar de nering te zetten, met andere woorden zo sterk te bezuinigen dat uitgaven en inkomsten in evenwicht waren.

We kennen het gevolg. Deze limieten werden overschreden.

Griekenland, Portugal (en wellicht Ierland)  zouden hierdoor failliet gaan, want het verdrag van Lissabon verbood directe financiele steun van lidstaten onderling en verbood ook de ECB directe steun te verlenen.

De eurozone en, wat erger was, de eurozone banken zouden kunnen omvallen.

Er was de eerste keuze, Griekenland failliet laten gaan en de banken in zware problemen brengen, of het verdrag van Lissabon verbreken en Griekenland financieel ondersteunen.

Dat laatste werd gekozen. En Draghi beloofde de euro kost wat kost te redden.

Eerst werd dus het verdrag doorbroken en daarna werd het ESM, Europees Stabiliteits Mechanisme, gevormd dat die financiële steun wel mogelijk maakte omdat het in dat geval geen directe steun meer was maar via de omweg van het ESM plaats vond.

Dus werden aan die landen leningen met lage rentetarieven verstrekt door dat ESM onder strikte voorwaarden van bezuinigingen en hervormingen.

Later ontweek Spanje op het nippertje het ESM en kreeg bankensteun zonder door de eurozone op te leggen voorwaarden.

Denk erom dat die ESM leningen bij de toch al onhoudbare staatsschulden van die landen werden opgeteld zodat ze daarna dubbel onhoudbaar waren en nog steeds zijn. Zie de grafiek in htpp://naarhethemleek.blogspot.com.

Het probleem werd dus niet opgelost maar het symptoom bestreden.

Het blijven landen met onhoudbare schulden.

De ECB heeft door zijn rentepolitiek en sinds maart 2015 opkopen van staatsobligaties de schulden van de zwakke landen kunstmatig houdbaar gemaakt.

Door het ECB opkoopprogramma en zijn lage rentepolitiek en de extra 0% rente leningen bleven de rentetarieven voor de eurozone landen laag en in veel gevallen zelfs negatief  zodat de rentelast betaalbaar bleef en blijft, ook al zijn de schulden objectief gezien onhoudbaar.

Maar die schulden zijn en worden nu via het opkoop programma van de ECB overgenomen niet door private partijen (de banken) maar door de ECB die zich als crediteur natuurlijk anders opstelt dan die banken. Voor de zwakke landen een geruststelling.

Maar voor de eurozone als geheel een risico. Want de lidstaten zijn aansprakelijk voor de schulden van de ECB naar rato van hun GDP.

Maar het is evident dat deze steun, onder de onjuiste naam van "stimulering" niet oneindig kan doorgaan al zou men kunnen zeggen dat de zwakke lidstaten eraan verslaafd zijn en dat afkicken en op eigen benen staan op instorten zou uitlopen.

Op een gegeven moment zal het opkoopprogramma echter toch beëindigd moeten worden, de obligatieleningen door de lidstaten worden afgelost en de rentesteun beëindigd worden en de lidstaten op eigen kracht verder gaan.

Voor IMF en OECD is dat duidelijk, zij wijzen erop dat de stimulering door QE op de duur minder effect heeft en dat fiscale stimulering door de lidstaten en structurele hervormingen ervoor moeten zorgen dat de lidstaten tenslotte zonder monetaire ECB steun verder kunnen.

Ook de ECB dringt steeds sterker aan op fiscale staats stimulering en structurele hervormingen om de economieën selfsupporting te maken, dus gebalanceerde begrotingen te krijgen en zelfs begrotingsoverschotten om de schuldenlast naar die 60% terug te brengen.

Groei en begrotingsoverschotten zijn daarvoor noodzakelijk.

De vraag is echter waar de fondsen vandaan moeten komen voor die fiscale stimulering want juist die zwakke lidstaten hebben geen enkele reserve en objectief gezien dus onhoudbare schulden.

Zoals ik in mijn vorige blog heb betoogd is ook structurele hervorming een vrijwel onmogelijk punt zoals we in de zuidelijke landen zien en bovendien kan er grote twijfel aan bestaan of dat een structurele oplossing zou zijn zoals we zien in Griekenland waar hij wordt afgedwongen en in Portugal dat weer in hoge nood verkeert.

Het is de euro die het probleem is zoals uit de "fair euro" grafiek blijkt en die de schulden problematiek heeft veroorzaakt zoals de grafiek in mijn vorige blog toont weergeeft.

Meer Europa zet geen zoden aan de dijk. 

Integendeel verplaatst alleen de problemen.

Want de onderliggende oorzaken blijven bestaan.

En ook een  hinkende fiscale unie (hinkend door de negentien niet op één lijn te krijgen sociale en belasting wetgevingen waardoor ontoelaatbare verschillen ontstaan) laat de onderliggende scheve structuur onaangetast en verzwakt alleen de sterkere lidstaten door van hen blijvende financiële steun voor de zwakkere te  eisen en maakt maakt bovendien de noodzaak van de sociaal aangevochten structurele hervormingen minder dwingend.

Politiek en sociaal onaanvaardbaar. Maar voor technocraten modelmatig te verwezenlijken.

Maar er zijn andere oplossingen die de oorzaak aanpakken. Oplossingen die rekening houden met de verschillen in eurowaarde.

Als laatste een vraag.

De EU streeft naar een gezamenlijke EU werkloosheidsverzekering.

Dat vindt de EU een uiterst belangrijke stap.

Lost dat nu de werkloosheid op of verzacht hij alleen maar het probleem.

Symptoombestrijding in plaats van werkgelegenheid scheppen.

volgend blog wordt: eurozone: "Struggle for Survival", stimulus of steun, symptoom en oorzaak"

Lees wat Draghi in het Europees Parlement heeft gezegd en toets dat aan de gegevens in de grafiek bij dit blog om te zien hoever theorie en praktijk uit elkaar lopen en hoe ver ze van elkaar verwijderd zijn.

Praten en cijfers.

janeenjannenjanneenjaneen

Eurozone Wat wordt de volgende stap

QE, Austerity, Flexibility,Structural Reform, End of the Road.

Een tijd terug las ik  dat een robot ontwikkelgroep er op wees dat in 2050 een kantelpunt zou zijn bereikt.

Dan zou de wereld te weinig energie produceren voor de robots zodat een crisissituatie zou ontstaan.

Natuurlijk kan dat weer een voorbeeld zijn van zinloos over de toekomst speculeren , maar er zit een aspect aan dat tot nadenken stemt.

Energie is naar mijn mening de meest essentiële voorwaarde (of voorziening) voor het voortbestaan van onze beschaving.

Zonder energie is onze stadsgeoriënteerde beschaving tot ondergang gedoemd.

Zonder energie geen aanvoer van water, geen voedsel, geen verlichting, geen verwarming, geen huisvesting, geen vervoer.

Er zit nog een ander aspect aan energie.

De energieprijzen stijgen de laatse decennia snel. Vooral de electriciteitsrekeningen in bijvoorbeeld Duitsland lopen zover op dat steeds meer huishoudens in energieproblemen komen.

In weer andere landen worden de prijzen kunstmatig laaggehouden door een of andere subsidieregeling.

Maar goedkope energie is juist voor de minder bedeelde gezinnen een eerste vereiste.

En in ons uitgavenpatroon eisen stijgende woonkosten en stijgende energie kosten een steeds groter deel op zodat voor andere uitgaven minder overblijft.

Voor een steeds groter percentage van de bevolking een grotere kans op armoede, zelfs in work poverty.

Honderdduizenden mensen in ons welvarende westen zijn daardoor van electriciteit afgesloten.

Daar moet ook aandacht aan worden geschonken.

Soms bekruipt mij daardoor de vrees dat wij te veel in gescheiden segmenten werken en dat daarbij onderlinge verbanden en, wat ernstiger is, afhankelijkheden, uit het oog verloren worden of gebagatelliseerd.

Neem bijvoorbeeld de eurocrisis waar centrale banken en lidstaten in feite langs elkaar heen werken of elkaar zelfs tegenwerken.

De ECB verwijt de eurolanden te weinig te doen aan fiscale stimulering en structurele hervormingen zodat zijn monetaire politiek niet uit de verf kan komen.

Dat speelt niet uitsluitend in de eurozone maar evenzeer in andere munt gebieden.

De allesomvattende opzet om de economie te stimuleren is een Neptunes vork aanpak.

Een samenhangend geheel van monetaire politiek door de centrale bank via geld creatie en rente beinvloeding, fiscale politiek door de staat, belasting, investering (loonvorming), en structurele hervorming waar gedacht moet worden aan vereenvoudiging van de bureaucratie, aanpassing arbeidsrecht, vestigingspolitiek.

Deze drie op elkaar afgestemd zijn het recept voor economische groei.

Japan kan wel gezien worden als het land waar de monetaire easing het verst is doorgevoerd, het bijdrukken van geld om daarvan staatsobligatis op te kopen zodat extra geld vrijkomt om in de Japanse economie te investeren.

Daardoor vergroot het aanbod, er wordt meer gekocht, daardoor ontstaat meer werkgelegenheid, daardoor grotere belasting opbrengst, stijgende prijzen (=inflatie), er komt kortom eonomische groei.

Door het toenemen van de geldvoorraad wordt de munt minder waard, de wisselkoers ervan gaat omlaag hetgeen de export posite verbetert waardoor de economie nog verder groeit.

In dat rijtje ontbreekt echter één ding: de vraag, die afhankelijk is van de koopkracht, dat wil zeggen het vrij besteedbaar inkomen van de bevolking.

Zonder vraag is vergroting van het aanbod zinloos.

Die vraag nu is sterk afhankelijk van de fiscale politiek van de overheid, de staat. Door belastingverlaging of loonsverhoging wordt het inkomen van de bevolking groter zodat de koopkracht en dus de vraag stijgt en het aanbod daarmee volgt, investering zinvol worden (want investeringen zijn alleen zinvol als er inkomsten voor de ondernemingen uit voort vloeien, direct of op de duur).

Nu komt hier een essentiëel verschil tussen het euro gebied en bijvoorbeeld Japan een spaak in het wiel steken.

Japan is niet alleen een muntgebied maar ook een politieke unie.

Dat wil dus zeggen met algemeen geldende wetgeving op alle gebieden, arbeidsrecht, belastingrecht die overal hetzelfde is.

De eurozone bestaat echter uit negentien onafhankelijke lidstaten met elk de eigen van elkaar afwijkende specifieke wetgeving op arbeidsgebied, belastinggebied en is dus beslist geen politieke unie zoals Japan en de USA en Groot Brittannië.

Bij het stichten van de Europese Unie en de EMU, de Economische en Monetaire Unie en de invoering van de euro in het verdrag van Maastricht is daarover nagedacht.

Om er zorg voor te dragen dat er geen te grote afwijkingen zouden zijn in de fiscale politiek van de lidstaten werden er grenzen aan de fiscale onafhankelijkheid gesteld.

Het bekende en beruchte 0,5% begrotingstekort dat maximaal is toegestaan werd ingevoerd met daarbij een maximale staatsschuld grootte van 60% van het Bruto Binnenlands Product, het BBP (Gross Domestic Product, GDP).

Een volgende bepaling gaf de EU de bevoegdheid in te grijpen als het begrotingstekort 3% van het GDP zou overschrijden.

Tezamen een garantie, dacht men, dat daardoor de lidstaten niet verder uit de pas zouden gaan lopen en het geloof dat op de duur de lidstaten economisch en financieel naar elkaar zouden toegroeien en tenslotte aan elkaar gelijk zouden worden.

De achterliggend gedachte was dat door dat naar elkaar toegroeien tenslotte een draagvlak voor een complete politieke unie zou ontstaan.

Achteraf kunnen we constateren, wat vele economen toen al deden, dat de euro geen gelukkige onderneming bleek te zijn.

De 0,5% regeling is nimmer nagevolgd, de 3% sanctiegrens evenmin en de 60% staatsschuld grens ook niet.

We kunnen veilig stellen dat de fiscale politiek door het verdrag van Maastricht zo beperkt, een volslagen mislukking is.

Het was van vrijwel meet af aan duidelijk dat  de lidstaten binnen deze grenzen veel te weinig  ruimte hadden om een effectieve fiscale politiek te volgen.

Daar kan de ECB dus niet op rekenen.

Het derde onderdeel van de aanpak, de structurele hervormingen, is eveneens een mismoedig verhaal.

Het herstructuren van de bureaucratie, een absolute voorwaarde voor structurele hervormingen is een karwei die zelfs Achilles te zwaar zou zijn geweest. 

Een bureaucratie is niet alleen zichzelf in stand houdend maar een ook onder alle omstandigheden zwellend organisme.

Het aanpassen van arbeidsrecht en voorwaarden aan de eisen van de globale economie stuit voorspelbaar op de weerstand van de vakbonden die niet willen dat er getornd wordt aan verkregen rechten en niets zien in een fexibelere arbeidsmarkt, die laten we eerlijk zijn, een inperking van de sociale zekerheid van de werknemers zal zijn.

Daarnaast is er ook nog een alles overkoepelend  probleem. 

Het is duidelijk dat de opzet van de EMU en de euro vooronderstelde dat de onderliggende structurele economische potentie van alle eurolanden vergelijkbaar is en dat daardoor als gevolg van monetaire, fiscale en structurele aanpassingen een grote eenvormige eurozone (en ultiem Europese Unie) zou ontstaan.

Om het even zo te zeggen dat Griekenland en Duitsland potentiëel economisch gelijkwaardig zouden zijn.

We hebben nu het stadium bereikt dat verdere monetaire easing zinloos lijkt te zijn.

De kreet vanuit de ECB (en de BoJ) om fiscale maatregelen en structurele hervormingen omdat zij aan de ECB eind van hun latijn zijn na meer dan een biljoen euros te hebben bijgedrukt wordt steeds sterker.

Maar ophouden met de 80 miljard euros per maand bijdrukken kan niet.

Want deden ze dat dan zou de euro economie instorten.

En als de BoJ er mee ophield zou de Japanse economie zou instorten.

En als de FED zou beginnen de geldvoorraad te verminderen, wat tenslotte zou moeten gebeuren, zou de gehele wereldeconomie instorten.

En dat de FED zo omzichtig is met een minieme renteverhoging is door de angst dat alleen dat al de globale economie zou kunnen ontwrichten.

Doorgaan helpt dus niet meer en ophouden kan niet.

De vele biljoenen die de FED heeft bijgedrukt hebben de gehele wereld bereikt en goedkoop krediet verschaft.

Hetzelfde geldt voor de meer dan één billioen euros van de ECB volgens de Bank der Banken, de BIS.

Maar in de eurozone is een beslissingspunt bereikt.

De zuidelijke landen, op de been gehouden door de opkooppolitiek van de ECB met de lage rentepolitiek en de garantie de euro te redden, zijn ondanks dat aan de grens van hun kunnen gekomen.

Zij eisen het einde van de austerity, veroorzaakt door de fiscale eisen uit het verdrag van Maastricht (en S&G Pact etc etc).

De noordelijke landen onder leiding van Duitsland eisen echter het vasthouden aan de austerity eisen zoals vastgelegd in de door alle lidstaten ondertekende verdragen.

Brussel probeert flexibiliteit te vinden in het S&G Pact dat er juist is om te vrije uitleg van de verdragen te voorkomen.

Voor mij als almateur is er de vraag of de monetaire easing van de ECB, de QE, nu voordeel heeft opgeleverd. Volgens de ECB wel en is bovendien erger voorkomen.

Dat dat laatste geldt voor de zuidelijke lidstaten die zonder die rentevoordelen en obligatieopkopen, het al lang niet zouden hebben kunnen volhouden.

Maar dat is een bijeffect en heeft hen niet de nodige groei en versterking bezorgd, maar wel veel schuld.

De inflatie, het enige doel, is niet op de twee procent gekomen en vertoont (ook globaal)  geen enkele neiging dat binnen redelijke tijd te doen.

Wat wel een feit is dat de staatschulden van de eurolanden veel en veel hoger zijn dan die van de EU landen (en Noorwegen) die de euro niet hebben ingevoerd.

In andere opzichten is er niet veel verschil.

Ter illustratie hieronder en in "http://naarhethemleek.blogspot.com" een vergelijkende grafiek van eurolanden en EU niet eurolanden.

Kijk vooral naar de "schuld" tabel".

Hoe moet dat nu verder?

De EU sterker na Bratislava?

en 

Buitenhof en het Fiscal Compact.

De informele bijeenkomst van de Regeringsleiders in Bratislava heeft  een vrijwel nietszeggend EU tijdpad opgeleverd voor volgende formele bijeenkomsten.

Dat er niets besloten zou worden was te voren al duidelijk, het was immers geen officiële vergadering, dus ook geen officiële besluiten.

Dat er niet is gesproken over de EMU, de eurozone, bij het onderwerp "economie" is veelbetekenend.

Het was de bedoeling, zoals mij vroeger vaak werd gezegd, om de neuzen weer dezelfde kant op te krijgen, om zo de EU burgers weer geloof in de EU te geven en vooral geen ellende voor de komende verkiezingen te creëren.

Dat op hetzelfde spoor komen was een illusie, belangrijke punten zoals de scherp tegengestelde meningen over een verdeling van migranten over de lidstaten bleven bestaan tusssen de Visegrad en andere landen, zo ook over het woord chaos dat vervangen werd door ongecontroleerde stroom (migranten) en Renzi uitte zijn verbolgenheid over de uiterst magere resultaten over groei en migranten op niet mis te verstane wijze.

Daarna in een interview haalde hij zwaar uit naar landen "die zich zullen moeten verantwoorden voor het overtreden van de regels" zei hij, "de grootte van het Spaanse tekort is twee keer zo groot als het onze, Frankrijk respecteert zelfs het verdrag van Maastricht niet, daar het nog steeds een tekort heeft groter dan 3% en Duitsland overtreedt de handels overschot regels".

Maar wat voor mij het veelzeggendst was dat er op de bijeenkomst ook door de heer Juncker namens de Commissie een roadmap werd ingebracht met een flink aantal punten die in de pers zelfs vol ironie het etiket roadmap naar de EU Superstaat in negen maanden werd genoemd.

Ik verneem dat hij dat had gedaan op verzoek van enkele regeringsleiders.

Ik heb alleen de eerste pagina bekeken en die loog er inderdaad niet om. Compleet met datum van indiening door de Commissie (14 september 2016) en datum aanvaard door het Europees Parlement/Raad van Ministers (maart en juni 2017).

Dat brengt toch weer die vraag naar boven over wie nu eigenlijk de macht heeft in de EU of denkt te hebben.

Bij Buitenhof was een interessant gesprek tussen twee financiële experts.

Wat mij opviel was dat bij dat gesprek aangenomen werd dat Nederland  vrije keuzes kan maken op fiscaal gebied.

Wel werd de 3% regeling van het verdrag van Maastricht genoemd (waar niemand zich aan hield) alsof dat alleen maar een lastige bijkomstigheid zou zijn.

Overigens is het gemiddeld tekort in de eurozone onder de drie procent gedaald en zijn er  landen die boven de drie procent zitten en landen onder die 3%.

Maar die 3% is niet de bottleneck. De bottleneck is de Monetary Medium Term Objective, MTO uit het Fiscal Compact.

Het grootste financiële EU probleem is de staatsschuld die in totaal zo'n 92% van het eurozone GDP groot is en in Nederland slechts 65% van het GDP.

Dat probleem moet theoretisch (modelmatig) volgens het S&G Pact opgelost worden over een periode van toen 20 jaar waar voor elk euroland individueel een MTO wordt opgesteld waar de begroting aan moet voldoen om na die 20 jaar een begrotingstekort van 0,5% maximaal te hebben en een staatsschuld van 60% of minder.

Elke drie jaar wordt dat MTO voor elk land bijgesteld.

In dat MTO wordt voor ons land voor die drie jarige periode het begrotingstekort en de staatsschuld bepaald door de Commissie en Nederland samen dat minimaal behaald dient te worden om na 20 jaar die 0,5% en 60% doelstelling te bereiken.

Voor 2017 bijvoorbeeld is de MTO doelstelling voor Nederland 1,2% begrotingstekort en 64,1% staatsschuld. De groei wordt geschat op 1,7%

(Als vergelijking Italië doelstelling 2016 schuld 132,4%, begrotingstekort 2,4%,

Geschatte groei 0,8%.)

Voor beide dus om over die 20 jaar periode de 60% en 0,5% te bereiken.

Dus  veronderstellen dat Nederland inderdaad een vrije hand zou hebben bij bezuinigingen is niet juist, het moet binnen de door de EU voorgeschreven marges blijven, die mogelijk zijn op grond van macro economische ramingen.

Een modelmatige virtuele realiteit.

Maar als Nederland deze doelstelling niet behaalt kan de Corrective Arm van de Commissie Nederland op de vingers tikken en beboeten. Maar Nederland kan het inderdaad.

Maar Italië kan het even evident niet.

Hetzelfde geldt voor Spanje en Portugal.

Maar de commissie heeft Spanje al gewaarschuwd dat er niet van het MTO mag worden afgeweken. Is daar een politieke achtergrond?

Toch is het duidelijk dat de regels oorspronkelijk vastgelegd in het verdrag van Maastricht in de optimistische verwachting dat de lidstaten economisch en sociaal naar elkaar zouden toegroeien niet kloppen.

De befaamde convergentie die tot verdere integratie en tenslotte politieke eenheid zou leiden.

Hoewel sinds de vorming van de euro zone al vijftien jaar lang is gebleken dat dat niet  het geval is en dat in feite zelfs het tegenovergestelde het resultaat is, zijn die regels in de loop van de jaren nog steeds verder aangescherpt in het S&G Pact, 2pack, 6pack en Fiscal Compact.

Voor de noordeljke landen is het mogelijk geweest min of meer aan de regels te voldoen maar voor de zuidelijke eurolanden (en Frankrijk) volslagen onmogelijk.

Zie hiervoor de grafiek in "naarhethemleek.blogspot.com", de gezondheidstoestand van eurolanden.

Het gevolg is een steeds verder groeiende verzet tegen de bezuinigingspolitiek, de austerity, in de zuidelijke eurolanden en een wil tot vasthouden aan de verdragen in de noordelijke eurolanden.

Dat te wijten aan het niet voldoende hervormen is niet redelijk. De landen waar, gedwongen door de bailout voorwaarden, wel is hervormd, zijn daardoor alleen dieper in de schulden geraakt. Griekenland, Portugal, Spanje (de laatste zonder formele bailout).

Alleen Ierland, mede door de goede vestigings factoren, groeit snel, evenals Spanje maar daar ten koste van hoge werkloosheid, verlaagde lonen en ook hoge schulden.

Het is ook duidelijk dat een voortgaan op de huidige weg de al zo ver gegroeide economische verschillen tussen zuid en noord nog verder zullen vergroten en de schulden nog sterker zullen aanzwellen.

Het is, voor mij en anderen, ook duideljk dat alleen door de steun van de ECB door zijn rente en opkooppolitiek de zuidelijke landen op de been blijven, ook al is dat niet de opzet maar een neveneffect van deze ECB politiek, naast Draghis belofte de euro kost wat kost te steunen.

Het is voor mij ook duidelijk dat een stoppen van de ECB met deze politiek voor de rentetarieven die de zuidelijke landen dan voor hun leningen zouden moeten betalen rampzalige gevolgen zou hebben.

Stoppen kan dus niet meer.

De geopperde oplossing om structurele geldstromen van het noorden naar het zuiden te gebruiken om de zuidelijke landen te steunen zal politiek onhaalbaar zijn, al is dat het doel van federalisten.

Het is trouwens geen oplossing van het probleem maar symptoombestrijding ten koste van een verzwakking van de noordelijke eurolanden en wegnemen van de noodzaak tot aanpassing van de zuidelijke eurolanden.

De opzet dat alle EU lidstaten de euro zouden invoeren om het gestelde in het verdrag van Maastricht te verwezenlijken, de EU als EMU, Economic and Monetary Union, met de euro als enige munt is tot nu toe nog lang niet voltooid.

19 van de 27 lidstaten hebben hem ingevoerd, of de andere kunnen of willen volgen valt te betwijfelen.

Dat geldt niet alleen voor de huidige zeven (Denemarken is vrijgesteld) maar zeer zeker voor de kandidaatsleden die op de rol staan.

Turkije, Servië, Macedonië, Montenegro, Bosnië, Kosovo en, naar eigen zeggen, Oekraine.

Als er inderdaad EU lidstaten met en zonder euro zouden blijven bestaan dan is er in de EU een "EMU" en een "niet EMU" en de euro zou niet de enige munt van de EU zijn.

In dat geval zouden landen die structureel niet aan de voorwaarden voor de euro kunnen voldoen uit de eurozone (die niet in de verdragen wordt genoemd) kunnen stappen en in de EU blijven.

Door devaluatie van hun eigen munt kunnen zij dan optimale kansen krijgen orde op zaken te stellen en op eigen niveau uit de problemen te groeien.

Er zou dan ook de mogelijkheid zijn een noord en zuid euro te scheppen.

Het argument van de vele valuta binnen de EU en het moeten bezitten van buitenlands geld geldt sinds de invoering van de pincode kaarten niet meer.

Maar de technocraten in de EU, die alleen theoretisch modelmatig denken en niet democratisch, zouden er niet blij mee zijn.

Aan de andere kant zou een doorgaan zoals nu inderdaad tot een existentieel gevaar voor de gehele Europese Unie kunnen worden.

En de schuldenkwestie, die niet alleen op staatsniveau maar ook op bankenniveau speelt, denk aan de Italiaanse banken en de Deutsche Bank, blijft dan nog.

Renzi heeft als troef nu in handen dat de Deutsche Bank ook door staatssteun zal moeten worden gered, zoals Renzi zegt, hetgeen dan toch ook voor Italiaanse banken zou moeten gelden.

Dat zou de gehele bankenunie op uiterst losse schroeven zetten.

Bratislava heeft niet veel geholpen, vrees ik.

Maar het zijn de gedachten van een leek.

De 27 EU Regeringsleiders bijeen in Bratislava

Diagnose, 

Groep Therapie, 

Sensitivity Training 

of Zand in de Ogen

deel één de migranten.

Zet uw buitendeur open met een portier bij de deur.

Iedereen moet zich bij binnenkomst identificeren bij de portier, meldt dat hij gast wil zijn en wordt vervolgens binnengelaten en daarna wordt door de gastheer bepaald of hij als gewenste gast mag blijven of als ongewenste gast moet vertrekken.

Hij kan bij de gastvrouw in beroep gaan.

Als hij tenslotte ongewenst gast blijkt te zijn is hij niet meer het huis uit te krijgen.

Dat is grof gezegd de migranten situatie in de Europese Unie.

Zeg niet dat ik overdrijf, want in de EU is het nog verdergaand: daar varen de kustwacht schepen en vaartuigen van reddings organisaties  uit om op de Middelandse Zee volgepakte bootjes met migranten te zoeken en de migranten op hun veilige schepen over te nemen en vervolgens in de EU aan wal te zetten.

Redden, anders zouden ze kunnen verdrinken.

Vaak door de mensensmokkelaars wordt hun komst reeds aangekondigd.

Identificeren is nauwelijks mogelijk.

Zijn ze aan wal dan kunnen zij niet teruggestuurd worden want iedereen die zich in de EU bevindt mag een asielaanvrage doen met bij afwijzing beroepsmogelijkheden.

Zo is dat in de wetgeving vastgelegd.

En dat is mogelijk omdat enorme grote delen van de EU buitengrenzen aan zee grenzen.

Want landgrenzen kun je met muren en grensbewaking van andere landen afscheiden.

Alleen degenen die daartoe gerechtigd zijn mogen binnenkomen, de anderen wordt de toegang geweigerd. 

Zelfs dat is niet 100% afdoende want sluipwegen worden altijd gevonden.

En ook daar geldt dat eenmaal op EU grondgebied het recht geldt asiel aan te vragen.

Maar over zee, door zeerecht en EU recht, is er geen tegenhouden aan.

Een wetgeving uit een ander tijdperk, maar nog steeds geldig.

Zolang die wetgeving zo blijft, samen met de uitstekende financiële en sociale regels voor deze asielzoekers  gekoppeld aan de 21ste eeuwse communicatiemogelijkheden die van de gehele wereld één communicatieeenheid  maken zal de EU een aantrekkelijk reisdoel blijven zijn voor mensen die door oorlog of dictatoriaal bestuur of economische achterstand (vaak daardoor veroorzaakt) gehavend zijn. En de garantie dat familie mag nareizen.

Zeker in combinatie met een gevoel dat het onze morele plicht zou zijn deze migranten op te nemen.

Maar als ze in een opvangcentrum zijn opgenomen of in Griekenland of Italië blijven steken  valt de werkelijkheid voor hen vaak bitter tegen.

En versterken van de grensbewaking kan alleen effectief zijn bij de landgrenzen maar niet  bij de zeegrenzen, en daar schuilt dan ook het probleem niet.

Alleen door het sluiten van de grenzen tussen Griekenland en het noorden, neemt de toestroom daarheen samen met het EU Turkije accoord (of dat werkt of niet daargelaten) sterk af door de wetenschap dat het noorden van de EU toch afgesloten blijft.

De Griekse eilanden worden daardoor een soort opvangcentrum, de rol die Turkije was toebedeeld.

Strandt dat EU Turkije accoord helemaal dan zou Griekenland nog verder overpoeld worden en zou inderdaad een volslagen onhoudbare toestand ontstaan.

Ook Italië is de facto zo'n opvangcentrum geworden waar migranten niet in grote aantallen naar het noorden kunnen doorreizen. Oostenrijk zou de Brennerpas kunnen afsluiten.

Voor beide EU landen een ongewenste en onhoudbare  situatie.

Dus wil de EU dat deze migrantenstroom naar rato verplicht verdeeld wordt over de EU lidstaten (en Schengenlanden?).

Er zijn lidstaten die hiermee instemmen, zoals Duitsland en Nederland en er zijn landen die dat weigeren zoals de Visegrad lidstaten.

Staten die vinden dat Duitsland niet de dienst moet uitmaken, dat de lidstaten zelf mogen besluiten of en wie ze op willen nemen.

Er zijn ook landen die zeer ongaarne een aandeel willen leveren.

In Bratislava is deze migrantenkwestie een van de belangrijkse gespreksonderwerpen geweest.

Terecht, want het is niet alleen voor alle lidstaten een uiterst zware sociale en economische opgave, maar zonder een verdeling over de lidstaten zou het een tweedeling in de EU zijn, met de optie migranten opnemen of niet opnemen.

De EU zou dan met dwingende middelen (en of dat effectief zou zijn kan men betwijfelen) kunnen proberen "niet opneem" landen over te halen maar dat zou tweedracht zaaien.

De Visegradgroep verlangde, als ik  goed ben geïnformeerd,  een flexibele solidariteit, geen dwang.

In Bratislava helaas geen eenstemmigheid of besluit over het migranten vraagstuk.

Een roadmap is zo alleen een stukje papier (sorry een computerbestand) zonder betekenis.

Trek hieruit niet de conclusie dat de levensomstandigheden van deze migranten niet wanhopig zouden zijn, maar alleen dat de EU hiervoor geen oplossing kan bieden.

Want ook geld bieden aan Noord Afrikaanse landen, zoals aan Turkije,  is tijdelijk afkopen, niet de levensomstandigheden van de vluchtelingen verbeteren  en nog verder afhanelijk worden van anderen die steeds hun eisen kunnen stellen; geen oplossing.

Zijn er echte oplossingen.

Jazeker, als er geen onenigheid hierover zou zijn tussen de EU,  Rusland en de USA en andere grootmachten.

Volgende keer de EMU, Economische en Monetaire Unie in of van de EU en is het echt een EMU of alleen een gezamenlijke munt.

Want naast de migranten kwestie is de EMU een even grote twistappel.

De Europese Unie

Dystopie of Utopie 

of Realisme

Zo nu en dan laat ik mijn gedachten dwalen, ver van de werkelijkheid naar hoe graag ik het had willen zien worden.

Pure idioterie natuurlijk, want zo werkt het niet in de realiteit.

Morgen, 16 september is er dan in Bratislava die informele bijeenkomst van de Raad van Regeringsleiders zonder Groot Brittannië.

Daar moet naar eenheid gezocht worden over veiligheid, werkloosheid en economische boost.

Mw Merkel en Tusk hebben beide hun best gedaan voorbereidingen te treffen door voorbesprekingen met de regeringsleiders.

Op basis van zijn consultaties heeft de President van de Raad van Regeringsleiders, Tusk,  een paper met negen artikelen verspreid.

Omdat ik aanneem dat die het onderwerp van de besprekingen zullen zijn en al een beetje de meningen van de deelnemers zullen weergeven naast de visie van Tusk zelf, geef ik er een heel beknopte weergave van.

Wat de afhandeling van Brexit betreft, de best mogelijke relaties met GB, maar zich houden aan de verdragen.

Brexit is geen Britse zaak, maar een symptoom van politieke "aberrations". (Dat is een naar woord, het geeft afwijkingen, dwalingen aan, vandaar dat ik het laat staan)

Een vraag over de essentie van de politiek.

Er zijn vragen over de veiligheid van de burgers,  bescherming van hun belangen, cultureel erfgoed en levenswijze.

De migratie was een kantelpunt. Het gebrek aan beheersing ervan gaf een gevoel van bedreiging.

Terrorisme bestrijden, radicalisering bestrijden, betere samenwerking daarbij.

Controle via checklistst aan de buitengrensen zodat terroristen de EU niet binnen kunnen komen.

Bescherming van economische en sociale belangen. Vrijhandel en globalisering zijn voor ons belangrijk maar werpen ook belangrijke en te overkomen uitdagingen op (challenges).

Bratislava  moet ook een blauwdruk worden voor andere ondernemingen zoals economisch en sociale ontwikkeling, banen en kansen voor de jongeren, de single market, de digitale agenda en investeringen.

Daarover moeten  besluiten worden genomen in oktober en december tijdens de formele vergaderingen van de Raad.

In december  praktische samenwerking van defensie, de bankenunie en verdere ontwikkeling van de EMU.

Na Brexit kunnen we niet gewoon verder gaan.

We kunnen er of zwakker of sterker en meer verenigd uitkomen.

Wij zullen echter de EU niet in een enkele staat veranderen.

Er moet betere samenwerking komen.

Nieuwe macht geven aan de bestaande instituties is niet het gewenste recept.

Nationale gekozenenen willen meer invloed op de besluiten van de Unie.

De nationale hoofdsteden zouden meer verantwoordelijkheid voor de Unie moeten voelen en dus bereid zijn een deel van de eigen belangen op te offeren voor het geheel.

De goede balans tussen prioriteiten van lidstaten en de Unie ligt in de hoofdsteden.

De institutions moeten de prioriteiten zoals tussen de lidstaten overeengekomen respecteren en niet hun eigen prioriteiten opleggen. Dat is nog een conclusie uit mijn consultatie met jullie.

Tussen de sceptisime van de pessimisten en het euro enthousiasme van de anderen  is er genoeg ruimte voor "reëel optimisme".

Dat zijn, heel kort door de bocht, de vraagstellingen.

Laat ik daar tegenover wat andere gebeurtenissen noemen die aan deze informele bespreking voorafgingen en er ongetwijfeld invloed op zullen uitoefenen.

De Luxemburgse minister van buitenlandse zaken wil Hongarijë de EU uitgooien omdat deze een muur wil bouwen om migranten weg te houden.

Minister Koenders is boos op de Hongaarse premier omdat deze, zo denkt Koenders, zijn volk een referendum opdringt over de verdeling van vluchtelingen over de EU lidstaten.

Dat verstoort de eenheid.

De Visegrad groep van oostelijke EU lidstaten is duidelijk voor teruggave van macht door de EU (lees Brussel) aan de nationale parlementen.

Ook in andere landen is er, hoewel minder door de leiders uitgeproken, wens naar meer eigen zeggenschap.

De technocratische leiding van de EU wenst echter steeds meer gecentraliseerde besluitvorming.

In de eurolanden heerst oneneigheid over de financiële fiscale politiek, austerity of lossere fiscale politiek.

De ECB gaat, tot nu toe zonder resultaat, de lage inflatie te lijf door per maand 80 miljard geld bij te drukken voor opkoop obligaties.

Gevolg is ongerustheid in vooral Duitsland  over de nare neveneffecten die wel goed zichtbaar zijn.

Juncker spreekt in zijn jaarlijkse toespraak tot het Europees parlement zelfs over een bestaanscrisis (existential crisis) van de EU.

Als het gaat om de EMU zijn er heel wat vragen te stellen, vind ik. Zeker onder wat Tusk verstaat onder verder ontwikkeling van die EMU.

Wat is die EMU eigenlijk.

Lees ik de verdragen dan is de Europese Unie een Economic and Monetary Union met de euro als enige munt.

Volgens de verdragen is de eurozone alleen maar een aantal EU lidstaten dat vooruitloopt op de andere door de euro reeds in te voeren maar in feite is dat de EMU, zij het een die niet aan de voorwaarden ervan voldoet.

In de praktijk, lijkt het me, worden ze echter steeds meer gezien als een aparte groep die zich ook gescheiden van de rest ontwikkelt met een eigen, zij het informeel, bestuur. Een eurolanden unie binnen de europese unie waar zelfs gesproken wordt over een eigen financieel eurolanden parlement met eigen begroting, eigen belastinginkomsten, eigen verdeelsleutels.

Maar ook met sterke interne verdeeldheid over economische politiek, austerity of lossere fiscale politiek, het laatste zelfs tegen de EU verdragen in.

 Ik geloof in de vroegere Europese Economische Gemeenschap. Ik geloof dat door die gemeenschap elk zelfstandig land de kans kreeg onder de best mogelijke onderlinge economische samenwerking zijn eigen mogelijkheden te benutten.

Een vereniging in verscheidenheid in de wetenschap dat wat voor het ene land mogelijk was niet was weggelegd voor het andere en omgekeerd.

Waar ieder land naar eigen vermogens aan deelnam, met eigen monetaire en fiscale zelfstandigheid, onder de eigen wetgeving.

Het is doodzonde geweest die verworvenheden op de klippen te laten lopen.

De grote fout van de Europese Unie is dat het eigen karakter en de eigen identiteit van de lidstaten wel met de mond beleden werd in de verdragen maar dat in de praktijk alles erop werd gericht ze alle hetzelfde te doen zijn, alles te centraliseren en vanuit Brussel te besturen  zonder aandacht voor de enorme economische en sociale en culturele verschillen tussen de lidstaten.

Nu zijn we in het stadium beland dat er chaos is ontstaan doordat juist op het gebied van de allerbelangrijkste gezamenlijke belangen, veiligheid voor de inwoners, gezamenlijke defensie, optimale kansen voor economische ontwikkeling  onenigheid heerst onder de regeringsleiders door de vrees dat daardoor nog meer van de nationale zelfstandigheid teniet wordt gedaan.

Ik heb de vraag al meer gesteld.

Wie is de EU.

Niemand kan het antwoord geven.

Is het Mevrouw Merkel die steeds naar voren komt als representant van de EU en een soort symbool ervoor wordt en die soms de indruk wekt alsof de gehele EU haar visie moet volgen.

Is het de Raad van Regeringsleiders die de grote politieke lijnen van de EU moet uitzetten.

Is het de Raad van Ministers die voor hun vakgebied samenkomen en de uiteindelijke goedkeuring of niet moeten geven aan door het Europees Parlement aangenomen wetsvoorstellen.

Is het de Commissie van binnenkort  27 commissarissen die de taak hebben de politieke lijnen van de Raad van Regeringsleiders om te zetten in wetsvoorstellen voor het Europees Parlement, voorts moeten toezien op de juiste uitvoering van de verdragen en aangenomen wetten.

Een Commissie die aan niemand verantwoording schuldig is bij de uitvoering van haar taak.

Die dus zelf beslist wie te sanctioneren en wie te pardonneren.

Die de  EU directieven voorbereidt, uitvoert en controleert, aanwijzingen die op mysterieuze wijze over de EU worden uitgestrooid zoals nu het verbod op halogeen verlichting, en de beperking van het vermogen van stofzuigers, broodroosters.

In het oog van velen bedilligere en irritante  zaken.

Maar geen overeenstemming is bereikt over onze veiligheid, buitengrenzen, defensie. Over de meest essentiële zaken voor een unie zonder lidstaatgrenzen.

De euro, bedacht om samen te smeden is juist een twistappel geworden die de economisch onverenigbare zuid eurolanden en noordeurolanden verdeelt.

Die in plaats van elk land optimale mogelijkheden te geven ze juist in de kiem smoort door onderlinge verschillen in potentie tot verzwakking in plaats van versterking te laten worden.

Zodat sterker steeds sterker wordt en zwakker zwakker.

Zodat in plaats van eigen ontwikkeling optimaal mogelijk te maken op kunstmatige wijze verschillen gecompenseerd moeten worden waardoor wrijving ontstaat en het geheel uit elkaar groeit in plaats van samensmelt.

Zodat alleen door steeds grotere schuldenlast en indirecte hulp door  de ECB de eurozone in stand wordt gehouden.

Het zou nu tijd zijn voor een nieuwe Europese Unie waar de gemaakte fouten hersteld worden.

Het uittreden van Groot Brittannië is daarvoor het goede tijdstip en de reden ervoor een goede aanwijzing.

Een vernieuwde Europese Unie waar de euro niet de enige gedwongen munt van de EU is en men de euro kan verlaten zonder ook uit de EU te moeten stappen.

Waar iedere lidstaat zich zelfstandig kan ontwikkelen met optimale kansen door eigen mogelijkheden te benutten in vrije handel met de andere lidstaten en de wereldmarkt.

Waar vrij verkeer van personen niet in onbeheersbare chaos eindigt zonder controle mogelijkheid.

Eenheid alleen in essenties, ontwikkeling in verscheidenheid met de onderlinge vrije markt als mondiaal krachtsblok.

Maar is het mogelijk gezien de interne machtstrijd om het  bestaansrecht binnen de vele EU institutions en tussen lidstaten vol eigenbelangen.

En teruglezend is het is bovendien een dwaze visie, die van een amateur die niet wil inzien dat machtspolitiek altijd boven de economie uitstijgt.

 De Europese Unie   

Impressionisme, Surrealisme, Realisme

Lenen kost geld. Ja, voor de particulier,  en spaargeld hebben kost voor hen ook geld met de negatieve rente die ongetwijfeld voor ons gaat komen

Maar voor de lidstaten en grote bedrijven is geld lenen gratis en vaak ook nog met rente toe, met extra geld toe. Maar niet voor het midden en klein bedrijf.

Merkel wil dit, Tusk wil dat, Juncker doet zo, Zuid Euro wil geen austerity,  Noord Euro wil geen geldstromen naar Zuid Euro. Oost Europa wil geen migranten.

De Europese Unie doet haar naam eer aan.

Draghi zegt dat zijn geldbijdrukken en opkopen van eventueel alles wat los en vast is als er geen staatsobligaties meer te krijgen zijn goed voor de economie is en dat de lage en negatieve rente geen ernstige neveneffecten hebben en echt resultaat opleveren.

Had hij het niet gedaan dan was, ja, daar gaat hij weer, het allemaal veel erger geworden.

En dus gaan de duizend miljard euro bijdrukken rustig de richting van de twee duizend miljard op.

En zoals ik blijf herhalen niemand weet waar dat geld voor gebruikt wordt.

En de inflatie is wereldwijd laag en waar hij hoog is hij juist desastreus en laat zich door geen Centrale Bank de wil voorschrijven.

Inflatie gehoorzaamt aan vraag en aanbod, aan prijs en koopkracht.

Maar de ECB wil hem toch op 2% brengen, hoe lang dat ook duurt. Dat zegt zijn mandaat.

En welk land, welke grote onderneming wil nou niet absurd veel lenen als hij geen rente hoeft te betalen of nog rente bij de lening toekrijgt.

En niemand vraagt zich af hoe dat moet gaan als als die schulden moeten worden terugbetaald.

Geen zorgen, want op de vervaldatum leen je dan toch opnieuw tegen rente nul of geld toe.

En leningen met een looptijd van vijftig jaar zoals al wordt overwogen; wie dan leeft wie dan zorgt.

En logisch doordenkend op dat pad is dan natuurlijk dat maximale  3% begrotingstekort van Lissabon en het S&G Pact waanzin en kost de landen zelfs handenvol geld.

Het is stelen uit je eigen portemonnaie.

He, waar heb ik dat toch eerder gehoord.

Want als je schulden kunt maken met geld toe te krijgen en door die schuld  te investeren in innovaties en infra structuur nog eens weer geld verdienen, waarom moet je je dan beperken tot maximaal 3% meer schuld.

Dan moet je juist veel meer schulden maken en dus meer rente ontvangen en veel meer investeren en zo al die schulden terugverdienen.

Of niet soms. 

Heel veel economen zijn het daar mee eens.

Daar zijn de vijf zuidelijke anti austerity lidstaten het ongetwijfeld ook mee eens.

Zij zijn het onderling eens over een nieuwe aanpak, weg van de austerity.

Maar dat even terzijde.

  

En die schuldobligaties worden niet opgekocht door gewone crediteuren die daar eventueel vervelend over zouden kunnen doen maar via een omweggetje door de ECB die ze tot in alle eeuwigheid zou kunnen bewaren of simpelweg op de vervaldatum omwisselen voor nieuwe tegen nul procent rente or nog rente toe.

Want de ECB kan en mag en moet geld bijdrukken om ze te kopen.

 Dat we daar niet eerder aan gedacht hebben.

 Denk er maar liever niet verder over door. Dan krijg je hoofdpijn.

Staat en burger.

Een wereld van verschil binnen de Europese Unie en de Eurozone.

Een verschil dat in woorden misschien verhuld kan worden maar uit cijfers duidelijk blijkt.

Hoe gaat het met de staat, hoe gaat het met de bevolking.

Is de bevolking ervoor om de boekhouding van de staat kloppend te maken of is de staat ervoor om het voor de bevolking optimaal mogelijk te maken  het dagelijks brood met beleg te verdienen.

Aan de ene kant zijn er de verdragen, die van de staat eisen binnen bepaalde marges te blijven waar vervolgens de staten zich niet aan kunnen houden.

Aan de andere kant is er  de bevolking die ervoor moet zorgen dat de staat aan die verdragsverplichtingen kan voldoen.

Ik ben nieuwsgierig, ik wil een totaalbeeld. Ik geloof niet aan vage generaliseringen. Ik heb geprobeerd de gezondheidstoestand van beide in kaart te brengen.

Want dat uit de losse pols zeggen dat het goed en zelfs beter gaat zegt me niets.

Cijfers over Inflatie, de gewone en de core inflatie, de Groei per kwartaal en geschat voor de rest van het jaar,  de Staatschuld, het Begrotingstekort, Positieve of Negatieve Handelsbalans, Schuldvergroting of Schuldverkleining geven de Gezondheidstoestand van de staat aan.

Werkloosheid, Minimumloon, Loonwaarde, BBP per Persoon geven de Gezondheidstoestand voor de Bevolking aan.

Stomvervelend om zo te zien, maar het geeft wel aan hoe het er met ons echt voorstaat.

  

De groene landen met de gele velden zijn (op Noorwegen na) wel EU landen maar hebben niet de euro. Goed als vergelijkingsmateriaal.

Want qua schulden zijn ze er veel beter af dan de eurolanden.

Bij de eurolanden valt het ook op dat de later bijgekomen leden ook veel lagere schuldpercentages hebben dan de traditionele.

In ieder geval zijn de schuldpercentages bij de meeste landen boven de toegestane 60%, bij een flink aantal zelfs boven de 90%, het befaamde kantelpunt van onhoudbaarheid (hoewel dat door de lage rentepolitiek van de ECB naar vrijwel oneindig is doorgeschoven bij 0 of negatieve rente).

Ik denk dat de schulden zo hoog zijn opgelopen  mede door de lage rente door de ECB opgelegd waardoor lenen erg aantrekkelijk is geworden en de ECB garantie de euro kost wat kost in stand te houden waardoor het risico voor de crediteuren sterk verlaagd werd en de schuld dus steeds groter kon worden.

Inflatie en Core Inflatie, beide laag maar niet indrukwekkend laag.

Bovendien is er wereldwijd hetzelfde beeld, de Europese Unie en Eurozone zijn geen uitzondering.

Je zou kunnen zeggen dat het de neutrale natuurlijke inflatie is, waarbij dan  vrijwel alle centrale banken hun uiterste best doen om kunstmatig voor hun munt de meest gunstige situatie te verkrijgen.

De Groei is belangrijk, hij geeft aan hoe het Bruto Binnenlands Product toeneemt vergeleken met het vorige kwartaal en hoe de geschatte groei dit jaar zal zijn. Of die schatting ook uitkomt valt door de diverse crises in de EU te betwijfelen.

Ik wil de Groei vergelijken met het Begrotingstekort want groei kan door meer schuld veroorzaakt worden of door beter zaken doen en produceren.

Zo is het is natuurlijk leuk om 2% groei te hebben maar als daar 3% begrotingstekort (meer uitgeven dan er binnenkomt) tegenover staat groeit je schuld des te harder en groei je in werkelijkheid achteruit.

Pas als de Groei groter is dan het Begrotingstekort ga je erop vooruit.

Dat zie je in de kolom "minder schuld" aangegeven.

Neg betekent dat je erop achteruitgaat, pos dat je schuld minder wordt. Dat laatste is maar weinig landen gegund, helaas.

De Handelsbalans geeft je concurrentie positie aan. Is hij Positief, dat exporteer je meer dan je importeert, dus je gaat er ten opzichte van andere landen op vooruit.

Is hij Negatief dan betekent dat het omgekeerde, je moet meer importeren dan je exporteert, je concurrentiepositie is slecht, je raakt ten opzichte van andere landen achterop.

Wat de zaak compliceert is dat er binnen de eurozone onderling gewoon concurrentie is en dat de landen met de beste concurrentiepositie daardoor in feite de landen met een zwakkere concurrentiepositie nog verder de min indrukken.

Duitsland wordt bijvoorbeeld voortdurend verweten dat het te veel exporteert naar en te  weinig importeert uit de andere eurolanden en dus relatief steeds sterker wordt en de andere relatief steeds zwakker.

Je kunt je dan afvragen wiens schuld dat is, want het is de kip of het ei.

Maar het is wel de gezamenlijke munt, de euro, die het onmogelijk maakt je positie door wisselkoersaanpassing te verbeteren.

Kijk naar Groot Brittannië waar de koersdaling van het pond sterling de export (en het toerisme) nu sterk gunstig beïnvloedt en de import duurder maakt.

Met Duitsland en de noordelijke lidstaten gaat het nog steeds goed, veel beter dan met de zuidelijke lidstaten. 

Past het noorden zich beter aan en de andere landen niet, of heeft het noorden simpelweg een grotere economische potentie.

In dat laatste geval is het dus dat die twee  niet in dezelfde muntunie passen.

En dat de eurozone geen echte muntunie kan zijn is onderdehand duidelijk.

En zo niet dan blijkt het overduidelijk uit de tabellen hierboven.

Als ik zo al die parameters bekijk dan kan niet worden ontkend dat er in geen enkel opzicht voldaan wordt  aan de verwachtingen die bij de invoering van de euro en van de EU gewekt werden. Uit elkaar lopen in plaats van convergentie, uit elkaar lopen van werkloosheid van zo'n 5 tot boven de 20%, onder jongeren nog groter, teveel armoede, zelfs in work poverty,

Maar ik heb altijd al gezegd dat de welvaart van de staat niet veel zegt over de welvaart van de bevolking. Nu zegt Eurostat al dat zo'n 25% van de EU bevolking aan de armoedegrens zit.

Dat is een veeg teken. Ook in de welvarende noordelijke landen heerst teveel armoede.

De verschillen tussen de EU en eurolanden onderling zijn zo groot dat je realistich gezien onmogelijk van een eenheid kan spreken, zeker niet van een "ever closer union", tenzij je daarmee steeds centralistischer regels mee bedoelt.

Want de cijfers laten zien dat het een "ever more divergent union" is.

De werkloosheid tussen de lidstaten loopt enorm uiteen.

Daarbij moet ook in aanmerking worden genomen dat is sommige landen langdurige werkloosheid uitkeringen worden verstrekt terwijl dat in andere niet het geval is en de werklozen dus geen inkomen meer hebben en aangewezen zijn op familie of liefdadigheid. Het klinkt wrang maar is zo.

De minimumlonen, als zij bestaan, lopen even enorm uiteen als de werkloosheidcijfers. En vaak moet er werk beneden het minimum loon worden geaccepteerd. Nood breekt wet.

Het zou onmogelijk zijn om die minimum lonen  in de Europese Unie op één lijn te krijgen.

Zij verklaren uiteraard ook de neiging om in landen werk te zoeken waar de minimumlonen hoger zijn. De taalbarriëre houdt dat tegen. Zou er één EU taal zijn, zoals in de USA het Engels, dan zou er een veel grotere arbeidsmobiliteit dan nu ontstaan met, denk ik, catastrofale gevolgen voor de zwakke landen.

De LLP index geeft aan de loonwaarde, dat wil zeggen wat men met een gemiddeld loon kan kopen vergeleken met New York. Dus gemiddeld loonpeil en lokaal prijspeil. Daarbij wordt geen rekening gehouden met mensen zonder inkomen.

Ook daar weer onoverbrugbare verschillen. En het gaat over het gemiddeld loon, niet het minimumloon.

Tenslotte het GDP, BBP, Bruto Binnenlands Product per inwoner, geïndexeerd naar het EU gemiddelde = 100.

Het wordt eentonig maar ook daar zijn onoverbrugbare verschillen tussen de verschillende landen, onoverbrugbaar.

Dit zijn de cijfers waar iedereen zijn eigen conclusies uit kan trekken.

Maar voor mij staat vast dat een Federale Europese Unie met een eenvormige wetgeving op sociaal, arbeids en belastingwetgeving in de huidige situatie volslagen onmogelijk is.

En in een Federatie is een gezamenlijke eenvormige wetgeving een noodzaak om geen rechtsongelijkheid te scheppen. 

En het is onmogelijk al deze verschillen op één en dezelfde lijn te krijgen.

Alleen het lossere verbond van zelfstandige staten met eigen wetgeving en alleen een gezamenlijke politiek en uitvoering daarvan op kernpunten die uitsluitend en alleen centraal kunnen worden geregeld is haalbaar. En zelfs dat lukt niet binnen de EU.

De euro was en is een monumentale vergissing die alleen door onhoudbare maatregelen in stand kan worden gehouden tot hij implodeert.

Voor mij staat vast dat door die ene onwrikbare euro zwakke landen geen enkele kans hebben zich door wisselkoersaanpassingen uit hun zwakte te worstelen.

Integendeel, hun enige wapen is de "interne devaluatie", waar de loontrekkenden hun loon zien verlagen en zo de productiekosten dalen zodat hun concurrentiepositie voor export verbetert.

Maar daardoor daalt ook de binnenlandse koopkracht en neemt de armoede hand over hand toe en is er per saldo geen enkele vooruitgang maar wel toenemende sociale onrust.

Zie de opkomst van nationalistische euro sceptische partijen.

En de veronderstelling dat structurele hervormingen een oplossing zouden brengen is betwijfelenswaardig.

Want die betreffen in het algemeen de buraucratie die ondernemen aan banden legt en wijzigingen in het arbeidsrecht die aannemen van personeel en ontslaan van personeel flexibeler maken.

Een bureauratie blijft zich eeuwig uitbreiden, ook in slechte tijden,  en de vaak overmachtige vakbonden verzetten zich tegen elke versoepeling van de arbeidsvoorwaarden.

En door de eurozone afgedwongen hervormingen, zoals in Griekenland, ook weer voornamelijk op het gebied van inkomen, leiden tot verder groeiende armoede voor pak weg dertig procent van de bevolking en tot groeiende sociale onrust.

Daardoor kan er een schijn onstaan van groei voor de economie en onredelijke eisen worden gesteld zoals 3.5% primair surplus in 2018.

Maar het IMF werkt er niet aan mee. Zij hebben hun lesje geleerd. Zij zien nu de onmogelijkheid in. Jammer genoeg niet in 2011.

En als de toestand voor 30% van de bevolking onhoudbaar is is er nog altijd een meerderheid van 70% voor wie er geen crisis is. Dat verhult de ellende.

Maar dit alles is ook nu weer slechts de mening van een amateur.

Maar cijfers liegen niet tenzij zij vervalst zijn.

En dat zijn deze beslist niet.

Ik geloof in een Europese Unie, maar een andere dan de krampachtig gereglementeerde van nu. Eenheid in verscheidenheid, niet geforceerde eenvormigheid. Gezamenlijk de meest essentiële zaken regelen. Meer niet.