De Sprong Vooruit na de Brexit

Wat de drie voortouwlanden met de EU willen

Als ik het plan lees, Gemeinsame Erklärung der Bundeskanzlerin der Bundesrepublik Deutschland, des Präsidenten der Französischen Republik und des Ministerpräsidenten der Italienischen Republik,

dan word ik weer bevestigd in mijn mening dat inderdaad de landen van de Europese Gemeenschap worden beschouwd als eenheidsworst, wat goed is voor de een is even goed voor de ander en ik proef ook (mischien ten onrechte) weer de ondertoon van  alles zullen we eerlijk delen. Want vergeet niet dat als Brussel mag beslissen wij onze stem in het kapittel kwijt zijn.

In werkelijkheid zijn wij volkomen van elkaar verschillende landen in verschillende stadia van economische ontwikkeling, met verschillend economisch potentieel, met verschillende talen en culturen en wetgevingen die in een verdrag zijn overeen gekomen zijn bepaalde gemeenschappelijk belangen beter gemeenschappelijk  te doen behartigen dan ieder apart. Maar er is een groot verschil tussen gemeenschappelijk en als een centraal bestuurde staat.

Want wat wordt voorgesteld is weer een grote stap naar een superstaat en grote overdracht van macht aan Brussel. En wie is Brussel. En de toon van het stuk kan ik alleen maar bestempelen als patroniserend en belerend.

Deze drie weten wat goed voor ons is.

Het is duidelijk dat Italië profijt wil trekken uit het komende vertrek van Britannië uit de Europese Unie en zich nu profileert als een van de trekkers van de EU, maar met een eigen agenda..

Het is even duidelijk dat Duitsland, Frankrijk en nu ook Italië een grote stap naar "ever closer union" willen zetten met hun 9 pagina grote discussiestuk (veronderstel ik) dat door Polen al wordt gekarakteriseerd als een poging to het stichten van een Europese Superstaat zoals ik gisteren las.

Maar zouden Frankrijk en Italië hun politieke en economische zelfstandigeheid willen opgeven? Dat lijkt me moeilijk te verteren.

Maar dat zij bepaalde aspecten gemeenschappelijk willen zien ligt voor de hand. De fiscale unie zonder politieke unie.

Polen heeft mijns inziens gelijk wanneeer het stelt dat de Commissie zich te veel politieke macht heeft toegeëigend.

Want de Commissie voert in principe het beleid uit dat door de Raad van Regeringsleiders wordt uitgezet.

Beleidsuitvoering en controle daarop, toch al een dubbel rol zoals Schaüble al herhaaldelijk heeft gezegd, die gesplitst zou moeten worden.

Uit dat discussiestuk kan worden afgeleid dat de drie landen een sprong naar voren willen maken in een tijdperk dat juist de kritiek op de machts usurpatie van Brussel sterk toeneemt. Een soort minachting voor de wil van de bevolkingen. Zouden ze nu de geest van de tijd niet begrijpen of is het zelfvoldane onderschatting van de problemen die zij hierdoor oproepen. Misschien zie ik het als leek volkomen verkeerd. Maar ik geloof dat de EU  een chaos is vol vormen van machtsvacuum. Het gevolg van tussen twee politieke lijnen balanceren zoals het verdrag van Lissabon uitlokt. Het balanceren tussen onafhankelijke staten en een ever closer union.

Een onverenigbare tegenstelling tussen een verdrag en een zinsnede uit de preamble.

De Raad van Regeringsleiders is het onderling niet altijd eens. Dat is vanzelfsprekend want enerzijds vertegenwoordigen zij hun eigen onafhankelijke land en anderzijds bepalen  zij de politieke lijn die de EU dient te volgen en die niet rechtlijnig uit het verdrag voorkomt.  

Dat leidt tot in interne tegenstellingen.

Datzelfde geldt mischien in nog meerdere mate voor de Raad van Ministers die voor hetzelfde conflict staan.

De Commissie, en met name de huidige onder Juncker, die duidelijk te verstaan heeft gegeven dat zij een grotere politieke rol wil gaan spelen, maakt gretig gebruik van dat vacuum om zelf de politiek te gaan bepalen en daarbij die ook uitvoeren en controleren. Een beproefd recept voor ontsporen.

Bij de Brexit crisis (en alle andere crises) blijkt die chaos. Juncker, President van de Commissie heeft zijn eigen antwoord op het Brexit plan. Britain er gelijk uit en geen genade. De volgende President, Schulz heeft dezelfde  mening en uit die ook. De President van de Raad van Regeringsleiders, welke de politieke lijn dient uit te zetten, houdt een gematigde toespraak. Regeringsleiders geven de mening van hun eigen land (hopelijk althans) weer, in alle lidstaten wordt er in de parlementen over gesproken. Chaotisch optreden.

Van te voren was er kennelijk door de Raad van Regeringsleiders nog geen politieke lijn uitgezet die de EU zou volgen in geval van een Brexit. Er lag geen draaiboek klaar. Pas nu komt er een vergadering van de Raad van Regeringsleiders nadat er al veel meningen zijn geuit variërend van straf en wraak tot business as usual en kalm overleg plegen.

Het is een echo van de werkwijze bij vorige crisis momenten.

Zonder dat de Raad van Regeringsleiders is bijeen geweest hebben Duitsland en Frankrijk alweer het voortouw genomen. Psychologisch volkomen fout. Deze twee landen zijn niet de EU maar drie lidstaten ervan. Zij komen als twee landen met een discussiestuk dat door andere landen als een ultimatum wordt gezien en een aanzet tot een superstaat. Misschien overdreven, maar het tekent de sfeer.

Italië voegt zich erbij en er wordt meteen een al lang slepende  controverse bij gehaald, de austerity contra de losse politiek.

Italië ziet dat als oplossing ondanks zijn schuldenberg  en het gigantisch bedrag aan bad debts, oninbare vorderingen, bij de Italiaanse banken die door de Brexit nog verder in de moeilijkheden worden gedreven.

De eurozone overeengekomen bail-in, waar aandeelhouder en obligatiehouders als eerste moeten bijdragen is gezien de omvang vrijwel uitgesloten en de bad bank die Atlante heeft veel te weinig kapitaal om bij te springen.

Dus zal een door de eurozone verboden staatssteun noodzakelijk zijn. Dag bankenunie. En wat zal de rol van de ECB hierbij worden.

Maar dat is slechts een bijkomend probleem.

De juiste gang van zaken bij de dreigende Brexit zou zijn geweest dat de Raad van Regeringsleiders ruim tevoren een commissie de opdracht zou hebben gegeven een door hen politiek gestuurd plan te ontwikkelen, waarna de Raad de meningen van de lidstaten peilt en zelf met een voorstel komt voor bespreking in de Commissie en het Europees parlement. Want dit stuk komt niet alleen op een niet  bepaald optimaal tijdstip uit maar was al voor de Brexit voorbereid. En waarom wordt het ingebracht bij de groep oostelijke lidstaten waar het prompt voor een hoop onrust zorgt. In een tijd al vol te vol met onrust is me een raadsel.

Denk nog eens na over de gang van zaken bij de nog steeds doorgaande illegale migranten crisis. Dezelfde chaotische aanpak zonder enig al voorbereide gedragslijn. En net als de Brexit was die crisis ook te voorspellen.

Ik geloof, en dat heb ik al eerder betoogd,  dat de Europese Unie in de Raad van Regeringsleiders allereerst de politieke vorm die het eindpunt van de EU zal worden moet bepalen. Dan kan worden bepaald of dat voor de bevolking van de lidstaten aanvaardbaar is.

Zoals het oosten vreest de superstaat of een bond van onafhankelijke staten die een beperkt aantal duidelijk omschreven vitale kerntaken afstaat aan een gemeenschappelijk centrum.

Want zoals nu via een opportunistisch kronkellijntje maar zien waar het op uitloopt gedreven door individuele belangen en inzichten is een doodlopende weg.

En de grote lijn in dit alles moet zijn de vrijhandel en de financiële eigen verantwoordelijkheid van de lidstaten zoals vastgelegd in het verdrag van Lissabon en helaas genegeerd, zodat elk binnen die vrijheid zijn eigen economische mogelijkheden optimaal kan ontplooien.

Want de socialistsche eenheidsworst aanpak van wat goed is voor de een is goed voor allemaal heeft tot de huidige ellende in de eurozone geleid.

Steun voor opbloei is goed maar steun als compensatie is op de duur fataal.

En, tenslotte, als ik de lidstaten en (pre-) kandidaat lidstaten van de EU bezie dan lijkt het ideaal van de euro als munt voor alle volslagen illusoir. Economisch onhaalbaar.

Want zelfs bij de huidige heterogene lidstaten is het al een gammel gebouw dat alleen door financiële steun en ECB maatregelen om schuld en rente houdbaar te maken in stand gehouden kan worden. Laat staan als daar economisch nog zwakkere staten aan worden toegevoegd.

Maar dit zijn maar de overpeinzingen van een leek.

Staatsmanschip is nodig en 

Geen Kretologie van Ongekozen Ambtenaren

 in dit chaotische tijdvak

  

Al diegenen die van mening waren dat er geen Brexit zou komen en dat de Britten de zekerheid van de Europese Unie zouden verkiezen boven nationale onafhankelijkheid zijn daarin wel heel plotseling en onverwacht bedrogen.

Dat dat hoogst onverwachte verlies in de gehele wereld en vooral in Groot Brittannië heel moeilijk te verwerken is blijkt uit de reacties zowel politieke als financiële.

In Engeland klinkt de roep om een tweede referendum waarvan de oproep op grote schaal fraude heeft opgeleverd (o.a. 40.000 stemmen uit Vaticaan Stad) en in het parlement zijn er parlementsleden die het referendum willen negeren. Mrs. Sturgeon in Schotland wil heel wat, het meeste uitgesloten. Zij wil het Schotse parlement toestemming voor de uittreding laten blokkeren, zij wil een Schotse onafhankelijkheid via een nieuw referendum maar dan  de Engelse grens toch openhouden  en het pond sterling eveneens behouden en zo lid van de EU blijven. Want 62% van de Schotten heeft voor Remain gestemd en Schotland profiteert van EU steun.

Noord Ierland overweegt weer unificatie van het eiland en dus aansluiting bij de Republiek Ierland.

GB heeft geen haast met het inroepen van artikel 50 om de uittreding in werking te stellen, wil dus een geleidelijk proces van uittreden en eerst de Brexit laten bezinken.

De Labour Party is in open conflict met de party leader Corbyn en ik geloof dat de meerderheid van zijn shadow cabinet is afgetreden.

Er zal dus een nieuwe regering in GB tot stand moeten komen en de politieke vijver zal wat tot rust moeten zijn gekomen voor de nieuwe Prime Minister op rationele wijze aan de uittredings onderhandelingen kan beginnen.

Ook in de rest van de EU (of moet ik al zeggen in de EU) moet men nog die onverwachte uitslag van het Brexit referendum verwerken.

Er zijn de opgewonden kreten van Schultz en Juncker om GB er meteen uit te gooien waarmee ze hun gramschap en wens GB zoveel mogelijk te laten lijden uiten. Ook de ministers van buitenlandse zaken willen, naar ik lees een snelle aftocht van GB.

Maar Tusk, de President van de Raad van Regeringsleiders, het opperste orgaan van de EU, heeft een bezadigde toespraak gehouden en er zijn bijeenkomsten geplanned tussen Mw Merkel enTusk, Mw Merkel, Hollande en Renzi en met de oospronkelijke oprichters groep van het eerste uur.

De Tjechische minister president wil het aftreden van Juncker die hij ervan beschuldigt de Brexit te hebben uitgelokt door het "meer Europa" te willen doordrukken.

Ik voorzie twee soorten reacties mogelijk. Pas op de plaats of verdere hervormigen.

Consolidatie of Confrontatie

Italië zal ongetwijfeld proberen het S&G Pact en dus de austerity te willen ontmantelen en meer te profiteren van de door de ECB veroorzaakte lage en negatieve rentes op staatsleningen om zo de groei te stimuleren. Maar Italië heeft een staatsschuld van 133% hetgeen dus, ondanks de 0% rente nog meer lenen vrijwel uitgesloten maakt, maar de werkloosheid bedraagt 11,7% en de jaarlijkse groei 1%  zodat maatregelen om de groei te vergroten hard nodig zijn.

Duitsland (en andere noordelijke landen) zal zich echter tegen een loslaten van de austerity hevig verzetten maar is strategisch verzwakt door het wegvallen van Britain zodat het anti austerity front van zuidelijke landen moeilijker te weerstaan zal zijn. Zoals ik al zei zal ongetwijfeld de zuidelijke wens voor een fiscal union weer de kop opsteken. Zoals ik al eerder dacht zal de euro een van de grootste splijtpunten van de EU kunnen worden.

Ook voorstellen tot verdere integratie op het punt van veiligheid en migratie zouden tot problemen kunnen leiden.

De EU kritische groeperingen en partijen  zullen met argus ogen de ontwikkelingen volgen en zullen ongetwijfeld als er wordt gestreefd de Brexit te gebruiken om tot grotere integratie (op welke manier dan ook) te komen in actie komen door referenda te eisen.

Vanmiddag  lees ik vervolgens  tot mijn schrik dat de ministers van buitenlandse zaken van Frankrijk en Duitsland voorgesteld zouden hebben een Europese superstaat te stichten waarbij de macht van de lidstaten wordt beperkt zegt de Poolse Publieke Omroep TVP info die er aan toevoegt dat het een ultimatum is.

Het stuk zal vanmiddag worden voorgelegd aan de Visegrad Groep die vandaag in Praag samenkomt.

Lidstaten zouden geen recht meer hebben op een eigen leger, op eigen strafrecht, op eigen belasting stelsel en eigen munt. Zij verliezen ook het beheer over eigen grenzen en procedures voor toelaten en relocatie van vluchtelingen.

Martin Schaefer, woordvoerder voor het Duitse ministerie van Buitenlandse zaken zei echter dat Duitsland geen superstaat wilde maar een beter Europa.

Frankrijk wil ook, zoals ik gisteren al schreef, een eurozone ministerie van financiën en permanente geldstromen van de rijkere noordelijke landen naar het zuiden.

Het lijkt mij dat deze informatie op een vergissing of verkeerd begrijpen moet berusten want  dat inderdaad getracht zou worden door een snelle beslissing een situatie te scheppen die niet meer kan worden teruggedraaid lijkt mij met het oog op de laatste ontwikkelingen onwaarschijnlijk. In ieder geval is het echter een veeg teken als de oostelijke EU lidstaten dit inderdaad zo zien.

Maar niets lijkt onmogelijk als het om de EU gaat. De gehele gang van zaken om de Brexit is al onwerkelijk genoeg.

Dat dat alles nu gebeurt in een periode dat de appreciatie van de kiezers voor de Europese Unie op een dieptepunt is en juist het nationalisme de kop op steekt lijkt mij een riskante onderneming.

Zoals ik vorige keer als mijn mening gaf: de Europese Economische Gemeenschap verenigde indertijd Europa op handelsgebied en nam belemmeringen weg.

Dat aspect is nog voor mij het belangrijkst onderdeel van de Europese Unie.

Het zou doodzonde zijn als door een politieke ontwikkeling die tegen de opvattingen van de Europese kiezers ingaat en slechts door een Elite wordt gepromoot en doorgezet ook dat grote goed verloren zou gaan.

Het zou beter zijn politieke macht uit Brussel terug te geven aan de lidstaten en zich te concentreren op die onderdelen van kerntaken van vitaal belang die niet door de afzonderlijke lidstaten kunnen worden verricht. Kerntaken die goed gedefinieerd zijn. Geen taken die alleen maar belangrijk worden gevonden.

De Brexit en de Europese Unie

met blindeerkap op vooruit of herbezinning op wat mis is

Mw Merkel en Hollande gaan, naar ik lees,  praten over een splitsing in de Europese Unie, landen die verdere "integratie" willen en landen die dat verwerpen.

Dat zou voorkomen dat nog meer lidstaten zouden willen uitstappen.

Maar het is wel in strijd met de verdragen.

En is uitbreiden van de macht van Brussel verdere integratie. Want dat is een van de hete hangijzers.

Wat wordt exact bedoeld  met "integratie", dat vage woord dat alles schijnt te dekken.

De Brexit is als een bom ingeslagen. Niemand had kennelijk (behalve Soros)  verwacht dat de Britten inderdaad voor uittreden uit de Europese Unie zouden stemmen.

Dat verklaart ook de impact die de Brexit op de financiële markten had. Een donderslag bij heldere hemel. Onverwacht dus panisch.

Eigenlijk vreemd want de Brexit beslissing is nog lang niet de Brexit in praktijk brengen door artikel 50 van het verdrag van Lissabon in werking te stellen dat de uittredings procedure regelt.

Maar niet vreemd als men de Brexit niet beschouwt als een geisoleerde actie van een volk dat toch al meer tegen de EU aanleunde dan er enthousiast lid van was. 

Als men het ziet als eerste land waar de bevolking vindt dat de EU teveel macht naar zich toegetrokken heeft en niet  in staat is die macht efficient en effectief uit te voeren en verkeerde beslissingen neemt.

  

Als voorbeeld de reacties van Juncker en Schultz, twee van de Presidenten  van de EU die willen dat GB er direct uit gaat. Alsof dat technisch mogelijk zou zijn of zelfs nuttig.

Staatsmanschap zou zijn eerst te overwegen op welke wijze dat uittreden zou moeten plaats vinden met zo min mogelijk schade voor de EU en voor GB, want hoe je het ook keert of wendt, de handelsbetrekkingen die er tussen GB en de rest van de EU bestaan moeten in het economisch belang van beide doorgaan en heroverwogen worden en dat kost tijd.

Voorlopig zou  er niets in behoeven te veranderen.

Experts op dat gebied zijn zelfs van mening dat de twee jaar die het verdrag daarvoor stelt na het in werking stellen van dat maagdelijke artikel 50 veel te krap bemeten is om dat kennelijk ingewikkelde proces op deugdelijke wijze te volbrengen.

Bovendien is het de eerste keer dat een lidstaat uit wil treden, er is dus geen ervaring mee.

En als het er om gaat door GB af te sluiten dat land zoveel mogelijk te beschadigen om een voorbeeld te stellen voor andere lidstaten en daarbij behoorlijk in eigen vlees te snijden in toch al economisch fragiele tijden zou dat bovendien een bewijs zijn van een existentiële crisis in de EU.

Landen niet binnenhouden door de merites van de EU maar door angst voor de gevolgen van een uittreden. Dat kan geen goede strategie zijn.

Mw Merkel en Hollande gaan besprekingen beginnen in een kleine groep en later met de EUlanden van het eerste uur over een flexibelere EU van twee niveaus, één geintegreerd de andere in losser verband.

Allereerst zou moeten worden afgezien van dat vage woord "integratie" en duidelijk omschreven worden wat het voor de regeringsleiders inhoudt. Duidelijk  of dat, zoals ik vorige keer schreef,  is komen tot een verbond van zelfstandige staten met gemeenschappelijke belangen of een federale staat met centraal bestuur en deelstaten of anders wat dan ook, maar duidelijk gedefiniëerd.

Bij zo'n potentiële  splitsing zou natuurlijk direct gedacht kunnen worden aan de eurolanden en de niet-eurolanden maar dat zou een onzinnig uitgangspunt zijn. 

Onder de eurolanden zullen er zeker zijn die niet willen kiezen voor een federale deelstaat status en onder de niet-euro landen zijn er wellicht lidstaten die dat wel zien zitten.

De huidige situatie als uitgangspunt nemen lijkt dus oppervlakkig misschien aantrekkelijk maar is riskant.

Een semi oplossing door een fiscale unie in de eurozone te vormen met een financieel parlement en treasury (ministerie van financieen), gezamenlijk begroting, gezamenlijke schuld  en gezamenlijk uitgavepatroon  zonder politieke unie,  dus zonder gezamenlijke regelgeving en controle,  zoals Frankrijk al eerder heeft voorgesteld, is dus geen oplossing.  

Zonder gezamenlijke sociale wetgeving en belasting wetgeving (dus een politieke unie)  en controle is een fiscale unie onmogelijk en onrechtvaardig en ondoelmatig.

Geldstromen naar landen met andere sociale, arbeids- en belasting wetgeving zal leiden tot ongelijke berechtiging en dus tot onrust en tegenstand en tot een wegvallen van de noodzaak tot structurele hervormingen.

Maar het valt niet te ontkennen dat de economische verschillen tussen de eurolanden toenemen in plaats van afnemen en dat dat een bron van onrust is in de eurozone en dus in de EU.

Dat ligt niet op de eerste plaats aan het ontbreken van structurele hervormingen in sommige eurolanden, hoewel dat ook meespeelt,  maar aan de verschillen in economische potentie.

De euro is daardoor voor de zwakke landen te duur en voor de sterke te goedkoop.

Daarvan profiteren juist de sterke eurolanden in hun concurrentie positie op de export markt.

Dat verschil kan niet door structurele geldstromen worden opgelost. 

Alleen een aanpassing van de waarde van de munt aan de economische potentie van elk land zou dat oplossen en de zwakke landen een kans tot groei bieden.

Die mogelijkheid bestaat bij de euro als enige, gezamenlijke munt niet.

Devaluatie, aanpassing aan de nationale economie, is onmogelijk.

Maar door het invoeren van een duaal geldstelsel zou dat wel mogelijk zijn.

Naast de euro een nationale munt die in waarde ten opzichte van de algemene euro kan variëren. Zulke stelsels zijn bekend.

We weten dat een aantal zwakke eurolanden wel naar zo'n fiscale unie streven.

Maar andere zijn er beslist tegen.

Het is bovendien tegen de regelgeving van het verdag van Lissabon in.

Gezien de opkomst en groei van nationalistische eurosceptische partijen juist ook in de eurolanden en door de euro zou een snel doordrukken van zo'n plan eerder een negatief dan een positief resultaat hebben al zou er nu nog een meerderheid bij de politieke partijen bestaan voor zo'n project.

Het zou de eis voor een referendum, die toch al leeft onder de bevolking, nog versterken en de kloof tussen EU Elite en de gewone mens nog verder vergroten.  

En ook in de eurolanden is er grote ontevredenheid bij de nationale parlementen en anders wel bij de kiezers over de ongecontroleerde usurpatie van macht door Brussel. Ook daar wil men meer taken weer op nationaal niveau kunnen aanpakken.

Een ding is zeker. Toen de EU nog EEG was heerste er algemene tevredenheid en bloeiden de economieën op. Toen de politiek werd toegevoegd ging het mislopen met de uitbreiding van de bureaucratie en omvang van het ambtelijk apparaat in Brussel en de invoering van de euro als enige munt.

Misschien is dat een begin: wat is er sindsdien misgelopen en hoe valt dat terug te draaien.

Dat is beter dan een sprong vooruit die niets oplost en slechts groter weerstand wekt. Tusk heeft gelijk.

Maar een bureaucratie is moeilijk in te tomen. Dat zie je aan de EU lidstaten bij de wens voor hervormingen. Dat zul je ook zien in Brussel. Dat eist excellent leiderschap.

Wat moet de Europese Unie worden, 

een bond van zelfstandige staten 

of 

een federale staat met deelstaten.

De Europese unie:   Ever Closer Union? Wat is dat?

Wie weet nu eigenlijk wat het einddoel van de EU is. Ik heb voor mezelf in een vijftal blogs geprobeerd te bedenken wat de problemen in de EU en eurozone veroorzaakt. Ik geloof ook dat na meer dan twintig jaren Europese Unie daarop een duidelijk antwoord moet komen.

Zelfs de leave supporter par excellence, Farage, had het niet verwacht. 51,9% van de stemmen voor Leave, 48,1% voor Remain.

Internationaal had bijna niemand dat resultaat verwacht. 
Het VK heeft gekozen voor toekomstige politieke zelfstandigheid. Schotland zal wellicht een tweede referendum willen houden en uit het VK overstappen naar de EU  en  de eurozone, Noord Ierland moet zich ook beraden en Ierland, economisch zwaar verbonden aan het VK staat ook voor keuzes. 
What a bloody mess.

In de zakenwereld heerst grote verwarring, koersen dalen pijlsnel, zowel het pond sterling als de euro dalen in waarde. Maar als de eerste schrik voorbij is zal wel weer stabilisatie volgen.

En dat terwijl er in feite nog niets is gebeurd. Het kan nog lang duren voor het VK echt artikel 50 gaat gebruiken en de afscheiding vorm zal gaan krijgen.

In mijn ogen is de Leave overwinning geen gevolg van een een Britse crisis maar een EU crisis. Het is onjuist de Britten (want het is niet  het Britse parlement dat uit de EU wil treden) de schuld te geven.

Als dat wel het geval was zou er geen probleem zijn. De EU is zonder het VK groot genoeg en het VK zou het dan zelf maar moeten weten. Beide zouden economisch grote schade lijden door de vrije markt voor het VK uit te sluiten maar dat zou waarschijnlijk tijdelijk zijn.

Dat wil zeggen als de EU economisch sterk genoeg was. Maar dat is niet het geval.

De eurolanden, de kern van de EU, groeien veel te langzaam uit de crisis die toch al meer dan zeven jaar achter ons ligt en kunnen geen extra crisis verdragen.

De schuldenlast is zo hoog dat fiscale stimuli door de landen zelf voor de meeste onmogelijk is en dat ECB steun onontbeerlijk is.

Vrijwel geen enkel euro land voldoet nu nog aan de voorwaarden voor toelating erin.

Noodzakelijke sociale hervormingen (euphemisme voor het versobereren van de sociale sector) stuiten in een aantal landen op zoveel weerstand dat ze niet doorgevoerd kunnen worden.

Kandidaat leden van de EU, die al tijden economisch gesteund worden door de EU zouden bij toetreden nog lange tijd steun moeten blijven krijgen.

De EU is zo weinig flexibel dat eens genomen maatregelen ongewijzigd door blijven bestaan ongeacht nut of innovatie (bijvoorbeeld de landbouwsubsidies).

Voor straf het VK uitsluiten van de handel met de vrije markt zou zeer waarschijnlijk zozeer snijden in eigen vlees zijn dat de EU en eurozone economie er uiterst ernstige problemen door zouden krijgen.

Het is bovendien niet de vrije markt die het probleem vormt (al is ze nog lang niet voldoende tot stand gekomen) maar de politieke keuze.

Ik ben van mening dat het bestuur de EU volstrekt duidelijk zou moeten maken wat de politieke toekomst ervan is.  
Vage termen zoals "meer integratie", die zowel op zelfstandige staten kunnen wijzen als op afhankelijke deelstaten zaaien alleen meer verwarring.

Zoals ik al eerder voor mijzelf gedacht heb zijn er twee keuzes. de Europese Unie als een verbond van zelfstandige staten met gemeenschappelijke handels belangen of een federale staat met eigen parlement, regering en monetaire en fiscale eigen macht met afhankelijke deelstaten.

Wat nu gebeurt is zonder een openlijke keuze te maken via een niet democratische technocratische bestuursstructuur steeds meer opportunistisch of volgens hen door de nood gedwongen centralisatie door te voeren.

Er zijn drie  politieke beslissingsgroepen, de Raad van Regeringsleiders, de Raad van Ministers (of liever gezegd Raden van Ministers) en de Commissie of liever gezegd de President van de Commissie.

De besluiten van de Raad van Regeringsleiders zijn unaniem, hetgeen de besluitvorming uiterst gecompliceerd maakt, bij de Raden van Ministers gekwalificeerde meerderheid, en de commissie heeft zijn taak zelf van executive en toezichthoudend uitgebreid naar de politieke besluitvorming.

Dan zijn er bovendien nog het enorme administratieve apparaat in Brussel en het steeds verhuizend parlement met zeer beperkte bevoegdheden.

Door deze structuur en de druk tot centraliseren zonder duidelijke doelstelling ontstaat een gevoel van onmacht bij de bevolkingen die het idee krijgen dat zij er volkomen buiten staan en buiten worden gehouden.

Dan kan tot twee reacties leiden, apathie of verzet. 

In het VK is het verzet kennelijk zo sterk dat bij een referendum de bevolking de EU, zoals deze zich ontwikkeld heeft,  heeft afgewezen tegen de wens van de politieke meerderheid in.

De PEW en Ipsos Mori onderzoeken, die behoorlijk representatief zijn, hebben er op gewezen dat deze geruisloze ontwikkeling tot centralisatie van de macht door de meerderheid van de EU bevolking niet wordt gesteund.

Wordt de EU een bond van staten of een federale statenbond.  That is the question, geloof ik.

De verdragen geven geen duidelijk antwoord. 
Beide zijn mogelijk. 
Maar de keuze moet wel gemaakt worden en het enige orgaan dat een antwoord kan geven is de Raad van Regeringsleiders. Zij zijn het opperste orgaan en bepalen de strategie van de EU.

Verder werken door de verdragen met behulp van jurisprudentie door het Europees Hof verder te interpreteren en omtrekkende strategieën zoals bij het ESM zal naar ik denk tot steeds meer weerstand bij de bevolkingen van de lidstaten leiden. 
Een weerstand die, zoals in Groot Brittannië is aangetoond, dwars door de politieke partijen heenloopt.

Er zijn bepalingen in het verdrag van Lissbon die duidelijk wijzen op de zelfstandigheid van de lidstaten. Er zijn interpretaties van andere bepalingen in datzelfde verdrag die dat niet doen. Dat verdrag zal zo moeten worden gewijzigd dat het of de ene of de andere keuze omvat.

Gezien de huidige diversiteit in opvattingen binnen de EU die in de loop van de jarenis ontstaan zou er zou zelfs mogelijk de optie uit voorkomen de EU om te vormen tot  twee  groepen, zoals al wel wordt gesuggereerd.

Een groep van landen die deelstaat  in een federale staat willen zijn met de euro als munt.

Een tweede groep die zelfstandige staten willen blijven in een verbond van staten met gemeenschappelijke belangen. Beide binnen de single market. Een keuze ook voor de landen die nu de euro hebben.

Die mogelijkheid valt te verkiezen boven het gevaar de EU uiteen te zien vallen.

Want door gebrek aan daadkracht verder hinken op twee gedachten zal er toe leiden dat de EU inderdaad grote kans loopt uiteen te vallen en dat daardoor ook de voordelen van de single market, die als Europese Economische Gemeenschap een doorslaand succes was, verloren gaan. Dat zou inderdaad rampzalig zijn.

Maar noch politici noch media lijken in staat te zijn de Brexit in een bredere context te zien maar alleen als een specifiek Brits gebeuren dat de EU verder niet wezenlijk treft. Je hoort dat al in de woorden van een aantal regeringsleiders.
Dat wijst op een wel heel grote kloof tussen elite en the man in the street. Maar de tijd van kritiekloos volgen lijkt voorbij, niet alleen in Groot Brittannië. 

Maar dit alles zijn natuurlijk alleen maar de gedachten van een belangstellend leek.

Wat schort er aan de EU

deel vier

 Cameron beweerde nog vandaag dat hij bij een Remain overwinning nog verdere hervormingen van de EU zou afdwingen. Juncker, President van de EU commissie, boorde dat voornemen direct de grond in door te verklaren dat bij de onderhandelen Cameron al het maximum gekregen dat de EU wilde toestaan en dat er van verdere hervormingen geen sprake zou zijn. 
Hoe kon Cameron dat dan beweren.

Morgen is het de grote dag. Het Brexit referendum. Overmorgen moeten ze weer gezamenlijk door één deur. Maar Voor en Tegenstanders beschuldigen elkaar nog voor de laatste keer van onwaarheid spreken. Het gaat om ongeselecteerde immigratie of een Australisch puntensysteem dus immigratie van de economisch nuttigen,  grote economische schade of juist voordeel door onafhankelijk te zijn van de EU secondaire voorwaarden bij handelsverdragen. Althans zo lijkt het.

Maar in essentie gaat het om onafhankelijkheid of afhankelijkheid en aan beide hangt een prijs. En de opt-outs en de "hervormingen" door Cameron onderhandeld zijn een omstreden punt. Want gisteren is weer gebleken na de uitspraak van het Duitse Verfassungsgericht dat het Europees Hof de opperste juridische instantie is in de EU. Wat gebeurt er als dat Hof moet besluiten over opt-out opties of andere speciale overeenkomsten die in strijd zouden kunnen zijn met de EU verdragen of de uitleg die door het Hof  daar aan gegeven wordt. Of, zoals nu reeds gebeurt, over gevallen van verschil tussen Britse wetgeving en de EU wetgeving. Dat is de essentie.

Na morgen zijn er in de verhouding Verenigd Koninkrijk en de rest van de EU twee mogelijkheden. Het zijn vrienden of vijanden. Blijft GB binnen de EU dan is alles koek en ei, wint daarentegen de Leave dan worden, als je Hollande,  Schaüble en anderen hoort de messen geslepen en GB zo ver mogelijk gesloopt.

Emotioneel dus want economisch gezien zou het voor beide partijen voordeliger zijn bij een Brexit om de bestaande voordelen voor beide te behouden.

Maar aan de vijandschap van de EU ligt de vrees ten grondslag dat een Brexit bij andere EU landen de doorslag zou geven om eveneens uit de EU te stappen. En om dat te voorkomen moet GB gestraft worden. Zoals dat bij Grekenland gebeurde toen dat land uit de austerity wilde stappen en opnieuw onderhandelen over bail-out voorwaarden.

De daaruit te trekken conclusie zou kunnen zijn dat de EU niet bij elkaar gehouden wordt door een voor alle geldend belang maar door de vrees voor sancties bij het willen verlaten ervan en door eigen belang.

Als dat zo is dan moet het duidelijk zijn dat er iets wezenlijks mis is met de wijze waarop de  Europese Unie zich ontwikkeld heeft. Want in de tijd van de Europese Economische Gemeenschap was dat niet zo, ieder profiteerde.

Dat blijkt ook uit de opkomst en bloei van wat wordt genoemd nationalistische populistische groepen en partijen. Dat die groei niet toevallig is maar kan worden toegeschreven aan groeiende weerstand tegen de EU moet voor de EU een teken zijn de koers te wijzigen. Want steunen op een slinkende politieke meerderheid om ongestoord door te kunnen gaan is de kop in het zand steken. Want volgens de enquetes is een meerderheid van de bevolking  tegen die ontwikkelingen. Politieke partijen die dat negeren moeten daarvoor de prijs betalen. Dat is alom in de EU zichtbaar. Voor of tegen de EU geldt niet. Wel hoe de bevolking over de EU denkt en dat is duidelijk.

De euro levert blijvende problemen op. Blijven doorgaan met kunstmatige renteverlaging en geld bijdrukken zal op de duur tot flinke geldontwaarding leiden en begint al in Japan en misschien ook in de eurozone zijn kracht (als die er ooit was) te verliezen. De wisselkoersverlagende werking is in Japan zoek, de yen blijft stijgen ondanks de QE. Ik vraag me af of de QE niet meer problemen met zich meebrengt dan dat hij aan oplossingen biedt. Lage inflatie lijkt endemisch geworden ondanks de meer dan 800 miljard euro die de ECB al in de economie (maar welke) heeft gepompt om sterkere groei te veroorzakenen en zo de inflatie omhoog te krijgen.  En die 2% inflatie is juist het doel. En ondanks positieve prognoses (die volgens sommigen meer het gevolg zijn van groepsdenken dan van de echte economie bezien en vrijwel altijd te optimistisch zijn gebleken) is de werkelijkheid dat er eurozone landen zijn die niet zonder blijvende hulp kunnen voortbestaan en dat  zowat de helft lijdt onder objectief gezien unsustainable schulden (alleen betaalbaar door de kunstmatige lage rente en daardoor zeer waarschijnlijk ook veroorzaakt), dat de groei ondanks de ECB steun, lage grondstoffen prijzen te laag is om een omslag tot stand te brengen. Geen groot of zelfs klein succes dus. Het enige wat men zou kunnen zeggen is dat  het anders nog erger zou zijn geweest. Maar dat klopt niet als men naar niet euro landen kijkt.

En de schulden blijven een te grote last, ook al zou er een primair begrotingsoverschot zijn. En indien ooit de rente zal stijgen zullen die schulden nog zwaarder gaan wegen.

Want stel dat de inflatie inderdaad gaat stijgen omdat de olieprijs weer omhoog gaat  en de andere grondstofprijzen eveneens en dus de rente zal moeten gaan stijgen (en in de USA houdt men al rekening met een te sterk stijgende inflatie mogelijkheid) dan zullen de rentebedragen over de hoge schulden wellicht onbetaalbaar worden. Want al neemt de "echte" waarde dan af, de nominale waarde niet. En ook de waarde van het BBP daalt met de inflatie mee. En of de echte groei bij hogere inflatie extra zal toenemen is ook de vraag. Want het is de vraag die het aanbod bepaalt en niet andersom. En inflatie  is gewoon hogere prijzen en vermindert dus de koopkracht. De eurozone heeft wereldwijd gezien een enorm hoge staatsschuld. Niet alleen Griekenland.

De zwakke eurolanden dringen aan op een fiscale unie. Gezamenlijke begroting en verdeling van de gelden over de eurolanden. Geldstromen dus van sterker naar zwak. Een Fiscale Unie zonder Politieke Unie is niet mogelijk. Arbeidswetgeving en belastingwetgeving zouden immers uniform moeten zijn. In de eerste plaats uitgesloten door de enorme verschillen in economische potentie tussen de lidstaten, zie de minimum lonen varierend van nog geen 300 tot meer dan 1700 euro.

In de tweede plaats onmogelijk omdat de lidstaten niet al hun economische en financiële eigen macht en onafhankelijkheid willen afstaan aan Brussel. Ook al zou de bestuursstructuur zo worden gewijzigd dat het de EU een  direct democratische unie genoemd zou kunnen worden.

In de derde plaats omdat reguliere geldstromen zonder uniforme sociale regelgeving  onredelijk zijn en gelijkbercchtigheid verstoren. Neem als eenvoudigste voorbeeld pensioenleeftijden. Landen waar de inwoners met 67 jaar met pensioen gaan kan men niet belasten met betalingen aan landen waar dat op 55 jarige leeftijd plaats vindt. Zo ook met duur van werkloosheid uitkeringen en andere social benefits.

In de vierde plaats en meest fundamentele omdat men landen met grote economische (potentiële) verschillen niet in één muntunie kan onderbrengen zonder chaos te scheppen. En dat moet in de EU volgens de verdragen wel voor alle, ook nu nog kandidaat of pre-kandidaat leden. Kijk eens naar hun economisch vermogen en huiver.

Wat schort er aan de EU

deel drie

Een van de elementen in de Remain/Leave kwestie is de macht van het Europees Hof van Justitie dat in oorsprong zich met de handel bemoeide maar met de EU is mee uitgegroeid tot een Opperste Hof van Justitie in de Europese Unie waarvan de bevoegdheden uitsteken boven die van de  nationale opperste gerechtshoven en zelfs nationale grondwetten. Cameron verzet zich sterk tegen die allesomvattende juridische macht van het Europees Hof waartegen bovendien geen beroepsmogelijkheden bestaan.

Vandaag is in het Duitse Verfassungshof de definitieve uitspraak geweest over de wettigheid van de OMT van de ECB nadat het Europese Hof voor deze OMT  toestemming had gegeven nadat het Verfassungshof in eerste instantie had bepaald dat bepaalde elementen ervan tegen de Duitste grondwet ingingen. Het Verfassungshof heeft zich geschikt in het oordeel van het Europees Hof en zo de superioriteit daarvan indirect erkend.

Voor Cameron moet dat een teken aan de wand zijn.  De uitspraken van het Europees Hof gaan boven die van de hoogste rechter in de lidstaten.. Dat maakt de uitslag van het referendum nog belangrijker.

En onafhankelijk van die uitslag is de reactie van Brussel. Zal Brussel die aangrijpen voor een snelle tocht naar meer integratie of erkennen dat hoe dan ook een heroriëntatie van de Europese Unie noodzakelijk zal zijn. De kern daarvan moet de keuze zijn. De EU als een bond van zelfstandige staten die de oude Economische Gemeenschap in herinnering roept of een statenbond met centraal gezag. Maar zo'n keuze moet niet gegrondvest zijn op de mening van een Elitaire groep maar in de Europese Unie een breed draagvlak bij de bevolking hebben. Dat lijkt duidelijk niet het geval hoewel hij wel bij de traditionele politieke partijen zal bestaan.

Doorgaan op de huidige steelse integratie pogingen bij elle volgend probleem is geen keus. Dat blijkt zonneklaar uit de uitslagen van divers enquetes. Een nieuwe koers komt daarin naar voren die meer neigt naar een bond van zelfstandige staten dan een statenbond. Maar een technocratische bureaucratie is sneller gevormd dan omgevormd. Maar nu verder naar de oorzaken van het falen van de EU zoals ik die zie.

Een tweede rampenplan is de tweeslachtigheid van de EU. De grondleggers van de Europese Unie hadden wel degelijk een Federaal Europa voor ogen en hebben daarvoor in hun plannen de kiem gelegd. Tezelfdertijd beseften zij heel goed dat de tijd niet rijp was voor een afstaan van meer macht dan absoluut noodzakelijk was  aan een centrale overheid en spraken dus over zelfstandige lidstaten tot in het verdrag van Lissabon toe. Maar ook staat daarin als doel een "ever closer union".

Soms heb ik wel eens het idee dat regeringsleiders met een zekere schroom of misschien wel tegenzin hun handtekening zetten onder de verdragen in het besef dat niet tekenen hun als een soort tegenstander zou neerzetten en isoleren. Don't rock the boat. Uiteraard is dat mijn privé idee. 

Wel blijkt duidelijk dat zelfs het "opting out" bij delen van het verdrag, het bedingen van een uitzonderingspositie dus,  een land al tot een soort buitenstaander maakt. Het schoolvoorbeeld is Groot Brittannië dat bij het verdrag van Lissabon heeft bedongen buiten de eurozone te blijven en de eigen munt te behouden.

Dat houdt in dat de EU regelgeving voor de euro niet geldt voor GB.  Zo ook heeft GB het Schengen accoord over de afschaffing van de grenscontroles niet getekend. Ook heeft GB een opt out voor the Charter of Fundamental Rights of the European Union, the Area of Freedom, Security and Justice en, als onderdeel van de Cameron deal met de EU, the ever closer union, geen verdere integratie voor GB. Maar GB valt wel als EU lid onder de jurisdictie van het Europees Hof.

Hoewel ook andere lidstaten een enkele opt out hebben spant GB de kroon. Het gevolg is dat GB zich nooit een echt lid van de EU heeft gevoeld en dat de wens tot zelfstandigheid daar zeer sterk leeft.

Tusk, de President van de Raad van Regeringsleiders heeft in een toespraak gesteld dat de apostolische wens van de EU Elite  tot integratie uitlopend in een Europese Federale Staat van de Elite op felle tegenstand stuit van de bevolking van de meeste lidstaten die de zelfstandigheid van hun eigen land vooropstellen. Een tweespalt verborgen aanwezig in de verdragen toen de stichters het doel niet duidelijk durfden te formuleren. Toen was de tijd nog niet rijp en nu wellicht nog minder.

Een derde angel is de verdeling van de macht tussen de lidstaten en de EU in het verdrag van Lissabon. De EU legt allereerst het principe van de subsidiariteit (bij voorkeur behandelen op het laagste niveau) zo uit dat de EU altijd beter in staat is bij gedeelde taken die voor zijn rekening te nemen en zo geruisloos steeds meer macht naar zich toe te trekken. Zo blijven in realiteit maar weinig taken over voor de lidstaten. En aan een van de de belangijkste in de eurozone, de eigen fiscale macht,  van begroting, belastingheffing, uitgaven zelf bepalen wordt van alle kanten geknaagd.

Een vierde angel lijkt hierop maar gaat over de geheel aan de EU toegewezen taken. Soms wordt daarin tot het kinderachtige toe bedisselende regelgeving verwekt.

Neem als enig, doch duidelijke voorbeeld energie, die tot de exclusieve EU taken behoort.

Het plan het vermogen van  waterkokers, kettles, broodroosters, toasters, verplicht terug te brengen is naar sommige bronnen vermelden uitgesteld tot na 23 juni uit vrees dat dat de uitslag van het  Britse referendum zou kunnen beïnvloeden. Dit geeft al aan hoe gevoelig deze materie ligt.

Deze reductie in het vermogen zou veel energie besparen.

Om ook even kinderachtig te worden. Theoretisch klopt dat niet. Er is een bepaalde hoeveelheid energie voor nodig om bij een bepaalde omgevingstemperatuur een snee brood een bepaalde bruining te bezorgen. Een krachtiger toaster zal hier minder tijd voor nodig hebben en zo minder last hebben van de afkoelende werking van de omgevingstemperatuur. Bij lager vermogen zal de bruinigstijd langer zijn en dus meer invloed van de omgevingstemperatuur ondervinden en dus is meer energie nodig dan bij een high powered toaster. Toegegeven, kinderachtig misschien maar dat is het verbod eveneens.

Tenzij men zegt dat daardoor in peak periodes door die talloze minder krachtige apparaten de peak lager  (maar langer) zal zijn omdat hij door de lagere vermogens over een langere periode wordt uitgesmeerd. En zo instorten van het net in piektijden voorkomen kan worden. Maar dat klinkt niet erg gunstig voor de toekomstige energievoorziening.

Typisch trouwens dat een veel belangrijker energieprobleem, de verschillende vormen van stekers en wandcontactdozen in de EU nog niet is opgelost.

Die standaardiseren zou menig electrische schok kunnen voorkomen bij doe het zelf adepten.

Tenslotte is de EU is niet in staat gebleken belangrijke problemen zoals illegale migratie, financiële instabiliteit, werkeloosheid, terrorisme, interne uitkerings migratie effectief aan te pakken, maar irriteert hij de burger wel met vrijwel nutteloze directieven die het dagelijks leven vergallen en steeds meer macht naar Brussel sluizen.

Dit alles kan het gebrek aan vertrouwen van de burger en zijn achterdocht over de Brusselse plannen verklaren.

Maar ziet de Elite het ook zo.

Wat schort er aan de EU

deel twee

De vraag is, als ik de schrijver begrijp, hoe dan wel dat vertrouwen van de mensen in de Europese instellingen kan worden herwonnen. Of dat de mensen al deze, of een aantal van, deze instellingen principieel afwijst.

Want het is niet een kwestie die de laatste jaren speelt.

Het afwijzen van de grondwet van Lissabon door referenda in Frankrijk en Nederland (en in andere landen durfde men een referendum niet aan, geloof ik) was al een duidelijk teken aan de wand. Het afwijzen van een centraal bestuurd Europa bestond toen al. De EU is op slechte fundamenten gebouwd. De EU draagt de grondslagen van zijn falen vanaf het begin in zich. Het hinken op twee gedachten.

Als ik terugga naar het Verdrag van Lissabon dan zie ik daar al duidelijk dat de grenzen van de acceptatie van de Europese Unie voor de meerderheid in Frankrijk en in Nederland al bereikt waren en in de concept grondwet voor hen overschreden waren. Zij wezen de concept grondwet, want dat was het toen, in een referendum af.

In de andere landen was er geen volksraadpleging. Maar er was wel een politieke meerderheid, ja, zelfs unanimiteit onder de regeringsleiders.  Alleen daardoor kon de "concept grondwet" snel omgedoopt tot "verdrag" toch doorgezet worden. De kloof tussen volk en elite was al duidelijk.

Die EU was het resultaat van het groeiproces dat na de tweede wereldoorlog werd ingezet om de ingestorte economie van west Europa te steunen. De Kolen en Staal Gemeenschap die uitliep op de Europese Economische Gemeenschap met het vrije verkeer van goederen, diensten en personen. Een vrije markt die economisch zelfs heden ten dage nog niet is voltooid.

Met het verdrag van Maastricht werd de politiek toegevoegd aan de economie, de EU, met zijn gezamenlijke munt,  de euro en de EU centrale bank, de ECB zagen alle het licht.  

De "grondwet" van Lissabon zou het eindpunt van de ontwikkeling zijn, de grondwet van de Europese Unie. Maar deze grondwet werd dus  verworpen door een Frans referendum en een Nederlands referendum. 

Door het de nieuwe naam "verdrag" te noemen werd het toch  door de regeringsleiders aangenomen.

Hier is de grondoorzaak van het afbrokkelen van het vertrouwen in de EU zichtbaar geworden.

De keuze tussen eigen souvereiniteit en Europese superieure souvereiniteit, het verschil tussen volk en leiders.

De historie van die afgewezen grondwet herboren in een verdrag is er een geweest van aanpassing van dat verdrag aan de nog steeds levende wens van de regeringsleiders om tot een ware politieke unie te komen.

Maar het verdrag spreekt over zelfstandige lidstaten  die een aantal bevoegdheden overgedragen hebben aan de EU, die voorts bepaalde bevoegdheden delen met de EU op voorwaarde van subsidiariteit, hetgeen wil zeggen dat deze bevoegdheden aan de lidstaten toevallen tenzij dat niet goed mogelijk zou zijn.

Alle andere, dus niet met name genoemde bevoegdheden, vallen ten deel aan de lidstaten, waaronder de zeer belangrijke fiscale bevoegdheid, staatsbegroting en belastingen. 

Weliswaar  met dien verstande dat (volgens het verdrag van Maastricht) de staatsschuld niet de 60% van het Bruto Binnenlands Product overstijgt en een begrotingstekort van meer dan 3% van het BBP  door corrigerend optreden van het bestuur van de EU wordt gevolgd.   

Bovendien wordt het de lidstaten verboden andere lidstaten direct financiëel te steunen, hetgeen de ECB, de centrale bank evenmin mag.  

Ik noem deze voorwaarden uitdrukkelijk omdat zij direct of indirect geschonden werden waardoor de geloofwaardigheid van het verdrag zwaar onder duk kwam te staan.

De euro, ingesteld bij het Verdrag van Maastricht, is de munt van de Europese Unie en tevens de splijtzwam van de EU.

De euro die juist datgene moest zijn dat de landen van de EU vast aan elkaar zou koppelen.

Die als tegenwicht moest dienen voor de hereniging van Oost en West Duitsland door de inruil van de Deutschmark voor de euro die de EU landen aan elkaar zou verbinden.

Die euro zou het sluitstuk van de EU  zijn als alle lidstaten aan de voorwaarden tot invoering ervan zouden hebben voldaan en de euro dan verplicht hadden ingevoerd.

EU en euro onverbrekelijk aan elkaar verbonden.

Diezelfde euro bracht de onverenigbaarheid van de zuidelijke landen en de noordelijke aan het licht.

In 2003 al toen zowel Duitsland als Frankrijk de 3% norm schonden.

Let wel, Duitsland was toen nog niet de financier van de eurozone maar een economisch zwak land.

Geen van beide landen werd gestraft zoals had moeten gebeuren.

Maar Duitsland had zijn les geleerd en voerde uitgebreide hervormingen in bij de arbeidswetgeving, de Hartz wetgeving. Het tijdperk van de austerity, zuinigheid en vlijt werd hiermede ingeleid. Daardoor kwam Duitsland snel tot bloei. En dit Duitse model werd de eurolanden opgelegd. 3% en 60%.

Frankrijk daarentegen ging op de oude voet verder, evenals de zuidelijke lidstaten.

Tot 2007 kwamen de weeffouten van de euro nog niet zo sterk in zicht en onvolkomenheden bij de naleving van de voorwaarden werden oogluikend toegelaten.

Na 2008, de bankencrisis, begon het eurogebouw te kraken. De Europese banken moesten van de ondergang worden gered,  daardoor namen de staatschulden enorm toe.

Griekenland had een dubbele boekhouding gevoerd die in 2009 uit kwam. Een schuld van 300 miljard euros, 113% in plaats van 60%. Later zou het nog erger worden.

De banken moesten daardoor gered worden van de ondergang hetgeen inhield dat Griekenland om dat mogelijk te maken ook gered moest worden en de lamentabele periode van de bailouts begon.

Maar ook Portugal, Ierland en Spanje hadden een overmaat aan schuld.

In 2010 krijgt Griekenland het eerste bail-out pakket van de EU en het IMF.

Ook Ierland krijgt een bail-out pakket.

Maar het verdrag van Lissabon verbiedt directe financiële steun van lidstaat naar lidstaat en ECB naar lidstaat.

Het verdrag werd daarom via een zeer ruime uitleg van een nood paragraaf  genegeerd en de bail-outs waren een feit.

Directe financiële steun. Een van de belangrijkste verbods artikelen in het verdrag doorbroken.

Om het "directe" van de steun in het vervolg te omzeilen wordt een aparte organisatie voor de eurolanden opgezet, het ESM, European Stability Mechanism waarin alle eurolanden participeren en dat bail-out leningen aan lidstaten in liquiditeitsnood kan verscaffen. Het begrip "liquiditeit'" werd daarbij zeer ruim uitgelegd.

In 2011 krijgt ook Portugal een bail-out lening, nu legaal via het ESM.

In Griekenland is de situatie zo hopeloos dat een tweede bailout noodzakelijk blijkt.

De ECB gaat over tot het opkopen van Italiaanse en Spaanse staatsobligaties om de rentekosten omlaag te brengen om zo  uitbreiding van de crisis te voorkomen.

De staatschuld van Griekenland wordt verminderd door een haircut voor private crediteuren van 50%.

Eurozone banken moeten geherkapitaliseerd worden door de staten.

Spanje omzeilt een bail-out maar krijgt een lening om de banken te herkapitaliseren. De eurozone wankelt op zijn grondvesten.

Een van de grote nadelen van de bail-outs is dat de staatschulden van de bail-out landen verhoogd worden met het bedrag van die bail-out leningen.

Dat houdt in dat de terugbetaling ervan een flinke rem zet op de mogelijkheden tot extra steun aan de economie.

De leningen zijn er om de schulden die aflopen te vervangen door nieuwe leningen gefinancierd met bail-out geld.

Een ander groot nadeel is dat de bail-out landen naast de leningen onderworpen worden aan een strikt hervormingsregime onder dwingend toezicht van de zogenaamde Troika, met vertegenwoordigers van EU, ECB, IMF.

Die voorwaarden houden o.a. hogere belastingen, aanpassing van de arbeidswetgeving, o.a. loonsverlagingen, bureaucratie en lagere overheidsuitgaven in.

Door deze ingrepen neemt de koopkracht en dus de binnenlandse vraag aanzienlijk af. In plaats van ondersteuning van de economie volgt een afbraak. Zie het Griekse BBP dat met 30% is ingezakt. Zie de staatschulden van de bail-out landen die schrikbarend hoog zijn. 

Zie de totaal tabel over de toestand van de eurozone die ik enige tijd geleden heb samengesteld. 

Op een enkel land na voldoet er geen enkele na 15 jaar euro nog aan de toetredingsvoorwaarden ervoor.

Bovendien is gebleken dat er grote verschillen zijn in de economische potentie van de eurolanden. Het monetair beleid, dat kapitaal versterkt en sparen verlies doet opleveren en bedoeld is de schulden van de zwakke landen betaalbaar te houden zorgt er juist voor dat de verschillen tussen zwak en sterker toenemen in plaats van afnemen.

De enige noodgreep (want geen oplossing) lijkt de sprong naar voren door een fiscale unie en eurozone parlement naast het EU parlement in te stellen waardoor in plaats van leningen die terug betaald moeten worden en bij de staatsschuld worden opgeteld, reguliere geldstromen van sterk naar zwak mogelijk worden die dus niet tot hogere schuld en terugbetaling leiden. Echter verboden in het verdrag van Lissabon en dus onmogelijk zonder verdragswijziging.

Bovendien leveren  gezien de ervaringen in België en Italië die geldstromen geen verbetering in de economische situatie van de zwakke regios maar alleen een voortdurend aanvullen van de tekorten om de begroting rond te krijgen. Boze tongen beweren dat ook alle noodzaak om te hervormen dan wegvallen want het nodige geld komt toch wel.

De Euro als enige munt voor de EU is een mislukking door de grote potentiële verschillen van de EU landen en was van het begin al aan gedoemd te mislukken.

De Commissie die corrigerend had moeten optreden bij overtredingen van de 3% en 60% regels en dat vanaf 2003 al niet deed heeft ook bijgedragen tot het uit de pan rijzen van de schulden.

Maar straffen zouden toch niets uitgehaald hebben omdat de diepere oorzaak nu  eenmaal niet kan worden weggenomen en de Duitse austerity aan de zwakke landen opgelegd hun problemen slechts heeft vergroot want de enige echte oplossing, een devaluatie van de valuta van de zwakke landen is onmogelijk door die éne gezamenlijke munt.

Zelfs de wisselkoers daling door de Quantitative Easing (toen de QE nog dat bijverschijnsel had) en de lage olieprijs en lage grondstoffen prijzen en vrijwel gratis leningen door de ECB aan de eurobanken hebben geen behoorlijke economische groei opgeleverd die in staat was het schuldpercentage stevig te doen zakken en de schulden in euros nemen nog jaarlijks toe door de begrotingstekorten.

Dat alle EU landen op de duur de euro zullen invoeren lijkt als men het lijstje kandidaatsleden doorneemt erg onwaarschinlijk gezien hun economische achterstand op de rest. En dat landen als Polen, die een flinke groei doormaken, staan te popelen om de euro in te voeren is gezien de toestand van de eurozone hoogst onwaarschijnlijk.

Dat op zich al is een veeg teken, een EU met diverse munten.

Dan laat ik de bankenunie maar buiten beschouwing omdat door de felle Duitse tegenstand die zich ertegen keert de Duitse banken ook aansprakelijk te maken voor schulden en gaten bij banken in andere landen de zaak in feite onbespreekbaar maakt.

Volgende keer het tweede en derde rampenplan van de EU.

Wat schort er aan de Europese Unie 

vandaag deel een.

Wat gaat er met de EU gebeuren na het Britse referendum. Ik heb sombere gedachten. Hoe de uitslag ook zal zijn binnen de Engelse politiek zal het moeilijk zijn het reputatieverlies van remain en leave politici op te krikken. Van beide zijde is er zoveel wrevel, zo veel persoonlijke aantijgingen dat weer verenigd samen verder gaan in een afhankelijk of onafhankelijk Britain een volgend probleem zal worden. Cameron heeft zich als regeringsleider niet boven de partijen gesteld maar zich zo nadrukkelijk als voorman van het Remain kamp opgesteld dat hij bij een Brexit onmogelijk is geworden en wellicht eveneens bij een Remain.

Hij heeft ook gezegd dat er na het referendum geen tweede mogelijkheid meer zal zijn. Dat is, geloof ik, wat overtrokken. Want elke regering, op gezag van het parlement, kan zijn land uit de EU loodsen. Hij zal bedoelen dat er geen tweede referendum zal zijn.

Ook in de rest van de EU zal er ongeacht de uitslag onrust blijven. Want door het Britse referendum is er veel losgekomen. Van de hautaine houding in de EU van 'ze doen het toch niet' is niets meer over. Ook niet van het negeren in het begin van de economische gevolgen voor de EU als geheel.  Nu worden de scenarios tussen vriendschappelijk en vijandig uit elkaar gaan bij een Brexit overwogen en de keus tussen die twee kan wel eens beslissend zijn voor de toekomst van de EU. En al komt er een remain uitslag dan nog is gebleken dat een groot deel van de Britten tegen de ontwikkelingen in de EU zijn gekant. Datzelfde speelt in de andere EU landen. De tegenstand tegen de geruisloze machtsusurpatie van Brussel is de laatste jaren sterk toegenomen. Voor de wens van de Elite van een verenigde centraal bestuurde politieke Europese Unie blijkt geen draagvlak bij de Europese bevolkingen te bestaan gezien de enquetes.

In het vorige blog heb ik in het kort het PEW onderzoek over de appreciatie van de Europese Unie samengevat. Een grote diversiteit van meningen en prioriteiten en beslist geen onvoorwaardelijke aanvaarding van de onwikkelingen in de EU.  In ieder geval dus één resultaat van Remain/Leave zij het onbedoeld, te weten een reactie op de vraag wat de Europeanen nu verlangen van de EU.

In de Duitse pers, dit keer de Frankfurter Algemeine Zeitung  wordt er een groot artikel aan gewijd. Ik heb het met belangstelling gelezen om twee redenen. De eerste is dat Duitsland wel het meest Europese land van alle is dat echt streeft naar een federaal Europa, maar dan wel op Duitse leest gestoeld. En als tweede dat in Duitsland de kanselier, Mw Merkel, in de EU, voorzichtig gezegd, de sturende kracht is wier politiek door de andere regeringsleiders gevolgd wordt.

Zerfält Europa ? Stort Europa in? De EU zoals die in de loop van tientallen jaren is gegroeid heeft geen toekomst. De voorstellen van zowel verachters als vereerders ervan leiden nergens toe. Men moet de sceptici met moedige ideeën voor een nieuw Europa begeesteren, zegt de krant.

Een bijdrage van Hubert Védrine, eerder gepubliceerd, dacht ik in "Le Monde",  volgt op deze stelling. Ik probeer het samen te vatten. Maar het geeft geen strategie aan en wel knelpunten maar geen oorzaken, geloof ik.

De huidige EU schiet niets op met de voorstellen van de vereerders noch van de sceptici. Men kan niet langer de ogen sluiten voor de afkerige houding van de Europese volkeren tegenover de Europese integratie. Het populisme reflexmatig te brandmerken en schandaliseren geeft misschien een goed geweten maar sterkt het alleen maar en draagt geen oplossing aan zolang men niet de oorzaken van deze crisis aanpakt.

(Waarom, zo vraag ik me af,  tegenstand tegen de onwikkelingen in de EU nu steeds als "populistisch" moet worden afgedaan en niet gezien mag worden als een logisch gevolg van het willen doordrukken van integratie tegen de wil van de meerderheid in, is typerend voor het elite gevoel. Maar goed, niet kinderachtig zijn).

De schrijver vermeldt vervolgens dat  het pro-integratie deel van de EU bevolking slechts 15% bedraagt.

Het percentage anti-EU deel is eveneens ongeveer 15%. Volgens de schrijver zit er tussen de twee uitersten een meerderheid van zo'n 60% die eurosceptisch is, in toenemende mate twijfelende en ontgoochelde Europeanen.

Nationale verkiezingen en enquetes tonen deze ontwikkeling aan.

De EU lijkt daardoor ondertussen nog slechts een verzwakt, van binnen uit aangetast, organisme.

Hetzelfde geldt voor de lidstaten.

Die worden door de steeds sterkere eis voor een directe democratie door de over-geinformeerde burgers steeds meer in twijfel getrokken.  En geen enkele -misschien met Duitsland als uitzondering- functioneert goed.

Tegenover deze ontwikkeling spelen zich allerlei veel eisen stellende kwesties af.

Putin die de meningsverschillen tussen de lidstaten aan het licht brengt, zoals buurland van Rusland te zijn of oud door de sovjets onderdrukte volkeren.

Daarbij komt de vluchtelingen kwestie. Voor het grootste deel Syrische oorlogsvluchtelingen maar tezelfdertijd ook economische migranten.

Deze groepen openbaren een diepe kloof tussen degenen die multiculturele maatschappijen voor onvermijdelijk en acceptabel achten en degenen die tot geen enkele prijs zo'n multiculturele maatschappij willen aanvaarden, namelijk de Oost Europese landen die vroeger onder het Ottomaanse rijk of onder de Sovjetunie vielen.

Deze conflicten spelen zich af tegen de achtergrond van een sukkelende economie, een voortgaande terugloop van het Europese deel van de wereldbevolking en toenemende gevaren voor het milieu. In het politieke leven van alledag functioneren de Europese instituten. Maar er bestaat het gevaar dat de Unie uiteen valt, een Brexit zou meer landen tot uittreden kunnen bewegen.

Hoe valt het te verklaren dat zovelen zich van het Europese integratie project afkeren.

De principiële anti-euro groep vindt het voldoende ontgoocheling en angst voor hun doel te gebruiken. Zij doen geen constructieve voorstellen maar eisen steeds alleen maar uit de euro, uit Schengen, uit de EU.

De voorstanders van een steeds verdergaande integratie, de Teleologen van de opbouw van Europa en de Fundamentalisten van de "ever closer union" herhalen als een mantra "Europa is niet het probleem maar de oplossing".

Overtuigen kunnen geen van beiden.

De aanhangers van het geloof in "meer Europa" (en geloof is hier het juiste woord) hebben noch zelfkritiek noch willen ze deze terughoudende positie van de burgers analyseren. Zij beperken zich tot het stigmatiseren van het zich afkeren van Brussel en hopen door moraliseren en verdoemenis oordelen deze onwikkeling te stuiten.

Zij roepen mythen te hulp "Europa is vrede" en de "fietstheorie", dat Europa instort als het niet steeds voortbeweegt.

Zij verdoemen "nationaal egoisme" en beweren dat staten en naties achterhaald zijn. "Souvereiniteits denken" is verdoemd.

Maar anderszins gloriëren de Europeërs niet langer over het opgeven van de souvereiniteit en zelfs niet meer over de overdracht ervan maar spreken over "gezamenlijk uitoefenen", preciezer maar wel een beeetje laat.

Dezelfde rhetoriek in het afwijzen van "walgelijke" ideeën. Uitdrukkingen die aan de dertiger jaren doen denken, en automatisch schrik opwekken  en de wens naar Europese integratie weer tot leven moeten brengen.

Deze formuleringen worden als wijwater ingezet om zo het vampier te vernietigen.

De linksen geloven in een "sociaal Europa" of een "Europa van de burgers".

Onzin, want dat model kan alleen gelden bij die Europese landen die op dat gebied achterliggen. In Frankrijk of Duitsland kan men daar dus niet mee aankomen.

Uit de voorstellen van de "beslist Europavriendelijke" groeperingen komt vrijwel naadloos de logica van een institutionele vlucht naar voren voort

Die wordt voortgebracht door ex of huidige leidinggevenden uit de kringen van Ministeries van Financiën, Voorzitters van Centrale Banken, Leiders van Europese instellingen, of aan hen verwante organisaties.

Bij deze "gewaagde", "moedige" en "op de toekomst gerichte" voorstellen gaat het er in werkelijkheid om technocratische en organisatorische maatregelen binnen de eurozone te verdiepen. Deze ontberen niet een bepaalde economische logica als men tenminste aan het instellen van een gemeenschappelijk ministerie van financiën denkt.

Maar men beseft echt niet hoe daardoor het vertrouwen van de mensen in de Europese instellingen weer herwonnen zou worden.

Een artikel zoals dit geeft naar mijn mening slechts een deelanalyse van wat er oppervlakkig mis is in de Europese Unie. Er wordt er van uitgegaan dat over het bestaan van de EU op zich geen discussie is en of de slechte organisatie die de aanpak van problemen bemoeilijkt de oorzaak zou zijn van de afkerige houding van de Europeanen. Maar ik geloof dat de oorzaken daarvan andere en fundamenteler zijn. 

de volgende keer deel twee, de oorzaken.