Varoufakis en Dijsselbloem,

de muis en de kat?

Ik heb altijd gedacht aan de hand van de feiten dat wat men onderhandelen noemde met Griekenland over austerity, derde bailout, in feite een doorgestoken kaart was en dat de eurozone eenvoudig wachtte tot Griekenland aan het einde van zijn latijn was.  Gisteravond werd ik in mijn mening gesterkt door de reportage over de twee protagonisten, Varoufakis en Dijsselbloem. Maar zoals immer en altijd het is wat ik denk. En wie denkt onfeilbaar te zijn bedriegt zichzelf en de anderen.

Ik heb gisteravond met genoegen geluisterd naar de nabeschouwingen over de Griekse 2015 crisis (om even het onderscheid te maken met de crises daarvoor).Wat ik jammer vind is dat er vrijwel nooit op gewezen wordt dat Griekenland zelf niet uit de brand geholpen werd en wordt met de diverse bailout bedragen maar dat bij de eerste bailout de eurozone banken gered werden en dat het daarna eurozone vestzak eurozone broekzak was met een stuk IMF inbegrepen. De eurozone verstrekte bailout bedragen aan Griekenland uit het ene potje en de eurozone pakte het weer terug voor terugbetalingen aan de ECB en voor het gemak ESM en natuurlijk IMF. Dat spel kan tot in het oneindige doorgaan.

Maar het is nog steeds de staatsschuld die Griekenland tot 2008 had opgebouwd met onverantwoorde leningen door eurozone banken en in de driedubbele Griekse boekhouding had weggemoffeld. Daarmee is het begonnen en zal het nooit eindigen. Want Griekenland kan nooit dat schuldbedrag terugbetalen. Dat zoals altijd bij onbetaalbare schulden steeds hoger wordt.

Ik zeg dat omdat dat dit, naar  ik denk, voor meer eurolanden geldt die de magische 90% grens staatsschuld hebben overschreden.

Maar door de lage rente politiek van de ECB gekoppeld aan de 60 miljard euros per maand extra geldschepping is door de geringe rentebetalingen daardoor die te hoge schuld te dragen en de staatssschuld zelfs verder op te drijven zodat die lidstaten geen gevaar lopen. Althans zolang die politiek van de ECB wordt voortgezet. En Draghi zijn belofte de euro kost wat kost te steunen trouw blijft.

Zie eens naar Duitsland en Nederland die zelfs echt gratis geld toekrijgen bij hun leningen. Onbegrijpelijk maar waar.

Griekenland kan niet op eigen kracht op de kapitaalmarkt lenen. Dat zag men tijdens de crisis toen de rentetarieven voor dat land omhoog vlogen. En zodra een ander euroland de euro zou opgeven verdwijnt al die steun voor dat land ook in één klap. Want de ECB werkt alleen voor eurolanden en heeft met de andere EU lidstaten niets te maken. Zodra dus Griekenland van de austerity af wou was het een gemerkt land. Het kon geen kant uit.

Niets voor niets wordt er voor gewaarschuwd dat als een land de zeggenschap  over zijn valuta prijs geeft het zijn onafhankelijkheid ook kwijt is.

Dat bleek ook overduidelijk uit het programma gisteravond. De eurozone had maar één doel: Griekenland terug in het gareel. Dat is de strategie ook als indicatie voor andere eurolanden;  in het gareel houden. De taktiek was simpel. Niets toegeven maar doorgaan met het overleg. Zoals ik een tijdje geleden gesteld heb, naar mijn  mening analoog aan het belegeren van een stad in de middeleeuwen. Tot de uitputting volgt.

Varoufakis zat niet alleen in het overleg klem. Ook in Griekenland kon hij zijn stategie niet verwezenlijken. Hij besefte heel goed dat de financiele afhankelijkheid van Griekenland aan de eurozone de achilleshiel was. Hij trof dan ook voorbereidingen om via een Griekse eigen nood currency een dreigend geldtekort te voorkomen. Dat was het beroemde plan B dat niet uit het ontwerpfase kwam. Tsipras wilde er niet aan en dus had Griekenland geen enkele verweer meer en trad Varoufakis af als minister. Dat was het einde van het tegenstribbelen.

De eurozone had niets toegegeven, nog strengere bezuinigingen kunnen opleggen aan een Tsipras die een volledige draai aan zijn einde-austerity programma moest inruilen voor nog zwaardere austerity en een signaal afgegeven aan de andere eurolanden.

Al jaren verwijten de zuidelijke eurolanden aan de noordelijke dat deze veel te gemakkelijk die leningen hebben verstrekt, niet alleen aan Griekenland maar ook aan de andere zuidelijke lidstaten zodat deze onverantwoorde aankopen konden doen in die noordelijke landen. Ook internationaal hoort men deze verwijten.

In dat verband speelt het target2 systeem van de ECB waarmee onderlinge betalingen van eurolanden plaatsvinden een flinke rol. In plaats van dagelijks afreken mechanisme biedt het de mogelijkheid grote vorderingen en schulden op te bouwen. Met name Duitsland heeft zeer grote vorderingen op het target systeem en een aantal zwakke landen een hoge schuld. Die lopen niet direct in het oog maar spelen wel een flinke rol in het schuldencomplex.

Wie draagt de schuld? Is het Griekenland alleen dat onverantwoord leende en het vervolgens verborg in een fictieve boekhouding, zijn het ook de banken in andere eurolanden die veel te gemakkelijk geld uitleenden. Is het de ECB die de eurozone als geheel garant hield zoals, eigenlijk niet geheel terecht, gedacht werd, is het de eurozone die al in 2003 toestond dat Duitsland en Frankrijk een loopje namen met de begrotingsdiscipline van 3%. Is het ook de eurozone omdat die het moeten zien dat het fout ging in Griekenland en dat de boekhouding niet klopte. Is het de fout van het Verdrag van Maastricht dat die 3% vrijwaring voor Brussels ingrijpen had ingevoerd, % tekort die in de loop der jaren de staatsschulden zo liet oplopen.

Leuk was ook de onverzoenlijke toon van de minister van financiën van Slowakije waaruit, als dat door Dijsselbloems woorden niet duidelijk was geworden, haarfijn bleek  dat de eurozone van het begin af aan niets wilde toegeven maar inderdaad onverzoenlijk was. Begrijpelijk want Slowakije houdt zich aan de regelgeving. Voor de Finse minister van financiën was het minder begrijpelijk want ook Finland begint nu na een aantal jaren van teruglopende economie in de gevarenzone te komen en geeft vrijwel openlijk toe dat het meedoen aan de euro een slechte zet was.

Het referendum van Tsipras was een farce. Griekenland stemde erin tegen de austerity maar niet over het daaraan misschien verbondene: de Grexit. De Grieken wilden niet uit de eurozone stappen maar wilden wel einde van de austerity. Een afschuwelijke strategische blunder van Tsipras waardoor hij zich onvoorwaardelijk overgaf aan de eurozone die onmiddellijk ervan gebruik maakte en Schauble liet verklaren dat Griekenland dan maar de eurozone uit moest. Een Grexit was niet meer uitgesloten. Dat moet voor Varoufakis een enorme klap zijn geweest. Zijn troef was juist dat de eurozone Griekenland nooit zou hebben willen laten gaan. Het tweeslachtige referendum gaf de eurozone het doorslaggevende wapen in handen. Als Tsipras hem niet had laten vallen was dat niet gebeurd.

En hoe komt het dat de media een beeld gaven van Varoufakis als een soort onbenul die de zaak alleen maar verstierde, een soort koppige dwarsligger. Gebrek aan feitenkennis of vooringenomenheid. Gisteravond was daar gelukkig geen sprake van.

De jaarlijkse summing up

Zo tussen kerst en nieuwjaar krijg ik altijd een weemoedige stemming. Je kijkt dan terug en vooruit en dat is in deze tijd geen onverdeeld gezellige bezigheid. Het is vrijwel onmogelijk om deze tijd van onbehagen en onoverkomelijke problemen te vergelijken met de tijd toen ik erg jong was en na de tweede wereldoorlog in het westen van Nederland de opbouw begon vanuit het niets. Haast niemand nu weet nog wat het tientje van Lieftinck was, de geldsanering. De wederopbouw van Rotterdam en de trots op de bouw van het Groothandelsgebouw. Geen bijstand, iedereen werkte want er was werk zat. Wel een hongerloontje maar we bouwden op, we gingen vooruit.

Vader Drees de socialist die de AOW invoerde. Later ex-socialist  en tegen immigratie van buitenlandse arbeiders. En dan nu. Mistroostigheid alom. We zijn allang uit-opgebouwd. De toekomst lonkt niet meer maar dreigt.

Als je de migranten toch taalles wil geven laat het dan Duits zijn. Daar zijn ze immers welkom en is er geen bovengrens aan het opneemvermogen en zijn de werkgevers erg blij met al deze nieuwe werkkrachten om de kalende en vergrijzende oudgeworden Duitsers te vervangen zo lees ik in de Duitse pers. Natuurlijk verzuimen ze erbij te vermelden dat ze alleen die migranten willen die voor hen nuttig zijn. Ze hebben er dus al een miljoen bij die voorlopig nog geen baan hebben maar waarvoor wel gepast werk mogelijk is. Ze weten alleen nog niet welke vaardigheden en opleiding deze migranten hebben. Maar dan leiden ze ze wel op. Zo zijn de grote werkgevers.

En ondanks de woorden van Juncker bij de zoveelste crisis bijeenkomst van de EU topleiders dat de stroom afneemt zijn er volgens de Verenigde Naties meer dan 20 miljoen mensen in de wereld op de vlucht en aangezien de Lidstaten van de EU volgens sympatisanten niet aan de bewoners ervan toebehoren maar aan de gehele wereld en de buitengrenzen ervan alleen theoretisch potdicht zijn en de Schengenzone ook steeds meer op een ex-Schengenzone begint te lijken en vervoer over grote afstanden voor vluchtelingen ook geen probleem meer is en de welvaart in de EU als een soort globale magneet werkt kunnen we wel nog het een en ander verwachten. En te doen of de EU een plan heeft voor de illegale migranten dan moet dat zijn volgens het verdrag van Lissabon, wegsturen. En het zijn illegale migranten want ze zijn ongevraagd de buitengrenzen overgestoken. Maar wegsturen is duizendmaal moeilijker dan laten binnenstromen.

De Tjechische president schijnt naar ik lees gezegd te hebben met kerstmis dat het het Paard van Troje is maar dat is historisch fout. Het paard van Troje werd door de Trojanan zelf binnengehaald. Maar in ieder geval wil hij niet meedoen aan het Grote Verdeel Plan. Net zo min als de andere Oost Europese Lidstaten van de EU.

Het is duidelijk dat de Oost Europese Lidstaten toch een andere opvatting hebben van de uitleg van de Werking van de Europese Unie zoals in de Functioning of the Union van het Verdrag van Lissabon staat. Zij willen duidelijk niet van de laars van de Sovjet Unie terecht te komen onder die van de EU en eisen het recht van een eigen mening in een eigen souverein land op hoe vervelend  de kernlanden, die nu eenmaal gewend zijn  dat Duitsland en Frankrijk de voortrekkers zijn, dat vinden.

Trouwens we moeten de verzuchting, of is het misschien een waarschuwing, dat de vluchtelingen crisis het voortbestaan van de EU in gevaar brengt toch wel serieus noemen. Hoewel het beter gezegd kan worden de EU zoals hij in de laatste vijftien jaar is geworden. Hoewel die verzuchting misschien alleen maar de prelude is om meer macht naar Brussel te willen verplaatsen.

Eerst was de EU een eenheid van gelijkgestemde landen (gelijkgestemd is niet identiek voeg ik voor alle zekerheid er aan toe).

Toen was er een afsplitsing van landen die de euro invoerden als tijdelijk voorhoede en waren er dus twee groepen met uit elkaar lopende regelgeving. Maar de andere EU lidstaten moesten ook verplicht die euro invoeren op een later tijdstip. Zwaan kleef aan techniek.

Nu is er de roep de EU definitief te splitsen in eurolanden en niet-eurolanden waarbij de eurolanden die verfoeilijke "ever closer union" vormen en de overige  een losser verband hebben waarbij dus opt-outs zoals Denemarken en het Verenigd Koninkrijk hebben een grotere rol spelen, een "ever widening union".

Maar binnen die dan afgesplitste eurogroep is er ook een splitsing in twee richtingen.

De austerity groep en de flexibility group. Niet merkwaardig dat de zwakkere eurolanden de flexibility aanhangen en de sterkere de austerity.

En bovendien dat nu vrijwel iedereen het europroject als een mislukking beschouwt waar je helaas niet met goed fatsoen kan afkomen omdat hij  opgezadeld is met een onhoudbare schuld die bij afschaffen van de euro de financiele ondergang zou betekenen van een aantal eurolanden. Finland betreurt nu openlijk lid te zijn geworden van de eurogroep en wijt zijn nu jarenlang durende economische achteruitgang er aan.

Tel daarbij nu op de vorming van een oost EU blok, want daar begint het aardig op te lijken, en de mogelijke uittreding uit de EU van het VK waarbij we ook binnen het VK een splitsing van de geesten zien waar zelfs gesuggereerd wordt dat de minister president een dubbele rol zou spelen.

Dan kan men inderdaad wel zeggen dat er geen harmonisch model meer is. Als gevolg is er de sterke opkomst van de nationalistische partijen in de lidstaten. Griekenland, Spanje, Portugal, Polen, Frankrijk, het VK, Denemarken, Italië, zelfs Nederland het braafste meelopertje van de eurozone, altijd de portemonnaie wijd open, alleen in Den Haag zacht klagend maar in Brussel luid meezingend.

Het is dus echt zo dat de kloof die er al was tussen Elite en Volk riskant groot begint te worden en dat een hooghartig afdoen ervan als populisme en onkunde daar niet veel aan zal veranderen. Vooral omdat de gehele EU in zijn voegen kraakt.

30  30  30   en dan nog eens 10

Ik heb al vaak gezegd dat ik achterdochtig ben en niet alles geloof wat men mij wil doen geloven. Zeker niet als er steeds boven komt drijven  dat men dat moet geloven en dat elke andere mening laakbaar of zelfs strafbaar zou zijn. Dat voor de aanhangers van dat geloof of overtuiging de zekerheid bestaat dat hetgene waarvan zij overtuigd zijn  het enige ware is. Dat iedereen die daar tegenin gaat schade aan de maatschappij toebrengt en dus gestraft moet worden. Geen tolerantie maar dwang. Ik geloof dat die neiging tot absolutisme van verschillende groeperingen in de samenleving de laatste jaren toeneemt. Sinds de veertiger en vijftiger jaren van wederopbouw en wederzijdse tolerantie, de "moet kunnen" maatschappij worden wij nu de dogmatische kant uitgeduwd. De "slik het" maatschappij. Ik heb zo mijn gedachten over de mechaniek daarvan.

Zoals ik gisteren schreef zijn er in Polen grote demonstraties geweest tegen de nieuwe regering die een wet uitgevaardigd heeft, goedgekeurd door het parlement,  die het toetsingsrecht aan de grondwet beperkt. Maar de nieuwe regering was met overtuigende stemmenwinst aan de macht gekomen. Wie demonstreerden dan.

In Griekenland zijn er grote demonstraties geweest tegen de nieuwe regering die ondanks de plannen een eind te maken aan de austerity toch de voorwaarden van de eurozone voor een derde bailout accepteerde en daarvoor een meerderheid in het parlement verkreeg.

Overal ter wereld zijn er protesten van groepen mensen die het ergens niet mee eens zijn en hun ongenoegen daarover laten blijken door te gaan protesteren. Liefst vreedzaam maar ook heel vaak met min of meer geweld. Kijk naar de demonstraties in eigen land bij gemeentes die overwegen migranten opvang centra te stichten.

Om dat te begrijpen en ook voor andere doeleinden verdeel ik de bevolking voor mijzelf in drie groepen, elk 30% van de bevolking. De overblijvende 10% zijn een groep apart, dat zijn de fundamentalisten die onder de overige 90% aanhang werven.

Natuurlijk is die verdeling volkomen onprofessioneel maar voor mij gemakkelijk. Onprofessioneel want er is natuurlijk ook een grote groep die zich afgekeerd heeft van de politiek en van alles, die  niet meer stemt en het vertrouwen verloren heeft. Die doet niet mee.

Neem bijvoordeeld inkomen. De onderste 30% hebben armoede of zitten daar dicht tegen aan, de bovenste 30% is welvarend en de 30% daar tussen kon rondkomen. Denk er wel om dat welvarend en arm per land heel verschillende waarden hebben. Maar hier gaat het om de verdeling. 

In Griekenland is door de grote schuldenlast een enorme armoede val ontstaan. Door de voorwaarden  voor een bailout door de eurozone ontstond grote werkloosheid, verlaging van lonen, uitkeringen en pensioenen. Daardoor zijn veel burgers van de middelste 30% ook in de problemen gekomen en in ieder geval sterk in koopkracht gedaald. Door de tweede bailout is dat nog ernstiger geworden.

Bij de verkiezingen heeft dat geleid tot een omverwerping van de oude regering met het austerity programma en het aan de macht komen van een anti-austerity regime.

De oorzaak is voor mij duidelijk, de onderste 30% die door die austerity nog armer was geworden stemde voor vernieuwing die voor hen gunstig zouden zijn, de bovenste 30% die niet onder de austerity leed stemde tegen vernieuwing die voor hen een  bedreiging was en de middelste 30% die nog net kon rond komen maar door nog verdere bezuinigingen, dus verdere verlaging van de koopkracht onder die grens zou komen stemde nu met de onderste 30% mee en het oude regime viel.

De gedachte vas hen was dat met de eurozone voor Griekenland gunstiger afspraken zouden kunnen worden gemaakt. Maar volgens de Grieken was er niet met de eurozone te praten, de uitkomst lag al vast en zoals in de middeleeuwen met een belegerde vesting moest Griekenland  door financiële uitputting opgeven en capituleren voor de eurozone. De nog grotere bezuinigingen (euphemistisch hervormingen genoemd) gingen dus toch door.

De verrassing was dat het parlement dat dus tegen de verdere austerity was en een flexibilisering wilde, toch steeds instemde en instemt met de strengere voorwaarden.

De harde kern (representatief voor de onderste 30% en de kern van de nieuwe koers van de regering) stemt tegen, de oppositie, representatief voor de  bovenste 30% stemt voor, en de middenmoot, representatief voor de midden 30% stemt ook gedeeltelijk voor om van twee kwaden de minste te kiezen, tussen grotere armoede of totale ontreddering buiten de eurozone in een vijandige economische en politieke omgeving zonder een ECB die steun zou kunnen geven.

Dit is maar een voorbeeld. Het gaat er mij niet om wie gelijk heeft of niet, alleen maar hoe volgens mij het mechanisme werkt.

Het is dus, en dat geldt voor mij algemeen, dat de middelste 30% altijd de beslissende factor zijn.

Daarbij komt de laatste groep, de 10% fundamentalisten in actie. Zij vormen de pressiegroepen die ondanks hun geringe percentage een grote invloed willen uitoefenen op welke activiteit dan ook. Hun enige doel is de middelste 30% aan hun kant te krijgen.

Het is zelfs mogelijk dat er twee of meer pressiegroepen zijn over het zelfde onderwerp.

Bij die pressiegroepen zijn er ook die gesteund worden door belanghebbende politieke of commerciële groeperingen die hen steunen en zo hun eigen belangen willen promoten. Er zijn er ook die zo ver gaan dat andere opvattingen en ideeën dan de hunne verboden zouden moeten worden.

Een voorbeeld voor een soortgelijk gebeuren is de periode 1950 tot 1960 in de USA toen mede als gevolg van de koude oorlog en een aantal Russische spionnage zaken in de USA een soort heksenjacht op gewoonlijk vermeend communistische sympatisanten plaats vond waarin de senator McCarthy de gangmaker was . Het leidde tot een door allerlei instanties en ook de FBI gevoerde jacht op mensen met "Un-American Activities" die vervolgd werden en hun maatschappelijke positie verloren op grond van in de meeste gevallen volslagen ongegronde beschuldigingen. Een soort massapsychose waarvan later bleek dat tienduizenden op valse of imaginaire gronden slachtoffer waren geworden. Uiteraard kwam men op een gegeven moment tot bezinning. Maar eerherstel nadat onherstelbare schade was aangericht is een schrale troost. McCarthyanisme is de naam die nu aan analoge ontwikkelingen gegeven wordt.

Ook nu bestaan er groepen die hun wil op de samenleving willen opleggen en onwilligen willen vervolgen. Want in hun visie is tegenwerking van hun overtuiging een criminele handeling. De mens is sinds onheugelijke tijden niet veranderd.

Tolerantie wordt al een begrip dat slechts naar een enkele kant nijgt.

Daar heb ik de laatste dagen over nagedacht.

Tussen lachen en huilen in maar altijd triest

Zo met kerstmis en het nieuwe jaar in het vooruitzicht en de soltice net achter de rug met de vele aanbidders in Stonehenge en andere oeroude relieken een geestelijke warreling door allerlei recente gebeurtenissen in de EU wereld en soms daarbuiten. Soms innerlijk de wenkbrauwen fronsen, rimpels in het voorhoofd trekken en vooral vol verbazing.


toetsingsrecht


Polen heeft een nieuwe regering die niet goed valt bij de Elite want die regering is tot stand gekomen door de overwinning van een nationalistische partij die dus niet met vreugde door de EU wordt begroet. Maar hij is na democratische verkiezingen op democratische wijze gevormd en de kiezers wisten (in tegenstelling bijvoorbeeld met Nederland) welk programma hij zou gaan uitvoeren. Daar valt dus, net zo min als indertijd in Griekenland,  kritiek op te hebben.

Nu beperkt een van de eerste wetten die is aangenomen de macht van het wat de Duitsers Verfassungsgericht noemen op het toetsen van de wetten aan de grondwet zoals dat in Duitsland gebeurt door dat Verfassungsgericht en ook in andere Europese landen. Algemene verontwaardiging bij de Elite. Er wordt zelfs geroepen dat de EU moet ingrijpen. Lech Walensa, de oude coryfee van het einde van de Sovjet overheersing in Polen, wil zelfs een referendum om die wet terug te draaien.

Maar dat gerechtshof heeft nog steeds de macht om te toetsen en te verbieden. Alleen nu met een twee derde meerderheid in plaats van een gewone meerderheid en met aanwezigheid van dertien van de vijftien rechters in plaats van negen. Een beperking dus wel maar geen afschaffing.

Maar weet men dat in Nederland dat toetsingsrecht of wetten voldoen aan de grondwet helemaal niet bestaat. Geen enkel gerechtshof in Nederland heeft  de macht wetten aan de grondwet te toetsen en desnoods te verbieden. De Raad van State kan een advies uitbrengen maar dat is vrijblijvend.

Want artikel 120 van de Grondwet (sinds 1983)  luidt:

"De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en verdragen."

Dus koning en de twee kamers van het parlement bepalen dat in feite naar eigen interpretatie. Dus de wetgever beoordeelt zelf of de wetten in overeenstemming zijn met de grondwet. De slager keurt... Het lijkt de EU wel.

De grondwet in Nederland is derhalve wettelijk gezien een lachertje afhankelijk van het fatsoen van het parlement.

Niemand echter die roept dat de EU bij ons moet ingrijpen zoals de Elite voor Polen wil. En daar bestaat die macht van het gerecht juist wel al is hij nu enigszins ingeperkt.

Vorige maal heb ik de ingreep van de eurozone en ECB in Griekenland een wurggreep genoemd. Die was mogelijk omdat Griekenland geen eigen munt had en dus niet kon devalueren en geen eigen geld kon drukken. Financieel was Griekenland volkomen afhankelijk. Ook Varoukafis spreekt in een interview met de Volkskrant van een staatsgreep door de eurozone door de eisen aan Griekenland steeds te verhogen.

Polen daarentegen is geen euro lidstaat hoewel het meer aan de voorwaarden ervoor voldoet dan de meeste eurolanden. Polen is monetair en fiscaal onafhankelijk. De EU kan dus geen financiële vuist maken tegen Polen, hooguit subsidies waarop Polen volgens de afspraken recht heeft intrekken.

Finland heeft grote spijt ooit de euro te hebben ingevoerd. Al een aantal jaren gaat het economisch slecht met Finland deels door het Nokia echec deels door de onmogelijkheid tegen het goedkope papier uit het oosten te concurreren en natuurlijk de politiek ingegeven sancties door de EU tegen Rusland.

Finland klaagt dat het in het verleden door een devaluatie kon uithuilen en opnieuw beginnen. Nu onder de euro heeft Finland geen monetair verweer en is afhankelijk van de ECB politiek. Moet dus lijdelijk toezien hoe de economie lijdt.

Bij dat lijdelijke hoort de uitspraak van onze minister Dijsselbloem, tevens voorzitter van de eurogroep dat hij het uitzitten van het kabinet Rutte een doel op zich vindt. Bij een val van het kabinet stilstand en dus achteruitgang. En dan de markante uitspraak door hem dat bij verkiezingen politici weer van alles beloven dat niet kan worden waargemaakt. Het typeert de eurozone van A tot Z.

In de independent wordt gesteld dat de armoede in Groot Brittannië zo sterk is toegenomen dat een aantal ziektes die omstreeks 1850 in Engeland heersten door ondervoeding weer de kop hebben opgestoken. Scheurbuik, roodvonk, kinkhoest, cholera. Voor de Britse middenklasse  is de omhoogvliegende prijs van energie een flinke last maar voor de armen is het een levensgrote ramp. In 2010 kostte electriciteit nog 0,121 pond per kwu nu 0,155, een prijsverhoging van 28%, gas van 0,035 pond naar 0,046 per Kwu. Armoede gerelateerde ziektes in de 21ste eeuw. En ook in Duitsland worden jaarlijks ongeveer 300.000 mensen afgesloten van electriciteitsvoorziening omdat zij de kosten niet meer kunnen opbrengen. Wij kijken liever naar het leed van andere volkeren dan naar de ellende door armoede in eigen huis.

Natuurlijk kan men de groene beweging de schuld geven van deze prijsverhogingen door de CO2 haat die goedkope brandstof in de ban doet en een dubbele energievoorziening, alternatieve die niet stabiel zijn en dus fossiele als backup. Maar binnen die groene beweging zijn er ook, zoals bij elk geloof, fundamentalisten. Deze hebben kritiek op de globale beroemdheden die wel de groene beweging prediken maar in hun levenstijl aan de laars lappen en hun carbon footprint achter laten. Maar zelfs die beroemdheden veroorzaken veel minder CO2 uitstoot dan president Obama als hij airforce one gebruikt om naar klimaatconferenties te vliegen.

Wat zal de totale CO2 uitstoot zijn geweest van de Parijse klimaat conferentie met zijn 30.000 gedelegeerden die van all over the world  aan zijn komen vliegen.

Ik dacht dat ik wist wat PC betekent. Personal computer nietwaar. Dus toen ik las dat PC in de opmars was en zelfs extreme vormen begon aan te nemen krabbelde ik me even achter de oren. De verkloop ervan liep toch terug en tablets waren de nieuwe hype and the things to have.  Toen ik verder las merkte ik dat ik het weer eens mis had. PC is Political Correctness, Politiek Correct zijn. Nu bleek dat eigenlijk ook weer iets te zijn waarvan ik niet wist dat het dat was. Want het had in dat geval niet veel met politiek te maken maar met discriminatie. Nu is dat weer iets waar ik me verre van houd om niet voor het gerecht gesleept te worden zoals nu weer de Zwarte Pieten baas die, weet u het nog van vroeger,  de zwarte piet kreeg toegespeeld. Ik herinner me vaag dat dat in een conference over voetbal scheidsrechters ging. In de moderne tijd ondenkbaar dat dat zou gebeuren. In dit geval ging het echter over gerechten (eetwaar dus) uit andere landen die in de USA op een universiteit waren klaargemaakt maar volgens de studenten uit die landen absoluut niet smaakten zoals ze in het  land van oorsprong smaakten en dat het dus discriminatie was ze onder die naam aan te bieden. Ik hoop dat ik het zelf nog kan volgen. De universiteitskeuken bood snel de excuses aan en beloofde plechtig nooit meer die namen ervoor te gebruiken. Geen grap maar echte ernst. Discriminatie, PC.

Annus Mirabilis       slot

Vandaag de politieke ontwikkelingen en hoe die in de praktijk door de EU genegeerd worden en bij mij zo nu en dan de indruk maken dat Brussel de integratie en centralisatie en superbeleid en beheer des te sneller doorzet om zo tenslotte de bevolkingen voor een voldongen feit te kunnen zetten.

Zou dat een beter Europa zijn dan bij de Eurposese Economische Gemeenschap, de vrijhandelszone van zelfstandige zelf verantwoordelijke staten.

Als ik de politieke ontwikkeling vooral in de eurolanden bekijk waar anti EU of anti euro of EU skeptische partijen snel in aantal en aanhang opkomen dan kan het niet anders of er zijn kenmerken van die EU en euro die die partijen in de kaart spelen.

Dat dat zo is blijkt uit het verweer van de elite een woord dat ik graag gebruik in plaats van de establishment.

De reden daarvoor is dat in vrijwel alle landen de kritiek op die nieuwe partijen gekenmerkt wordt door het gebruik van termen zoals populistisch in de duidelijk pejoratieve betekenis van die term, onderbuik van de samenleving, onopgeleiden of als het gevaar groter wordt geacht tokkies,  fascisten, extreem rechts, extremisten, racisten, neo-nazis zonder kennelijk de ware betekenis van die termen te kennen. Maar een ontzenuwen van de oorzaken van het ontstaan van die politieke stromingen blijft uit.

Het gevoel lijkt te zijn dat zolang de elite de meerderheid van de kiezers achter zich kan houden er geen gevaar dreigt en dit meerderheidsbeleid kan worden voortgezet zonder zich te storen aan die minderheid. Pure dictatuur van de meerderheid.

Het gevolg is een snelle groei van de partijen die een andere koers voorstaan.

In het Europees Parlement nemen de eurosceptici nu 25% van de zetels is, een landslide verschil met de vorige parlementen.

Griekenland, Portugal, Polen hebben de pro EU regeringen verworpen. In Griekenland heeft dat geleid tot een soort van eurozone staatsgreep die via financiële verwurging (zoals de Grieken het zelf zien) omgezet is in een aanvaarding van een derde bailout. In Portugal is geprobeerd ondanks de winst van de oppositie een minderheidskabinet te formeren dat onmiddellijk werd weggestemd. Nu is links aan zet.

Polen heeft een zeer nationalistische regering gekregen die kennelijk kritisch staat tegenover de EU.

  

In Spanje kunnen de pro EU partijen geen regering samen vormen door onderlinge tegenstellingen. Er zal dus een coalitie moeten worden gezocht met euro kritische partijen.

In Denemarken zijn de opt outs voor euro, justice,  police, citizenship, defence e.d. definitief gemaakt.

In Groot Brittannië woedt een felle strijd tussen pro en anti EU zoals ik in deel een van dit blog vermeld heb.

De Oost Europese EU lidstaten keren zich sterk tegen de migranten politiek van de EU (d.w.z. hoe de EU de overrompeling door illegale migranten verwerkt) en weigert mee te werken met een verdeling van de 160.000, eerder 120.000 migranten uit Griekenland en Italië.

Oostenrijk dreigt daarop met sancties.

Zweden is bezweken onder de massa's immigranten en sluit te grenzen. Ook daar vertonen de anti EU partijen een groei.

In Italië de five star movement van Beppe Grillo trekt bijna evenveel stemmen als de regerende partij.

In Nederland is de PVV, een anti EU partij, in de peilingen de grootste.

Het Front National in Frankrijk heeft bij de verkiezingen voor de nieuw gevormde regio's de meeste stemmen verworven maar moest het in de tweede ronde afleggen  tegen de combinatie Valls en Sarkozy.

Zelfs in Duitsland heeft de Adf, anti EU partij, een groeiende aanhang.

Het is evident dat als de EU doorgaat met het negeren van die EU skeptische partijen en doorgaat op de huidige weg deze partijen nog verder in macht zullen toenemen.

Er zijn  belangrijke punten.

De eerste is in de eurozone de strijd tussen austerity en flexibility die in ernst snel toeneemt.

Dat de austerity niet werkt is duidelijk, de financiële positie van de eurozone gaat niet vooruit maar wat belangrijker is dat austerity is uitgelegd als begrotingsbeheersing, de 3%.

Om die te bereiken werden belastingen verhoogd, salarissen, lonen en uitkeringen verlaagd, de zgn interne devaluatie terwijl een verbeterd uitgavenpatroon van de overheid niet tot stand kwam noch de nodige hervormingen van de bureaucratie en arbeidswetgeving om het bedrijfsleven lucht te geven.

Doordat de verlagingen van lonen en pensioenen slechts een deel van de bevolking troffen werd er een ongelijkheid in inkomen geschapen tussen de verschillende groepen. Een van de grieven bijvoorbeeld in Spanje waarbij de verschillen tussen overheidssfunctionarissen en gewone werknemers een rol speelden.

Een tweede is de betutteling en de steeds grotere controle van Brussel over het normale leven in de EU en de dwangmatige neiging van Brussel om elk probleem te lijf te gaan met meer centrale regelgeving die de autonomie van de lidstaten verder beperkte zonder tot een oplossing te komen.

Een derde is het gevolg van de geldverruimings en rente politiek van de ECB die onder het mom van beteugelen van de inflatie de waarde van de euro heeft doen dalen, de effectenbeurzen heeft opgedreven en de spaarders heeft verarmd en in feite sparen zo nutteloos heeft gemaakt dat alleen beleggen rendement oplevert en zo gevaarlijke bubbels kan veroorzaken door overdadig lenen van zowel overheden als bedrijven en particulieren.

Een vierde de discrepantie tussen groei van het BBP en bevolkingswelvaart.

Doordat het BBP gestimuleerd wordt door lage lonen en dus betere concurrentiepositie veroorzaakt dat de illusie dat het goed gaat met de economie. Dat geldt vooral in de euro lidstaten waar bij een groei ook een grote armoede bij een deel van de bevolking ontstaat door de loonsverlagingen en de werkloosheid hoog blijft. Werkloosheid geeft de welvaart van de bevolking aan, het BBP en begrotingstekort de welvaart van de staat. Vaste banen moeten steeds verder plaats maken voor flexibele en kortlopende contracten. De werkloosheid in de EU blijft desondanks te hoog.

Ook daar is dan de enige futiele remedie van de eurozone verdere integratie.

Het geloof in de EU, dat wil zeggen dat de politieke meerwaarde boven die van de beproefde economische uitstijgt is rap aan het verdwijnen.

De huidige werkwijze kan natuurlijk doorgezet worden zolang er een meerderheid voor is maar die kalft steeds verder af.

Wat Groot Brittannië voorstaat, grotere autonomie voor de lidstaten, een andere aanpak van migratie, in feite zover terug naar de vrijhandelszone van de EEG als mogelijk is en elk land de eigen verantwoordelijkheid voor zijn monetaire en fiscale politiek teruggeven is zinvol.

Zinvoller dan blijven denken dat alle landen hetzelfde zijn en dat een centraal beleid en centraal beheer ze ook hetzelfde kan maken met wat subsidie her en der.

Dat is hoe ik er over denk. Maar bureaucratie is gemakkelijker te scheppen dan te beperken. Want macht al is het over land  in de avondschemering blijft macht.

Annus Mirabilis  drie

Vrienden vragen me, waarom doe je dat allemaal. Ga genieten van je pensioen. Maar ik ben er door gegrepen, voor mij is het geworden voor mijzelf een soort deel geschiedenis te schrijven van dit grote experiment zonder echt partij te moeten kiezen. Want dat moeten politici en media.

Het Europese politieke landschap heeft zich sinds het jaar 2000 behoorlijk gewijzigd. Het kenmerk is de verwijdering tussen politieke elite en de man in the street, die eens in de zoveel jaren zijn stem mag uitbrengen en daarna moet afwachten wat er  uit komt maar nu zijn ontevredenheid daarover steeds duidelijker in zijn stemgedrag laat blijken. Wegkijken kan niet meer. De druk op de ketel wordt verkiezing na verkiezing opgevoerd. In de kiem smoren geeft respijt maar geen oplossing. Waardoor is die ontevredenheid ontstaan.

Verder van waar we gebleven waren.

  

Griekenland was dus door het jarenlange creatieve boekhouden het snelst onder water gegaan bij de Lehman crisis en is sindsdien  niet meer boven gekomen, ook niet na een tweede bailout met nog stengere voorwaarden en een haircut van de schulden en is nu in de derde fase met een derde bailout met opnieuw strengere voorwaarden na een mislukte ontsnappingspoging.

Portugal, Ierland en Spanje volgden, Spanje ontsnapte aan de gevreesde Troika die toeziet op de uitvoering van de voorwaarden met een 40 miljard euro  lening om de wankele banken overeind te houden,  en Cyprus was een nakomertje in de reeks.

In alle eurolanden waren de staatsschulden inmiddels na 2008 uit de pan gerezen om de schade door het uiterst infectueuse  Lehman schandaal te boven te komen door meer en meer te lenen tegen lage rente.

Bij de bailout staten kwamen  de geleende bailout gelden nog eens bovenop die al veel te hoge schulden.

In de gehele eurozone is de staatsschuld boven de 95% gestegen, ondanks een boekhoudkundige wijziging in de berekening van het Bruto Binnenlands Product waardoor het enkele procenten daalde.

Maar in euros uitgedrukt stijgt de staatsschuld steeds hoger.

De staatsschuld in de eurozone behoort tot de globale top. Niet iets om blij mee te zijn.

Door de ingrepen van de Europese Centrale Bank met zijn Quantitative Easing en zeer lage en zelfs voor de bankrate negatieve rentetarieven bleven die schulden toch betaalbaar en kon zelfs uiterst goedkoop bijgeleend worden.  Niet alleen door de eurozone staten maar door iedereen.

Bovendien daalde de koers van de euro van een top van 1.39 dollar naar 1,09 dollar waardoor de export positie van de eurolanden in theorie zeer gunstig  werd.

Een ook positief verschijnsel daarbij was de instorting van de olie en grondstoffenprijzen.

Daardoor werd de door de lage eurokoers duurdere import toch niet duurder in euros uitgedrukt en dus  bleef de binnenlandse koopkracht op peil en de inflatie laag.

Voor de consument een voordeel maar voor de schatkist een groot nadeel want hoe hoger de inflatie hoe lager de intrinsieke waarde van de staatsschuld die immers jaarlijks afneemt met het inflatie percentage.

Ik persoonlijk ben van mening dat dat de enige ware reden is waarom de centrale banken, tot nu toe tevergeefs, achter die zo gewenste 2% inflatie aan jagen. De intrinsieke waarde van de staatsschuld te verlagen.

Deze ingrepen zouden hebben moeten leiden tot een grote toename van de export voor de zwakkere eurolanden voor wie de euro eerst te duur was maar nu redelijk.

Het zijn echter de sterke landen, Duitsland en Nederland die daar het meest van profiteren en de toename van het eurozone GDP (BBP) is te gering zeker als in dollars in plaats van in euros wordt gerekend.

De eurozone is ook afhankelijk voor zijn groei van de buitenwereld en daar dalen de prognoses gestaag.

Zeker nu de FED de bankrente iets verhoogd heeft en de rente op dollarleningen dus stijgt heeft dat op de toch al kwakkelende Emerging Markets een ongunstige uitwerking.

Gezien de hoge staatsschulden en de te geringe groei ondanks de devaluatie (waardevermindering) van de euro is de economische toestand van de eurozone dus niet positief. Veel meer schuld kan niet gemaakt worden en om die te hoge schuld betaalbaar te houden moet de ECB de rente laag blijven houden en moet staatsobligaties op blijven kopen en dus steeds geld bij blijven drukken.

Er gaan nu geruchten  en die worden steeds sterker dat sommige eurolanden zelf geld zijn gaan bijdrukken. Vooral in Duitsland wekt dat veel argwaan. In dat geval zou de ECB dat moeten weten en ingrijpen want alleen de ECB heeft de monetaire politiek, dus ook het scheppen van nieuw geld in handen. De reacties van Draghi zijn erg ontwijkend. Duitsland kennende zal dat land het naadje van de kous willen weten. Want dat geld, als het waar zou zijn, kan in alle landen worden uitgegeven. Het zou dus zelf financiering zijn ten koste van de andere landen.

Duitsland heeft al die jaren gestreefd naar een Europese Unie op Duits model. Dat geldt ook voor de eurozone.

Het land krijgt daarmee veel kritiek te verduren maar in de migranten crisis lijkt het er inderdaad verdacht veel op dat Mw Merkel de lakens uitdeelt en de andere lidstaten zich daar aan moeten passen.

Maar Duitsland heeft ook veel moeten incasseren want als mijn bronnen juist zijn was het Duitsland dat die no-bail-out clausule in het verdrag van Lissabon wilde en de directe hulp aan Griekenland en dus het overrulen van het verdrag moest slikken.

Het was ook Duitsland dat het ESM, het European Stability Mechanism, dat beter het anti-failliet-fonds had kunnen heten moest slikken zij het dat zij er toch een veto vinger in de pap konden eisen.

Duitsland is mordicus tegen de Qantitative Easing die zij bovendien als verkapte staatsteun zien en tegen de lage rente politiek van de ECB maar moet het handenwringend toestaan.

Duitsland verzet zich tegen het voornemen de bankgaranties eurozone breed te maken zodat Duitse belastingbetalers garant zouden moeten staan voor Italiaanse spaarders, terwijl Duitsland en in feite ook Italië geen enkel inzicht hebben hoe de Italiaanse banken investeren. Ook niet veel vertrouwen blijkbaar in het toezicht dat de ECB daarop moet houden.

Duitsland is ook fel tegen de Franse (en het zuidelijk blok) plannen voor een financieel eurozone parlement en financieel minister en begroting en later eurozone belastinginning met als gevolg reguliere geldstromen van sterk naar zwak, lees noord naar zuid.

Duitsland is ook het land dat het meest moet bijdragen aan de ondersteuning van de rest van de eurozone. Het is de economische motor van de eurozone.

Maar ondank is 's werelds loon. Want Duitsland krijgt ook het verwijt dat zijn voorspoed ten koste van de andere landen gaat

Maar ondanks al die voor Duitsland negatieve effecten is de Duitse wens naar het bij elkaar houden van eurozone en Europese Unie zo enorm groot dat ze het allemaal slikken al is het allang geen Europa meer volgens Duits model.

Duitsland leeft nog steeds met  de angst dat bij een uiteenvallen van de EU en eurozone de oude Europese rivaliteit weer de kop zou opsteken en zelfs tot een oorlog zou kunnen leiden.

Maar die rivaliteit zien we juist door de EU nu weer opkomen.

En het laatste Duitse bolwerk, de zuinigheid en vlijt, de austerity door de eurozone omhelst in de verdragen en in het Stability and Growth Pact met latere xpacks is nooit een succes geweest. Want als de eurozone vandaag zou worden ingesteld met dezelfde toelatingseisen van 3% begrotingstekort en 60% staatsschuld dan zou vrijwel geen enkele huidige lidstaat aan die voorwaarden voldoen en toegelaten worden. Geen lidstaat heeft zich ondanks steeds nieuwe afspraken er aan gehouden.

Nu staat zelfs dat theoretische bolwerk, de essentie van het bestaansrecht van de eurozone op scherp. De werkelijkheid en het veranderde politieke landschap in de EU en eurozone hebben het concept achterhaald.

Het probleem is dat er geen alternatief is want de schulden zijn te hoog om een nieuw begin mogelijk te maken. Schulden die zo hoog zijn gestegen omdat de landen zich niet aan de regels hielden of konden houden.

Austerity tegenover flexibiliteit beperkt door de schuldenlast die nu alleen kunstmatig in toom gehouden wordt door een ECB die geld schept en de rente laag houdt en de euro laat devalueren.

Het geheel is een artificiële constructie geworden die alleen met kunst en vliegwerk overeind wordt gehouden. Maar geldverruiming en renteverlagingen tot in het negatieve kan niet ongestraft en onbeperkt doorgaan.

volgende keer het nieuwe politieke toneel.

Annus Mirabilis   twee

deze tijd van het jaar is altijd ideaal voor terugblikken en vooruit zien. De EU staat op zijn lemen  voetstukken te wankelen zeggen zelfs de EU corifeeën. Denk eens aan de EU met zijn kolossaal ambtenaren apparaat in Brussel, de ECB met zijn nieuwe imposante kantoorgebouw in Frankfurt en het Europees parlement met zelfs twee vergadersteden. Niet te vergeten het half zoontje de ESM in Luxemburg en het Europees Hof dat zovele uitspraken doet om de boel bij elkaar te houden. Hoe kan dat toch. Ik laat mijn gedachten er verder over dwalen na de migranten problemen. Want is dat een symptoom, aanleiding  of oorzaak. Maar vandaag iets anders.

De Brexit, het VK dat zich niet in de Europese Unie zoals die zich ontwikkeld heeft kan thuis voelen.

Dat zich nooit in het euro avontuur heeft willen storten. Dat het liefst terug zou willen naar de tijden van de Europese Economische Gemeenschap zonder politieke eenwording, vrijhandel zonder handelsbeperkingen maar eigen politieke en financiële verantwoordelijkheid.

Het VK voelt zijn zelfstandigheid vooral in gevaar gebracht door de eurozone waar die politieke eenwording via financiële eenwording buiten de Europese Unie steeds meer die "ever closer union" vertegenwoordigt.

Het VK voelt het gevaar dat daardoor een Europese Unie zal ontstaan waar de regels van de eurozone voor alle lidstaten gaan gelden want de eurozone staten zijn in de meerderheid.

Het VK dat zou moeten gehoorzamen aan regels waabij het geen medebeslissingsrecht  heeft gehad als blijvende buitenstaander. Over ons, zonder ons.

Daarom het eisenpakket dat Cameron heeft neergelegd bij de EU collega's.

Daarbij wordt Cameron door grote groepen in het VK gewantrouwd. Is het een coverup die hij nastreeft en wil hij eigenlijk ondanks alles lid blijven van de EU of is het voor echt.

Is de EU belangrijker voor het VK of het VK belangrijker voor de EU.

De handelsbalans met de andere EU landen is negatief. Het VK importeert meer uit Europa (zoals ze in het VK zeggen) dan het exporteert. Dus Europa profiteert.

In het VK intern is er een flinke strijd tussen blijvers, voornamelijk grote bedrijven die profiteren, en afscheiders. In 2016 zal een referendum klaarheid brengen.

Dan blijft de vraag of de Europese Unie die afscheiding kan overleven. Want van het een komt het ander.

De VK kwestie is immers niet de enige. De EU en de eurozone lopen steeds verder uit elkaar en het verband tussen de twee is ook tweeslachtig.

Zonder de EU zou de eurozone niet bestaan want  de eurozone bestaat uit EU lidstaten die de euro reeds voeren.

Een voorhoede die het eindstadium al bereikt heeft van een EU die dat eindstadium nooit zal bereiken want twee lidstaten hebben bedongen niet de euro te zullen invoeren. Denemarken en het VK.

Terwijl toch volgens de verdragen de euro de munt is van de Europese Unie. Dat wringt. En wringen is het lot van de Europese Unie. De Europese Unie klopt niet volgens de verdragen.

Daarom worden die verdragen, mede voor uitspraken van het Europees Hof, zo uitgelegd dat ze met de oorspronkelijke tekst soms in tegenspraak zijn.

Een sprekend voorbeeld is de no-bail-out passage in het verdag van Lissabon die directe financiële hulp van lidstaten onderling verbiedt en ook directe hulp van de ECB. De betekenis van die passage is duidelijk, de lidstaten moeten op eigen benen staan en mogen geen financiële hulp van andere lidstaten ontvangen.

Door nu eerst via een ontsnappingsformule die andere doelen had anders uit te leggen kon het toch. Zo werd het verdrag ontkracht.

Door het via het ESM te doen, alleen in het leven geroepen om lidstaten in liquiditeitsproblemen te helpen werd het geen directe maar indirecte steun en dus niet verboden. Maar wel tegen de bedoeling van het verdrag in.

Zo zijn er nog meer voorbeelden. De verdragen zijn lemen voeten.

Binnen de eurozone is er evenmin overeenstemming. In 2003 al, drie jaar na invoering van de euro,  waren de rapen al gaar. Duitsland en Frankrijk, de twee aanduwers van de EU, overschreden de 3% begrotingstekort grens uit het verdrag van Maastricht. De EU greep niet in want Duitsland en Frankrijk waren de twee gangmakers van de EU.  Schandalig maar veelbetekenend voor de verdere gang van zaken in de eurozone en dus de EU, het opperste gezag erover.

En de gevolgen bleven niet uit en zijn nog steeds een splijtzwam in de eurozone.

Duitsland had  zijn lesje geleerd en hervormde de sociale wetgeving en kwam door lagere lonen snel tot bloei.

Frankrijk daarentegen ging onverstoorbaar verder. De gevolgen zien we nu.

Door de lage rente door de ECB opgelegd en het feit dat kapitaalverstrekkers de eurozone toch als geheel als garantie voor leningen zagen werd er door de noordelijke  eurozone banken onverantwoord veel aan de zuidelijke eurolanden uitgeleend of als men het accent anders wil leggen door de zuidelijke landen onverantwoordelijk veel geleend van de noordelijke banken.

Die twee accenten zijn belangrijk voor de latere schuldvraag, de uitleners of de leners.

Het eurozone bestuur zag het allemaal maar aan.

Nu was het ook moeilijk te bestieren want al bij de invoering van de euro was het foute boel. Een aantal lidstaten voldeed toen al niet aan die 3% en 60% en er was ook wat creatief geboekhoud wat Griekenand zelfs tot 2008 volhield.

het jaar van de waarheid 2008.

De combinatie van creatief boekhouden en onverantwoord lenen sloeg toe toen de eurozone banken meegezogen werden in de USA huizenbubbel ontploffing, Griekenland toegaf dat hun echte begrotingstekort enkele malen groter was dan het creatief bedachte en dat ze hun rente en afbetalingen aan de noordelijke banken die hun zo ruimhartig geld hadden uitgeleend helaas niet konden betalen en Griekenland dus failliet was (ik weet dat je dat niet van een staat kunt zeggen maar het komt op hetzelfde neer).

Paniek in de EU. Directe geldsteun was verboden en als Griekenland de banken niet zou kunnen terugbetalen zouden die banken omvallen (=hun leners niet kunnen terugbetalen) en andere banken in hun val meeslepen.

De keus was dat of het verdrag van Lissabon met een smoes verdraaien en dat laatste gebeurde. De eerste bail-out was geboren.

Griekenland kreeg geld van de andere eurolanden te leen onder zware voorwaarden voor hervorming en bezuiniging. Dat geld diende niet als cadeautje voor Griekenland maar om de banken voor omvallen te behoeden. Griekenland schoot er geen moer mee op want bleef met de schuld zitten.

Het enige verschil voor Griekenland was dat niet langer de private banken maar voor het merendeel de publieke  middelen van de eurozone de schuldeisers waren geworden.

De EU was drastisch veranderd. Het op eigen benen staan van het verdrag was geschonden, het precedent geschapen.

Een nieuwe fase in de geschiedenis van de EU, al leek die zich te beperken tot de eurolanden. Maar het verdrag van Lissabon gold voor alle EU landen.

volgende keer verder met de omvorming van de EU/eurozone, de tweespalt in de eurozone  en de groeiende bezorgdheid van het VK daarover.

 

Annus Mirabilis.

Soms zakt de moed je in de schoenen. Van alles gebeurt er om je heen en je hebt er geen enkele grip op. De Elite (een klein zichzelf tot elite verklaard deel van de bevolking en toevalligerwijs dat deel dat over het algemeen er de minste last van ondervindt) lijkt te bepalen wat de bevolking moet accepteren.

Er lijkt door hen bepaald te worden wat vrijheid van meningsuiting is.

Tegenstand wordt door hen beschouwd als populisme, onderbuikgevoelens, fascisme en erger. De EU doet niet veel om dat gevoel weg te nemen, integendeel.

Maar de wals davert verder zonder rem.

Wat is eigenlijk de ware gedaante van de Europese Unie.

Wat is er over van de idealen achter de verdragen van Maastricht en Lissabon.

Waarom zou "ever closer union" de EU moeten doen uitlopen op een superstaat terwijl in het verdrag van Lissabon een duidelijke taakverdeling tussen  EU en lidstaten wordt overeengekomen.

Als we de gebeurtenissen van het haast afgelopen jaar in ogenschouw nemen dan moeten we constateren dat wanneer het erop aankomt die "ever closer union" verder weg lijkt dan ooit.

Er zijn dit jaar belangrijke schokken geweest.

De migranten kwestie, nog steeds ten onrechte beschouwd als vluchtelingen, die het volgens de definitie van het UNHRF niet zijn, lijkt onoplosbaar en heeft ook eigenlijk onaanvaardbare politieke gevolgen.

De kwestie zelf.

Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen de meer dan een miljoen illegale migranten die nog steeds, ondanks de komende winter, blijven binnenstromen en "resettlement" migranten.

Dat Juncker bij de EU top heeft medegedeeld dat het aantal illegale migranten drastisch was teruggelopen is volgens andere bronnen onjuist en is er geen vermindering.

Van deze enorme aantallen wil de EU top er 160.000 al eerder bestaande gevallen in Griekenland en Italië verdelen onder de lidstaten volgens bepaalde criteria.

Relocatie binnen de Europese Unie om de zuidelijke landen te ontlasten.

Dat is een besluit van de EU Raad van Ministers bij gewogen meerderheid van stemmen.

Het is ook een druppel op een gloeiende plaat. Tot nu toe zijn er een paar honderd op die manier van Zuid naar Noord gevlogen.

Maar de oostelijke lidstaten weigeren aan die verdeling mee te doen. Oostenrijk dreigt deze landen met financiële sancties. Maar of dat kan is de vraag. Het zijn illegale migranten.

Naast deze 160.000 plus  is er de gestage stroom van illegale migranten die op eigen initiatief de weg naar het noorden is opgegaan en van wie, naar ik lees, meer dan een miljoen Duitsland heeft bereikt.

Het echte aantal is onduidelijk want de registratie verloopt moeizaam zowel in de doorkruiste landen als in Duitsland.

Door de weggevallen grenzen, die in sommige Schengenlanden desondanks weer bewaakt worden om de stroom enigszins in de hand  te houden, zijn er geen officiële struikelblokken onderweg.

Duitsland is voor de meesten het gekozen gastland.

Dat is een volgend probleem voor de geplande reallocatie want de overgrote meerderheid wil allereerst Duitsland en ook Zweden (dat nu met toestemming van  de EU geen verdere migranten toelaat) en Nederland  als bestemming en komt daar ook binnen.

Hoe dan van daaruit reallocatie mogelijk is, tegen de zin van de migranten in, met de open Schengenzone grenzen,  is onduidelijk.

Duitsland wil wel geen bovengrens stellen aan het aantal door hen op te nemen migranten, maar rekent op reallocatie om de druk op Duitsland te verminderen en zet daarmee de andere lidstaten voor een voldongen feit.

Duitsland wil ook dat de migratie gestopt wordt aan de buitengrenzen. Griekenland wordt verweten dat zij niet genoeg doen, Frontex, de EU grensbewaking wil de bewaking steunen en verscherpen maar is niet bevoegd want de grensbewaking is een nationale zaak.

Bovendien is het van afstand gemakkelijk dat te eisen, het is ook  uit te voeren maar dat zou betekenen al die boten terug te sturen uit de nationale wateren en dat zou vele mensenlevens kosten voor de maatregel begrepen zou zijn en geen migrant de overtocht zou wagen.

Een andere mogelijkheid is ze te stoppen voor ze de uittocht uit Turkije ondernemen. Daar komt het politieke spel om de hoek kijken.

Visa en onderhandelingen over Turks lidmaatschap van de EU waren stopgezet door de Turkse situatie van mensenrechten en vrijheid van meningsuiting en deze onderhandelingen worden nu hervat als onderdeel van een mogelijke deal met Turkije voor het voorkomen dat migranten uit Turkije de EU verder binnenstromen, verder gekoppeld aan een opheffing van de visum plicht in 2016.

Dat terwijl zowel mensenrechten noch vrijheid van meningsuiting zeker geen vooruitgang hebben gekend maar eerder verslechtering.

Machiavelli ligt zich in zijn graf te bescheuren van de lach.

Dat is dus het hoofdstuk illegale migranten.

Naast deze illegale toevloed en de erbij geboren reallocatie bestaat er ook een andere weg voor migranten, de "resettlement".

De EU heeft een afspraak met de UNHRF om vluchtelingen die naar een veilig land zijn gevlucht in overleg met de UNHRF op individuele basis naar de EU te laten komen om daar een nieuw leven op te bouwen. Oorspronkelijk ging dat om 20.000 mensen, ik meen dat het aantal nu is verhoogd tot 40.000. EU lidstaten moesten zich op vrijwillige basis hiervoor beschikbaar stellen. Dat kunnen dus vluchtelingen zijn uit Turkije, maar ook Marokko, Tunesië of welk ander "eerst-veilige-land" dan ook. Voor de EU zijn het dus ook migranten maar in dit geval legale.

Heeft de EU dit alles gewild? Neen, uitsluitend de legale resettlement.

Voor de rest heeft de EU nooit maatregelen getroffen en eenvoudigweg niet de wilskracht opgebracht de illegale binnenstroom in te dammen en te stoppen.

Wat nu gebeurt is uitsluitend "damage control" een poging te schade te beperken en eigenlijk zelfs dat niet maar een poging de schade te verdelen over de lidstaten.

En zelfs dat  lukt niet.

Alleen de futiele hoop dat de winter de toestroom zal beperken rest nog.

En de afhankelijkheid van andere landen om de stroom aan hun buitengrenzen te stoppen. Een afschuiven van het probleem op anderen.

Daarnaast komt nog de Brexit, het gevaar dat het VK per referendum de regering noopt de EU te verlaten als er geen voor het VK essentiële wijzigingen in de uitleg van de EU verdragen komen.

En de terreur.

daarover volgende keer.

Het politieke besluit over de energievoorziening in perspectief

De discussie over al dan niet opwarming van de aarde of al dan niet door broeikas uitstoot door de mens is voorbij. De politiek heeft beslist dat er moet worden overgegaan op alternatieve energiebronnen. Maar er is niet veel gesproken over de gevolgen voor de economie van dit besluit. Oftewel wat kost  het en wat brengt het op. Ik heb er zo mijn ideeën over gevormd na veel lezen erover.

Sinds de verlaging van de gasproductie in Groningen is de economie daar met 8,8% geslonken. Ook in de rest van het noord oosten lijdt de economie onder die verlaging.

Natuurlijk kan men daar tegen inbrengen dat door die verlaging het milieu voor X miljarden wordt ontlast door mindere schade aan het milieu, in dit geval de huizen. Maar die wordt door de veroorzaker vergoed. En die weegt niet op tegen de schade veroorzaakt door de teruglopende economie.

Er zal ongetwijfeld om compensatie worden geroepen. Maar dat is onjuist. Als men maatregelen treft om het milieu te willen sparen houdt dat nu eenmaal in dat daardoor de economie terugloopt. Dat moet men dan als gevolg voor het toegenomen welzijn accepteren.

Op het moment dat de mens van jager, visser en consument van de producten van de natuur begon van gebruiker van de natuur over te gaan tot aanpassen van de natuur door landbouw en veeteelt  werd hij milieuvervuiler. Hij moest wel want door zijn groeiend aantal en neiging tot groepsvorming kon alleen jacht en visserij niet meer in de levensbehoeftes van de groep voorzien. Van een nomadenbestaan, zoals dieren nieuwe voedselgebieden zoeken, ging hij over tot het aanpassen van zijn leefgebied. Steeds verder kappen van bossen voor landbouw,  idem voor veeteelt. Europa werd van bos overdekt gebied tot wat het nu is.

De natuur trad daarbij ook op als remmende factor. Ziekte en dood door klimaatveranderingen gevolgd door epidemieën of hongersdood, kraamvrouwenkoorts, kindersterfte zij zorgden voor een beperking van de bevolkingsgroei en tezelfdertijd de survival of the fittest. De zwakkeren overleefden het minst. Behalve voor kleine bevoorrechte groepen die de overheersende bovenlaag vormden. Maar de gewone burger telde niet.

De tijden zijn veranderd. Betere gezondheidzorg, betere levensomstandigheden hebben de bevolkingsgroei doen aanwakkeren. Maar hoe meer mensen, hoe meer milieuschade. Voor ieder mens meer moet de natuur meer afstaan. Dat nog zonder rekening te houden met de opwarming van de aarde. Meer landbouwgrond is nodig, zodat nog meer bosgrond voor de landbouw wordt gebruikt, meer kunstmest en bestrijdingsmidddelen om de oogst niet in gevaar te brengen, meer antiobiotica bij de intensieve veeteelt om ziekte in de overvolle stallen te voorkomen, meer energie is nodig om dit alles in gang te houden.

De mens heeft niet overal dezelfde kansen. Begrippen zoals rijkdom en armoede hebben geen absolute waarde. Wat in ons ontwikkelde westen armoede heet zou in ontwikkelingslanden rijkdom betekenen. Daarom kan in het westen meer nadruk gelegd worden op welzijn waarvoor een deel van de welvaart moet worden ingeleverd. Daar is een marge voor. In de ontwikkelingslanden ligt dat anders, daar is alles nodig om de levensomstandigheden boven het absolute minimum te krijgen en te houden. Daar heeft men niet de luxe een balans te vinden tussen welvaart en welzijn. Natuurlijk is ook in die landen een rijke groep die het meeste kapitaal in handen heeft, net zoals in het westen en in luxe kan leven. Het verschil is dat daar het verschil tussen de rijken en de onderlaag oneindig veel groter is dan in het westen waar men de verzorgingsstaat heeft. Vandaar dat over de gehele wereld gemeten de elementaire levensbehoeften het hoogst op de wensenlijst staan terwijl milieu onderaan bungelt.

Terwijl dus in het westen een boete op CO2 uitstoot en een subsidie op alternatieve energiebronnen die zonder die subsidie niet concurrerend zouden kunnen zijn een te  verwezenlijke zaak lijkt, ik zeg met opzet lijkt, zou dat in de armere landen tot nog grotere armoede leiden.

Die landen te dwingen, al is het met daartegenover financiële hulp, om van fossiele brandstoffen, en vooral de goedkoopste soort, kolen, over te gaan op wind en zonne energie, in de wetenschap dat deze onberekenbaar en niet continu zijn en grote investeringen in aanleg en onderhoud eisen, en dat daarenboven steeds de oude fossiele brandstoffen als backup zouden moeten worden gebruikt, zou zonder enige twijfel de armoede daar verhogen en de ontwikkelingsmogelijkheden beperken.

Het argument dat dit niet te doen juist tot grotere armoede zou leiden door de gevolgen van een voortdurende opwarming door CO2 uitstoot  en een daardoor vermindering van de levensmiddelen productie is puur theoretisch. Op de eerste plaats zijn die gevolgen veronderstellingen en behoren niet tot de "science is settled" theorie en op de tweede plaats zal de CO2 uitstoot nog vele decennia lang doorgaan. In Duitsland, het grote gidsland van alternatieve energie neemt juist de uitstoot van CO2 de laatste jaren toe om de energieprijs enigszins in toom te kunnen houden.

De verlaging van de uitstoot van CO2 (en andere broeikasgassen) zal ook de economie in de rijke landen schade toebrengen. Want overgaan op duurdere alternatieve energiebronnen kost geld, veel geld. Daarboven blijft de noodzaak fossiele centrales in stand en up to date te houden voor zonloze en windarme periodes. Kort gezegd twee maal de prijs voor een verbruik. Als de eindgebruiker dat niet merkt aan de energieprijs dan merkt hij het wel aan de belastingen, want alternatieve energie is alleen mogelijk door subsidiering door de overheid.

Natuurlijk zullen de ondernemingen en onderaannemingsbedrijven die de nieuwe installaties bouwen de economie een impuls geven. Maar tezelfdertijd wordt de koopkracht van de belastingbetaler verlaagd omdat hij de kapitale sommen voor de bouw van de nieuwe energiebronnen en de subsidies voor de levering van energie erdoor moet opbrengen, bedragen die hij dus niet elders in de economie kan gebruiken. Een winst voor de een en verlies voor de ander.

Het lijkt me toch allemaal niet zo simpel als de media ons willen doen geloven.