staatsschuld is heel normaal tenminste als ...

en dan kom je toch weer bij Griekenland uit en hodie mihi, cras  tibi.

 een lang blog maar het is ook een lange gang van Maastricht via Lissabon naar Athene.

 

De staatschuld is in de eurozone jarenlang een ondergeschoven onderwerp geweest. Hij was er maar er werd niet over geschreven en leek echt onbelangrijk. Dat hij werd weggefrommeld valt niet te verbazen want vrijwel alle lidstaten hebben een staatsschuld die ver hoger is dan de EU en de eurozone zelf toestaan.

Over de gehele eurozone heen meer dan 95% van het totale eurozone jaarlijkse inkomen en elk jaar neemt de schuld verder toe.

 

Elk land heeft een staatsschuld. Dat is normaal want veel investeringen vinden plaats bijvoorbeeld in de infrastructuur waar toekomstige generaties van gaan profiteren.  Te begrijpen dat zij dan daar ook aan moeten meebetalen. Zolang die schuld inderdaad dat karakter heeft is hij aanvaardbaar. Maar niet als hij voor consumptieve doeleinden wordt benut. Dat is echter in de eurozone vaak het geval.

 

Een land moet bij een begrotingstekort geld  op de kapitaalmarkt lenen tegen een bepaald rentepercentage voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld vijf jaren. Na die vijf jaren moet het land die schuld aflossen maar heeft daarvoor dan geen liquide middelen. Het moet  dus een nieuwe lening voor hetzelfde bedrag aangaan, weer voor bijvoorbeeld tien jaar tegen hetzelfde of een ander rentepercentage. Dat proces gaat desnoods eeuwen lang zo door. Het oude inruilen voor het nieuwe, in dit geval schulden dus.

 

Dat renteprecentage hangt voor een groot deel af van het door de geldverstrekker ingeschatte risico dat het nooit terug betaald zou worden. Dat heeft een remmende werking op het lenen door landen want hoe hoger het rentepercentage  hoe moeilijker om dat terug te kunnen betalen. De marktwerking reguleert dat geld lenen op die manier.

 

Loopt het helemaal mis en kan het land niet meer betalen dan devalueert het, de schulden worden gesaneerd, er worden hervormingen doorgevoerd om niet in dezelfde fout te hervallen, het land is een heel stuk armer en hopelijk wijzer geworden. De export neemt toe door de lage waarde van de munt en de import af want die wordt te duur. Er is dus een nieuwe betere kans voor het land maar lagere levensstandaard.

Dat vastlopen, devalueren en opnieuw beginnen was in de zuidelijke en de zuid amerikaanse landen niet ongewoon.

 

In een muntunie, zoals de eurozone, die uit een aantal verder zelfstandige lidstaten bestaat zou de organisatie zo moeten zijn dat een dergelijk uit de hand lopen voorkomen wordt. Want de devaluatie ontsnappingsroute van landen om dan opnieuw te beginnen bestaat door die gezamenlijke munt niet meer.

Er zou dus toezicht moeten zijn op de wijze waarop de lidstaten zich financieel gedragen en het zou onmogelijk moeten zijn dat een lidstaat teveel leent.

- Een soort leenplafond gekoppeld aan het jaarlijks inkomen van het land, het BBP.

- Tezelfdertijd een rem op de uitgaven van de lidstaat door een sluitende begroting te eisen die te veel uitgeven onmogelijk maakt.

Voorkomen dus in plaats van genezen. Die twee remmen bestaan dan ook in de eurozone (en de gehele EU). Helaas deugen ze van geen kanten.  

Want weliswaar wordt een sluitende begroting geëist (met 0,5% marge) maar toch wordt een begrotingstekort van 3% oogluikend toegestaan en pas wanneer dat overschreden wordt wordt er in theorie door de eurozone opgetreden. Maar in de praktijk nauwelijks.

Een andere rem, het leenplafond gekoppeld aan het BBP bestaat ook, is vastgesteld op 60% van het BBP. Maar daar lijkt geen enkel toezicht op te bestaan.

Twee oorzaken van ellende dus. Want elk begrotingstekort doet de staatsschuld met dat percentage toenemen. En tien jaren 3% tekort betekent in totaal 30%. En dat is fataal. 

De derde oorzaak van ellende is de politiek van de muntunie zelf. Want de ECB houdt de rente laag. De ECB garandeert ook de terugbetaling van leningen door lidstaten door zijn uitspraken over steunen van de euro. Dat houdt het risico voor de geldverstrekkers laag en dus kunnen de lidstaten lenen tegen een rente die in geen verhouding staat tot het risico dat zij zouden lopen als staat met eigen munt. De banken kunnen dus ook aan de lidstaten en bedrijven tegen lage rentetarieven geld uitlenen. Dat zou de zwakkere lidstaten de kans geven zich sneller te ontwikkelen dan ze als staten met eigen munt zouden kunnen. Helaas schepte het ook de mogelijkheid financieel onverantwoord te werk te gaan. Huizenbubbels bijvoorbeeld.

Met uitzondering van enkele lidstaten hebben nu vrijwel alle een veel te hoog schuldpercentage en/of  te hoog begrotingstekort.

Nu is het zo dat een staatsschuld pas storend gaat werken wanneer de rentebetalingen zo hoog zijn opgelopen dat zij de economie van het land gaan aantasten. Of wanneer het risico zo hoog wordt ingeschat  dat de rentetarieven voor nieuwe leningen onbetaalbaar zijn. Wanneer ze zo hoog oplopen dat andere noodzakelijke uitgaven of investeringen erdoor verhinderd worden.

Die situatie wordt duidelijk in de verhouding BBP schuld.

Nederland heeft bijvoorbeeld volgens het World Debt Clock programma  (dat andere cijfers oplevert dan de officiële bronnen door een andere berekeningswijze) op het ogenblijk een staatsschuld van 474 miljard euro, terwijl de Griekse schuld veel lager is, 338 miljard euro.

Maar het Nederlandse BBP is 640 miljard euro en dat van Griekenland slechts 171 miljard.

Dus het schuldpercentage van Griekenland, hoewel kleiner in euros, is 197% en dat van Nederland 74%.

De Griekse schuld is dus duidelijk onhoudbaar,  die van Nederland iets te hoog maar houdbaar.

Om de schuld beter houdbaar te maken zijn er twee mogelijkheden

-Een groei die hoger is dan het begrotingstekort doet het percentage van de staatsschuld verlagen

-Een begrotingsoverschot doet de staatsschuld in euros slinken.

 

Rijks begrotingen zijn schattingen van inkomsten en uitgaven.

Het BBP van het betrokken jaar wordt geschat inclusief verwachte groei of krimp, vrijwel altijd verwacht men groei, vaak te hoog ingeschat.

De staat bepaalt door middel van belastingen, accijnzen en andere centrale overheids heffingen welk deel van dat BBP door haar wordt opgeëist en maakt een schatting van de door haar de verrichten uitgaven. Als de schatting van de uitgaven lager is dan de geschatte belasting etc inkomsten dan wordt een begrotingsoverschot verwacht, zijn de geschatte uitgaven  hoger dan is er sprake van een begrotings tekort.

Hoe de werkelijke situatie is wordt echter pas duidelijk na afloop van het begrotingsjaar als de echte inkomsten en uitgaven bekend zijn. Er kunnen meevallers en tegenvallers zijn. Vrijwel altijd in de EU is er een begrotingstekort. Vrijwel altijd neemt de staatsschuld dus toe.

Begrotingstekort of surplus in combinatie met het percentage van de staatsschuld geeft dus de financiële gezondheid van een land aan.

 

Een land met een lage staatsschuld kan zich een begrotingstekort ontstaan door bijvoorbeeld extra investeringen goed veroorloven en kan dus de economische ontwikkeling zo ook extra stimuleren.

Landen met een staatsschuld boven de limiet kunnen zich in feite geen enkel begrotingstekort veroorloven. Voor hen is er geen extra ruimte om de economie te stimuleren.

 

Een gezonde begroting en staatsschuld zijn derhalve noodzakelijke situaties om de economie te stimuleren en zo extra groei van de economie en het BBP te genereren. Want hoe hoger het BBP hoe lager het schuldpercentage en hoe hoger het begrotingssurplus hoe sneller de schulden in euros slinken.

Om nu te laten zien hoe de gezondheids situatie van de eurozone lidstaten is kan een al eerder vertoonde tabel goed helpen.

Ik heb gebruik gemaakt van de gegevens van de World Debt Clock van maart 2015. Intussen zijn er al weer wijzigingen opgetreden omdat het WDC programma de gegevens zo actueel mogelijk houdt. Ook de berekeningsmethode, zoals gezegd,  is anders dan die van de EU. Maar essentieel zijn die ontwikkelingen en verschillen niet.

De werkloosheid cijfers zijn afkomstig van eurostat en zijn van april j.l.

Groeicijfers op 15 april (omgerekend naar jaarcijfers) afkomstig van trading economics en de begrotingscijfers van december 2014. Behoorlijk actueel.

 

  

Nu is de eurozone geen eenheid, maar veronderstel dat hij dat wel was dan zou de gezondheid behoorlijk te wensen overlaten. Zowel een begrotingstekort, weliswaar lager dan 3% maar beslist niet binnen de 0,5% marge, als een extreem hoge schuld. De lage groei van 1% en de hoge werkloosheid van 11,1% geven een bevestiging van die zwakke gezondheid.

6 lidstaten meer dan 100% schuld, 3 tussen 80 en 100%, 4 tussen 60 en 80%, 6 beneden 60%.

10 lidstaten meer dan 3% tekort, 7 kleiner dan 3% tekort, 3 een surplus (minder dan 1%)

Het is geen diagnose die vertrouwen inboezemt.

 

En dan komt Griekenland.

In vijf jaar tijd 25% lager BBP, uniek in de eurozone. Door die val van het BBP is het percentage van de schuld buitensporig opgelopen. Nu is hij volgens WDC 197%. Als het BBP constant was gebleven dan was dat percentage 147% geweest. Nog fataal groot maar vriendelijker ogend.

Griekenland is failliet, kan de aflopende schulden niet betalen.

Maar de gehele eurozone is, naar eigen maatstaven gemeten, eveneens technisch failliet!

Experts zijn het erover eens dat de Griekse schuld onhoudbaar is en dat er iets aan moet gebeuren. Zelfs Obama heeft daarop gezinspeeld. Het IMF geeft het toe maar stelt een weg voor die praktisch gesproken onmogelijk is: via groei en bezuinigingen stabiliseren en dan terugverdienen. Twee elementen die tegenstrijdig zijn. Buitensporige bezuinigingen hebben in Griekenland juist sterker teruggang veroorzaakt.

Maar zes lidstaten hebben een, naar de gangbare maatstaven gemeten, onhoudbare schuld en nog eens drie zitten tegen die grens aan.

De begrotingstekorten moeten juist teruggedrongen worden om verdere escalatie van de schulden te voorkomen.

Van de eurozone is dus geen hulp te verwachten. Die heeft zelf hulp nodig.

Het enige wat gedaan kan worden is een noodverband. Niets doen aan de schuld. Alleen de afbetalingen aan IMF en ECB mogelijk maken door leningen vanuit, ja welke bron. ESM is alleen voor liquiditeitsssteun maar verder buigen kan wel. IMF krijgt al zoveel kritiek over het voortrekken van het rijke westen dat die niets kunnen doen. Maar voorlopig kan kennelijk 15 miljard worden verstrekt door de eurogroep, voldoende om dit jaar de aflopende leningen in te ruilen voor nieuwe. Maar dat lost niets op, schuift alleen verder in de tijd weg, tot einde 2015.

Een nieuwe bailout is dan nodig om hetzelfde spel te kunnen spelen: oude aflopende schulden inruilen voor nieuwe. In ruil voor nog verder gaande bezuinigingen waarvan Griekenland weet dat die geen verbetering zullen brengen. Griekenland gaat dus dwars liggen. Het wil het einde van de austerity, het uitknijpen van de bevolking en weer zeggenschap in eigen huis. Weg met de Troika. Een referendum laat de bevolking kiezen tussen noodverband en extra voorwaarden of wat???

 De eurozone wil doorzetten. Griekenland moet de voorwaarden en het toezicht accepteren, anders geen 7,2 en geen  15 miljard. Griekenland zwicht dus niet.

De handschoenen zijn nu uitgedaan. Het is hard tegen hard met de Griekse bevolking in de tang. Er wordt vanuit de rest van de EU gedreigd: het verwerpen van het aanbod bij het referendum betekent uit de eurozone geworpen worden. Een loos  dreigement want het steunt op geen enkele regel. Maar in de propagandastrijd telt dat niet.

Internationaal begint Griekenland meer sympatie te verkrijgen. Na al die tijd zeggen dat Griekenland uit de euro zetten of laten defaulten geen belangrijke gevolgen zou hebben blijkt de zoveelste misrekening.

Als één lidstaat de eurozone kan verlaten en de gegarandeerde staat van de leningen verdwijnt, dan kan dat met andere lidstaten ook. De wijze waarop onderhandeld wordt lijkt verdacht veel op Griekenland moet het slikken of stikken. De bankensluiting forceren is een voorproefje van wat er gaat gebeuren. Andere lidstaten zien toe de onderhandelingen zich afspelen. Internationale analisten werpen zich op de kwestie. Het doet de reputatie van de EU geen goed.

Maar de eurozone kan niet anders. Om de simpele reden dat er geen marges zijn. Er is geen geld. De staatschulden zijn te groot, de begrotingstekorten ook. En net als Griekenland hebben andere lidstaten hulp nodig. En als je Griekenland hulp biedt komen die andere lidstaten zich terecht ook daarvoor melden.

De grote vraag is hoe het zover is kunnen komen. Dan vindt men nu ook steeds meer in de internationale pers terug. Wat mankeert er aan de euro? Want na vijftien jaren eurozone is de economische en financiële situatie van de lidstaten, zoals men in bovenstaande tabel kan lezen, niet verbeterd maar verslechterd. Nimmer is er ingegrepen. Beloften hebben schuld ongehinderd laten oplopen. Te gemakkelijk lenen tegen markttechnisch onnatuurlijk lage tarieven hebben alle voorzichtigheid doen vergeten.

Nu blijkt steeds duidelijker dat de opzet van de eurozone zijn eigen failliet heeft ingebouwd: niet alleen begrotingstekorten uit de hand laten lopen en schulden ongehinderd laten ontsporen maar zelfs door de rentepolitiek onverantwoord gedrag aanmoedigen.

 

Griekenland is een symptoom van de kwaal, niet de oorzaak. En er zijn geen geneesmiddelen meer. De rente kan niet lager, geld bijdrukken helpt evenmin. De belastingen en heffingen verhogen verergert juist  de kwaal. Want een gebouw dat slecht is gefundeerd kan niet de natuurlijke elementen trotseren. Tot nu toe kan het overeind blijven dankzij de inspanningen van enkele lidstaten. Maar dat kan niet eeuwig doorgaan.

 

 

 

.

  Schot voor de boeg

 

of mes op de keel

 

Gisteren werden de eerste gevolgen van de vastgelopen besprekingen tussen Griekenland en wat men noemt de crediteuren zichtbaar. Want die crediteuren zijn voor 20% niet publieke instellingen maar voor 80% het ESFS (nu ESM), de ECB en het IMF. Alleen de 80% groepen nemen deel.

 

Ik probeer de situatie vanuit een ander standpunt te bekijken.

De eurozone ministers van financiën die  kennelijk de publieke crediteuren vertegenwoordigden zijn zaterdag niet tot overeenstemming gekomen met de Grieken.

Dat is niet op kameraadschappelijke wijze gebeurd, hetgeen in een eurozone die gemeenschappelijkheid, welvaart en werkgelegenheid als motto voert een slechte ontwikkeling is. Internationaal bezien boezemt het niet veel vertrouwen in. Men kan het niet met elkaar eens zijn en niet tot overeenstemming komen. Maar als beide zijden vinden dat zij het grootste gelijk van de wereld hebben en dat tot wederzijdse bitterheid leidt is het goed mis.

De Europese Commissie gaf vervolgens het laatste voorstel aan Griekenland vrij dat niet veel afweek behalve op details van het oorspronkelijke voorstel  maanden geleden al door de Grieken afgewezen.

Wel was toegevoegd een mogelijkheid dat de EC extra in Griekenland zou kunnen investeren via het nieuwe Juncker investeringsfonds dat echter nog niet bestaat en weer voor het allergrootste deel door leningen zou moeten worden gevuld.

De voorwaarden die de crediteuren stellen zijn strenger dan de tot nu toe door Griekenland gerealiseerde bezuinigingen en zijn een behoorlijke lastenverzwaring. Dat Griekenland niet accoord zou kunnen en willen gaan was te voorzien.

Wat niet werd voorzien is dat Tsipras een volksraadpleging zou uitschrijven a.s. zondag. Kennelijk werd dat niet in dank afgenomen.

Het ECB gaf vervolgens de genadeslag door het plafond van de ELA niet te verhogen waardoor Griekenland de banken tijdelijk moest sluiten en tot capital controls zal moeten overgaan.

Het gevolg daarvan is dat de Griekse bevolking wordt geconfronteerd met wat zou kunnen gebeuren als zij de voorstellen van de crediteuren inderdaad bij het referendum a.s. zondag zouden afwijzen. Paniek kan uitbreken.

 

Dit zou nooit gebeurd zijn als Griekenland een land met eigen munt was geweest. Allereerst zou het nooit zoveel hebben kunnen lenen, want de marktwerking, het grote risico voor geldverstrekkers zou de rente zo hoog hebben doen oplopen dat het land niet meer had kunnen lenen. De rem van de markt.

 

Tot  2010 heeft  Griekenland als lid van de eurozone met alle voordelen ervan van goedkoop lenen tegen lage rentetarieven zoveel schuld opgebouwd dat het niet meer kon terugbetalen.

ECB, EFSF, IMF namen door een bailout de schulden over. Ze moesten wel want door de Lehmancrisis waren de eurozone banken, die de geldverstrekkers waren, zo verzwakt dat als Griekenland zou defaulten, failliet zou gaan, de banken zouden omvallen en de gehele eurozone in gevaar zou komen.

 

Als Griekenland geen lid van de eurozone was geweest zou dus ten eerste die situatie nooit zijn ontstaan en ten tweede zou Griekenland in 2010 zijn gaan devalueren (een situatie die beslist niet nieuw voor Griekenland was) er zou een schuldsanering zijn geweest, steun van het IMF, en een nieuw begin.

Maar als eurozone lid was dat onmogelijk en moest Griekenland dus de bailout, het verstrekken van geld door ECB, RFSF, IMF om de "oude" schulden te kunnen inruilen voor nieuwe maar nu aan publieke instellingen, wel accepteren. Er was dus geen sprake van dat de bailouts een injectie waren voor de Griekse economie.

Deze nieuwe leningen hadden verschillende looptijden bij afloop daarvan ze zouden moeten worden terugbetaald.

Tezelfdertijd moest Griekenland aan allerlei bijkomende voorwaarden door de nieuwe crediteuren opgesteld  voldoen en werd onder curatele van de Troika, vertegenwoordigers van eurozone, ECB en IMF,  gesteld die erop moesten toezien dat Griekenland zich aan de voorwaarden  hield.

 

In de vijf jaren van deze bailoutperiode en de erop volgende tweede is de Griekse economie echtere juist verder ingestort, het BBP 25% gekrompen, werkloosheid gestegen tot 25%, begrotingstekorten sterk opgelopen (hoewel in 2014 een periode van primair surplus was, zij het met kunst en vliegwerk, hetgeen betekent dat als er geen schulden zouden zijn geweest Griekenland de eigen broek zou kunnen ophouden). Het was dus geen periode van opbouw, zoals de bedoeling was geweest, maar van loonsverlagingen, pensioenverlagingen, ontslagen waardoor haast 30%  van de Grieken in armoede leeft.

Nu loopt die bailout periode definitief af en moet Griekenland de aflopende bailout leningen van IMF, ECB en EFSF (hoewel die tot 2055 zijn uitgesmeerd) terugbetalen.

 

Even een zijsprong. Iedere eurozone lidstaat heeft een staatsschuld (die veel te hoog is). Lenen op de kapitaal markt blijft toch tegen lage rente mogelijk omdat Draghi via zijn uitspraak "kost wat kost" het uitleenrisico uiterst laag heeft gehouden. Als de looptijd van een obligatielening van een eurolidstaat verlopen is  moet deze worden afbetaald. Maar de landen hebben daar geen geld voor. Er wordt dan een nieuwe lening uitgeschreven  en met de opbrengst ervan de oude lening afbetaald. Door Draghi kan dat tegen redelijke rente.

 

In Griekenland is dat nu ook het geval. Bailout leningen  van ECB en IMF vervallen dit jaar, 15 miljard euro,  en Griekenland moet ze dus aflossen. Net zo min als andere eurolanden heeft Griekenland daar geld voor. Griekenland heeft echter  geen toegang toe de kapitaalmarkt. De enige optie is dan ook dat de ECB, IMF nieuwe leningen aan Griekenland verschaft van 15 miljard euro waarmee dan de oude worden afbetaald.  Griekenland krijgt dus niet de beschikking over dat geld, de Griekse schuld wordt er ook niet hoger of lager door. Het is gewoon dat de ene schuld door een nieuwe wordt vervangen. Net zoals Nederland dat altijd doet. Maar voor Nederland zitten daar geen extra voorwaarden aan verbonden. Voor Griekenland wel. Want de ECG en het IMF eisen daarbij dat Griekenland nog zwaardere voorwaarden moet accepteren dan de al toegepaste, die dus de instorting van de Griekse economie en de diepe armoede met zich hebben meegebracht.

Dus als één dosis wonderolie niet heeft geholpen maar wel kolieken heeft veroorzaakt verhogen we toch  de dosis.

Dat nu is het geval. Griekenland krijgt geen extra geld, schiet er financieel en economisch niet mee op, integendeel. Griekenland zit in een situatie die bij eigen munt nooit had bestaan. Griekenland kan kiezen: geen schuldverlichting en nog grotere armoede en de "crediteuren" doen wat anders de kapitaalmarkt zou doen, het verstrekken van een nieuwe lening om de oude af te lossen of  anderzijds het weigeren en geen hulp krijgen en beperkte hulp financiering van de ECB waardoor banken tijdelijk moeten sluiten en de paniek bij de bevolking toeslaat.

 

Het referendum.

 

Ik verdeel de Griekse bevolking in drie groepen.

-De eerste heeft genoeg inkomen om nog zwaardere lasten te kunnen verdragen zonder in de armoede val te komen.

-De tweede heeft een inkomen dat net voldoende is om armoede te ontlopen maar verder verlaging van dat inkomen zou armoede kunnen betekenen.

-De derde groep is die van werklozen, onderbetaalden, afhankelijken van pensioenen van ouders of zelfs grootouders.

 

De derde groep zal de voorstellen van de "crediteuren" verwerpen. Zij zijn al de verworpenen der aarde waar de oude  socialistische krijgsliederen over gaan.

De eerste groep zal voor de voorstellen van de crediteuren stemmen.

Bij de tweede groep zal het erom spannen. Zou een "neen" hun situatie nog meer verslechteren dan het aanvaarden van de voorwaarden zal doen. Met dat in het achterhoofd moeten ze dat kiezen.

 

Door de geldkraan zo ver dicht te draaien bij een lid van de eurozone dat de banken moeten sluiten en geldbeperkingen ingesteld heeft de ECB een duidelijk signaal afgegeven.

Juncker, in zijn persconferentie zojuist, legt de schuld  vierkant bij de Grieken. De crediteuren zijn tot het uiterste gegaan om Griekenland tegemoet te komen. Het is allemaal de schuld van Tsipras. Die heeft het Griekse volk voorgelogen. Het was nooit de bedoeling de pensioenen te korten. ???

 

Natuurlijk had een land als Griekenland met zijn historie van devaluaties, geldtekorten, bureaucratie, corruptie, belastingontduiking en vriendjespolitiek nooit tot de eurozone moeten worden toegelaten. Uit politieke overwegingen is dat toch gebeurd. Dat schept ook voor de eurozone een verantwoordelijkheid, niet alleen voor Griekenland.

28062015
zondagochtend

Vergelijk de eerste uitspraak van Dijsselbloem: de deur is dicht met zijn herroeping ervan: de deur is nog open. Wat een definitief besluit had moeten zijn is weer verworden tot een volgend stapje in dit eindeloze treurspel. Treurspel voor de gewone Grieken want bij welke uitkomst van het referendum dan ook staan zij voor een periode van armoede en ellende.

Bij het aanvaarden omdat de schuldenlast blijft bestaan, de zwaardere voorwaarden en een nieuwe verzwaarde bailout hen de komende vele tientallen jaren geen groei voor de bevolking zullen brengen, hooguit een door die voorwaarden afgedwongen maar hoogst onzeker begrotingsoverschot dat door diezelfde  voorwaarden even snel kan omslaan in een nog groter deficit.   

Bij het verwerpen omdat er dan een periode van opbouw vanuit het niets moet komen waarbij alleen echte hervormingen van de bureaucratie, waardoor het bedrijfsleven niet langer wordt verwurgd, van de belasting oplegging en inning waarbij de mogelijkheid buitenlandse gelden van Grieken te belasten en een einde aan corruptie  groei kan bieden. Maar is dat mogelijk in een land waar het nooit is gelukt?

 

De gevolgen van beide opties laten zien dat Griekenland nooit in de eurozone had moeten worden toegelaten, dat de eurozone had moeten voorkomen dat er zo ongebreideld geleend kon worden, dat de eurozone er voor had moeten zorgen dat er geen rekenkundige maar structurele hervormingen waren doorgevoerd. Het moet duidelijk zijn dat de schuld niet alleen op de Grieken wordt afgewenteld. Puppet regeringen, door de EU geantameerd,  hebben evenmin iets gedaan.

 

Wat fout had kunnen worden gedaan is inderdaad fout gedaan. Nu zijn de rapen gaar want de Griekse bevolking is tot aan de rand van hun incasseringsvermogen gebracht. En uit de geschiedenis blijkt dat dat de momenten zijn waarop de vlam in de pan kan slaan en een volksmenner zijn kans ziet.

 

Zijn de EU, eurozone, IMF en ECB zich daarvan wel bewust of kunnen zij alleen maar  hun spreadsheets en rekenmodellen hanteren.

 

 

 



Where is Greece's rescue plan?

Op het ogenblik over een Grieks reddingsplan spreken  slaat als een tang op een varken.

Waarover gesproken wordt is een verlenging van de huidige (eigenlijk al verlopen) bailout periode tot eind november a.s. waarbij de Griekse regering alle voorwaarden (die zij heeft verworpen) moet aanvaarden in ruil voor een "noodhulp" van 15,3 miljard. Typisch net genoeg om de in de komende maanden aflopende leningen aan IMF en EFSF (huidige ESM) van 15 miljard euro af te betalen. Dus een nieuwe lening uit verschillende EU en IMF euro potjes om aflopende leningen door IMF en de EU (eurozone) af te betalen.

Om het duidelijk te stellen voor Griekenland financieel neutraal, de schuld blijft bestaan. Voor de andere partijen eveneens, de vordering blijft bestaan.

Deze Wall Street Journal tabellen tonen de Griekse schulden, in welk jaar welke bedragen aan wie moeten worden terugbetaald en welke bedragen totaal aan welke schuldeisers openstaan. De terugbetalingen aan het EFSF lopen door tot 2055.  

Na afloop van deze verlenging begint het circus opnieuw: onderhandelen over een eventuele  nieuwe bailout periode voor Griekenland met naar men fluistert 15 miljard euro hulp, dus ook 15 miljard euro meer schuld voor Griekenland, bovenop de 175% van nu. Die 15 miljard zullen ook weer gebruikt moeten worden om dan vervallende leningen te vervangen door nieuwe.

Want zonder kwijtschelding door IMF en EU (eurozone) van bijvoorbeeld 50% van de Griekse schuld verandert er niets. Dan blijft het land nieuwe leningen krijgen om oude af te lossen zonder dat de economie de nodige adem krijgt om zo ongelofelijk flink te groeien en op die manier de leningen draagbaarder te maken en zelfs deels af te lossen.

Alleen in theoretische rekenmodellen is dat mogelijk maar als men de financiële en economische geschiedenis van Griekenland beziet en vooral de sinds de bailouts instortende economie, 25% lager landsinkomen (BBP), tot 25% opgelopen werkloosheid, tot bijna 180% opgelopen staatsschuld dan zal zelf de meest doorgewinterde optimist toch wel heel ernstig gaan twijfelen.

 

Het grote verschil is echter: zonder deze noodhulp (of hulp uit andere kanalen) zal Griekenland defaulten, d.w.z. dat in dat geval kunnen het IMF en de EU naar hun geld fluiten, het kwijt zijn.

Griekenland wordt dan van alle IMF en EU financiering uitgesloten en kan boetes krijgen (tja) en zijn stemrecht in de eurozone verliezen.

Maar verder?

De EU gaat uit van een visie waarin een van de kern doelstellingen is de EMU, de gezamenlijke munt voor alle lidstaten van de EU. In die visie is alleen groei voorzien, geen krimp. Alle lidstaten zijn dus niet potentiële leden van de eurozone maar verplicht toekomstige leden. In die voorziene eindfase is de eurozone identiek aan de EU.

Alleen Denemarken en Groot Brittannië hebben een uitzonderingspositie. Zij moeten het zelf weten. Anders hadden ze niet getekend voor het verdrag van Lissabon.

Er is nooit rekening gehouden met een uittreden uit de eurozone, die in feite op een onderling verdrag van een aantal lidstaten die aan bepaalde voorwaarden voldoen steunt, hetgeen volgens het verdrag van Lissabon mogelijk is.

Griekenland kan er dus niet uitgestoten worden. Of Griekenland er zelf uit kan stappen is evenmin geregeld. Nergens staat expliciet dat als ze dat wel doen ze ook uit de EU stappen.

Dat ook de EU verlaten lijkt logisch want de eurozone is toch het verplichte eindstation. Maar logisch wil nog niet zeggen juridisch vaststaand.

De chaos die er om de Griekse crisis heerst is dan ook begrijpelijk. De eurozone bemoeit er zich mee want daar is Griekenland lid van. De Europese Unie doet ook mee want de eurozone is een onderdeel van de EU. De  ECB heeft een heel belangrijke stem in het kapittel want is de centrale bank van de eurozone (maar niet van de EU) en wordt gehinderd omdat hij geen politiek standpunt in kan nemen maar daar de facto toe gedwongen wordt door zijn opdracht, de waarde van de euro beschermen. Het IMF blaast ook zijn partij mee als mede deelnemer aan de bailouts. Tenslotte hebben de nationale parlementen ook een vinger in de pap omdat de bailouts zijn verstrekt door het EFSF dat nu weliswaar is opgegaan in het ESM maar waar nog de oude EFSF regels gelden.

Al deze groepen hebben hun eigen belangen en hun eigen opvattingen. Binnen wat zo keurig de crediteuren wordt genoemd bestaat ook geen overeenstemming over de te nemen maatregelen. Met name het IMF wijst op de noodzaak van sustainability, draagbaarheid, van de schulden, debt relief. Bij de eurogroep heerst naar mijn bescheiden mening de  opvatting geen enkele kwijtschelding van de schulden te accepteren. De EU wil duidelijk de zaak bij elkaar houden en Griekenland in de de eurozone en de EU houden. Wat het ECB wil is voor mij  niet geheel duidelijk. Het is immers bij alle een politiek stellingname en daar doet de ECB niet aan mee. Wel hamert met name Draghi op de noodzaak van een fiscale unie maar dat raakt Griekenland slechts zijdelings. De parlementen zullen ook nog moeten instemmen met een eventueel bereikt accoord tussen de partijen.

Dat bij al deze invalshoeken de liefde regeert zou niemand kunnen beweren.

Dit alles beschouwende vraag ik me af of de kwestie nu is om Griekenland de kans te geven uit het diepe economische en humanitaire dal te kruipen of om de zaak wat het ook kost (sorry dat ik hier ongetwijfeld plagiaat pleeg) bij elkaar te houden.

Het is (ook voor het IMF) zo klaar als een klontje dat Griekenland bij doorgaan op de ingeslagen weg van bailouts er economisch niets mee opschiet. Alle hulp wordt gebruikt om oude schulden om te zetten in nieuwe, de ene emmer water over te gieten in een andere van dezelfde eigenaar.

Dan moet het nog duidelijker zijn dat als die ingeslagen weg nog moeilijker wordt gemaakt door nog zwaardere voorwaarden van lastenverzwaringen voor de burgers, de koopkracht verder aantasten van de al op het randje van de echte armoede levende  mensen, er nog minder kans is op een goede afloop.

Dat Griekenland zegt dat het aan uitstel gekoppeld aan het aanvaarden van verdere lastenverzwaringen niets heeft en weigert daaraan mee te werken is dus ervaringswijs gezien niet onbegrijpelijk. Griekenland heeft geen boodschap aan het enorme belang voor de EU het in de eurozone te behouden als het er zelf niets mee opschiet. Want Griekenland kan zo niet doorgaan.

Dat is het punt.

Wat er vanmiddag weer als lapmiddel uit de bus komt en ook al zou Griekenland daarmee accoord kunnen gaan, het lost  het probleem niet op en verschuift de finale klap naar de verre toekomst in de hoop dat er een wonder plaats vindt, een plotselinge grote groei.

Tsipras heeft nu, als het Griekse parlement ermee instemt en de crediteuren hem de mogelijkheid bieden dat wil zeggen wat meer tijd, de Zwitserse weg gekozen, een referendum uit te schrijven. Accepteren van het crediteuren voorstel of niet.

Dat onmiddellijk beweerd wordt dat het volk niet over de nodige kennis beschikt om zo'n beslissing te nemen kan men meteen weerleggen met het argument dat juist degenen die wel over die nodige kennis zouden hebben moeten beschikken er zo'n puinhoop van hebben gemaakt, of dat nu Griekenland of de crediteuren zijn geweest of allen tezamen.

En dus wachten we voor de zoveelste keer na vele maanden weer op een misschien definitief einde aan de heen en weer stuiterende voorstellen. Maar reken er niet op.

bewitched, bothered and bewildered

 

Verward, verbijsterd en vol onbegrip,

 

dat was ik gisteren.

 

In één enkele dag was er een rechter die uitspraak deed over een zaak van de klimaatwetenschap "de science is settled" en de staat verplichtte de uitstoot van CO2 met 25% te verminderen voor einde 2020 .

Als de rechter bepaald had dat afspraken moeten worden nagekomen dan had ik daar vrede mee kunnen hebben.

Maar de gehele kwestie van de opwarming van de aarde want die werd duidelijk bedoeld, werd er bijgehaald. De staat moet meer doen om het dreigende gevaar veroorzaakt door de klimaatverandering te keren.

De rechter deed hiermee een uitspraak over die tak van de klimaatwetenschap die "the science is settled" aanhangt en ging voorbij aan het feit dat er ook talrijke wetenschappers zijn die middels feiten onderzoek tot een andere conclusie zijn gekomen.

Een uitspraak van de rechterlijke macht weegt echter zwaar, zwaarder dan een politiek oordeel en heeft, behoudens hoger beroep, een beslissende kracht. De rechterlijke macht beslist dus over wat wetenschap is.

 

Diezelfde dag las ik wat meer over de pauselijke encycliek Laudato Si, een herderlijk schrijven van de paus over geloof en zedenleer, waarin de paus eveneens zonder beperkingen de kant koos van "the science is settled" en de afgrijselijke gevolgen van de opwarming van de aarde die voorkomen moeten worden.

Godsdienst, geloof dus en wetenschap. Twee tegenstrijdige begrippen. Geloof in de theologische zin is aannemen als waarheid zonder bewijs. Een geloof laat geen twijfel toe. Een geloof is absoluut en ieder die niet gelooft is een ongelovige, een afvallige.

Kijk naar de geschiedenis van de Rooms Katholieke kerk. In de mideleeuwen en tot in de renaissance werden twijfelaars aan dat geloof vervolgd. Absolute gehoorzaamheid werd geëist en de inquisitie werd ingesteld om de zuiverheid van het geloof te bewaken. Ketters (de naam afgeleid van de Catharen, een groep katholieken met een afwijkende leer die onder leiding van Simon de Montfort volledig werd uitgemoord) werden op de brandstapel geworpen.

Zelfs nog in 1572 nog werden tijdens de Bartholomeusnacht en de eropvolgende dagen vrijwel alle  Hugenoten in Parijs en elders in Frankrijk vermoord. Paus Gregorius XIII liet uit vreugde het Te Deum zingen en een wandschildering werd ter herdenking in het pauselijk paleis vervaardigd.

En wie kent niet de geschiedenis van Galileo die door zijn door hem nieuw ontworpen telescoop waarnam dat de aarde om de zon draaide en niet zoals de leer van de kerk was, de zon om de aarde. Ternauwernood ontliep hij de brandstapel door zijn ontdekking te ontkennen.

Pas door de hervorming werden noodgedwongen andere geloven getolereerd.

Maar de kern blijft bestaan. Het geloof is absoluut.

In feite verheft, naar mijn mening, de paus door deze encycliek de opwarming van de aarde tot een soort geloofspunt, van wetenschap naar geloof, van de twijfel die het kenmerk is van de echte wetenschap tot de absolute waarheid van het geloof. Iets waar niet aan getwijfeld mag worden. Want encyclieken gaan over de katholieke geloofs en zedenleer. Minder krachtig dan een uitspraak "ex cathedra" dat het echt tot een niet te ontkennen deel van het geloof zou maken, maar dicht er tegen aan.

 

Het derde die dag was het zonder overeenstemming uiteen gaan van laat ik zeggen Europa en Griekenland. Ik heb er al meer over geschreven in mijn blog. Europa wil geen oplossing maar een onderwerping. Griekenland tegenover de gecombineerde macht van ECB, eurozone, EU en IMF, waar onderling ook al geen volledige overeenstemming is. Het IMF heeft al verschillende malen over schuldvermindering, kwijtschelding van een deel van de Griekse schuld die elk herstel van Griekenland onmogelijk maakt gesproken. Het IMF schijft er nu over:

" Aan de andere kant zouden de Europese crediteuren (ECB en EFSF=ESM) in een aanzienlijke aanvullende  financiering moeten toestemmen en in schulden verlichting die voldoende moet zijn om houdbaarheid  van de schuld te behouden. Wij geloven dat dat met het huidige voorstel schuld verlichting bereikt kan worden door een opnieuw plannen van een  traject van lange duur voor schuld terugbetalingen bij lage rentetarieven. Elke verdere verlaging van de primaire surplus doelstelling, nu of later zou waarschijnlijk haircuts (kwijtschelding) noodzakelijk maken

 

"On the other hand, the European creditors would have to agree to significant additional financing, and to debt relief sufficient to maintain debt sustainability.We believe that, under the existing proposal, debt relief can be achieved through a long rescheduling of debt payments at low interest rates.  Any further decrease in the primary surplus target, now or later, would probably require, however, haircuts".

 

 

Als Griekenland dat zou accepteren zou het dus gedurende vele tientallen jaren nog onder de Instituten, de oude Troika vallen want het zou ten eerste zeer lang duren en ten tweede alleen als er voldoende primair (zonder rente over schulden mee te tellen en aflossingen van schulden) overschot zal zijn. De hoogte van dat primaire surplus moet mogelijk worden door zwaardere lasten, snijden in de uitgaven en ingrijpen in de pensioenen, bovenop de al geldende voorwaarden en nieuwe bailouts zullen nodig zijn om oude schulden af te lossen (lees om te zetten in nieuwe schulden, het bailout bedrag).

Maar die voorwaarden hebben juist geleid tot het afzakken van Griekenland  naar de huidige onhoudbare situatie. Aannemen dat nog zwaardere juist groei en surplus zouden brengen lijkt rekenmodelmatig misschien wel mogelijk maar pragmatisch gezien hoogst onwaarschijnlijk.

Het IMF houdt dan ook een flink aantal slagen om de arm, "waarschijnlijk, aanzienlijke aanvullende financiering, schuldenverlichting, geen lager primair surplus". Dat beoogde surplus is trouwens nog geen feit maar toekomst muziek.

Kom met zo'n business plan bij de bank en zie hoe snel je weer buiten staat.

 

Natuurlijk komen er ook weer de complot theorieën. Oppositieleiders zijn in Brussel geweest voor besprekingen. Complotionisten zien daarin een poging tweedracht te zaaien en pogingen de oude pro-voorwaarden regering weer aan de macht te helpen na nieuw uit te lokken verkiezingen. Daarom wil Europa geen oplossing maar alleen Tsipras in discrediet brengen. Dat alles lijkt me overdreven.

Het lijkt mij dat Europa denkt dat Tsipras en Griekenland uiteindelijk door de knieën zullen gaan. Of anders gaan defaulten. Dat zijn de twee opties. Wat Griekenland daarna gaat doen moet blijken. Daarna zien we wel wat er gebeurt.

 

Maar niemand wil de geschiedenis ingaan als de man/vrouw die de eurozone opblies. Want dat is natuurlijk de grote angst.

 

Het was me het dagje wel.

 

 

 

 

 

 

Gewichtig delibererend verandert er niets,

 

alleen wordt, comme d'habitude, zoals de Fransen zeggen, het ultieme besluit uitgesteld en liefst op de lange baan geschoven, althans dat probeert men.

En, in rekenmodellen kan men de mens ontlopen maar in de werkelijkheid niet
 

Als ik diep nadenk over de onderhandelingen van de Instituten (de oude Troika), de eurogroep, de ECB, het IMF, de Europese Commissie aan de ene kant en de nieuwe Griekse regering aan de andere dan is één ding opvallend. Er wordt door Europa niet gesproken over de overlevingskansen van de Griekse gewone bevolking. Laten we de elite, die de bezuinigingsdans kunnen ontspringen daarbij even buiten beschouwing.

 

Even een paar percentages en bedragen.

25 % van de Griekse beroepsbevolking is werkloos, dat zijn alleen de mensen die inderdaad werk zoeken. 19% is langdurig werkloos. De "ww" duurt maximaal 450 dagen en bedraagt 360 € per maand plus per kind een toeslag.

Er zullen er velen zijn die dat werk zoeken allang hebben opgegeven als kansloos.

Maar 75% van de beroepsbevolking heeft nog werk, misschien part time, misschien in baantjes die ver beneden hun niveau liggen,  in ieder geval voor de grote meerderheid van hen ook met een sterk verlaagd inkomen.  Voor een aantal van hen, de rijkeren, zou een doorgaan in de huidige toestand van bailouts en Instituties zelfs met nog zwaardere lasten te verkiezen zijn boven de ongewisse toekomst met een eigen munt, devaluatie, eigen verantwoordelijkheid

Maar voor de grote meerderheid zouden verdere lastenverzwaringen en inkomstendaling rampzalig zijn.

 

In 2012 kromp de "real wage" in Griekenland volgens de OECD met 25,3% door de sterk verhoogde belastingen.

Sinds 2009 tot 2015 is het gemiddeld loon ingezakt van 23000 € tot 17.900 per jaar.

Het minimum loon is verlaagd van 876 € in 2012 tot 683 € per maand in 2015.

Wat de verdeling hiervan onder de bevolking betreft is de teruggang in inkomen volgens www.keeptalkinggreece.com   voor de armeren 86% geweest voor de rijken slechts 17%.

Mensen zonder inkomen zijn aangewezen op de liefdadigheid of het pensioen van hun ouders of grootouders, waar maar al te vaak gehele families van moeten leven.

 

Ik heb al geschreven hoe sinds het bewind van de Troika de economie is ingestort, 25% lager BBP, 25% werkloosheid, jeugdwerkloosheid 50%.

 Als men in het licht van deze gegevens over  en vooruitzichten voor de bevolking de discussies met EC, eurogroep, ECB en IMF over nog zwaardere voorwaarden volgt in ruil voor steun, die eigenlijk alleen de ene schuld aflossen door een nieuwe aan te gaan betekent en de rente op de schulden te kunnen betalen  (zie de lijst door Griekenland te betalen rente en aflossingen voor 2015)  en vervolgens beseft dat deze voorwaarden, verhoging van de BTW, verlaging van de pensioenen (al met meer dan 40% gekort) juist de minima en van het pensioen van anderen afhankelijken, de meest kwetsbare groep,  het hardst zullen treffen en dat men alleen praat over denkbeeldige primaire overschotten die het in de verre toekomst mogelijk zouden maken de schulden af te lossen en door vergroting van het BBP met vele procenten het schuldpercentage omlaag zou kunnen brengen dan houd ik op met  verder denken.

 

Dan zie ik alleen nog hoe het verval van de Griekse economie en de nood van de bevolking juist dramatisch is toegenomen in de jaren van de bailouts door de ijzeren voorwaarden aan deze "hulp" verbonden en dan vraag ik me af hoe iemand kan denken dat bij nog  verder verzwaren van deze voorwaarden de economie ineens zou opleven, de werkloosheid zou afnemen, het BBP zou toenemen en de begrotingen een overschot zouden laten zien.

Ja, met de moderne technieken is het mogelijk om uit een steen nog water te persen maar zelfs met die moderne technieken is de steen dan wel vernietigd.

 

Heb ik medelijden met Griekenland? Neen, niet met de Griekse staat en banken die alleen maar bijgedragen hebben aan deze chaos maar wel met de Griekse doorsnee mens, niet de elite die altijd de dans weet te ontspringen, maar de van de politiek van de overheid afhankelijke gewone mensen.

Maar dan vraag ik me ook weer af hoe het in de EU en de eurozone met al die commissies en commissarissen en europees parlement zo ver heeft kunnen komen. En niet alleen met Griekenland. Want dan kijk ik naar  de tabel over de fiscale toestand van de eurozone landen van enkele dagen terug.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

OECD: Greeks’ Real Wages Declined by 25.3% Due to Taxation

Posted by keeptalkinggreece in Economy

The Organization for Economic Cooperation & Development (OECD) confirms what Greeks have been knowing since the last two years. That their incomes have suffered sharp decreases due to the increasing taxes. In its annual Taxing Wages report, the OECD writes about the raised taxes implemented by the Greek government in an effort to cut the budget deficit of the debt-ridden and recession-hit country:

Greece is one of the OECD countries with the highest tax burden on labour income for one-earner families with children; a tax wedge (income taxes plus employee and employer social security contributions minus cash transfers as a percentage of total labour costs) of 37.8% of total labour cost.

Between 2000 and 2011, the tax wedge increased for all family types analysed in the Taxing Wages Report, and the difference compared with the OECD average widened by more than 4 percentage points for all most of the family types over the 11 years.

In 2011, for single parents earning 67% of the average wage, the tax wedge was 19 percentage points higher than the OECD average. It was 12 percentage points above average for average one-earner couples with 2 children. For other family types the tax wedge was also higher than the OECD average but the differences were less significant.

                     Tax Wedge in % of labour costs for different wage levels
                           and household types, 2000 and 2010

 

The tax wedge increased over the 11 years for all family types. The tax wedge increased by 3.4 percentage points for high income single employees. On the other hand, the increases were marginal for single individuals with or without children at 67% of the average wage.

The tax burden on labour costs declined from 2010 to 2011 for most of the family types in the Taxing Wages report as a result of a decline in the average wage.

The tax wedge decreased the most for single taxpayers with earnings at 167% of the average wage; their tax wedge dropped by 1.1 percentage points to 42.6% of labour costs.

For the other family types, the tax wedge decreases ranged from 0.2 to 0.7 percentage points.

In contrast, single taxpayers without children with earnings at 67% of the average wage saw their tax wedge increase by 1.2 percentage points to 35.6% of labour costs mainly due the introduction of an additional lower tax bracket.

Single parents with low income also experienced a rise in their tax wedge by 0.6 percentage points to 35.0% of labour costs.

 The tax wedge in Taxing Wages is calculated on the basis of the average gross wage earnings of full-time employees in the private sector (including employees at management level). The corresponding 2011 annual average gross wage for Greece was EUR 15 729.

 

De ontknoping nadert,

Griekenland of de eurozone, wie wint?

 

 

Als men de Britse pers over Griekenland vergelijkt met de Duitse dan valt het verschil onmiddellijk op.

De Britse pers vertoont een begrip voor de Griekse crisis en probeert deze te analiseren.

De Duitse pers vindt dat Griekenland Duitsland dank verschuldigd is voor de bailouts waarvan de Duitse belastingbetaler het leeuwendeel voor zijn rekening neemt..

De Britse pers benadrukt dat de bailouts juist de Duitse banken hebben geholpen die onverantwoorde leningen aan Griekenland hadden gedaan (overigens niet alleen Duitse banken) en Griekenland met een nog hogere schuldenlast hebben laten zitten. Zij vindt in het algemeen dat het risico bij de banken lag, zij inden de winst en liepen dus ook het risico.

Bij het Verenigd Koninkrijk leeft nog een andere vrees. Brussel zal om de crisis te bedwingen een grotere integratie van de eurozone voorstaan met meer centrale macht in Brussel over economie en financiën. Nu des te sneller omdat de weerstand tegen de eurozone en de EU in de huidige opzet toeneemt en de fiscale unie zonder politieke controle dus zo snel mogelijk  moet worden ingevoerd. Duitse en Franse ministers hebben er al voor gepleit al vermijden, ze de term fiscale unie. Maar de inhoud ervan hebben hun voorstellen wel. De dreiging die van de Griekse crisis uitgaat zal de tegenstand ertegen verminderen.

oops, nauwelijks heb ik dit geschreven of daar komt hij al: Juncker vindt dat er een Europese Minister van Financiën moet komen, gezamenlijke begroting. Of dat de oplossing zou kunnen brengen. Hooguit een "stille" steun voor zwakke lidstaten buiten de parlementen en het ESM om. Weer een schot voor de boeg met een lapmiddeltje. Maar als het maar vaak genoeg geopperd wordt krijgt het meer geloofwaardigheid. Einddoel: de centrale Europese regering in Brussel.

Nu valt het VK buiten de eurozone maar EU lidstaten moeten tot de eurozone toetreden zodra zij aan de criteria ervoor voldoen (eigenlijk een lachertje gezien de huidige bedroevende toestand van de eurozone gemeten naar die criteria) en kunnen dan geen veranderingen afdwingen aan de regels ervan.

Alleen Denemarken en het VK behoeven  per protocol niet tot de eurozone toe te treden maar zullen zich wel grotendeels moeten onderwerpen aan de regels van wat de EU dan is, namelijk  de eurozone min Denemerken en het VK.

Beide landen hebben echter geen inbreng of invloed bij de tot stand koming van die eurozone regels zoals bijvoorbeeld de bankenunie of fiscale unie. En de verkiezingen in Denemarken hebben de steun voor de EU en eurozone drastisch gewijzigd. Er is geen meerderheid voor uitbreiding van Brussels macht of  toetreden tot de eurozone. Er dreigt hetzelfde in Spanje en Portugal te gebeuren bij de komende verkiezingen.

Hoe vreemd het ook klinkt, Nederland is een van de weinige landen waar de kritiek in de politiek op de EU en eurozone nauwelijks bestaat en zij nog al heilzaam en voordelig worden gezien.

Genoeg reden voor het VK dus om de gang van zaken binnen de eurozone met argusogen te volgen.

 

Wat er ook maandag uit de bus komt, één ding is zeker. Bij een door de knieën gaan van Griekenland en het accepteren van verdere korting dan de al bereikte 40% korting op de pensioenen en het accepteren van een verhogen van de BTW zal de rust in de eurozone niet terug keren. Afgezien nog van een illusoire kunstmatig verkregen primair overschot.

Want de economie van Griekenland kan geen verdere negatieve ingrepen verdragen. Als de neergaande lijn voor inkomen en koopkracht en daardoor  ook de werkloosheid nog wordt verergerd stort de economie totaal in.

Zelfs Blanchard van het IMF weet dat de schuldenberg van Griekenland zo hoog is dat zonder gedeeltelijk kwijtschelding elke poging de schulden terug te laten betalen door dit soort ingrepen geen enkele soulaas biedt.

 

En de schuld uitsluitend bij de Grieken te leggen kan, gezien een eenvoudige analyse van de oorzaken van het ontstaan van de crisis die nu internatonaal bekend zijn geworden echt niet meer. Zelfs niet met de hulp van de media.